فواید و مضرات گلیسیرین برای پوست و مو؛ آیا واقعاً مفید است؟
فواید و مضرات گلیسیرین برای پوست و مو؛ آیا واقعاً مفید است؟
گلیسیرین بلی یک ماده مفید برای پوست و مو است اما نه بدون قید و شرط. این ماده به دلیل خواص مرطوب کنندگی قوی خود به طور گسترده ای در محصولات مراقبت از پوست و مو مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال درک عملکرد دقیق آن مزایا و معایب بالقوه و نحوه استفاده صحیح از آن برای دستیابی به بهترین نتایج ضروری است. در ادامه این مقاله به بررسی عمیق و تخصصی گلیسیرین از جنبه های فنی و علمی کاربردهای صنعتی استانداردهای مرتبط و نکات کلیدی برای استفاده بهینه از آن می پردازیم.
تعریف و عملکرد فنی گلیسیرین برای پوست و مو
گلیسیرین که با نام گلیسرول نیز شناخته می شود یک ترکیب شیمیایی ساده با فرمول مولکولی C₃H₈O₃ است. از نظر ساختاری گلیسیرین یک الکل سه عاملی یا پلی الکل محسوب می شود به این معنی که دارای سه گروه هیدروکسیل (OH-) است. این گروه های هیدروکسیل نقش کلیدی در خواص منحصر به فرد گلیسیرین ایفا می کنند به ویژه در توانایی آن برای جذب و نگهداری رطوبت.
عملکرد اصلی گلیسیرین در پوست و مو مرطوب کنندگی است. گلیسیرین به عنوان یک جاذب الرطوبه (Humectant) عمل می کند به این معنی که قادر است مولکول های آب را از محیط اطراف به خود جذب کند. این محیط اطراف می تواند شامل هوای مرطوب و لایه های زیرین پوست (درم) باشد. به لحاظ فنی این جذب رطوبت از طریق پیوندهای هیدروژنی بین گروه های هیدروکسیل گلیسیرین و مولکول های آب صورت می گیرد. گروه های OH- گلیسیرین قطبی هستند و با بخش قطبی مولکول آب (O-H) پیوند هیدروژنی قوی تشکیل می دهند. این ویژگی باعث می شود گلیسیرین به طور موثری رطوبت را جذب و در خود نگه دارد.
علاوه بر جذب رطوبت از محیط گلیسیرین می تواند رطوبت موجود در لایه های زیرین پوست را نیز به سطح پوست بکشد. این فرآیند به آبرسانی پوست از درون به بیرون کمک می کند و باعث بهبود هیدراتاسیون کلی پوست می شود. همچنین گلیسیرین به عنوان یک نرم کننده (Emollient) نیز عمل می کند. نرم کننده ها موادی هستند که با پر کردن فضاهای خالی بین سلول های پوستی سطح پوست را صاف و نرم می کنند. گلیسیرین با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست به حفظ رطوبت و جلوگیری از تبخیر آب از سطح پوست کمک می کند. این لایه محافظ همچنین می تواند به تقویت سد دفاعی پوست در برابر عوامل محیطی آسیب رسان مانند آلودگی و خشکی هوا کمک کند.
برای مو گلیسیرین نیز خواص مرطوب کنندگی مشابهی دارد. گلیسیرین می تواند رطوبت را به ساقه مو جذب کند و به هیدراته شدن مو کمک کند. موهای هیدراته شده نرم تر انعطاف پذیرتر و کمتر مستعد شکستگی هستند. همچنین گلیسیرین می تواند به کاهش وز مو کمک کند. با جذب رطوبت گلیسیرین وزن مو را افزایش می دهد و از ایجاد الکتریسیته ساکن و وز شدن مو جلوگیری می کند. علاوه بر این گلیسیرین می تواند به درخشش مو نیز بیافزاید زیرا سطح صاف و هیدراته مو نور را بهتر منعکس می کند.
اجزای اصلی و اصول کارکرد گلیسیرین
همانطور که اشاره شد جزء اصلی و فعال گلیسیرین مولکول گلیسرول با سه گروه هیدروکسیل است. اصول کارکرد گلیسیرین بر پایه خواص فیزیکوشیمیایی این مولکول استوار است به ویژه :
- قطبیت بالا : گروه های هیدروکسیل (OH-) مولکول گلیسرول بسیار قطبی هستند. این قطبیت بالا باعث می شود گلیسیرین به خوبی با مولکول های قطبی دیگر مانند آب پیوند برقرار کند (پیوند هیدروژنی).
- حلالیت در آب : به دلیل قطبیت بالا و توانایی تشکیل پیوندهای هیدروژنی گلیسیرین به خوبی در آب حل می شود. این حلالیت در آب باعث می شود گلیسیرین به راحتی در فرمولاسیون های مبتنی بر آب محصولات مراقبت از پوست و مو مورد استفاده قرار گیرد.
- ویسکوزیته : گلیسیرین مایعی ویسکوز (غلیظ) است. این ویسکوزیته به دلیل وجود پیوندهای هیدروژنی بین مولکول های گلیسیرین است. ویسکوزیته گلیسیرین در فرمولاسیون های موضعی می تواند به بهبود بافت محصول و ایجاد حس نرمی و لطافت بر روی پوست کمک کند.
- نقطه جوش بالا : گلیسیرین نقطه جوش بالایی دارد (حدود ۲۹۰ درجه سانتیگراد). این ویژگی باعث می شود گلیسیرین در شرایط دمایی مختلف پایدار باشد و تبخیر نشود که برای کاربردهای موضعی بسیار مهم است.
- غیر سمی و غیر حساسیت زا بودن نسبی : گلیسیرین به طور کلی یک ماده غیر سمی و غیر حساسیت زا محسوب می شود و در غلظت های معمول در محصولات مراقبت از پوست و مو به خوبی تحمل می شود. با این حال در غلظت های بسیار بالا ممکن است برخی افراد دچار تحریک پوستی شوند.
مکانیسم عمل گلیسیرین در سطح پوست و مو را می توان به صورت زیر خلاصه کرد :
- جذب رطوبت : مولکول های گلیسیرین به دلیل گروه های هیدروکسیل خود مولکول های آب را از محیط اطراف (هوا و لایه های زیرین پوست) جذب می کنند و در خود نگه می دارند.
- آبرسانی لایه های سطحی پوست و مو : گلیسیرین رطوبت جذب شده را به لایه های سطحی پوست (اپیدرم) و ساقه مو منتقل می کند باعث افزایش سطح هیدراتاسیون و نرمی آن ها می شود.
- تشکیل لایه محافظ : گلیسیرین یک لایه نازک و محافظ روی سطح پوست و مو ایجاد می کند که از تبخیر آب و از دست رفتن رطوبت جلوگیری می کند.
- بهبود عملکرد سد دفاعی پوست : لایه محافظ گلیسیرین به تقویت سد دفاعی پوست کمک می کند و از پوست در برابر عوامل محیطی مضر مانند آلودگی خشکی هوا و مواد تحریک کننده محافظت می کند.
- نرم کنندگی و صاف کنندگی : گلیسیرین با پر کردن فضاهای خالی بین سلول های پوستی و ساقه مو سطح آن ها را صاف و نرم می کند و باعث بهبود ظاهر و حس لمس آن ها می شود.
کاربردهای صنعتی و مثال هایی از صنایع مختلف
گلیسیرین به دلیل خواص چندگانه خود کاربردهای صنعتی گسترده ای دارد و در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از مهم ترین کاربردهای صنعتی گلیسیرین عبارتند از :
- صنایع آرایشی و بهداشتی : این صنعت بزرگترین مصرف کننده گلیسیرین است. گلیسیرین به عنوان یک ماده مرطوب کننده نرم کننده حلال و ویسکوزیته دهنده در فرمولاسیون انواع محصولات آرایشی و بهداشتی مانند کرم های مرطوب کننده لوسیون ها پاک کننده های پوست شامپوها نرم کننده های مو صابون ها خمیر دندان ها و محصولات آرایشی (مانند رژ لب و ریمل) به کار می رود. به عنوان مثال در فرمولاسیون کرم های مرطوب کننده پوست خشک گلیسیرین به همراه سایر مواد مرطوب کننده مانند اسید هیالورونیک و سرامیدها برای افزایش سطح هیدراتاسیون و بهبود سد دفاعی پوست استفاده می شود. در شامپوهای موی خشک و آسیب دیده گلیسیرین به عنوان یک ماده مرطوب کننده و نرم کننده برای بهبود حالت پذیری و کاهش وز مو به کار می رود.
- صنایع داروسازی : گلیسیرین به عنوان یک حلال نرم کننده مرطوب کننده و ملین در فرمولاسیون های دارویی مختلف استفاده می شود. به عنوان مثال در شربت های سرفه و سرماخوردگی گلیسیرین به عنوان یک حلال برای مواد دارویی و همچنین به عنوان یک ماده نرم کننده برای کاهش تحریک گلو به کار می رود. در پمادها و کرم های موضعی گلیسیرین به عنوان یک ماده پایه و مرطوب کننده برای بهبود جذب دارو و نرم کردن پوست استفاده می شود. همچنین گلیسیرین به عنوان یک ملین اسمزی در درمان یبوست نیز کاربرد دارد.
- صنایع غذایی و نوشیدنی : گلیسیرین به عنوان یک ماده افزودنی غذایی با شماره E۴۲۲ شناخته می شود و در صنایع غذایی کاربردهای متنوعی دارد. گلیسیرین به عنوان یک مرطوب کننده برای حفظ رطوبت و جلوگیری از خشک شدن محصولات غذایی (مانند کیک ها کلوچه ها شیرینی ها و میوه های خشک) به عنوان یک شیرین کننده (با شیرینی کمتر از شکر) به عنوان یک حلال برای رنگ ها و طعم دهنده های غذایی و به عنوان یک ماده قوام دهنده در برخی محصولات (مانند بستنی و سس ها) استفاده می شود.
- صنایع شیمیایی : گلیسیرین به عنوان یک ماده اولیه در تولید مواد شیمیایی مختلف از جمله نیتروگلیسیرین (ماده منفجره و داروی قلبی) رزین های آلکیدی (در رنگ ها و پوشش ها) پلی استرها و مواد شوینده استفاده می شود. همچنین گلیسیرین به عنوان یک ضد یخ در سیستم های خنک کننده و به عنوان یک روان کننده در برخی کاربردهای صنعتی به کار می رود.
- صنایع نساجی : گلیسیرین به عنوان یک ماده نرم کننده و مرطوب کننده در فرآیندهای تولید و تکمیل پارچه ها استفاده می شود. گلیسیرین به بهبود خواص لمسی و انعطاف پذیری پارچه ها کمک می کند و از ایجاد الکتریسیته ساکن در الیاف مصنوعی جلوگیری می کند.
- صنایع کاغذسازی : گلیسیرین به عنوان یک ماده مرطوب کننده و نرم کننده در تولید کاغذ برای بهبود خواص مکانیکی و چاپ پذیری کاغذ استفاده می شود.
بررسی استانداردهای بین المللی و فناوری های پیشرفته مرتبط
گلیسیرین به عنوان یک ماده پرکاربرد تحت استانداردهای بین المللی مختلفی برای کیفیت خلوص و ایمنی قرار دارد. برخی از مهم ترین استانداردهای بین المللی مرتبط با گلیسیرین عبارتند از :
- فارماکوپه های بین المللی : فارماکوپه های بین المللی مانند فارماکوپه ایالات متحده (USP) فارماکوپه اروپا (EP) و فارماکوپه بریتانیا (BP) استانداردهای دقیقی برای گلیسیرین دارویی تعیین کرده اند. این استانداردها شامل مشخصات خلوص روش های آزمون و محدودیت های مواد جانبی (مانند آب فلزات سنگین و کلریدها) برای گلیسیرین مورد استفاده در داروها و محصولات بهداشتی هستند.
- استانداردهای صنایع آرایشی و بهداشتی : سازمان های بین المللی مانند انجمن بین المللی مواد آرایشی (PCPC) و COSMOS (استاندارد بین المللی برای محصولات آرایشی ارگانیک و طبیعی) راهنمایی ها و استانداردهایی را برای استفاده ایمن و موثر از گلیسیرین در محصولات آرایشی و بهداشتی ارائه می دهند. این استانداردها شامل الزامات مربوط به خلوص منبع تولید (مانند گلیسیرین گیاهی در محصولات ارگانیک) و غلظت مجاز گلیسیرین در فرمولاسیون های مختلف هستند.
- استانداردهای غذایی : سازمان های بین المللی مانند سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) و سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA) استانداردهایی را برای گلیسیرین به عنوان یک افزودنی غذایی تعیین کرده اند. این استانداردها شامل مشخصات خلوص محدودیت های مصرف مجاز روزانه (ADI) و الزامات برچسب گذاری برای گلیسیرین مورد استفاده در مواد غذایی هستند.
فناوری های پیشرفته مرتبط با گلیسیرین :
- تولید گلیسیرین از منابع تجدیدپذیر : با توجه به افزایش تقاضا برای گلیسیرین و نگرانی های زیست محیطی مرتبط با تولید گلیسیرین از منابع نفتی تحقیقات گسترده ای بر روی تولید گلیسیرین از منابع تجدیدپذیر مانند زیست توده (بیومس) و گلیسیرین خام حاصل از تولید بیودیزل انجام شده است. فناوری های پیشرفته مانند هیدرولیز آنزیمی و تخمیر میکروبی برای تولید گلیسیرین با کیفیت بالا از این منابع در حال توسعه هستند. این فناوری ها نه تنها به کاهش وابستگی به منابع فسیلی کمک می کنند بلکه می توانند منجر به تولید گلیسیرین پایدارتر و سازگارتر با محیط زیست شوند.
- سیستم های نوین رهایش گلیسیرین در پوست : برای افزایش اثربخشی گلیسیرین در محصولات مراقبت از پوست فناوری های پیشرفته ای برای رهایش کنترل شده و هدفمند گلیسیرین در لایه های مختلف پوست در حال توسعه هستند. نانوامولسیون ها لیپوزوم ها و سیستم های مبتنی بر پلیمرهای زیست تخریب پذیر از جمله این فناوری ها هستند. این سیستم ها می توانند به بهبود نفوذ گلیسیرین به پوست افزایش مدت زمان اثرگذاری و کاهش احتمال تحریک پوستی ناشی از غلظت بالای سطحی گلیسیرین کمک کنند.
- کاربردهای نانوفناوری در گلیسیرین : نانوفناوری امکانات جدیدی را برای استفاده از گلیسیرین در کاربردهای پیشرفته فراهم کرده است. نانوذرات گلیسیرین و کامپوزیت های نانویی مبتنی بر گلیسیرین در زمینه های مختلفی از جمله دارورسانی هدفمند حسگرهای زیستی و مواد بسته بندی فعال مورد بررسی قرار گرفته اند. این فناوری ها می توانند خواص گلیسیرین را بهبود بخشند و کاربردهای جدیدی را برای این ماده ارزشمند ایجاد کنند.
چالش ها و محدودیت های فنی گلیسیرین
با وجود مزایای فراوان گلیسیرین نیز دارای چالش ها و محدودیت های فنی خاص خود است :
- احساس چسبندگی (Tackiness) : گلیسیرین در غلظت های بالا می تواند احساس چسبندگی روی پوست ایجاد کند که برای برخی افراد ناخوشایند است. این چسبندگی به دلیل ویسکوزیته بالای گلیسیرین و توانایی آن در جذب رطوبت از هوا است. برای کاهش این مشکل معمولاً گلیسیرین در فرمولاسیون ها با سایر مواد نرم کننده و با غلظت های بهینه استفاده می شود.
- جذب رطوبت از پوست در شرایط کم رطوبتی : اگرچه گلیسیرین به عنوان یک جاذب الرطوبه عمل می کند اما در شرایط محیطی بسیار خشک (رطوبت نسبی پایین) گلیسیرین ممکن است رطوبت را از لایه های زیرین پوست به سطح پوست بکشد و در نتیجه باعث خشکی پوست شود. این اثر به ویژه در غلظت های بالای گلیسیرین و در محیط های داخلی با تهویه مطبوع که رطوبت هوا پایین است بیشتر دیده می شود. برای جلوگیری از این مشکل توصیه می شود در محیط های خشک از محصولات حاوی گلیسیرین همراه با سایر مواد مرطوب کننده و نرم کننده استفاده شود و رطوبت محیط نیز تا حد امکان حفظ شود.
- پتانسیل تحریک پوستی در غلظت های بالا : اگرچه گلیسیرین به طور کلی غیر حساسیت زا محسوب می شود اما در غلظت های بسیار بالا (بیش از ۵۰%) و در برخی افراد با پوست های حساس ممکن است باعث تحریک پوستی قرمزی و خارش شود. بنابراین توصیه می شود از محصولات حاوی غلظت های بسیار بالای گلیسیرین خودداری شود و در صورت بروز هرگونه تحریک پوستی مصرف محصول قطع گردد.
- مسائل مربوط به منبع تولید و پایداری : گلیسیرین معمولاً به عنوان یک محصول جانبی در تولید بیودیزل یا از طریق هیدرولیز چربی ها و روغن های گیاهی تولید می شود. کیفیت و خلوص گلیسیرین می تواند بسته به منبع تولید و فرآیند پالایش متفاوت باشد. همچنین نگرانی هایی در مورد پایداری منابع گلیسیرین و اثرات زیست محیطی فرآیندهای تولید گلیسیرین وجود دارد. توسعه فناوری های تولید گلیسیرین از منابع تجدیدپذیر و پایدار و بهینه سازی فرآیندهای پالایش برای کاهش اثرات زیست محیطی از جمله چالش های فنی در این زمینه هستند.
نکات کلیدی برای بهینه سازی و بهبود عملکرد گلیسیرین
برای بهینه سازی عملکرد گلیسیرین در محصولات مراقبت از پوست و مو و کاهش محدودیت های آن رعایت نکات کلیدی زیر ضروری است :
- استفاده از غلظت بهینه : غلظت گلیسیرین در فرمولاسیون ها باید به دقت تنظیم شود. به طور معمول غلظت های ۲ تا ۱۵ درصد گلیسیرین در محصولات مرطوب کننده پوست و مو موثر و ایمن هستند. غلظت های بالاتر ممکن است باعث چسبندگی یا تحریک پوستی شوند.
- ترکیب با سایر مواد مرطوب کننده و نرم کننده : برای افزایش اثربخشی مرطوب کنندگی و کاهش احتمال خشکی پوست در محیط های خشک گلیسیرین باید با سایر مواد مرطوب کننده (مانند اسید هیالورونیک سدیم PCA اوره) و نرم کننده (مانند روغن های گیاهی اسکوالان سرامیدها) در فرمولاسیون ها ترکیب شود. این ترکیبات سینرژیک می توانند به آبرسانی بهتر و حفظ رطوبت پوست کمک کنند.
- استفاده در فرمولاسیون های مناسب : نوع فرمولاسیون محصول نیز بر عملکرد گلیسیرین تاثیر می گذارد. گلیسیرین در فرمولاسیون های امولسیونی (مانند کرم ها و لوسیون ها) و آبی (مانند سرم ها و تونرها) به خوبی عمل می کند. در فرمولاسیون های روغنی خالص گلیسیرین ممکن است به خوبی پخش نشود و اثربخشی کمتری داشته باشد.
- توجه به شرایط محیطی : در محیط های خشک استفاده از محصولات حاوی گلیسیرین باید با احتیاط بیشتری صورت گیرد. توصیه می شود در این شرایط از محصولات حاوی غلظت های پایین تر گلیسیرین و همراه با سایر مواد مرطوب کننده و نرم کننده استفاده شود و رطوبت محیط نیز تا حد امکان افزایش یابد.
- انتخاب گلیسیرین با کیفیت و خلوص بالا : برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی محصول استفاده از گلیسیرین با کیفیت و خلوص بالا (مطابق با استانداردهای فارماکوپه ای یا آرایشی) ضروری است. به ویژه در محصولات دارویی و آرایشی و بهداشتی که مستقیماً با پوست و بدن در تماس هستند کیفیت گلیسیرین از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
- بهره گیری از فناوری های نوین رهایش : برای بهبود عملکرد و کاهش محدودیت های گلیسیرین می توان از فناوری های نوین رهایش مانند نانوامولسیون ها و لیپوزوم ها در فرمولاسیون ها استفاده کرد. این فناوری ها می توانند به رهایش کنترل شده و هدفمند گلیسیرین در پوست کمک کنند و اثربخشی آن را افزایش دهند.
نتیجه گیری علمی و تخصصی
گلیسیرین یک ماده مرطوب کننده قوی و چندمنظوره است که به طور گسترده ای در صنایع آرایشی و بهداشتی داروسازی غذایی و شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. عملکرد اصلی گلیسیرین در پوست و مو بر پایه خواص جاذب الرطوبگی نرم کنندگی و توانایی آن در تقویت سد دفاعی پوست استوار است. گلیسیرین از طریق جذب رطوبت از محیط و لایه های زیرین پوست آبرسانی لایه های سطحی پوست و مو را بهبود می بخشد و با تشکیل یک لایه محافظ از تبخیر آب و از دست رفتن رطوبت جلوگیری می کند.
با وجود مزایای فراوان گلیسیرین نیز دارای محدودیت هایی مانند احساس چسبندگی پتانسیل خشکی پوست در شرایط کم رطوبتی و احتمال تحریک پوستی در غلظت های بالا است. برای بهینه سازی عملکرد گلیسیرین و کاهش این محدودیت ها استفاده از غلظت بهینه ترکیب با سایر مواد مرطوب کننده و نرم کننده توجه به شرایط محیطی و بهره گیری از فناوری های نوین رهایش ضروری است.
در مجموع گلیسیرین یک ماده ارزشمند و موثر برای بهبود هیدراتاسیون و سلامت پوست و مو است به شرطی که به درستی و با رعایت نکات فنی و علمی مورد استفاده قرار گیرد. تحقیقات و توسعه فناوری های جدید در زمینه تولید گلیسیرین از منابع تجدیدپذیر سیستم های نوین رهایش و کاربردهای نانوفناوری پتانسیل گلیسیرین را برای کاربردهای گسترده تر و پایدارتر در آینده افزایش می دهد.
پرسش و پاسخ
۱. آیا گلیسیرین برای همه انواع پوست مناسب است؟
بله گلیسیرین به طور کلی برای اکثر انواع پوست از جمله پوست های خشک معمولی چرب و مختلط مناسب است. با این حال افراد با پوست های بسیار حساس ممکن است در غلظت های بالای گلیسیرین دچار تحریک پوستی شوند. توصیه می شود افراد با پوست حساس ابتدا محصولات حاوی غلظت پایین گلیسیرین را تست کرده و در صورت عدم بروز حساسیت به تدریج از محصولات با غلظت بالاتر استفاده کنند. همچنین در پوست های چرب استفاده از محصولات حاوی گلیسیرین سبک و غیر کومدون زا (non-comedogenic) توصیه می شود تا از انسداد منافذ پوست و ایجاد جوش جلوگیری شود.
۲. آیا گلیسیرین می تواند پوست را خشک کند؟
در شرایط محیطی بسیار خشک (رطوبت نسبی پایین) گلیسیرین ممکن است رطوبت را از لایه های زیرین پوست به سطح پوست بکشد و در نتیجه باعث خشکی پوست شود. این اثر به ویژه در غلظت های بالای گلیسیرین و در محیط های داخلی با تهویه مطبوع که رطوبت هوا پایین است بیشتر دیده می شود. برای جلوگیری از این مشکل توصیه می شود در محیط های خشک از محصولات حاوی گلیسیرین همراه با سایر مواد مرطوب کننده و نرم کننده استفاده شود و رطوبت محیط نیز تا حد امکان حفظ شود. همچنین استفاده از مرطوب کننده های قوی تر و غنی تر در فصول سرد و خشک سال توصیه می شود.
۳. بهترین غلظت گلیسیرین در محصولات مراقبت از پوست و مو چقدر است؟
بهترین غلظت گلیسیرین در محصولات مراقبت از پوست و مو بسته به نوع محصول کاربرد و نوع پوست فرد متفاوت است. به طور معمول غلظت های ۲ تا ۱۵ درصد گلیسیرین در محصولات مرطوب کننده پوست و مو موثر و ایمن هستند. در برخی محصولات تخصصی مانند سرم های آبرسان قوی ممکن است غلظت گلیسیرین کمی بالاتر باشد اما به طور کلی توصیه می شود از غلظت های بسیار بالا (بیش از ۲۰%) در محصولات روزانه خودداری شود مگر اینکه توسط متخصص پوست توصیه شده باشد. برای پوست های حساس بهتر است از محصولات با غلظت پایین تر گلیسیرین (حدود ۲ تا ۵ درصد) شروع شود.
من پوستم چربه استفاده از گلیسیرین بدترش نمیکنه؟ منافذ رو نمیبنده؟
میگن گلیسیرین تو هوای خشک پوست رو خشک تر میکنه درسته؟ تجربه کسی هست؟
من موهام خیلی وزه گلیسیرین بزنم بدتر وز نمیشه؟
این همه تعریف از گلیسیرین میکنن ولی من هر چی استفاده کردم هیچ تاثیری ندیدم. الکیه انگار.