8 علت خنک نکردن فن کویل + راه حل رفع مشکل

8 علت خنک نکردن فن کویل + راه حل رفع مشکل

احتمالا شما هم مثل من با گرم شدن هوا آرزوی داشتن یک سیستم سرمایشی قوی رو دارید. فن کویل ها یکی از بهترین گزینه ها برای خنک کردن خانه یا محل کار در فصول گرم هستن ولی گاهی اوقات این سیستم های به ظاهر بی عیب و نقص یهویی از کار می افتن و شما رو با یه اتاق گرم و عرق آلود تنها می گذارن. این مشکل که فن کویل باد گرم میزنه یا اصلا خنک نمیکنه میتونه دلایل مختلفی داشته باشه.

من خودم چند سال پیش یه فن کویل خریدم. همه چیز اوکی بود تا اینکه یه روز که هوا شرجی بود دیدم سیستم خنک نمی کنه. اولش فکر کردم شاید فیلترها کثیف شده اند اما بعد از تمیز کردن فیلترها باز هم سیستم مثل قبل کار نمی کرد. اون موقع بود که به طور جدی به دنبال راه حل برای این مشکل گشتم و با دلایل متعددی برای خنک نکردن فن کویل آشنا شدم. عیب یابی فن کویل در برخی موارد ساده است و خودتون میتونید انجام بدید اما گاهی نیاز به کمک متخصص داره.

در این مقاله قصد دارم 8 علت اصلی خنک نکردن فن کویل و راه حل های حل این مشکلات رو به طور کامل و قابل فهم برای همه حتی افراد مبتدی توضیح بدم. با من همراه باشید تا باهم این مشکل رو به طور کامل حل کنیم و بفهمیم چرا فن کویل خنک نمیکنه.

1. فیلتر کثیف و مسدود شده

اولین و شایع ترین دلیل خنک نکردن فن کویل کثیف بودن و مسدود شدن فیلتر هواست. فیلترها مثل ریه های سیستم عمل می کنن و از ورود ذرات گرد و غبار مو و سایر آلودگی ها به داخل کویل (مبدل حرارتی) و سایر اجزای داخلی جلوگیری می کنند. وقتی فیلتر پر از کثیفی میشه جریان هوا به شدت کاهش پیدا میکنه. این کاهش جریان هوا باعث میشه که هوا به اندازه کافی با کویل سرد در تماس نباشه و در نتیجه فن کویل باد گرم بزنه یا خنکای کمی تولید کنه. علاوه بر این کثیفی فیلتر میتونه به موتور فن هم فشار بیاره و عمر مفید اون رو کم کنه.

علائم: کاهش محسوس جریان هوا از دریچه جمع شدن گرد و غبار روی دریچه بوی نامطبوع هنگام کارکرد سیستم و عدم سرمای کافی.

راه حل:

• تمیز کردن یا تعویض فیلتر:
  • محل فیلتر فن کویل رو پیدا کنید (معمولا در پنل جلویی یا زیر دستگاه سقفی).
  • فیلتر رو خارج کنید. اگر قابل شستشو هست اون رو با آب ولرم و شوینده ملایم (مثل مایع ظرفشویی) بشویید. از آب داغ یا مواد شیمیایی قوی استفاده نکنید که به فیلتر آسیب نرسه.
  • اگر فیلتر یکبار مصرفه باید اون رو با یک فیلتر نو و هم اندازه تعویض کنید.
  • بعد از شستشو اجازه بدید فیلتر به طور کامل در معرض هوا خشک بشه. رطوبت باقی مانده میتونه باعث رشد کپک و باکتری بشه.
  • فیلتر تمیز یا نو رو در جای خودش قرار بدید و مطمئن بشید که به درستی جا افتاده.
  • توصیه میشه فیلترها رو به طور مرتب حداقل هر 2 هفته یکبار یا ماهانه چک و تمیز کنید. این بازه زمانی بسته به میزان استفاده و آلودگی محیط میتونه کمتر هم بشه.

2. مشکل در تامین آب سرد (چیلر یا موتورخانه)

فن کویل ها برای خنک کردن هوا از آب سردی استفاده می کنند که توسط یک سیستم مرکزی مثل چیلر یا موتورخانه تامین میشه. اگر در این سیستم مرکزی مشکلی وجود داشته باشه آب سرد به فن کویل ها نمیرسه یا دمای اون به اندازه کافی پایین نیست. این یکی از رایج ترین دلایل خنک نکردن فن کویل در ساختمان هایی با سیستم تهویه مرکزیه.

علائم: همه یا تعداد زیادی از فن کویل ها در ساختمان خنک نمی کنند لوله های ورودی آب به فن کویل گرم یا هم دمای محیط هستند صدای کارکرد فن شنیده میشه اما باد خنک نیست.

راه حل:

• بررسی سیستم مرکزی:
  • مطمئن بشید که چیلر یا سیستم سرمایشی مرکزی روشن و در حال کار هست.
  • تنظیمات دمای آب سرد در موتورخانه رو چک کنید (اگر به اون دسترسی دارید). دمای آب باید در محدوده استاندارد برای سرمایش باشه (معمولا بین 5 تا 10 درجه سانتی گراد).
  • فشار آب در سیستم رو بررسی کنید. فشار پایین میتونه باعث کاهش دبی آب ورودی به فن کویل ها بشه.
  • اگر در یک ساختمان بزرگ زندگی می کنید با مسئول تاسیسات یا مدیر ساختمان تماس بگیرید و مشکل رو گزارش بدید. این مشکل معمولا توسط افراد متخصص در بخش مرکزی حل میشه.

3. انسداد یا خرابی شیر برقی (Solenoid Valve)

شیر برقی قطعه ای الکترومکانیکی است که روی لوله ورودی آب سرد به فن کویل نصب میشه. وظیفه اصلی اون کنترل جریان آب به داخل کویل فن کویل بر اساس فرمان ترموستات یا برد کنترلیه. وقتی ترموستات دستور سرمایش میده شیر برقی باز میشه و اجازه میده آب سرد وارد کویل بشه. اگر شیر برقی خراب بشه (مثلا سیم پیچ اون بسوزه یا مکانیسم داخلیش گیر کنه) یا به دلیل رسوبات مسدود بشه آب سرد نمیتونه وارد کویل بشه حتی اگر سیستم مرکزی آب سرد رو تامین کنه. در این حالت فن کویل فقط هوا رو به گردش در میاره و باد گرم میزنه.

علائم: فن کویل روشن میشه و فن کار میکنه اما باد خنک نیست. ممکن است صدای کلیک کوچکی از شیر برقی هنگام روشن/خاموش شدن ترموستات نشنوید. لوله بعد از شیر برقی (به سمت کویل) گرم باقی میمونه در حالی که لوله قبل از اون سرده.

راه حل:

• بررسی عملکرد شیر برقی:
  • وقتی فن کویل رو روی حالت سرمایش روشن می کنید و دمای ترموستات رو پایین تر از دمای اتاق تنظیم می کنید به شیر برقی گوش بدید. معمولا باید صدای کلیک کوچکی هنگام باز شدن شنیده بشه.
  • لوله قبل و بعد از شیر برقی رو لمس کنید. لوله ورودی باید سرد باشه. اگر شیر برقی باز نشه لوله خروجی (به سمت کویل) سرد نمیشه.
  • بررسی برق رسانی به شیر برقی نیاز به ابزار و دانش فنی داره. اگر برق به شیر برقی میرسه اما باز نمیشه احتمالا خود شیر برقی خرابه.
  • انسداد شیر برقی به دلیل رسوبات هم میتونه اتفاق بیفته که نیاز به باز کردن و تمیز کردن یا تعویض شیر داره.
  • تعمیر یا تعویض شیر برقی یک کار تخصصی محسوب میشه و باید توسط تکنسین انجام بشه تا از نشتی آب جلوگیری بشه.

4. وجود هوا در لوله ها (هوازدگی سیستم)

سیستم های لوله کشی آب سرد فن کویل باید کاملا پر از آب باشن و هیچ هوایی در اون ها نباشه. وجود حباب های هوا در لوله ها به خصوص در قسمت بالای کویل فن کویل مانع از جریان کامل و صحیح آب سرد میشه. این حباب های هوا مثل عایق عمل می کنن و اجازه نمیدن آب سرد به تمام بخش های کویل برسه و حرارت هوا رو جذب کنه. نتیجه این مشکل کاهش شدید بازدهی سرمایش یا حتی خنک نکردن فن کویل به طور کامل است.

علائم: شنیدن صدای قل قل یا جریان آب همراه با هوا در لوله ها یا داخل فن کویل سرد بودن بخشی از کویل و گرم بودن بخش دیگر عدم سرمای کافی با وجود تامین آب سرد و کارکرد صحیح فن.

راه حل:

• هواگیری فن کویل:
  • اکثر فن کویل ها دارای یک شیر کوچک هواگیری (شبیه به شیر رادیاتور) در قسمت بالای کویل هستند.
  • یک ظرف یا دستمال زیر شیر هواگیری قرار بدید تا آب خارج شده رو جمع کنید.
  • با استفاده از پیچ گوشتی مناسب یا آچار مخصوص هواگیری شیر رو به آرامی باز کنید.
  • ابتدا ممکن است هوا با صدای فیش فیش خارج بشه. صبر کنید تا هوا به طور کامل خارج بشه و جریان آب به صورت یکنواخت و بدون حباب از شیر خارج بشه.
  • به محض خروج آب بدون هوا شیر هواگیری رو محکم ببندید.
  • این کار رو برای تمام فن کویل هایی که مشکل دارن انجام بدید. ممکن است لازم باشه این فرآیند رو چند بار تکرار کنید تا تمام هوای سیستم خارج بشه.
  • توجه داشته باشید که بعد از هواگیری ممکن است فشار آب در سیستم مرکزی کمی افت کنه که باید توسط مسئول تاسیسات تنظیم بشه.

5. خرابی موتور فن یا پروانه فن

فن قلب سیستم توزیع هوای فن کویل است. وظیفه فن دمیدن هوا از طریق کویل سرد شده و توزیع اون در اتاق است. اگر موتور فن بسوزه ضعیف بشه یا پروانه فن آسیب ببینه (مثلا بشکنه یا کثیفی زیاد باعث عدم تعادلش بشه) جریان هوای عبوری از کویل کاهش پیدا میکنه یا متوقف میشه. حتی اگر کویل کاملا سرد باشه بدون جریان هوای کافی سرمایش به اتاق منتقل نمیشه و شما احساس خنکی نخواهید کرد.

علائم: فن کویل روشن میشه اما هیچ صدایی از فن نمیاد جریان هوا از دریچه بسیار ضعیف است یا اصلا وجود نداره شنیدن صداهای غیرعادی مثل وزوز یا تق تق از موتور فن لرزش شدید دستگاه هنگام کارکرد فن.

راه حل:

• بررسی فن:
  • ابتدا مطمئن بشید که فن در تنظیمات ترموستات روی سرعت مناسبی قرار داره و خاموش نیست.
  • اگر فن روشن میشه اما جریان هوا کمه دستگاه رو خاموش کنید و پنل رو باز کنید (اگر دسترسی دارید) و پروانه فن رو از نظر تمیزی و عدم وجود موانع فیزیکی (مثل کابل یا جسم خارجی) بررسی کنید. پروانه کثیف میتونه باعث عدم تعادل و لرزش بشه.
  • اگر فن اصلا کار نمیکنه ممکن است مشکل از موتور فن خازن راه انداز اون یا اتصالات الکتریکی باشه.
  • بررسی و تعمیر موتور فن یا تعویض پروانه آسیب دیده نیاز به دانش فنی و ابزار مناسب داره. این کار رو به یک متخصص سرویس فن کویل بسپارید.

6. خرابی ترموستات

ترموستات مغز سیستم کنترلی فن کویل شماست. این قطعه دمای فعلی اتاق رو اندازه گیری میکنه و اون رو با دمای تنظیم شده توسط شما مقایسه میکنه. بر اساس این مقایسه ترموستات فرمان روشن یا خاموش شدن فن باز و بسته شدن شیر برقی و در برخی مدل ها تنظیم سرعت فن رو به برد کنترل یا مستقیما به اجزای مربوطه ارسال میکنه. اگر ترموستات خراب بشه نمیتونه اطلاعات دما رو به درستی بخونه یا فرمان های لازم رو ارسال کنه. در نتیجه فن کویل ممکنه اصلا روشن نشه در زمان نامناسبی خاموش بشه یا فقط فن کار کنه و شیر آب سرد باز نشه.

علائم: فن کویل به فرمان های ترموستات پاسخ نمیده نمایشگر ترموستات خاموش است یا اطلاعات نادرست نشان میده فن کویل به طور مداوم کار میکنه بدون توجه به دمای تنظیم شده فن کویل اصلا روشن نمیشه با وجود اینکه برق داره.

راه حل:

• بررسی ترموستات:
  • اگر ترموستات شما با باتری کار میکنه اولین قدم تعویض باتری هاست. باتری ضعیف یا خالی یکی از دلایل رایج عدم کارکرد ترموستات است.
  • مطمئن بشید که ترموستات روی حالت سرمایش (Cool) تنظیم شده و دمای تنظیم شده (Set Point) پایین تر از دمای فعلی اتاق باشه.
  • اتصالات سیم ها به پشت ترموستات رو بررسی کنید. مطمئن بشید که سیمی شل یا قطع نشده باشه. قبل از دست زدن به سیم کشی برق فن کویل یا سیستم مرکزی رو قطع کنید.
  • اگر ترموستات دیجیتال دارید سعی کنید اون رو ریست کنید (طبق دستورالعمل دفترچه راهنما).
  • اگر با انجام این مراحل مشکل حل نشد احتمالا ترموستات خرابه و نیاز به تعویض داره. تعویض ترموستات نیاز به دقت در سیم بندی داره و بهتره توسط متخصص انجام بشه.

7. خرابی برد کنترل الکترونیکی

برد کنترل مرکز فرماندهی فن کویل های مدرن است. این برد سیگنال ها رو از ترموستات دریافت میکنه و بر اساس اون ها عملکرد موتور فن شیر برقی و سایر اجزا رو مدیریت میکنه. مشکلات در برد کنترل میتونه باعث اختلال در هر یک از این عملکردها بشه. برد کنترل معیوب ممکنه فرمان اشتباه صادر کنه اصلا فرمانی نده یا باعث کارکرد نامنظم دستگاه بشه. از آنجایی که برد کنترل قطعه ای پیچیده و حساس است عیب یابی و تعمیر اون نیاز به تخصص الکترونیک داره.

علائم: کارکرد نامنظم فن (روشن و خاموش شدن بی دلیل) عدم پاسخگویی کل دستگاه نمایش کدهای خطا روی نمایشگر (در مدل های پیشرفته) روشن نشدن هیچ یک از اجزا با وجود تامین برق یا کار نکردن صحیح شیر برقی یا فن با وجود سالم بودن خودشون.

راه حل:

• بررسی و تست برد کنترل:
  • ابتدا مطمئن بشید که برق به برد کنترل میرسه. فیوز یا کلید مینیاتوری مربوط به فن کویل رو در جعبه فیوز چک کنید.
  • برد کنترل معمولا دارای چراغ های نشانگر وضعیت است که میتونه در عیب یابی اولیه کمک کنه (به دفترچه راهنمای دستگاه مراجعه کنید).
  • بازرسی ظاهری برد برای نشانه های سوختگی خازن های بادکرده یا اتصالات شل میتونه مفید باشه اما برای تشخیص دقیق و تعمیر نیاز به ابزار تست الکترونیکی و دانش تخصصی است.
  • تعمیر یا تعویض برد کنترل کار بسیار حساس و تخصصی است و باید حتما توسط تکنسین مجرب انجام بشه تا از آسیب بیشتر به دستگاه یا خطرات الکتریکی جلوگیری بشه.

8. مسدود شدن کویل (مبدل حرارتی)

کویل فن کویل مجموعه ای از لوله های باریک و فین های (پره های) فلزی نازک است که آب سرد از داخل لوله ها عبور میکنه و هوا از بین فین ها جریان پیدا میکنه تا حرارتش به آب سرد منتقل بشه. مسدود شدن کویل میتونه به دو شکل باشه: مسدود شدن داخلی لوله ها به دلیل رسوبات یا خوردگی (بیشتر در سیستم های قدیمی یا با آب نامناسب) و مسدود شدن خارجی فین ها به دلیل تجمع گرد و غبار چربی و سایر آلودگی ها. در هر دو حالت انتقال حرارت بین هوا و آب سرد به درستی انجام نمیشه و بازدهی سرمایش به شدت کاهش پیدا میکنه یا از بین میره.

علائم: با وجود تامین آب سرد و کارکرد فن باد خنک نیست. ممکن است فقط بخش کوچکی از کویل سرد باشه. در حالت انسداد خارجی لایه ای ضخیم از کثیفی روی فین ها قابل مشاهده است. در موارد شدید ممکن است آب از کویل چکه کنه یا یخ روی کویل تشکیل بشه.

راه حل:

• تمیز کردن کویل:
  • اگر انسداد خارجی است (کثیفی روی فین ها) با استفاده از جاروبرقی با برس نرم یا یک برس مخصوص تمیز کردن کویل گرد و غبار و آلودگی ها رو از روی فین ها پاک کنید. جهت برس زدن باید در راستای فین ها باشه تا خم نشن.
  • میتونید از اسپری های مخصوص تمیز کردن کویل فن کویل (Coil Cleaner) هم استفاده کنید. این مواد شیمیایی کف میکنن و کثیفی ها رو حل میکنن. بعد از استفاده طبق دستورالعمل سازنده کویل رو آبکشی کنید (اگر امکانش هست و آب از طریق سینی تخلیه خارج میشه).
  • برای انسداد داخلی لوله ها (رسوبات) نیاز به شستشوی شیمیایی کویل با مواد مخصوص دارید. این کار پیچیده است و باید توسط تکنسین متخصص انجام بشه.
  • اطمینان از تمیزی کویل بخشی حیاتی از سرویس فن کویل است که باید به طور منظم انجام بشه.

اهمیت سرویس و نگهداری منظم فن کویل

بسیاری از مشکلاتی که باعث خنک نکردن فن کویل میشن با سرویس و نگهداری منظم قابل پیشگیری هستند. تمیز کردن دوره ای فیلترها بررسی عملکرد شیر برقی هواگیری سیستم و تمیز کردن کویل عمر مفید دستگاه رو افزایش میده بازدهی اون رو حفظ میکنه و از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری میکنه. سرویس سالیانه فن کویل توسط یک تکنسین متخصص قبل از شروع فصل گرما میتونه اطمینان حاصل کنه که دستگاه شما در بهترین شرایط کاری قرار داره.

نکات مهم قبل از تماس با تعمیرکار

قبل از اینکه با یک تکنسین برای رفع مشکل خنک نکردن فن کویل تماس بگیرید چند مورد ساده رو خودتون چک کنید:

• مطمئن بشید که برق دستگاه وصل است و فیوز مربوطه نپریده.
• ترموستات روی حالت سرمایش (Cool) و دمای مناسب تنظیم شده.
• فیلتر هوا تمیز است.
• شیرهای قطع و وصل آب (اگر قبل از شیر برقی وجود دارن) باز هستند.

اگر با انجام این بررسی های اولیه مشکل حل نشد احتمالا نیاز به کمک تخصصی دارید.

نتیجه گیری

خنک نکردن فن کویل یک مشکل رایج است که علت اون می تونه خرابی هر یک از قطعات سیستم یا مشکلات در سیستم تامین آب سرد مرکزی باشه. از فیلتر کثیف و ترموستات خراب گرفته تا مشکلات پیچیده تر مثل ایراد در شیر برقی فن برد کنترل مسدود شدن کویل یا وجود هوا در سیستم. با بررسی و عیب یابی منظم سیستم و تمیز کردن فیلترها و کویل به طور مرتب می تونید از بروز بسیاری از مشکلات و خرابی فن کویل جلوگیری کنید. در صورت بروز مشکلات فنی پیچیده همیشه توصیه میشه که از یک متخصص سرویس فن کویل کمک بگیرید تا عیب یابی و تعمیر به درستی و ایمنی انجام بشه.

سوالات متداول کاربران

1. چه زمانی باید فیلتر فن کویل رو تمیز کنم؟

• حداقل هر 2 هفته یکبار فیلترها رو چک کنید و در صورت نیاز تمیز کنید. هر چه هوا آلوده تر باشه یا دستگاه بیشتر کار کنه باید فیلترها رو بیشتر تمیز کنید. در فصول استفاده سنگین (تابستان) تمیز کردن هفتگی توصیه میشه.

2. چرا فن کویل من باد گرم میزنه؟

• دلایل اصلی باد گرم زدن فن کویل شامل فیلتر کثیف عدم تامین آب سرد کافی از سیستم مرکزی خرابی شیر برقی که مانع ورود آب سرد میشه وجود هوا در لوله ها و مسدود شدن کویل است. ترموستات خراب هم میتونه باعث این مشکل بشه.

3. آیا می توانم خودم هواگیری فن کویل رو انجام بدم؟

• بله هواگیری فن کویل معمولا یک کار ساده است که با رعایت نکات ایمنی و استفاده از ابزار مناسب (پیچ گوشتی یا آچار هواگیری) میتونید خودتون انجام بدید. فقط مطمئن بشید که شیر هواگیری رو بعد از خروج آب بدون هوا به طور کامل ببندید تا نشتی اتفاق نیفته.

4. چگونه متوجه شوم شیر برقی فن کویل من خراب است؟

• وقتی فن کویل در حالت سرمایش روشنه به شیر برقی گوش بدید؛ باید صدای کلیک باز شدن اون رو بشنوید. همچنین لوله بعد از شیر برقی (به سمت کویل) باید سرد بشه. اگر صدایی نیست و لوله سرد نمیشه احتمالا شیر برقی خرابه.

5. هر چند وقت یکبار باید فن کویل سرویس کامل بشه؟

• توصیه میشه حداقل سالی یکبار قبل از شروع فصل استفاده (معمولا تابستان برای سرمایش) فن کویل ها توسط تکنسین متخصص سرویس کامل بشن. این سرویس شامل تمیز کردن عمیق کویل و فن بررسی اتصالات الکتریکی و چک کردن عملکرد تمام قطعات است.