خلاصه کتاب آخرین انسان ( نویسنده مارگارت اتوود )

کتاب آخرین انسان اثری از مارگارت اتوود است که در واقع عنوان ترجمه فارسی رمان تحسین شده او با نام اصلی «اوریکس و کریک» (Oryx and Crake) محسوب می شود. این کتاب، یک رمان گمانه زن و پادآرمان شهری است که در آینده ای پسا آخرالزمانی روایت می شود و به بررسی عواقب فاجعه بار پیشرفت لجام گسیخته فناوری های جدید، حرص و آز شرکتی و تخریب محیط زیست می پردازد.

این رمان خواندنی و پرکشش، خواننده را به دنیایی می برد که در آن بشریت تقریباً نابود شده و تنها چند بازمانده در میان خرابه ها زندگی می کنند. اتوود با زبانی شیوا و تصاویری تأثیرگذار، داستانی عمیق و تأمل برانگیز خلق کرده که مضامین پیچیده ای نظیر اخلاق در علم، ماهیت انسان، و پیامدهای فاجعه بار بی توجهی به طبیعت را واکاوی می کند. کتاب «آخرین انسان» نه تنها یک داستان علمی تخیلی جذاب است، بلکه هشداری جدی درباره آینده ای احتمالی برای بشریت محسوب می شود و از همین رو توانسته افتخارات کتاب متعددی را کسب کند و به یکی از آثار مهم در ادبیات معاصر تبدیل شود.

خلاصه کتاب

داستان کتاب «آخرین انسان» با تمرکز بر شخصیت سنومن (جیمی) آغاز می شود، که به نظر می رسد تنها انسان باقی مانده روی زمین پس از یک بیماری همه گیر مهلک است. او در دنیایی متروک و ویران شده زندگی می کند، سرپرست گروهی از موجودات انسان نما به نام کراکرهاست که توسط بهترین دوست سابقش، کریک، از نظر ژنتیکی مهندسی شده اند.

روایت کتاب بین زمان حال پسا آخرالزمانی سنومن و خاطرات او از گذشته جابه جا می شود. در گذشته، با جامعه ای آشنا می شویم که تحت کنترل شرکت های بزرگ بیوتکنولوژی است و شکاف طبقاتی عمیقی دارد.

جیمی، شخصیتی هنرمند و حساس، در این جامعه رشد می کند، در حالی که دوست نابغه اش، کریک، مسیری متفاوت را در پیش می گیرد و به یکی از دانشمندان برجسته در حوزه مهندسی ژنتیک تبدیل می شود. آشنایی هر دو با اوریکس، زنی زیبا و مرموز که گذشته ای پیچیده دارد، نقطه عطفی در زندگی آن ها و سرنوشت انسان می شود.

خاطرات جیمی به تدریج پرده از وقایعی برمی دارد که منجر به فاجعه شده است. کریک با انگیزه هایی پیچیده و دیدگاهی بدبینانه نسبت به ماهیت انسان، پروژه ای مخفیانه را آغاز می کند که هدف آن پاک کردن بشریت و جایگزینی آن با نژادی جدید و به اصطلاح بی عیب و نقص است.

این پروژه منجر به خلق ویروسی می شود که به سرعت در سراسر جهان پخش شده و تقریباً تمام جمعیت انسان ها را از بین می برد، در حالی که کراکرها در برابر آن مصون هستند. سنومن در زمان حال تلاش می کند تا از کراکرها مراقبت کند و معنای زندگی خود را در این دنیای جدید بیابد، در حالی که با گناه و پشیمانی ناشی از نقش خود در وقایع گذشته دست و پنجه نرم می کند.

شخصیت های اصلی

سنومن (جیمی): او راوی و قهرمان اصلی داستان است. جیمی در گذشته، یک دانشجوی رشته علوم انسانی بود که در دنیایی تحت سلطه علوم و فناوری احساس بیگانگی می کرد. او شخصیتی درونگرا، تا حدی بدبین و عاشق پیشه است.

در آینده پسا آخرالزمانی، او به تنها بازمانده انسانی تبدیل شده و نقشی پیامبرگونه برای کراکرها ایفا می کند. خاطرات او از گذشته، ستون فقرات روایت کتاب را تشکیل می دهد و به خواننده اجازه می دهد تا جامعه قبل از فاجعه و وقایع منجر به آن را درک کند.

کریک: بهترین دوست جیمی و یک نابغه علمی در زمینه مهندسی ژنتیک است. او شخصیتی سرد، منطقی و دارای دیدگاهی کاملاً بدبینانه نسبت به انسان و طبیعت آن است. کریک خالق ویروسی است که بشریت را از بین می برد و همچنین خالق کراکرهاست.

او نمادی از خطرات پیشرفت علمی بدون ملاحظات اخلاقی و انسانی است و برنامه های او برای آینده زمین، محرک اصلی وقایع فاجعه بار داستان هستند.

اوریکس: زنی زیبا و اغواگر که گذشته ای مبهم و آسیب دیده دارد. او در دنیای قبل از فاجعه به عنوان یک کارگر جنسی و سپس در پروژه های کریک حضور می یابد.

اوریکس مورد علاقه هم جیمی و هم کریک قرار می گیرد و رابطه مثلثی آن ها نقش مهمی در پیشبرد داستان و انگیزه های شخصیت ها دارد. او نمادی از معصومیت آسیب پذیر در دنیایی فاسد و همچنین نمادی از طبیعت و زیبایی است که در معرض استثمار قرار می گیرد.

کراکرها: موجوداتی انسان نما که توسط کریک از نظر ژنتیکی طراحی شده اند. آن ها فاقد بسیاری از ویژگی های منفی انسان ها مانند خشونت، حسادت و خودخواهی هستند و به گونه ای برنامه ریزی شده اند که در هماهنگی با طبیعت زندگی کنند.

کراکرها نمادی از نسخه ایده آل کریک از بشریت هستند، اما در عین حال سادگی و ناآگاهی آن ها، تضادی با پیچیدگی و آگاهی دردناک سنومن ایجاد می کند. آن ها نمایانگر فرصتی برای شروعی دوباره هستند، اما تحت هدایت آخرین انسان.

پدر و مادر جیمی: آن ها کارمندانی در شرکت های بزرگ بیوتکنولوژی هستند و نمادی از جامعه ای هستند که حرص و آز شرکتی و تمایل به پیشرفت علمی به هر قیمتی بر آن حاکم است. بی توجهی آن ها به مسائل اخلاقی و انسانی، بازتابی از فساد گسترده در جامعه قبل از فاجعه است.

آن ها نماینده نسلی هستند که ناخواسته مسیر را برای نابودی خود هموار کردند.

فضای داستان کتاب

فضای داستان کتاب «آخرین انسان» در دو بستر زمانی اصلی شکل می گیرد: گذشته ای نزدیک به زمان حال ما که در آن جامعه تحت سلطه شرکت های عظیم بیوتکنولوژی قرار دارد، و آینده ای پسا آخرالزمانی که پس از وقوع یک فاجعه زیست محیطی و انسانی رخ داده است. دنیای قبل از فاجعه، دنیایی است که فناوری به اوج خود رسیده، اما اخلاقیات و انسانیت در آن رو به زوال است.

شرکت ها کنترل همه چیز را در دست دارند، از تولید مواد غذایی گرفته تا تفریحات و حتی دستکاری های ژنتیکی روی موجودات زنده. این جامعه با شکاف طبقاتی شدید، فساد گسترده و بی توجهی آشکار به محیط زیست و رفاه عمومی مشخص می شود. فضایی خفقان آور و مصنوعی که در آن طبیعت به حاشیه رانده شده است.

در مقابل، فضای آینده، جامعه ای پسا آخرالزمانی است که در آن تمدن بشری فروپاشیده است. شهرها متروک و ویران شده اند، طبیعت وحشی بازگشته و کنترل زمین را در دست گرفته است. این دنیایی تیره و تار و خطرناک است که بقا در آن دشوار است.

سنومن در این محیط خشن و تنها زندگی می کند، در حالی که بقایای دنیای گذشته به صورت خرابه ها و یادگارهای پراکنده در اطراف او دیده می شوند. این تضاد بین دنیای مصنوعی و فاسد گذشته و دنیای وحشی و طبیعی اما خطرناک آینده، یکی از ویژگی های برجسته فضای داستان است.

اتوود با توصیفات دقیق خود، تصویری زنده از این دو دنیای متضاد ارائه می دهد. دنیای قبل از فاجعه با آزمایشگاه های پیشرفته، مجتمع های مسکونی امنیتی و مراکز تفریحی عجیب و غریب، و دنیای بعد از فاجعه با جنگل های انبوه، حیوانات جهش یافته و بقایای پوسیده تمدن انسانی. این فضاها نقش مهمی در شکل گیری شخصیت ها و پیشبرد مضامین کتاب ایفا می کنند.

مضامین اصلی کتاب

کتاب «آخرین انسان» سرشار از مضامین عمیق و پیچیده است که به بررسی وضعیت بشریت در مواجهه با چالش های مدرن می پردازد. یکی از اصلی ترین این مضامین، خطرات پیشرفت علمی و فناوری بدون ملاحظات اخلاقی است. داستان کریک و خلق ویروس نابودگر، هشداری جدی درباره پیامدهای ناگوار دستکاری بی رویه در طبیعت و ژنتیک است.

این موضوع به بحث گسترده تری درباره قدرت و وسوسه های مربوط به آن در دستان دانشمندان و شرکت ها منجر می شود. حرص و آز شرکتی و تمایل به سودآوری به هر قیمتی، حتی به قیمت جان انسان ها و نابودی محیط زیست، یکی دیگر از مضامین کلیدی است که در جامعه قبل از فاجعه به وضوح دیده می شود.

کتاب «آخرین انسان» تنها یک داستان علمی تخیلی نیست، بلکه آینه ای در برابر جامعه معاصر می گیرد و پیامدهای احتمالی مسیری را که در پیش گرفته ایم، به ما نشان می دهد.

کتاب همچنین به موضوع تخریب محیط زیست و پیامدهای فاجعه بار آن می پردازد. دنیای پسا آخرالزمانی، نتیجه مستقیم بی توجهی انسان به طبیعت و استثمار بی رویه منابع آن است. مضامین انقراض و تکامل نیز مطرح می شوند، هم از طریق انقراض قریب الوقوع انسان و هم از طریق ظهور گونه جدیدی مانند کراکرها.

رابطه بین انسان ها و جهان طبیعی، از جمله حیوانات و گیاهان، به شکل های مختلفی در داستان بررسی می شود. افول هنر و علوم انسانی در جامعه ای که تنها به علم و فناوری ارزش می دهد، یکی دیگر از نقدهای مهم کتاب است. جیمی، به عنوان نماینده علوم انسانی، در این جامعه احساس بی ارزشی می کند.

مضامین استثمار افراد آسیب پذیر، به ویژه از طریق شخصیت اوریکس و گذشته او، نیز در داستان مطرح می شود. کتاب همچنین به ماهیت عشق، دوستی، گناه، پشیمانی و تلاش برای یافتن معنا در دنیایی بی معنا می پردازد.

درباره نویسنده

مارگارت اتوود (Margaret Atwood) یکی از برجسته ترین و تأثیرگذارترین نویسندگان معاصر کانادایی و بین المللی است. او در سال ۱۹۳۹ متولد شده و در طول فعالیت حرفه ای خود، آثار متعددی در ژانرهای مختلف از جمله رمان، شعر، داستان کوتاه و نقد ادبی خلق کرده است.

اتوود به خاطر سبک نوشتاری قدرتمند، لحن طنزآلود و در عین حال گزنده، و توانایی اش در پرداختن به موضوعات عمیق و چالش برانگیز شناخته می شود. او اغلب در آثارش به مضامینی نظیر فمینیسم، سیاست، هویت ملی کانادایی، محیط زیست و پیامدهای فناوری می پردازد.

شهرت جهانی او بیشتر به خاطر رمان های گمانه زن و پادآرمان شهری اوست، که از جمله معروف ترین آن ها می توان به «سرگذشت ندیمه» (The Handmaid’s Tale) اشاره کرد که به یک پدیده فرهنگی تبدیل شده است. «اوریکس و کریک» (با عنوان ترجمه فارسی «آخرین انسان») نیز یکی دیگر از آثار مهم او در این ژانر است و اولین کتاب از سه گانه ای است که با رمان های «سال طوفان» (The Year of the Flood) و «مد آدام» (MaddAddam) ادامه می یابد.

اتوود جوایز ادبی متعددی از جمله جایزه بوکر (دو بار)، جایزه آرتور سی. کلارک و جایزه گاورنر جنرال را دریافت کرده است. او نه تنها یک نویسنده خلاق، بلکه یک فعال اجتماعی و مفسر فرهنگی نیز محسوب می شود و نظرات او درباره مسائل مختلف همواره مورد توجه قرار می گیرد. آثار او به زبان های متعددی ترجمه شده و تأثیر گسترده ای بر ادبیات معاصر و فرهنگ عامه داشته اند.

افتخارات کتاب

رمان «اوریکس و کریک» (آخرین انسان) از زمان انتشار در سال ۲۰۰۳ مورد تحسین منتقدان قرار گرفته و جوایز و نامزدی های متعددی را کسب کرده است که نشان دهنده اهمیت و تأثیرگذاری آن در عرصه ادبیات گمانه زن و فراتر از آن است.

از جمله مهم ترین افتخارات کتاب می توان به نامزدی آن برای جایزه معتبر بوکر در سال ۲۰۰۳ اشاره کرد که یکی از مهم ترین جوایز ادبی جهان محسوب می شود. این نامزدی نشان دهنده ارزش ادبی بالای رمان و توانایی اتوود در عبور از مرزهای ژانر علمی تخیلی و ورود به جریان اصلی ادبیات است.

همچنین، این کتاب در سال ۲۰۰۳ نامزد جایزه گیلر کانادا و جایزه گاورنر جنرال نیز شده است که از مهم ترین جوایز ادبی کشور کانادا به شمار می روند. این نامزدی ها تأکید بر جایگاه اتوود به عنوان یکی از نویسندگان برجسته کانادایی دارد.

در حوزه ادبیات گمانه زن، «اوریکس و کریک» در سال ۲۰۰۴ نامزد جایزه آورانج (Orang Prize) و جایزه سانبرست (Sunburst Prize) شده است. این جوایز به آثار برجسته در ژانرهای فانتزی، علمی تخیلی و گمانه زن اهدا می شوند.

کتاب همچنین به عنوان یکی از بهترین رمان های علمی تخیلی گودریدز در سال ۲۰۱۳ انتخاب شده است که نشان دهنده محبوبیت آن در میان خوانندگان این ژانر است. علاوه بر این، «آخرین انسان» به یک کتاب پرفروش در سطح بین المللی تبدیل شده و در فهرست برترین آثار نویسندگان زن نیز جای گرفته است.

این افتخارات کتاب گواه کیفیت بالای نوشتار، عمق مضامین و اهمیت پیام های مطرح شده در رمان «اوریکس و کریک» هستند و آن را به اثری ماندگار در ادبیات معاصر تبدیل کرده اند.

یک جرعه از کتاب

او می داند که دنیای قبلی، دنیای پر سر و صدای انسان ها، دیگر وجود ندارد. فقط سکوت است و صدای باد. باد که تنها پتویش را هم با خود برده است. او آخرین است. آخرین انسان. و مورچه ها هجوم برده اند داخل زرورق تنها شکلاتی که برایش باقی مانده بود.

تنهایی سنومن در دنیای پسا آخرالزمانی، تصویری قدرتمند از انزوای آخرین بازمانده بشریت و پیامدهای فاجعه ای است که رخ داده است.

ترجمه های فارسی

رمان «اوریکس و کریک» مارگارت اتوود با عنوان «آخرین انسان» به زبان فارسی ترجمه شده است. این ترجمه توسط آقای سهیل سمی انجام شده و از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است.

این ترجمه به خوانندگان فارسی زبان این امکان را می دهد تا با این اثر مهم و تأثیرگذار اتوود آشنا شوند و در دنیای پادآرمان شهری و تأملات عمیق او غرق شوند. انتخاب عنوان «آخرین انسان» برای این ترجمه، با توجه به محوریت شخصیت سنومن به عنوان تنها بازمانده احتمالی، انتخابی هوشمندانه به نظر می رسد و به خوبی هسته اصلی داستان را منعکس می کند.

انتشارات ققنوس یکی از ناشران معتبر در ایران است و انتشار این اثر توسط این ناشر، دسترسی علاقه مندان به ادبیات گمانه زن و آثار مارگارت اتوود را تسهیل کرده است. ترجمه سهیل سمی نیز به دلیل روانی و دقت در انتقال مفاهیم، مورد توجه قرار گرفته است.

کتاب های مشابه

اگر از خواندن رمان «آخرین انسان» (اوریکس و کریک) اثر مارگارت اتوود لذت بردید و به داستان هایی با مضامین مشابه از جمله علمی تخیلی، پادآرمان شهر، پیامدهای فناوری و بقا در دنیایی تغییریافته علاقه مند هستید، می توانید به سراغ کتاب های زیر بروید:

فرانکنشتاین، اثر مری شلی: این رمان کلاسیک که یکی از پیشگامان ژانر علمی تخیلی محسوب می شود، به موضوعاتی نظیر آفرینش، مسئولیت خالق در قبال مخلوق خود، و پیامدهای اخلاقی پیشرفت علمی می پردازد. شباهت هایی در پرداختن به خطرات دستکاری در طبیعت و پیامدهای ناخواسته علم دیده می شود.

ماده تاریک، اثر بلیک کراوچ: این رمان علمی تخیلی مهیج به موضوعاتی نظیر واقعیت های موازی و پیامدهای انتخاب های علمی می پردازد و می تواند برای علاقه مندان به جنبه های علمی و تعلیق آمیز «آخرین انسان» جذاب باشد.

بنیاد، اثر آیزاک آسیموف: این مجموعه رمان از آثار کلاسیک علمی تخیلی است که به آینده دور بشریت و تلاش برای حفظ دانش و تمدن در مواجهه با فروپاشی اجتماعی می پردازد. مضامین مربوط به بقا و حفظ میراث بشری در هر دو اثر دیده می شود.

تلماسه، اثر فرانک هربرت: این رمان حماسی علمی تخیلی به موضوعاتی نظیر محیط زیست، اکولوژی، سیاست و تکامل انسان در محیط های خشن می پردازد. تمرکز بر رابطه انسان و محیط زیست و چالش های بقا در دنیایی متفاوت، از نقاط اشتراک آن با «آخرین انسان» است.

کتاب خردم کن، اثر طاهره مافی: این رمان نوجوانان پادآرمان شهری نیز به موضوعاتی نظیر جامعه ای تحت کنترل، قدرت های خاص و تلاش برای آزادی می پردازد و می تواند برای خوانندگانی که از جنبه های پادآرمان شهری «آخرین انسان» لذت برده اند، جذاب باشد.

نظر کاربران

این بخش برای درج نظرات کاربران درباره کتاب «آخرین انسان» (اوریکس و کریک) در نظر گرفته شده است.

ژانر کتاب آخرین انسان چیست؟

کتاب «آخرین انسان» اثر مارگارت اتوود در ژانر رمان گمانه زن (Speculative Fiction)، علمی تخیلی و پادآرمان شهر قرار می گیرد. این کتاب به بررسی آینده ای احتمالی بر اساس روندهای فعلی جامعه می پردازد.

کتاب آخرین انسان چه سالی منتشر شد؟

رمان «اوریکس و کریک» (Oryx and Crake) که با عنوان «آخرین انسان» به فارسی ترجمه شده، برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ منتشر شد. این کتاب اولین قسمت از سه گانه «مد آدام» است.

آیا اقتباسی سینمایی یا تلویزیونی از کتاب آخرین انسان ساخته شده است؟

تاکنون اقتباس سینمایی کاملی از کتاب «آخرین انسان» (اوریکس و کریک) ساخته نشده است. برنامه هایی برای ساخت یک سریال تلویزیونی بر اساس سه گانه «مد آدام» توسط شبکه HBO وجود داشته، اما هنوز به مرحله تولید نهایی نرسیده است.

عنوان اصلی کتاب آخرین انسان چیست؟

عنوان اصلی رمان «آخرین انسان» نوشته مارگارت اتوود، «اوریکس و کریک» (Oryx and Crake) است. عنوان «آخرین انسان» نامی است که برای ترجمه فارسی این اثر انتخاب شده است.