کرم هیدروکینون: فواید، عوارض، نحوه مصرف و جایگزین ها
لک های پوستی تیرگی ها و ناهمواری های رنگ پوست از جمله دغدغه های شایع زیبایی هستند که می توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند قرار گرفتن در معرض آفتاب تغییرات هورمونی بارداری یا التهابات پوستی باشند. در این میان هیدروکینون به عنوان یک ترکیب شناخته شده در روشن کردن پوست و کاهش لک ها مطرح است. اما سوالات زیادی در مورد این ماده نحوه عملکرد عوارض جانبی احتمالی و جایگزین های آن وجود دارد. در این مطلب به بررسی جامع کرم هیدروکینون کاربردها مزایا و معایب آن می پردازیم تا به شما در تصمیم گیری آگاهانه برای استفاده از این محصول کمک کنیم.
پماد هیدروکینون چیست؟
پماد هیدروکینون یک داروی موضعی است که به منظور روشن کردن پوست و کاهش لک های تیره ناشی از هایپرپیگمانتاسیون (تولید بیش از حد ملانین) استفاده می شود. این دارو با کاهش تعداد ملانوسیت ها (سلول های تولید کننده ملانین) در پوست عمل می کند و به تدریج باعث روشن شدن نواحی تیره می شود. هیدروکینون به شکل کرم ژل یا لوسیون در دسترس است و معمولاً با غلظت های 2 تا 4 درصد عرضه می شود.
موارد مصرف کرم هیدروکینون
کرم هیدروکینون برای درمان انواع مختلف هایپرپیگمانتاسیون مورد استفاده قرار می گیرد از جمله:
- ملاسما: لکه های قهوه ای یا خاکستری که معمولاً در صورت به خصوص در دوران بارداری (که به آن ماسک بارداری نیز گفته می شود) ظاهر می شوند.
- لکه های پیری: لکه های تیره ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب.
- کک و مک: لکه های کوچک قهوه ای رنگ که بیشتر در افراد با پوست روشن دیده می شوند.
- تیرگی های پس از التهاب: لکه های تیره که پس از بهبود التهابات پوستی مانند آکنه اگزما یا پسوریازیس باقی می مانند.
- روشن کردن نواحی تیره بدن: مانند زیر بغل کشاله ران و ناحیه تناسلی (با احتیاط و تحت نظر پزشک).
بیشتر بخوانید: ویژگی های بهترین میسلار واتر پوست خشک
طریقه استفاده کرم هیدروکینون
قبل از استفاده از کرم هیدروکینون تست حساسیت را انجام دهید. مقدار کمی از کرم را روی ناحیه کوچکی از پوست (مانند داخل بازو) بمالید و 24 ساعت صبر کنید. اگر هیچ علامتی از تحریک قرمزی یا خارش مشاهده نکردید می توانید از کرم استفاده کنید.
دستورالعمل استفاده:
- پوست خود را با یک پاک کننده ملایم تمیز و خشک کنید.
- لایه نازکی از کرم را فقط روی نواحی تیره پوست بمالید. از استفاده از کرم در نواحی اطراف چشم دهان و بینی خودداری کنید.
- کرم را به آرامی ماساژ دهید تا جذب شود.
- دست های خود را بعد از استفاده از کرم بشویید.
- از یک ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر در طول روز استفاده کنید حتی در روزهای ابری.
کرم هیدروکینون معمولاً دو بار در روز صبح و شب استفاده می شود. ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا نتایج قابل مشاهده باشند. اگر پس از 2 تا 3 ماه استفاده بهبودی مشاهده نکردید با پزشک خود مشورت کنید.
مکانیسم اثر هیدروکینون بر درمان لک چیست؟
هیدروکینون با مهار آنزیم تیروزیناز که نقش کلیدی در تولید ملانین دارد عمل می کند. ملانین رنگدانه ای است که مسئول رنگ پوست مو و چشم است. با کاهش تولید ملانین هیدروکینون به روشن شدن لک های تیره و یکنواخت شدن رنگ پوست کمک می کند. این ماده به طور خاص بر روی ملانوسیت های فعال (سلول هایی که در حال تولید ملانین هستند) تاثیر می گذارد.
بیشتر بخوانید: ویژگی های بهترین سرم ویتامین سی
عوارض پماد هیدروکینون چیست؟
کرم هیدروکینون می تواند عوارض جانبی مختلفی داشته باشد از جمله:
- تحریک پوست: قرمزی خارش سوزش خشکی و پوسته پوسته شدن پوست.
- حساسیت به نور خورشید: پوست شما نسبت به نور خورشید حساس تر می شود بنابراین استفاده از ضد آفتاب ضروری است.
- تغییر رنگ پوست: در موارد نادر استفاده طولانی مدت از هیدروکینون می تواند باعث تیره تر شدن پوست (اوکرونوزیس) شود.
- واکنش های آلرژیک: بثورات پوستی کهیر تورم صورت لب ها یا زبان.
در صورت بروز هر یک از این عوارض مصرف کرم را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
موارد احتیاط و هشدار مصرف کرم هیدروکینون
- از مصرف هیدروکینون در دوران بارداری و شیردهی خودداری کنید.
- از مصرف هیدروکینون بر روی پوست آسیب دیده آفتاب سوخته یا تحریک شده خودداری کنید.
- از تماس هیدروکینون با چشم ها دهان و غشاهای مخاطی خودداری کنید.
- اگر سابقه حساسیت به هیدروکینون یا سایر مواد موجود در کرم را دارید از مصرف آن خودداری کنید.
- در صورت ابتلا به بیماری های پوستی خاص قبل از مصرف هیدروکینون با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: نقش پرایمر قبل از آرایش چیست؟
تداخلات دارویی پماد هیدروکینون
تداخل دارویی خاصی برای هیدروکینون گزارش نشده است. با این حال برای اطمینان قبل از استفاده از هیدروکینون پزشک خود را از تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای تجویزی داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی) مطلع کنید.
مدت زمان استفاده از کرم هیدروکینون چقدر است؟
مدت زمان استفاده از کرم هیدروکینون معمولاً محدود است و نباید از 3 تا 6 ماه تجاوز کند. استفاده طولانی مدت می تواند خطر بروز عوارض جانبی مانند اوکرونوزیس را افزایش دهد. پس از اتمام دوره درمان می توانید از سایر روش های روشن کننده پوست یا درمان های نگهدارنده برای حفظ نتایج استفاده کنید.
آیا هیدروکینون سرطان زا است؟
نگرانی هایی در مورد احتمال سرطان زا بودن هیدروکینون وجود دارد اما شواهد علمی قطعی در این زمینه وجود ندارد. برخی از مطالعات بر روی حیوانات نشان داده اند که مصرف خوراکی هیدروکینون می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد اما این نتایج لزوماً قابل تعمیم به انسان نیستند. با این حال به دلیل احتیاط توصیه می شود از مصرف طولانی مدت و بیش از حد هیدروکینون خودداری شود.
آیا هیدروکینون پوست را سفید میکند؟
هیدروکینون به طور مستقیم پوست را سفید نمی کند بلکه با کاهش تولید ملانین لک های تیره را روشن تر می کند و باعث یکنواخت شدن رنگ پوست می شود. به عبارت دیگر هیدروکینون رنگدانه های اضافی پوست را از بین می برد و به پوست اجازه می دهد به رنگ طبیعی خود بازگردد.
پماد هیدروکینون برای پوست صورت خوب است؟
پماد هیدروکینون می تواند برای درمان لک های صورت ناشی از ملاسما لکه های پیری کک و مک و تیرگی های پس از التهاب مفید باشد. با این حال به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی باید با احتیاط و تحت نظر پزشک استفاده شود. قبل از استفاده از هیدروکینون بر روی صورت تست حساسیت را انجام دهید و از مصرف آن در نواحی اطراف چشم و دهان خودداری کنید.
پماد هیدروکینون برای بیکینی
پماد هیدروکینون می تواند برای روشن کردن پوست ناحیه بیکینی (کشاله ران و ناحیه تناسلی) استفاده شود. با این حال پوست این ناحیه بسیار حساس است و احتمال بروز تحریک و التهاب بیشتر است. بنابراین استفاده از هیدروکینون برای ناحیه بیکینی باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود. از مصرف کرم در داخل واژن خودداری کنید.
مصرف کرم هیدروکینون در بارداری
مصرف کرم هیدروکینون در دوران بارداری توصیه نمی شود. مطالعات کافی در مورد ایمنی هیدروکینون در دوران بارداری وجود ندارد و برخی از مطالعات حیوانی نشان داده اند که هیدروکینون می تواند اثرات نامطلوبی بر روی جنین داشته باشد. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید قبل از استفاده از هیدروکینون با پزشک خود مشورت کنید.
موارد منع مصرف کرم هیدروکینون
کرم هیدروکینون در موارد زیر منع مصرف دارد:
- سابقه حساسیت به هیدروکینون یا سایر مواد موجود در کرم
- پوست آسیب دیده آفتاب سوخته یا تحریک شده
- دوران بارداری و شیردهی
- کودکان زیر 12 سال
- بیماری های پوستی خاص (با مشورت پزشک)
نحوه عملکرد هیدروکینون
هیدروکینون با کاهش تعداد ملانوسیت ها (سلول های تولیدکننده ملانین) در پوست اثر خود را اعمال می کند. ملانوسیت ها ملانین تولید می کنند که رنگدانه مسئول رنگ پوست است. هیدروکینون با مهار آنزیم تیروزیناز که برای تولید ملانین ضروری است از تشکیل ملانین جلوگیری می کند. این فرایند به تدریج باعث روشن شدن لک های تیره و یکنواخت شدن رنگ پوست می شود.
درمان های جایگزین هیدروکینون
اگر به هیدروکینون حساسیت دارید یا به دنبال درمان های جایگزین هستید می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
- کرم های حاوی آربوتین: آربوتین یک ماده طبیعی است که از گیاه bearberry استخراج می شود و اثر روشن کنندگی مشابهی با هیدروکینون دارد اما عوارض جانبی آن کمتر است.
- کرم های حاوی نیاسینامید: نیاسینامید (ویتامین B3) می تواند به کاهش تولید ملانین و روشن شدن لک های تیره کمک کند.
- کرم های حاوی اسید کوجیک: اسید کوجیک یک ماده طبیعی است که از قارچ ها استخراج می شود و اثر روشن کنندگی دارد.
- لایه برداری شیمیایی: لایه برداری شیمیایی با استفاده از اسیدهای مختلف مانند اسید گلیکولیک یا اسید سالیسیلیک می تواند به از بین بردن لایه های بالایی پوست و روشن شدن لک های تیره کمک کند.
- لیزر درمانی: لیزر درمانی می تواند به طور موثری لک های تیره را از بین ببرد اما هزینه آن بیشتر از سایر روش ها است.
- میکرودرم ابریژن: میکرودرم ابریژن یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک دستگاه مخصوص لایه های بالایی پوست را لایه برداری می کند و به روشن شدن لک های تیره کمک می کند.
نکاتی برای کاهش عوارض جانبی هیدروکینون
- قبل از استفاده از هیدروکینون تست حساسیت را انجام دهید.
- از مصرف هیدروکینون بر روی پوست آسیب دیده آفتاب سوخته یا تحریک شده خودداری کنید.
- از تماس هیدروکینون با چشم ها دهان و غشاهای مخاطی خودداری کنید.
- از یک ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر در طول روز استفاده کنید حتی در روزهای ابری.
- در صورت بروز هر گونه تحریک قرمزی یا خارش مصرف کرم را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
- از مصرف طولانی مدت و بیش از حد هیدروکینون خودداری کنید.
بهترین کرم هیدروکینون چیست؟
انتخاب بهترین کرم هیدروکینون به نوع پوست شدت لک ها و سابقه پزشکی شما بستگی دارد. بهتر است قبل از استفاده از هر کرم هیدروکینون با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین گزینه را برای شما تعیین کند. پزشک می تواند با توجه به شرایط شما غلظت مناسب هیدروکینون و سایر مواد موجود در کرم را تعیین کند و شما را در مورد نحوه استفاده صحیح از آن راهنمایی کند.
آیا قرمزی بعد از مصرف هیدروکینون طبیعی است؟
بله قرمزی و تحریک خفیف پوست بعد از مصرف هیدروکینون به خصوص در ابتدای مصرف طبیعی است. اگر قرمزی شدید و آزاردهنده بود مصرف را قطع و با پزشک مشورت کنید.
آیا ترکیب هیدروکینون و زینک اکساید ضرر دارد؟
خیر ترکیب هیدروکینون و زینک اکساید معمولاً ضرری ندارد و حتی می تواند مفید باشد. زینک اکساید به عنوان یک ضد آفتاب عمل کرده و از پوست در برابر اشعه های مضر خورشید محافظت می کند.
آیا هیدروکینون لایه بردار است؟
هیدروکینون به طور مستقیم لایه بردار نیست اما می تواند با کاهش تولید ملانین به روشن شدن لک های تیره و بهبود ظاهر پوست کمک کند.
قوی ترین پماد هیدروکینون چیست؟
پماد هیدروکینون با غلظت 4 درصد قوی ترین نوع موجود است و برای درمان لک های مقاوم و شدید استفاده می شود.
چگونه از کرم هیدروکینون استفاده کنیم تا بهترین نتیجه را بگیریم؟
برای بهترین نتیجه کرم را طبق دستور پزشک و به طور منظم استفاده کنید. از مصرف بیش از حد خودداری کنید و حتماً از ضد آفتاب استفاده نمایید.
آیا مصرف همزمان هیدروکینون و اسید سالیسیلیک مجاز است؟
مصرف همزمان هیدروکینون و اسید سالیسیلیک ممکن است باعث تحریک بیشتر پوست شود. بهتر است قبل از استفاده همزمان با پزشک مشورت کنید.
جایگزین کرم هیدروکینون برای لک صورت چیست؟
آربوتین نیاسینامید اسید کوجیک لایه برداری شیمیایی و لیزر درمانی از جمله جایگزین های هیدروکینون برای درمان لک صورت هستند.
چگونه قرمزی صورت بعد از مصرف کرم هیدروکینون را رفع کنیم؟
برای رفع قرمزی صورت مصرف کرم را موقتاً قطع کنید از کمپرس سرد استفاده کنید و از یک مرطوب کننده ملایم استفاده نمایید.