9 علت کار نکردن دور کند و تند کولر آبی + راه حل

۹ علت کار نکردن دور کند و تند کولر آبی + راه حل جامع

تابستان که از راه می رسد گرمای هوا می تواند طاقت فرسا باشد و همه به دنبال راهی برای خنک کردن محیط زندگی یا کار خود هستیم. کولر آبی به عنوان یکی از رایج ترین و به صرفه ترین سیستم های سرمایشی در ایران نقش مهمی در آسایش ما در این فصل ایفا می کند. اما گاهی اوقات این دستگاه های پرکاربرد دچار مشکل می شوند و عملکرد مطلوب را ارائه نمی دهند. یکی از شایع ترین ایراداتی که ممکن است با آن روبرو شوید کار نکردن صحیح دور کند یا دور تند موتور کولر آبی است. این مسئله می تواند به شدت بر میزان سرمایش و مصرف انرژی کولر تاثیر بگذارد.

در این مقاله قصد داریم به صورت جامع به ۹ دلیل اصلی که باعث اختلال در عملکرد دور کند و تند کولر آبی می شوند بپردازیم. همچنین برای هر مشکل راه حل های عملی و گام به گام را ارائه خواهیم داد تا بتوانید با عیب یابی و تعمیر صحیح کارایی کولر خود را بازیابی کرده و از سرمای مطبوع آن در روزهای گرم لذت ببرید. آشنایی با این دلایل و راه حل ها نه تنها به شما در رفع مشکلات فعلی کمک می کند بلکه می تواند از بروز ایرادات مشابه در آینده نیز پیشگیری کند.

مشکلات کار نکردن دور کند و تند کولر آبی: علائم رایج و ریشه یابی دلایل

اولین و مهم ترین قدم برای حل هر مشکلی تشخیص دقیق علت آن است. در مواجهه با اختلال در سرعت های کولر آبی توجه به علائم می تواند شما را در مسیر درست عیب یابی قرار دهد.

اگر کولر آبی شما در دور کند یا تند یا هر دو به درستی کار نمی کند احتمالا با یکی از علائم زیر مواجه هستید که هر کدام می تواند نشانه ای از یک یا چند دلیل زمینه ای باشد:

• دور کند خیلی کم یا اصلا کار نمی کند: این وضعیت معمولاً نشان دهنده مشکلی در بخش هایی است که مستقیماً با عملکرد سرعت پایین موتور مرتبط هستند یا ایرادی کلی که توان موتور را کاهش داده است. دلایل احتمالی شامل کمبود آب در مخزن گرفتگی یا خرابی پمپ آب (که بر بار موتور تاثیر می گذارد) مشکلات سیم پیچ دور کند موتور یا اتصالات مربوط به آن است.
• دور تند با سرعت کم کار می کند یا اصلا کار نمی کند: این علامت اغلب به قطعاتی مربوط می شود که برای رسیدن موتور به حداکثر سرعت لازم هستند. اصلی ترین دلایل شامل ضعف یا خرابی خازن راه انداز و دائم کار موتور (که به استارت و حفظ سرعت بالا کمک می کند) مشکل در سیم پیچ دور تند موتور ایراد در کلید سه سرعته یا مشکلات جدی تر در خود موتور است.
• موتور کولر صدای غیرعادی تولید می کند: صداهایی مانند سایش ناله یا صدای بلندتر از حد معمول می تواند نشانه مشکلات مکانیکی یا الکتریکی در موتور باشد. این صدا می تواند به دلیل خرابی یاتاقان ها یا بلبرینگ های موتور برخورد پروانه با بدنه یا حتی مشکل در سیم پیچ ها تحت بار غیرعادی ایجاد شود و بر توانایی موتور برای چرخش با سرعت های مختلف تاثیر بگذارد.
• بوی سوختگی از موتور یا سیم ها: بوی سوختگی یک علامت هشداردهنده جدی است که نشان دهنده گرم شدن بیش از حد سیم پیچ های موتور یا اتصالات الکتریکی است. این مشکل می تواند ناشی از بار اضافی روی موتور (مثلاً به دلیل تسمه سفت یاتاقان خراب یا پمپ آب معیوب) یا اتصالی و خرابی عایق سیم ها باشد و فوراً نیاز به قطع برق و بررسی دارد زیرا می تواند منجر به از کار افتادن کامل موتور یا آتش سوزی شود.

شناسایی دقیق علامت یا علائم موجود اولین گام برای محدود کردن دلایل احتمالی و شروع فرآیند عیب یابی و تعمیر است.

راه حل ها: گام به گام برای رفع مشکل کار نکردن دور کند و تند کولر آبی

حالا که با علائم آشنا شدیم بیایید به بررسی دقیق تر دلایل اصلی و راه حل های عملی برای رفع مشکل کار نکردن دور کند و تند کولر آبی بپردازیم. توجه داشته باشید که قبل از هرگونه دستکاری در قطعات الکتریکی حتماً کولر را از برق جدا کنید.

۱. بررسی سطح آب در مخزن کولر آبی:

علت: کمبود آب در مخزن کولر آبی یکی از دلایل بسیار رایج و در عین حال ساده برای کار نکردن صحیح دور کند و تند است. زمانی که سطح آب پایین تر از حد لازم باشد پمپ آب نمی تواند به درستی کار کند یا آب کافی را به پوشال ها برساند. این کمبود آب باعث می شود که پوشال ها خشک بمانند یا رطوبت کمی داشته باشند در نتیجه هوای خنک تولید نمی شود و موتور کولر تحت بار غیرعادی قرار می گیرد. این بار اضافی می تواند توان موتور را کاهش داده و مانع رسیدن آن به سرعت های مطلوب به خصوص دور کند که برای عملکرد پایدار به جریان آب متکی است شود. علاوه بر این کار کردن پمپ در حالت خشک یا با آب کم می تواند به خود پمپ نیز آسیب برساند.

راه حل: اولین و ساده ترین کاری که باید انجام دهید بررسی سطح آب در مخزن کولر است. مطمئن شوید که شیر فلکه آب ورودی به کولر باز است و آب به اندازه کافی وارد مخزن می شود. سطح آب باید به حدی باشد که پمپ آب به طور کامل در آب غوطه ور باشد و بتواند آب را به بالای پوشال ها پمپاژ کند. اگر شیر آب باز است اما مخزن پر نمی شود ممکن است شناور تنظیم سطح آب یا شیر برقی (در مدل های جدیدتر) مشکل داشته باشد. در صورت لزوم شناور را تنظیم یا تعمیر کنید یا از باز بودن جریان آب به سمت کولر مطمئن شوید. پر کردن مخزن تا سطح مناسب می تواند به سرعت مشکل دور کند و تند را که ناشی از کمبود آب بوده برطرف کند.

۲. تمیز کردن یا تعویض پمپ کولر آبی:

علت: پمپ آب کولر آبی وظیفه پمپاژ آب از مخزن به بالای پوشال ها را بر عهده دارد و نقش حیاتی در فرآیند سرمایش ایفا می کند. گرفتگی پمپ توسط رسوبات جلبک ها یا ذرات معلق در آب یکی از دلایل اصلی اختلال در عملکرد آن است. وقتی پمپ مسدود می شود یا ضعیف کار می کند آب کافی به پوشال ها نمی رسد و مانند حالت کمبود آب سرمایش کاهش یافته و بار روی موتور اصلی افزایش می یابد. این افزایش بار می تواند مستقیماً بر توان موتور برای رسیدن به سرعت های دور کند و تند تاثیر منفی گذاشته و باعث کند شدن یا از کار افتادن آن ها شود. گاهی اوقات پمپ ممکن است بسوزد یا به طور کلی از کار بیفتد.

راه حل: برای حل این مشکل ابتدا پمپ را از جای خود خارج کنید. اتصالات الکتریکی آن را با دقت جدا کرده و شلنگ آب خروجی را باز کنید. پمپ را به آرامی با آب تمیز و یک برس نرم (مانند مسواک قدیمی) تمیز کنید تا هرگونه رسوب جلبک یا ذرات مسدودکننده از ورودی و پروانه های آن پاک شود. از مواد شوینده قوی یا اسیدی که ممکن است به پمپ آسیب برسانند استفاده نکنید. پس از تمیز کردن پمپ را در مخزن آب قرار داده و به صورت موقت به برق وصل کنید (مراقب باشید که پمپ خشک کار نکند). اگر پمپ به درستی آب را پمپاژ می کند آن را دوباره نصب کنید. اگر پمپ پس از تمیز کردن همچنان ضعیف کار می کند صدای غیرعادی می دهد یا اصلا روشن نمی شود احتمالاً سوخته یا خراب شده است و باید با یک پمپ جدید و سازگار با توان و مدل کولر شما تعویض شود. تعویض پمپ یک فرآیند نسبتاً ساده است.

۳. بررسی و تعویض خازن کولر آبی:

علت: خازن موتور کولر آبی (معمولاً از نوع الکترولیتی) نقش بسیار مهمی در راه اندازی و افزایش گشتاور موتور به خصوص برای رسیدن به سرعت های بالاتر (دور تند) ایفا می کند. این خازن به سیم پیچ راه انداز موتور متصل است و با ایجاد اختلاف فاز در جریان الکتریکی به موتور کمک می کند تا شروع به چرخش کند و در سرعت بالا با راندمان مناسب کار کند. با گذشت زمان و تحت تاثیر گرما رطوبت و نوسانات برق خازن ممکن است ضعیف شود یا بسوزد. خرابی خازن یکی از شایع ترین دلایل کار نکردن یا ضعیف کار کردن دور تند کولر آبی است. در این حالت موتور ممکن است فقط روی دور کند کار کند یا حتی برای راه اندازی روی هر دو دور مشکل داشته باشد و نیاز به کمک دستی برای چرخش اولیه داشته باشد.

راه حل: برای بررسی سلامت خازن ابتدا برق کولر را به طور کامل قطع کنید و چند دقیقه صبر کنید تا بار الکتریکی باقی مانده در خازن تخلیه شود (خازن می تواند حتی پس از قطع برق ولتاژ خطرناکی در خود نگه دارد). سپس درپوش محفظه موتور را باز کرده و خازن را پیدا کنید. معمولاً خازن یک قطعه استوانه ای شکل سفید یا مشکی است که دو ترمینال دارد. با استفاده از یک مولتی متر که قابلیت اندازه گیری ظرفیت خازن (بر حسب میکروفاراد µF) را دارد خازن را تست کنید. مقدار اندازه گیری شده باید نزدیک به مقداری باشد که روی بدنه خازن نوشته شده است (معمولاً برای کولرهای ۷۰۰۰ حدود ۱۸ تا ۲۲ میکروفاراد و برای کولرهای کوچکتر کمتر است). اگر مقدار اندازه گیری شده بسیار کمتر از مقدار نامی بود یا مولتی متر هیچ مقداری نشان نداد خازن معیوب است. در برخی موارد خازن خراب ممکن است ظاهری متورم یا آثار سوختگی داشته باشد اما همیشه اینطور نیست. در صورت خرابی خازن را با یک خازن جدید با همان ظرفیت و ولتاژ کاری (معمولاً ۲۲۰ یا ۲۵۰ ولت) تعویض کنید. قبل از اتصال سیم ها به خازن جدید برای اطمینان از تخلیه کامل با استفاده از یک مقاومت پرتوان یا انبردست عایق دو سر خازن را برای لحظه ای به هم متصل کنید (با احتیاط و بدون تماس مستقیم). سیم ها را مطابق با نحوه اتصال خازن قدیمی وصل کنید. تعویض خازن می تواند به سرعت مشکل دور تند را حل کند.

۴. بررسی و تعمیر یا تعویض موتور کولر آبی:

علت: موتور کولر آبی قلب دستگاه است و وظیفه چرخاندن پروانه دمنده را بر عهده دارد. این موتور معمولاً از نوع دو سرعته (دارای دو سیم پیچ مجزا برای دور کند و دور تند) است. خراب شدن خود موتور چه به دلیل سوختگی سیم پیچ ها (جزئی یا کلی) خرابی روتور یا مشکلات داخلی دیگر می تواند مستقیماً منجر به کار نکردن یک یا هر دو دور شود. اگر سیم پیچ دور کند یا تند بسوزد آن دور دیگر کار نخواهد کرد. اگر موتور نیم سوز شود یا مشکلات مکانیکی داخلی داشته باشد ممکن است گشتاور لازم برای رسیدن به سرعت های مطلوب را نداشته باشد و با سرعت کمتری بچرخد یا اصلا قادر به راه اندازی نباشد. کار کردن موتور در شرایط نامناسب (مانند ولتاژ پایین بار اضافی یا عدم رسیدگی) عمر آن را کاهش می دهد.

راه حل: بررسی سلامت موتور نیاز به آشنایی با اصول برق و استفاده از مولتی متر دارد. پس از قطع کامل برق درپوش محفظه موتور را باز کنید. با استفاده از مولتی متر در حالت اندازه گیری مقاومت (اهم) مقاومت سیم پیچ های موتور را از روی ترمینال های آن بررسی کنید. معمولاً روی پلاک موتور یا در دفترچه راهنمای کولر نقشه سیم بندی و مقاومت تقریبی سیم پیچ ها مشخص شده است. سیم پیچ دور کند معمولاً مقاومت بیشتری نسبت به سیم پیچ دور تند دارد و مقاومت سیم پیچ اصلی یا مشترک نیز متفاوت است. اگر مقاومت یک سیم پیچ بی نهایت (قطع بودن) یا صفر (اتصال کوتاه) نشان دهد آن سیم پیچ سوخته است. همچنین می توانید اتصال بدنه موتور را با اندازه گیری مقاومت بین یکی از ترمینال ها و بدنه موتور بررسی کنید؛ این مقاومت باید بی نهایت باشد. اگر موتور سوخته باشد یا به شدت آسیب دیده باشد تنها راه حل تعویض آن با یک موتور جدید و سازگار با توان و ابعاد کولر شما است. تعویض موتور یک کار تخصصی است و باید توسط فرد آشنا به سیم بندی الکتریکی انجام شود تا از اتصال صحیح سیم ها و عملکرد ایمن اطمینان حاصل شود.

۵. بررسی و اصلاح سیم کشی و اتصالات الکتریکی کولر آبی:

علت: سیستم سیم کشی کولر آبی شامل کابل اصلی برق ورودی سیم های متصل به کلید سه سرعته سیم های ارتباطی بین کلید و موتور سیم های پمپ آب و سیم های مربوط به شناور یا شیر برقی است. با گذشت زمان و تحت تاثیر عوامل محیطی مانند رطوبت گرما لرزش یا آسیب فیزیکی سیم ها ممکن است دچار پوسیدگی قطعی اتصال کوتاه یا شل شدن اتصالات شوند. اتصالات ضعیف یا سیم کشی معیوب می تواند جریان برق لازم برای عملکرد صحیح موتور را مختل کند. به عنوان مثال یک اتصال شل در مسیر سیم پیچ دور تند می تواند باعث ضعیف شدن یا کار نکردن آن دور شود. همچنین اگر سیم نول اصلی یا سیم فاز ورودی مشکل داشته باشد کل عملکرد کولر تحت تاثیر قرار می گیرد. مشکلات سیم کشی یکی از دلایل پنهان و گاهی دشوار برای عیب یابی کار نکردن دور کند و تند است.

راه حل: پس از قطع کامل برق کولر تمام مسیر سیم کشی را به دقت بررسی کنید. از جعبه تقسیم اصلی یا محل اتصال کابل برق ورودی شروع کرده و تا کلید سه سرعته موتور پمپ و سایر اجزا پیش بروید. به دنبال هرگونه سیم قطع شده عایق آسیب دیده آثار سوختگی یا اتصالات شل باشید. ترمینال های اتصال سیم ها در کلید موتور و پمپ را بررسی کرده و مطمئن شوید که سیم ها محکم بسته شده اند و سولفاته یا زنگ زدگی روی آن ها وجود ندارد. در صورت مشاهده هرگونه سیم آسیب دیده آن را با سیم جدید و هم جنس تعویض کنید و از اتصال دهنده های مناسب (مانند ترمینال پیچی یا وایرشو) استفاده کنید. اتصالات شل را محکم کنید. اگر مشکوک به قطعی در طول سیم هستید می توانید با استفاده از مولتی متر و در حالت تست پیوستگی (بوق) سلامت سیم ها را بررسی کنید. اصلاح سیم کشی معیوب یا شل بودن اتصالات می تواند به سرعت مشکل کار نکردن دور کند و تند را که ناشی از افت ولتاژ یا قطعی جریان بوده برطرف کند. در صورت عدم آشنایی با سیم کشی برق حتماً از یک برقکار کمک بگیرید.

۶. بررسی و روغن کاری یا تعویض یاتاقان و بلبرینگ موتور و پروانه:

علت: موتور کولر آبی و محور پروانه دمنده روی یاتاقان ها یا بلبرینگ ها قرار گرفته اند که وظیفه تسهیل چرخش روان و بدون اصطکاک را بر عهده دارند. با گذشت زمان این قطعات ممکن است خشک شوند فرسوده شوند یا آسیب ببینند. کمبود روغن در یاتاقان ها (در موتورهای یاتاقانی) یا خرابی ساچمه ها در بلبرینگ ها باعث افزایش اصطکاک و سایش می شود. این اصطکاک اضافی بار روی موتور را به شدت افزایش می دهد و باعث می شود موتور نتواند به سرعت های مطلوب به خصوص دور تند که نیاز به گشتاور بیشتری دارد برسد. در نتیجه موتور با سرعت کمتری می چرخد گرم می شود و ممکن است صدای غیرعادی (مانند صدای ناله سایش یا جیرجیر) تولید کند. در موارد شدید یاتاقان یا بلبرینگ ممکن است کاملاً قفل کند و مانع چرخش موتور شود.

راه حل: ابتدا برق کولر را قطع کنید. درپوش های محفظه موتور را باز کرده و به یاتاقان های موتور (معمولاً در دو سر محور موتور) و یاتاقان های محور پروانه (معمولاً در طرف دیگر پروانه) دسترسی پیدا کنید. اگر موتور شما از نوع یاتاقانی است (دارای نمد روغن) با استفاده از روغن مخصوص موتورهای الکتریکی یا روغن چرخ خیاطی چند قطره روغن در محل های مشخص شده روی یاتاقان ها بریزید. مطمئن شوید که نمدها به خوبی روغن را جذب می کنند. اگر موتور یا محور پروانه از نوع بلبرینگی است به صدای بلبرینگ ها هنگام چرخاندن دستی محور گوش دهید. صدای خش خش یا سایش نشانه خرابی بلبرینگ است. در صورت مشاهده هرگونه آسیب فیزیکی یا شنیدن صدای غیرعادی بلبرینگ ها باید تعویض شوند. همچنین تسمه اتصال موتور به پروانه را شل کنید و محور موتور و محور پروانه را به صورت دستی بچرخانید. هرگونه سفتی صدای غیرعادی یا لقی بیش از حد نشان دهنده مشکل در یاتاقان ها یا بلبرینگ ها است. تعویض یاتاقان و بلبرینگ نیاز به ابزار و مهارت دارد و اگر با این کار آشنا نیستید بهتر است از یک تعمیرکار کولر کمک بگیرید. روغن کاری منظم یاتاقان ها (معمولاً سالی یک بار در ابتدای فصل گرما) می تواند از بروز این مشکل پیشگیری کند.

۷. بررسی و تنظیم سفتی تسمه کولر آبی:

علت: تسمه کولر آبی نیروی چرخشی را از پولی موتور به پولی پروانه منتقل می کند و سرعت چرخش موتور را به سرعت چرخش پروانه تبدیل می کند. سفتی تسمه نقش مهمی در انتقال صحیح نیرو دارد. اگر تسمه بیش از حد سفت باشد بار اضافی قابل توجهی بر روی یاتاقان های موتور و پروانه و همچنین خود موتور وارد می کند. این بار اضافی باعث می شود موتور برای چرخاندن پروانه با سرعت مطلوب انرژی بیشتری مصرف کند که نتیجه آن کاهش سرعت موتور (به خصوص در دور تند که نیاز به گشتاور بیشتری دارد) داغ شدن موتور و در درازمدت آسیب دیدن یاتاقان ها و موتور است. از طرف دیگر اگر تسمه بیش از حد شل باشد هنگام چرخش پروانه لیز می خورد و نمی تواند تمام نیروی موتور را منتقل کند. در این حالت نیز پروانه با سرعت کمتری نسبت به سرعت موتور می چرخد و راندمان سرمایش و عملکرد دورهای کند و تند تحت تاثیر قرار می گیرد. تسمه شل ممکن است صدای جیغ یا سوت تولید کند.

راه حل: پس از قطع برق کولر درپوش های کناری کولر را باز کنید تا به تسمه دسترسی پیدا کنید. سفتی تسمه را با انگشت شست در وسط طول تسمه (بین دو پولی) فشار دهید. تسمه باید حدود ۱ تا ۱.۵ سانتی متر (به اندازه عرض تسمه) تحت فشار انگشت فرو برود. اگر تسمه سفت تر از این مقدار بود باید شل شود. برای شل کردن تسمه پیچ های پایه موتور را کمی شل کرده و موتور را به سمت پروانه حرکت دهید سپس پیچ ها را محکم کنید. اگر تسمه شل تر از حد استاندارد بود باید سفت شود. برای سفت کردن تسمه پیچ های پایه موتور را شل کرده و موتور را به سمت مخالف پروانه بکشید سپس پیچ ها را محکم کنید. پس از تنظیم سفتی تسمه را به آرامی با دست بچرخانید تا از قرارگیری صحیح آن در شیارهای پولی ها مطمئن شوید. همچنین وضعیت ظاهری تسمه را بررسی کنید؛ اگر تسمه ترک خورده فرسوده یا ساییده شده است باید تعویض شود تا از پاره شدن آن در حین کار جلوگیری شود. تنظیم صحیح سفتی تسمه به کاهش بار روی موتور و بهبود عملکرد دور کند و تند کمک می کند.

۸. بررسی و تمیز کردن پولی های موتور و پروانه:

علت: پولی ها قطعات دایره ای شکلی هستند که روی محور موتور و محور پروانه نصب شده اند و تسمه روی آن ها قرار می گیرد تا حرکت چرخشی منتقل شود. سطح شیارهای پولی ها باید صاف و تمیز باشد تا تسمه به خوبی در آن ها درگیر شده و بدون لغزش نیرو را منتقل کند. اگر پولی ها کثیف روغنی زنگ زده یا آسیب دیده باشند (مثلاً شیارها ساییده شده باشند) تسمه نمی تواند در آن ها به درستی درگیر شود و دچار لغزش می شود. این لغزش باعث کاهش سرعت واقعی پروانه نسبت به سرعت موتور شده و عملکرد دورهای کند و تند را مختل می کند. علاوه بر این لغزش تسمه روی پولی کثیف می تواند باعث داغ شدن تسمه و پولی و در درازمدت آسیب دیدن آن ها شود.

راه حل: پس از قطع برق کولر و شل کردن تسمه پولی روی محور موتور و پولی روی محور پروانه را به دقت بررسی کنید. هرگونه آلودگی گریس روغن زنگ زدگی یا ساییدگی در شیارهای پولی ها را تمیز کنید. می توانید از یک برس سیمی کوچک یا پارچه زبر برای پاک کردن آلودگی ها استفاده کنید. مطمئن شوید که سطح شیارها صاف و بدون زائده است. اگر پولی ها به شدت زنگ زده ساییده یا آسیب دیده باشند (به خصوص اگر لبه های شیار تیز شده باشند) باید تعویض شوند تا از آسیب دیدن تسمه جدید جلوگیری شود و انتقال نیرو به درستی انجام شود. پس از تمیز کردن یا تعویض پولی ها تسمه را مجدداً نصب کرده و سفتی آن را طبق مرحله قبل تنظیم کنید. تمیز بودن پولی ها به همراه تنظیم صحیح تسمه انتقال حداکثر توان موتور به پروانه و بهبود عملکرد دور کند و تند کولر را تضمین می کند.

۹. مشکل در سیستم کنترل دور (کلید سه سرعته یا برد الکترونیکی):

علت: نحوه انتخاب دور کند یا تند در کولرهای آبی معمولاً از طریق یک کلید مکانیکی سه سرعته (گردان) یا یک برد کنترل الکترونیکی انجام می شود. این قطعات وظیفه اتصال سیم پیچ های مناسب موتور به برق را بر عهده دارند. کلیدهای مکانیکی ممکن است به مرور زمان به دلیل استهلاک رطوبت یا سوختگی کنتاکت ها دچار مشکل شوند و نتوانند ارتباط الکتریکی لازم را برای یکی از دورها (معمولاً دور تند که جریان بیشتری می کشد) برقرار کنند. در کولرهای جدیدتر که از برد الکترونیکی و ریموت کنترل استفاده می کنند ممکن است خود برد کنترل رله های مربوط به دور موتور یا حتی مشکل در ریموت کنترل باعث عدم فرمان دهی صحیح به موتور برای تغییر دور شود. خرابی در این سیستم های کنترل مستقیماً مانع از فعال شدن دور مورد نظر می شود.

راه حل: اگر از کلید مکانیکی استفاده می کنید ابتدا برق کولر را قطع کرده و پنل کلید را باز کنید. اتصالات سیم ها به پشت کلید را بررسی کنید و مطمئن شوید که محکم هستند و سولفاته نزده اند. با استفاده از مولتی متر در حالت تست پیوستگی عملکرد کنتاکت های کلید را در وضعیت های مختلف (خاموش کند تند) بررسی کنید. اگر در یکی از وضعیت ها اتصال برقرار نمی شود کلید معیوب است و باید با یک کلید جدید و سازگار تعویض شود. در کولرهایی که دارای برد الکترونیکی هستند عیب یابی پیچیده تر است و معمولاً نیاز به دانش تخصصی الکترونیک دارد. می توانید اتصالات سیم ها از برد به موتور را بررسی کنید. اگر مشکوک به خرابی برد هستید باید آن را توسط یک تکنسین متخصص بررسی یا تعویض کنید. گاهی اوقات مشکل در کولرهای الکترونیکی به سادگی به دلیل خرابی ریموت کنترل یا باتری آن است که با تعویض باتری یا ریموت حل می شود. بررسی سلامت سیستم کنترل دور یکی از مراحل مهم در عیب یابی کار نکردن دور کند و تند کولر آبی است.

۱۰. ولتاژ پایین برق ورودی:

علت: موتورهای الکتریکی به خصوص موتورهای کولر آبی برای عملکرد صحیح و رسیدن به سرعت نامی خود نیاز به ولتاژ ورودی استاندارد (معمولاً ۲۲۰ ولت) دارند. اگر ولتاژ برق ورودی به کولر به طور مداوم پایین تر از حد نرمال باشد (افت ولتاژ) موتور نمی تواند گشتاور و توان کافی تولید کند. این کمبود توان باعث می شود موتور با سرعت کمتری بچرخد و ممکن است قادر به رسیدن به دور تند یا حتی حفظ سرعت در دور کند نباشد. ولتاژ پایین می تواند ناشی از مشکلات در سیم کشی ساختمان فاصله زیاد از پست برق یا استفاده همزمان از وسایل پرمصرف دیگر در مدار باشد. کار کردن موتور در ولتاژ پایین علاوه بر کاهش راندمان باعث افزایش جریان کشی و داغ شدن موتور می شود که برای سیم پیچ ها مضر است.

راه حل: برای بررسی این مشکل با استفاده از یک ولت متر ولتاژ برق را در پریز یا ترمینال ورودی کولر در حین کار موتور اندازه گیری کنید. ولتاژ باید در محدوده استاندارد (حدود ۲۲۰ ولت) باشد. اگر ولتاژ به طور قابل توجهی پایین تر است ابتدا سیم کشی داخلی ساختمان را بررسی کنید و از عدم وجود اتصالات شل یا سیم های با قطر نامناسب اطمیناف حاصل کنید. همچنین سعی کنید وسایل پرمصرف دیگر را در زمان استفاده از کولر خاموش کنید. اگر مشکل افت ولتاژ پایدار است و به سیم کشی ساختمان مربوط نمی شود ممکن است مشکل از شبکه برق منطقه باشد که در این صورت باید با شرکت توزیع برق تماس بگیرید. استفاده از یک استابلایزر (تثبیت کننده ولتاژ) برای کولر آبی می تواند به حل مشکل افت ولتاژ و حفاظت از موتور کمک کند و عملکرد دور کند و تند را بهبود بخشد.

۱۱. گرفتگی یا انسداد در مسیر خروجی هوا:

علت: اگر مسیر خروجی هوای کولر آبی (کانال کشی) دچار گرفتگی انسداد یا پیچ و خم های شدید باشد مقاومت در برابر جریان هوا افزایش می یابد. پروانه دمنده برای غلبه بر این مقاومت و جابجایی حجم هوای لازم باید با فشار بیشتری کار کند. این افزایش فشار بار اضافی قابل توجهی را بر روی موتور وارد می کند. موتور برای مقابله با این بار اضافی کندتر می چرخد و ممکن است نتواند به سرعت های نامی خود به خصوص دور تند دست یابد. این مشکل کمتر رایج است اما می تواند یکی از دلایل پنهان کار نکردن دور تند باشد به خصوص اگر کولر به تازگی نصب شده یا کانال کشی آن تغییر کرده باشد.

راه حل: مسیر کانال کشی از خروجی کولر تا دریچه های داخل ساختمان را بررسی کنید. مطمئن شوید که هیچ شیئی (مانند لانه پرنده برگ یا زباله) در مسیر کانال یا ورودی دریچه ها وجود ندارد که مانع عبور هوا شود. همچنین اگر کانال کشی جدید انجام شده است مطمئن شوید که ابعاد کانال متناسب با ظرفیت کولر است و پیچ و خم های غیرضروری یا تغییرات ناگهانی در مقطع کانال وجود ندارد. تمیز کردن دوره ای کانال ها و دریچه ها می تواند به حفظ جریان هوای مناسب و کاهش بار روی موتور کمک کرده و عملکرد دور کند و تند را بهبود بخشد. در صورت وجود مشکل اساسی در طراحی یا اجرای کانال کشی ممکن است نیاز به اصلاح آن باشد.

۱۲. عدم رسیدگی و نگهداری منظم:

علت: بسیاری از مشکلات اشاره شده در بالا نتیجه مستقیم عدم رسیدگی و نگهداری منظم و سالیانه کولر آبی است. عدم تعویض یا تمیز کردن پوشال ها تمیز نکردن مخزن و پمپ عدم روغن کاری یاتاقان ها عدم بررسی تسمه و پولی ها و عدم بررسی اتصالات الکتریکی همگی به مرور زمان منجر به فرسودگی قطعات افزایش اصطکاک گرفتگی و در نهایت اختلال در عملکرد موتور و سایر اجزا می شوند. این بی توجهی به نگهداری بار روی موتور را افزایش داده و باعث می شود موتور نتواند به درستی روی دورهای کند و تند کار کند و عمر مفید آن کاهش یابد.

راه حل: برای پیشگیری از مشکلات کار نکردن دور کند و تند و افزایش عمر مفید کولر آبی انجام نگهداری منظم در ابتدای هر فصل گرما ضروری است. این شامل تمیز کردن کامل مخزن و پمپ تعویض پوشال ها (یا تمیز کردن پوشال های سلولزی) روغن کاری یاتاقان های موتور و پروانه بررسی و تنظیم سفتی و وضعیت تسمه بررسی و تمیز کردن پولی ها بررسی اتصالات الکتریکی و سلامت سیم کشی و اطمینان از عملکرد صحیح شناور و شیر آب است. انجام این اقدامات پیشگیرانه نه تنها از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری می کند بلکه راندمان سرمایش کولر را نیز بهبود می بخشد و اطمینان حاصل می کند که موتور می تواند بدون مشکل روی هر دو دور کند و تند کار کند.

نتیجه گیری: دستیابی به کولری خنک و بدون دردسر با عیب یابی و تعمیر صحیح

کار نکردن صحیح دور کند یا تند کولر آبی می تواند تجربه ی ناخوشایندی در اوج گرمای تابستان باشد. با این حال در بسیاری از موارد این مشکل با شناسایی صحیح علت و انجام اقدامات لازم برای رفع آن قابل حل است. همانطور که در این مقاله بررسی شد دلایل مختلفی از مشکلات ساده مانند کمبود آب یا گرفتگی پمپ گرفته تا ایرادات پیچیده تر مانند خرابی موتور خازن کلید سه سرعته یا مشکلات سیم کشی می توانند منجر به این وضعیت شوند. با دنبال کردن گام های عیب یابی و راه حل های ارائه شده برای هر یک از ۹ دلیل اصلی و دلایل تکمیلی می توانید به صورت سیستماتیک مشکل کولر خود را پیدا کرده و نسبت به رفع آن اقدام کنید.

به یاد داشته باشید که ایمنی حرف اول را می زند؛ قبل از هرگونه دستکاری در قطعات الکتریکی کولر حتماً آن را از برق جدا کنید و در صورت عدم آشنایی کافی با برق و تعمیرات از یک تکنسین متخصص کمک بگیرید. نگهداری منظم و سالیانه کولر آبی نیز کلید پیشگیری از بسیاری از این مشکلات است و می تواند به شما در لذت بردن از یک تابستان خنک و بدون دردسر با کولری کارآمد و قابل اطمینان کمک کند. با کمی دقت و حوصله می توانید مشکلات کار نکردن دور کند و تند کولر آبی خود را برطرف کرده و از سرمایش مطبوع آن بهره مند شوید.

پرسش و پاسخ متداول درباره مشکلات سرعت کولر آبی

در این بخش به برخی از سوالات رایج که ممکن است در مورد مشکلات کار نکردن دور کند و تند کولر آبی برای شما پیش بیاید پاسخ می دهیم.

۱. آیا خودم می توانم خازن کولر را تعویض کنم؟

بله با رعایت کامل نکات ایمنی (قطع کامل برق و اطمینان از تخلیه خازن) و آشنایی با نحوه اتصال سیم ها می توانید خازن کولر را تعویض کنید. فرآیند تعویض شامل شناسایی خازن معیوب جدا کردن اتصالات آن اتصال خازن جدید با همان مشخصات و رعایت جهت نصب (در صورت قطبی بودن که خازن های کولر معمولاً غیرقطبی هستند) است. با این حال اگر با کار با برق آشنایی کافی ندارید یا در مورد نحلیه تخلیه خازن مطمئن نیستید بهترین و ایمن ترین گزینه مشورت با یک تکنسین متخصص کولر یا برقکار است تا از هرگونه خطر برق گرفتگی جلوگیری شود.

۲. صدای غیرعادی از موتور کولر می تواند نشانه چیست و چگونه آن را تشخیص دهم؟

صدای غیرعادی از موتور کولر می تواند نشانه ای از مشکلات مختلفی باشد و معمولاً به یکی از دلایل زیر مربوط می شود: خرابی یاتاقان ها یا بلبرینگ های موتور یا پروانه (صدای سایش جیرجیر یا ناله) برخورد پروانه با بدنه کولر (صدای تق تق یا سایش بلند) شل بودن یا پارگی تسمه (صدای جیغ یا سوت) یا مشکل در خود سیم پیچ های موتور (گاهی صدای وزوز یا ناله شدید). برای تشخیص دقیق پس از قطع برق تسمه را جدا کرده و محور موتور و محور پروانه را به صورت جداگانه با دست بچرخانید و به صدای آن ها گوش دهید. همچنین پروانه را از نظر عدم برخورد با بدنه بررسی کنید. اگر با چرخاندن محور موتور صدای غیرعادی شنیدید مشکل از یاتاقان یا بلبرینگ موتور است. اگر صدای غیرعادی با چرخاندن پروانه (پس از جدا کردن تسمه) شنیده شد مشکل از یاتاقان یا بلبرینگ پروانه یا برخورد پروانه است. اگر موتور بدون تسمه صدای غیرعادی ندارد اما با تسمه صدا می دهد مشکل ممکن است از سفتی تسمه یا پولی ها باشد. در صورت مشکوک بودن به سیم پیچ ها نیاز به بررسی تخصصی تر توسط تعمیرکار است.

۳. هر چند وقت یک بار باید پمپ کولر را تمیز کنیم؟

توصیه می شود که پمپ کولر آبی حداقل سالی یک بار در ابتدای فصل استفاده به طور کامل تمیز شود. با این حال بسته به کیفیت آب منطقه و میزان استفاده از کولر ممکن است نیاز به تمیز کردن منظم تر باشد. اگر آب منطقه شما املاح زیادی دارد یا کولر به صورت مداوم کار می کند بهتر است هر ۲ تا ۳ ماه یک بار پمپ را بررسی و در صورت نیاز تمیز کنید تا از گرفتگی آن توسط رسوبات یا جلبک ها جلوگیری شود. تمیز کردن منظم پمپ نه تنها از خرابی آن جلوگیری می کند بلکه با اطمینان از رسیدن آب کافی به پوشال ها راندمان سرمایش و عملکرد موتور را نیز بهبود می بخشد.

۴. آیا ولتاژ پایین برق می تواند باعث سوختن موتور کولر شود؟

بله کار کردن موتور کولر در ولتاژ پایین می تواند بسیار مضر باشد و در درازمدت منجر به سوختن آن شود. در ولتاژ پایین موتور برای تولید توان لازم جریان بیشتری از شبکه می کشد. این جریان اضافی باعث داغ شدن بیش از حد سیم پیچ ها می شود و عایق آن ها را تخریب می کند که در نهایت منجر به اتصال کوتاه و سوختگی موتور می شود. استفاده از استابلایزر یا اطمینان از ولتاژ مناسب ورودی برای حفاظت از موتور کولر در برابر این مشکل ضروری است.

۵. اگر فقط دور تند کولر کار نمی کند مشکل از چیست؟

اگر فقط دور تند کولر آبی کار نمی کند و دور کند آن عادی است اصلی ترین دلایل احتمالی عبارتند از: خرابی یا ضعف خازن راه انداز و دائم کار موتور مشکل در سیم پیچ دور تند موتور یا ایراد در کلید سه سرعته یا برد کنترل مربوط به دور تند. در اکثر موارد مشکل از خازن است که نقش حیاتی در راه اندازی و حفظ سرعت بالای موتور ایفا می کند. بررسی و تعویض خازن معمولاً اولین گام برای رفع این مشکل است.

۶. اگر فقط دور کند کولر کار نمی کند مشکل از چیست؟

اگر فقط دور کند کولر آبی کار نمی کند و دور تند آن عادی است دلایل احتمالی شامل: مشکل در سیم پیچ دور کند موتور ایراد در کلید سه سرعته یا برد کنترل مربوط به دور کند یا گاهی کمبود آب یا مشکل پمپ که بار غیرعادی روی موتور ایجاد کرده و مانع کار در سرعت پایین تر می شود. اگر موتور شما دو سیم پیچه مجزا دارد خرابی سیم پیچ دور کند شایع ترین علت است. بررسی کلید یا برد کنترل و سپس سیم پیچ موتور گام های بعدی عیب یابی هستند.

۷. چگونه می توانم بفهمم موتور کولر سوخته است؟

علائم سوختن موتور کولر می تواند شامل: بوی شدید سوختگی از موتور عدم چرخش موتور حتی با کمک دستی صدای وزوز یا قفل بودن موتور هنگام تلاش برای راه اندازی یا نشان دادن مقاومت بی نهایت (قطع بودن) یا صفر (اتصال کوتاه) در سیم پیچ ها هنگام اندازه گیری با مولتی متر باشد. در برخی موارد موتور نیم سوز ممکن است با سرعت بسیار کم و با صدای غیرعادی کار کند و به شدت داغ شود. در صورت مشاهده این علائم به احتمال زیاد موتور نیاز به تعویض دارد.

۸. آیا کار نکردن دور کند و تند می تواند به دلیل مشکل در کانال کشی باشد؟

بله اگرچه کمتر رایج است اما گرفتگی یا مقاومت بیش از حد در مسیر کانال کشی خروجی هوا می تواند بار روی موتور را افزایش داده و مانع رسیدن آن به سرعت های مطلوب به خصوص دور تند شود. این مشکل بیشتر در کانال کشی های غیراستاندارد یا مسدود شده رخ می دهد. بررسی مسیر کانال از نظر انسداد و اطمینان از ابعاد مناسب آن می تواند در عیب یابی موثر باشد.

۹. چه زمانی باید برای تعمیر کولر آبی با تکنسین تماس بگیرم؟

شما باید در موارد زیر با یک تکنسین متخصص کولر آبی تماس بگیرید: اگر با وجود بررسی و انجام راه حل های ساده مانند بررسی آب و تمیز کردن پمپ مشکل حل نشد؛ اگر نیاز به بررسی یا تعویض قطعات الکتریکی مانند خازن کلید سه سرعته سیم کشی یا موتور دارید و با کار با برق آشنایی کافی ندارید؛ اگر صدای غیرعادی از موتور یا قطعات داخلی می شنوید که علت آن را نمی دانید؛ یا اگر مشکل پیچیده تر به نظر می رسد و خارج از حیطه دانش فنی شماست. اقدام به تعمیرات پیچیده بدون دانش کافی می تواند خطرناک باشد و به کولر آسیب بیشتری وارد کند.

خطا: هیچ نوشته مرتبطی پیدا نکرد.