عوامل آسیب زا به موها

موهای شما بخشی حیاتی از زیبایی و هویتتان هستند اما در دنیای پرسرعت امروز عوامل متعددی سلامت و درخشندگی آن ها را تهدید می کنند. از سشوار داغ و رنگ های شیمیایی گرفته تا آلودگی هوا و استرس روزمره ریشه های آسیب به مو در جنبه های مختلف زندگی ما نهفته است. درک این عوامل آسیب زا اولین قدم برای محافظت از موها و حفظ شادابی آن هاست.

عوامل آسیب زا به موها را می توان به دسته های مختلفی تقسیم کرد که هر کدام به نحوی ساختار و سلامت تارهای مو را تحت تاثیر قرار می دهند. شناخت این عوامل به شما کمک می کند تا با اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه و مراقبتی صحیح موهایتان را از آسیب های جدی حفظ کنید و به آن ها اجازه دهید تا زیبایی طبیعی خود را بازیابند و حفظ کنند.

این آسیب ها می توانند به صورت تدریجی یا ناگهانی رخ دهند و منجر به مشکلاتی نظیر خشکی شکنندگی موخوره کدر شدن و حتی ریزش مو شوند. بنابراین آگاهی از ریشه این مشکلات برای داشتن موهایی سالم و زیبا ضروری است.

آسیب های شیمیایی به مو

استفاده از مواد شیمیایی قوی یکی از رایج ترین دلایل آسیب دیدن موهاست. این مواد با نفوذ به ساختار داخلی مو پیوندهای پروتئینی آن را تضعیف کرده و باعث از دست رفتن استحکام و انعطاف پذیری مو می شوند. نتیجه این فرآیند موهایی ضعیف کدر و مستعد شکنندگی است که به سختی حالت می گیرند و درخشندگی طبیعی خود را از دست داده اند.

شدت آسیب های شیمیایی به نوع ماده مورد استفاده نحوه کاربرد مدت زمان تماس با مو و سلامت اولیه مو بستگی دارد. موهایی که قبلاً تحت درمان های شیمیایی قرار گرفته اند معمولاً آسیب پذیرتر هستند و بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

رنگ کردن و دکلره کردن مو

فرآیندهای رنگ کردن و به خصوص دکلره کردن مو از قوی ترین عوامل شیمیایی آسیب زا هستند. دکلره کردن شامل باز کردن کوتیکول مو و نفوذ به کورتکس برای از بین بردن رنگدانه های طبیعی است که این کار پیوندهای دی سولفیدی مو را می شکند. رنگ کردن نیز به خصوص رنگ های دائمی از آمونیاک و پراکسید استفاده می کنند که کوتیکول را باز کرده و به ساقه مو آسیب می رسانند.

این فرآیندها باعث خشکی شدید شکنندگی موخوره و از دست رفتن پروتئین های حیاتی مو می شوند. موهای دکلره شده به دلیل ساختار متخلخل تر رطوبت را به سختی در خود نگه می دارند و در برابر آسیب های بعدی بسیار آسیب پذیرتر می شوند. مراقبت های پس از رنگ و دکلره برای کاهش این آسیب ها بسیار مهم است.

استفاده از مواد صاف کننده و فر کننده دائمی

درمان های شیمیایی مانند صاف کننده های دائمی (ریباندینگ کراتینه پروتئینه) و مواد فر کننده دائمی نیز می توانند آسیب جدی به مو وارد کنند. این مواد با تغییر ساختار شیمیایی پیوندهای پروتئینی مو شکل آن را تغییر می دهند.

صاف کننده ها معمولاً پیوندهای مو را می شکنند و سپس آن ها را در حالت صاف بازسازی می کنند در حالی که مواد فر کننده پیوندها را شکسته و در حالت فر دوباره متصل می کنند. استفاده مکرر یا نادرست از این مواد یا استفاده از محصولات با کیفیت پایین می تواند منجر به ضعف شدید خشکی سوختگی شیمیایی و ریزش مو شود.

شامپوها و محصولات نامناسب

انتخاب شامپوها و محصولات مراقبت از موی نامناسب نیز می تواند به مرور زمان به موها آسیب برساند. شامپوهای حاوی سولفات های قوی (مانند سدیم لوریل سولفات) می توانند چربی طبیعی پوست سر و مو را بیش از حد پاک کرده و باعث خشکی کدر شدن و شکنندگی مو شوند. محصولات حاوی الکل های خشک کننده یا سیلیکون های سنگین نیز می توانند مو را سنگین کرده و به مرور باعث تجمع مواد و آسیب دیدن ساقه مو شوند.

استفاده از محصولاتی که با نوع و نیاز موی شما سازگار نیستند می تواند تعادل طبیعی مو را بر هم زده و آن را مستعد آسیب های دیگر کند. انتخاب محصولات ملایم و متناسب با جنس مو برای حفظ سلامت آن حیاتی است.

آسیب های فیزیکی به مو

علاوه بر عوامل شیمیایی موها در معرض آسیب های فیزیکی روزمره نیز قرار دارند. این آسیب ها معمولاً نتیجه نحوه برخورد ما با موها و استفاده از ابزارها و تکنیک های حالت دهنده هستند. آسیب های فیزیکی می توانند باعث سایش کوتیکول مو شکستگی ساقه مو و ایجاد موخوره شوند.

مراقبت های فیزیکی نادرست به مرور زمان می تواند ساختار خارجی مو را تخریب کرده و آن را در برابر عوامل محیطی و شیمیایی آسیب پذیرتر کند. توجه به نحوه شانه زدن خشک کردن و حالت دادن موها برای جلوگیری از این نوع آسیب ضروری است.

حرارت ابزارهای حالت دهنده مو

استفاده مداوم و با حرارت بالا از ابزارهای حالت دهنده حرارتی مانند سشوار اتوی مو و بابلیس یکی از شایع ترین دلایل آسیب فیزیکی به موهاست. حرارت بالا باعث تبخیر سریع رطوبت از ساقه مو شده و پروتئین های آن را تخریب می کند.

این فرآیند مو را خشک شکننده و مستعد موخوره می کند. استفاده بدون محافظ حرارتی تنظیم دما روی درجه بسیار بالا و تماس طولانی مدت ابزار داغ با مو آسیب را تشدید می کند. کاهش دفعات استفاده از این ابزارها و استفاده از محافظ حرارتی می تواند به طور قابل توجهی از موها محافظت کند.

مدل موهای محکم و کشش بیش از حد

بستن موها به صورت سفت و محکم مانند دم اسبی یا بافت های خیلی تنگ فشار زیادی به ریشه و ساقه مو وارد می کند. این کشش مداوم می تواند به فولیکول مو آسیب رسانده و منجر به نوعی ریزش مو به نام آلوپسی کششی شود.

همچنین کشیدن بیش از حد مو هنگام شانه زدن یا استفاده از کش و گیره های فلزی می تواند باعث شکستگی ساقه مو در طول آن شود. انتخاب مدل موهای راحت تر استفاده از کش های نرم و اجتناب از کشیدن مو می تواند از این نوع آسیب جلوگیری کند.

شانه زدن و برس کشیدن غلط

نحوه شانه زدن موها تاثیر مستقیمی بر سلامت فیزیکی آن ها دارد. شانه زدن خشن مو به خصوص زمانی که مو خیس و آسیب پذیرتر است می تواند باعث شکستگی و کشیدگی مو شود. استفاده از شانه ها یا برس های نامناسب با دندانه های تیز یا فلزی نیز می تواند به کوتیکول مو آسیب برساند.

گره های مو باید به آرامی و از نوک مو به سمت ریشه باز شوند. استفاده از شانه های دندانه درشت برای موهای خیس و برس های نرم برای موهای خشک توصیه می شود. شانه زدن صحیح اصطکاک را کاهش داده و از شکستگی مو جلوگیری می کند.

خشک کردن خشن مو با حوله

بعد از شستشو موها در آسیب پذیرترین حالت خود قرار دارند. مالش شدید مو با حوله برای خشک کردن باعث ایجاد اصطکاک زیاد بین تارهای مو و الیاف حوله می شود. این اصطکاک می تواند کوتیکول مو را که در حالت خیس بازتر است از بین برده و باعث وز شدن موخوره و شکنندگی مو شود.

بهتر است موها را به آرامی با حوله نرم فشار دهید تا آب اضافی آن گرفته شود یا از حوله های میکروفیبر استفاده کنید که لطافت بیشتری دارند. اجازه دادن به موها تا در معرض هوا خشک شوند (در صورت امکان) بهترین گزینه برای جلوگیری از آسیب فیزیکی ناشی از خشک کردن است.

تاثیر عوامل محیطی بر مو

موهای ما به طور مداوم در معرض عوامل محیطی قرار دارند که می توانند سلامت آن ها را تحت تاثیر قرار دهند. این عوامل اگرچه ممکن است به اندازه آسیب های شیمیایی یا فیزیکی فوری نباشند اما در بلندمدت می توانند باعث خشکی کدر شدن و ضعیف شدن موها شوند.

محافظت از مو در برابر این عوامل محیطی بخش مهمی از روتین مراقبت از مو را تشکیل می دهد. قرار گرفتن طولانی مدت و بدون محافظت در معرض این شرایط می تواند آسیب های تجمعی ایجاد کرده و موها را مستعد مشکلات جدی تر کند.

نور خورشید و اشعه فرابنفش

همانطور که پوست در برابر نور خورشید آسیب پذیر است موها نیز تحت تاثیر اشعه فرابنفش (UV) قرار می گیرند. اشعه UV می تواند پروتئین کراتین مو را تخریب کرده و رنگدانه های طبیعی یا مصنوعی مو را اکسید کند. این آسیب منجر به خشکی شکنندگی کدر شدن و تغییر رنگ مو می شود.

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب به خصوص در فصول گرم یا مناطق با تابش شدید آسیب پذیری مو را افزایش می دهد. استفاده از کلاه روسری یا محصولات حاوی فیلتر UV برای مو می تواند از این آسیب جلوگیری کند.

آلودگی هوا

ذرات معلق در هوای آلوده دود و گازهای سمی می توانند روی ساقه مو و پوست سر تجمع پیدا کنند. این آلاینده ها می توانند باعث خشکی کدر شدن و آسیب به کوتیکول مو شوند. همچنین آلودگی می تواند پوست سر را تحریک کرده و منجر به مشکلاتی مانند خارش و التهاب شود که به طور غیرمستقیم بر سلامت مو تاثیر می گذارد.

شستشوی منظم مو برای پاک کردن آلاینده ها مهم است اما شستشوی بیش از حد نیز می تواند مضر باشد. استفاده از محصولات پاک کننده ملایم و محافظت از مو در برابر آلودگی با بستن آن یا استفاده از محصولات محافظ می تواند کمک کننده باشد.

شرایط آب و هوایی شدید

شرایط آب و هوایی شدید مانند بادهای شدید سرمای خشک زمستان یا گرمای شدید تابستان می توانند به موها آسیب برسانند. باد می تواند باعث گره خوردن و شکستگی مو شود. سرمای خشک رطوبت مو را از بین برده و باعث خشکی و شکنندگی آن می شود.

گرمای شدید نیز می تواند مو را خشک و کدر کند. رطوبت بیش از حد نیز می تواند باعث وز شدن و آسیب به کوتیکول شود. محافظت از مو در برابر این شرایط با پوشاندن آن یا استفاده از محصولات مرطوب کننده و محافظ ضروری است.

نقش سبک زندگی در آسیب به مو

سلامت مو تنها به عوامل خارجی بستگی ندارد؛ بلکه سبک زندگی و عادات روزمره ما نیز تاثیر قابل توجهی بر آن دارند. بدن سالم اساس داشتن موهای سالم است و عواملی مانند استرس تغذیه و عادات مضر می توانند مستقیماً یا غیرمستقیم بر چرخه رشد و سلامت کلی مو تاثیر بگذارند.

توجه به این جنبه های سبک زندگی و ایجاد تغییرات مثبت می تواند به بهبود قابل توجه سلامت و ظاهر موها کمک کند. نادیده گرفتن این عوامل می تواند تلاش های شما برای مراقبت از مو را بی اثر کند.

استرس

استرس مزمن یکی از عوامل شناخته شده تاثیرگذار بر سلامت مو است. استرس می تواند چرخه رشد مو را مختل کرده و باعث ورود تعداد بیشتری از فولیکول ها به فاز استراحت (تلوژن) شود که نتیجه آن ریزش موی تلوژن افلوویوم است. همچنین استرس می تواند باعث التهاب در بدن شده و بر سلامت پوست سر و فولیکول های مو تاثیر منفی بگذارد.

کنترل استرس از طریق تکنیک هایی مانند مدیتیشن یوگا ورزش منظم یا مشاوره می تواند به حفظ سلامت مو و کاهش ریزش ناشی از استرس کمک کند.

تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین

مو برای رشد و سلامت به مواد مغذی کافی نیاز دارد. رژیم غذایی نامناسب که فاقد پروتئین ویتامین ها (به خصوص بیوتین ویتامین های گروه B ویتامین C و D) و مواد معدنی (مانند آهن و روی) باشد می تواند باعث ضعیف شدن نازک شدن و کند شدن رشد مو شود.

کمبود آهن (آنمی) یکی از شایع ترین دلایل ریزش مو است. اطمینان از دریافت کافی این مواد مغذی از طریق رژیم غذایی متنوع و متعادل یا در صورت لزوم با مشورت پزشک استفاده از مکمل ها برای سلامت مو حیاتی است.

سیگار کشیدن و مصرف الکل

سیگار کشیدن جریان خون به فولیکول های مو را کاهش می دهد و باعث می شود مواد مغذی کمتری به آن ها برسد. همچنین مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می توانند به DNA فولیکول های مو آسیب رسانده و باعث پیری زودرس مو نازک شدن و کدر شدن آن شوند.

مصرف بیش از حد الکل نیز می تواند منجر به کمبود مواد مغذی در بدن شود که به طور غیرمستقیم بر سلامت مو تاثیر می گذارد. ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل می تواند به بهبود سلامت کلی بدن از جمله موها کمک کند.

مشکلات سلامتی و داروها

گاهی اوقات آسیب دیدن موها ریشه در مشکلات سلامتی زمینه ای یا عوارض جانبی داروها دارد. بدن ما یک سیستم پیچیده است و سلامت یک بخش می تواند بر بخش های دیگر تاثیر بگذارد. مشکلات داخلی بدن می توانند به طور مستقیم بر فولیکول های مو تاثیر گذاشته یا روند رشد طبیعی مو را مختل کنند.

شناسایی و درمان این مشکلات سلامتی یا تنظیم داروها با مشورت پزشک گام مهمی در بازیابی سلامت مو است. در برخی موارد آسیب مو اولین نشانه یک مشکل سلامتی جدی تر است.

بیماری های موثر بر سلامت مو

برخی بیماری ها می توانند مستقیماً یا غیرمستقیم بر سلامت مو تاثیر بگذارند. مشکلات تیروئیدی (کم کاری یا پرکاری تیروئید) یکی از شایع ترین دلایل ریزش مو و تغییر در بافت آن است. بیماری های خودایمنی مانند آلوپسی آره آتا (که باعث ریزش مو سکه ای می شود) یا لوپوس نیز می توانند به فولیکول های مو آسیب برسانند.

عفونت های پوست سر مانند قارچ نیز می توانند باعث آسیب دیدن ساقه مو و ریزش آن شوند. کنترل و درمان این بیماری ها تحت نظر پزشک برای بهبود وضعیت مو ضروری است.

عوارض برخی داروها بر مو

تعدادی از داروها ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی باعث ریزش مو یا تغییر در بافت آن شوند. داروهای شیمی درمانی داروهای رقیق کننده خون داروهای فشار خون (به خصوص بتا بلاکرها) داروهای ضدافسردگی و داروهای مورد استفاده برای درمان آرتریت یا نقرس از جمله این داروها هستند.

اگر متوجه تغییرات ناگهانی در موهای خود پس از شروع مصرف داروی جدید شدید مهم است که با پزشک خود صحبت کنید. پزشک ممکن است بتواند دوز دارو را تنظیم کند یا داروی جایگزینی تجویز نماید.

موهای آسیب دیده چه علائمی دارد؟

علائم شامل خشکی شدید شکنندگی موخوره در انتهای ساقه کدر شدن و از دست دادن درخشندگی وز شدن بیش از حد و دشواری در حالت پذیری است. ممکن است مو نازک تر و ضعیف تر به نظر برسد.

آسیب حرارتی مو قابل درمان است؟

ساقه موی آسیب دیده به طور کامل ترمیم نمی شود اما می توان با کوتاهی قسمت های آسیب دیده و استفاده از محصولات ترمیمی و آبرسان ظاهر و سلامت کلی مو را بهبود بخشید و از آسیب بیشتر جلوگیری کرد.

آیا رنگ کردن همیشه به مو آسیب می زند؟

رنگ کردن به خصوص دکلره به طور شیمیایی ساختار مو را تغییر می دهد و درجاتی از آسیب را وارد می کند. شدت آسیب به نوع رنگ دفعات رنگ کردن سلامت اولیه مو و مراقبت های پس از آن بستگی دارد.

شستشوی بیش از حد مو مضر است؟

بله شستشوی مکرر و بیش از حد با شامپوهای قوی می تواند چربی طبیعی محافظ مو و پوست سر را از بین برده منجر به خشکی تحریک و آسیب پذیری بیشتر مو در برابر عوامل خارجی شود.

آیا استرس فقط باعث آسیب یا ریزش مو هم می شود؟

استرس مزمن می تواند هم باعث آسیب فیزیکی به ساقه مو (مانند خشکی و کدر شدن) و هم منجر به ریزش مو از نوع تلوژن افلوویوم شود که یک علت شایع ریزش موی منتشر است.

تغذیه نامناسب چه تاثیری بر آسیب پذیری مو دارد؟

کمبود پروتئین ویتامین ها (مانند بیوتین و ویتامین های گروه B) و مواد معدنی (مثل آهن و روی) به دلیل تغذیه نامناسب باعث ضعیف شدن نازک شدن و کاهش سرعت رشد مو شده و آن را مستعد آسیب می کند.

کلر استخر به مو آسیب می رساند؟

بله کلر موجود در آب استخر می تواند باعث خشکی کدر شدن و تغییر رنگ مو شود به خصوص در موهای رنگ شده یا دکلره شده. مرطوب کردن مو قبل از شنا و شستشوی سریع پس از آن کمک کننده است.

شانه زدن موی خیس چه آسیبی وارد می کند؟

موی خیس در آسیب پذیرترین حالت خود قرار دارد. شانه زدن خشن موی خیس باعث کشیدگی شکستگی و آسیب به کوتیکول مو می شود. بهتر است از شانه دندانه درشت استفاده شود و مو به آرامی و از پایین به بالا شانه شود.