شرایط و قوانین مرخصی زودتر از موعد زندانیان | مشمول کدام زندانیان می شود؟

ارائه مرخصی زودتر از روال مشمول کدام زندانیان می گردد؟

با توجه به پیچیدگی های مرتبط با قوانین و آیین نامه های مربوط به مرخصی زندانیان یکی از سوالات اساسی این است که چه گروهی از زندانیان از امتیاز مرخصی زودتر از موعد بهره مند می شوند؟ قوانین جمهوری اسلامی ایران در خصوص ارائه مرخصی به زندانیان شرایط و محدودیت های خاصی دارد که با توجه به نوع جرم مدت محکومیت وضعیت رفتاری و شرایط اجتماعی و خانوادگی زندانی تعیین می شود.

ضرورت آشنایی با مقررات مرخصی زندانیان

بر اساس آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مرخصی زندانیان یکی از امتیازاتی است که به عنوان تشویق به آن ها اعطا می شود. این مرخصی می تواند به بهبود وضعیت روانی و ارتباط زندانی با خانواده و اجتماع کمک کند و انگیزه ای برای اصلاح رفتار و تطبیق با قوانین باشد.

مرخصی زودتر از روال و شرایط آن

مرخصی زودتر از موعد عادی برای برخی از زندانیان به ویژه آن دسته که دارای شرایط خاص هستند به عنوان یک تسهیلات در نظر گرفته می شود. مطابق قانون زندانیان می توانند در شرایطی خاص با دستور دادگاه یا شورای طبقه بندی از این مرخصی بهره مند شوند. شرایطی که ممکن است باعث اعطای این نوع مرخصی شود شامل موارد زیر است :

• شرایط خانوادگی خاص : در صورتی که زندانی در شرایط خانوادگی بحرانی قرار داشته باشد مانند فوت یکی از اعضای خانواده یا شرایط پزشکی بحرانی یکی از نزدیکان ممکن است برای مدت معینی به او مرخصی زودتر از موعد داده شود.
• رفتار خوب و پایبندی به مقررات زندان : زندانیانی که در طول مدت حبس از خود رفتار مناسبی نشان داده و مطابق با آیین نامه های داخلی زندان عمل کرده باشند از احتمال بیشتری برای دریافت مرخصی برخوردار خواهند بود.

مرخصی زندانیان سیاسی و امنیتی

زندانیان سیاسی و امنیتی بر اساس قوانین جاری کشور محدودیت های بیشتری در دریافت مرخصی دارند. این زندانیان با توجه به حساسیت نوع جرم و تأثیر آن بر امنیت ملی ممکن است تنها در مواردی خاص و با تشخیص مقامات قضایی از مرخصی برخوردار شوند. این موارد عموماً به شرایط خانوادگی یا پزشکی زندانی محدود می شود.

نوع جرایم و تأثیر آن بر مرخصی

جرایم عمدی و جرایم غیرعمدی به طور کلی دو گروه اصلی از جرایم محسوب می شوند که نوع جرم تأثیر زیادی در اعطای مرخصی دارد. زندانیانی که مرتکب جرایم غیرعمدی مانند تصادفات منجر به فوت یا آسیب شده اند معمولاً در صورت پرداخت دیه و رعایت شرایط قانونی می توانند از مرخصی بهره مند شوند.

از سوی دیگر زندانیانی که جرایم عمدی مرتکب شده اند مانند قتل عمد سرقت مسلحانه و جرایم مرتبط با مواد مخدر شرایط سخت تری برای دریافت مرخصی دارند. مطابق با قانون مجازات اسلامی زندانیانی که مرتکب این جرایم شده اند تنها در صورت گذراندن بخش زیادی از دوره محکومیت و حسن رفتار می توانند مرخصی زودتر از موعد دریافت کنند.

زندانیان با شرایط پزشکی خاص

یکی دیگر از دسته هایی که ممکن است از مرخصی زودتر از روال بهره مند شوند زندانیانی هستند که با مشکلات پزشکی جدی روبرو هستند. بر اساس مقررات اگر کمیسیون پزشکی تأیید کند که زندانی به دلیل وضعیت جسمانی خود نیاز به درمان در خارج از محیط زندان دارد مرخصی برای او در نظر گرفته خواهد شد. همچنین در مواردی که زندانی دچار بیماری های خاص یا واگیر باشد ممکن است برای حفاظت از سلامت زندانی و دیگر زندانیان مرخصی زودتر از موعد صادر شود. یکی از را های مرخصی برای زندانیان اجاره سند برای زندانی است.

ضمانت اجرایی اعطای مرخصی

اعطای مرخصی به زندانیان تحت نظر شورای طبقه بندی زندان انجام می شود. این شورا با توجه به مستندات قانونی و اطلاعات به دست آمده از وضعیت زندانی تصمیم گیری می کند. در مواردی که زندانی شرایط لازم را برای مرخصی داشته باشد دادستان نیز نقش مهمی در صدور این مجوز دارد.

مطابق قانون آیین دادرسی کیفری مرخصی زندانیان دارای شرایطی است که در صورت عدم رعایت آن ها زندانی مجدداً به زندان بازگردانده خواهد شد. به همین دلیل ضمانت های اجرایی برای اطمینان از بازگشت زندانی به زندان پس از پایان مرخصی نیز در نظر گرفته می شود. این ضمانت ها می تواند به صورت تعهد کتبی وثیقه یا ضمانت از سوی فردی معتمد اعمال شود.

نکات کاربردی برای دریافت مرخصی

در مواردی که زندانیان یا خانواده آن ها درخواست مرخصی زودتر از موعد دارند توصیه می شود این درخواست به همراه مدارک کامل به دادستانی یا مسئولان زندان ارائه شود. مدارک باید شامل دلایل خانوادگی پزشکی یا اجتماعی باشد که نشان دهد زندانی نیاز به مرخصی دارد.

مطابق با ماده ۲۱۷ آیین دادرسی کیفری درخواست های مرخصی باید به صورت کتبی ارائه شده و شرایط ذکر شده در این ماده رعایت گردد. همچنین در صورت نیاز به مشاوره حقوقی بهتر است زندانی یا خانواده اش با وکلای دادگستری مشورت کرده و از مسیرهای قانونی برای ارائه درخواست بهره مند شوند.

چه مدارکی برای دریافت مرخصی زودتر از موعد لازم است؟

برای دریافت مرخصی زودتر از موعد زندانی باید درخواست کتبی خود را به همراه مدارکی مانند :

• گزارش پزشکی در صورت بیماری
• دلایل خانوادگی بحرانی
• تأیید رفتار مناسب از سوی مسئولان زندان به دادستان یا شورای طبقه بندی ارائه دهد.

نتیجه

مرخصی زودتر از موعد یکی از تسهیلاتی است که به برخی از زندانیان اعطا می شود. مطابق با قانون این نوع مرخصی تحت شرایط خاص و با توجه به نوع جرم رفتار زندانی و شرایط خانوادگی و پزشکی او داده می شود. در هر صورت برای استفاده از این تسهیلات رعایت اصول قانونی و مدارک مرتبط از اهمیت بالایی برخوردار است.