سبک زندگی

فرم دادخواست جهیزیه + راهنمای جامع

استرداد جهیزیه به چه معناست؟

مطابق عرف، زنان معمولا در اوایل زندگی مشترک مجموعه ای از اموال منقول را که بعنوان هدیه از طرف خانواده اش به او بخشیده شده است، تحت عنوان جهیزیه به منزل همسر خود می برد. اما پس از وقوع اختلاف و به هنگام جدایی می تواند آنها را پس بگیرد، چرا که مالک این اموال می باشد . البته گفتنی است که زن هر زمان بخواهد می تواند اقدام به مسترد کردن جهیزیه خود کند. به همین دلیل یکی از دعاوی که معمولا در دادگاه های خانواده و در ضمن دعاوی طلاق مطرح می شود، دعوای استرداد جهیزیه است که از جانب زن به طرفیت شوهر او اقامه می شود .

نحوه تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه

نحوه تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه شباهت هایی کلی با سایر دادخواست های حقوقی دارد. برای تقدیم دادخواست استرداد جهیزیه در ابتدا بایستی فرم دادخواست را تهیه و اقدام به تنظیم آن نمود . خواهان بایستی دادخواست را به دقت تکمیل و امضا نماید. یعنی مشخصات خود را در ستون اول و مشخصات خوانده یا زوج را در ستون دوم نوشته و در صورت داشتن وکیل طلاق، در ستون سوم مربوط به مشخصات وکیل نیز باید نوشته شود. یکی از قسمت های مهم در دادخواست استرداد جهیزیه ، تعیین خواسته و بهای آن است که بایستی به دقت تعیین و مشخص شود چرا که دادگاه صرفا به همان میزان درج شده در دادخواست ترتیب اثر خواهد داد.

استرداد جهیزیه قبل از طلاق

زن این حق را دارد که در هر زمان که صلاح دانست، دادخواست استرداد جهیزیه را ارائه دهد. در صورت بروز چنین مسأله ای، مرد باید طبق قانون مدنی مسکن و وسایل مناسب زندگی را تهیه نموده و سپس نسبت به تنظیم دادخواست الزام به تمکین اقدام نماید. استرداد جهیزیه توسط زوج، که می تواند شامل فروش جهیزیه، انتقال آن به محلی دیگر و … شود، خلاف قانون است و در این حالت زوج مرتکب خیانت در امانت شده است.

سیاهه جهیزیه به چه معناست؟

زن برای اثبات مالک بودن خود در دادگاه خانواده باید دلیل داشته باشد. سیاهه یا لیست یا فاکتور جهیزیه، ورقه ای ساده می باشد که ریز اموالی که زن تحت عنوان جهیزیه آورده است، حتی مارک و تعداد اموال در آن درج شده است. این برگه به خودی خود اهمیتی ندارد و صرفا امضا مرد به ان اعتبار می بخشد. زیرا منظور از سند، برگه ای می باشد که امضا دارد و در مراجع به عنوان دلیل اثباتی شناخته میگردد. برای محکم کاری و داشتن شاهد نیز افراد خانواده همسر نیز معمولا آن را امضا می نمایند. استرداد جهیزیه بدون سیاهه ممکن است اما دشواری های آن بیشتر است.

مدارک لازم برای دعوای استرداد جهیزیه

  • هر چیزی که نشان دهنده و ثابت کننده رابطه زوجیت یا اتمام آن باشد مانند عقد نامه، گواهی عدم سازش و…
  • برگه و سیاهه ای که از مرد گرفته شده مبنی بر اینکه مال به او تحویل داده شده است.
  • سایر مدارک در صورت موجود بودن مانند: شهادت شهود در سیاهه، تامین دلیل ،استشهادیه مبنی بر تعدی و تفریط جهیزیه و…

بیشتر بخوانید  خیانت در امانت

اختلاف در مالکیت جهیزیه

اختلاف در مالکیت زمانی به وجود می آید که سیاهه ای وجود ندارد زیرا با وجود سیاهه مرد به در اختیار قرار داشتن مالکیت اموال نزد زن اقرار می نماید. اما زمانی که مشخص نیست کدام اموال جز جهیزیه می باشد و کدام اموال در طول زندگی مشترک تحصیل شده است، دادگاه سندی برای اثبات مالکیت زن ندارد و بر اساس علم خود و عرف محل حکم می‌دهد. اگر مرد مدعی باشد که اموال جز جهیزیه نیست باید ثابت کند. اما اگر علم قاضی و اوضاع و احوال و عرف محل نیز کمکی به این موضوع نکند چاره ای نیست که دست به دامان اماره تصرف شویم. طبق این قاعده، تصرف به عنوان مالکیت دلیل مالکیت است. تصرف اختصاصی طرفین به عنوان مالکیت آن قلمداد می کنیم.

پاسخ به چند پرسش درباره دعوای استرداد جهیزیه

مرجع رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه چه دادگاهی است؟

استرداد جهیزیه طبق ماده چهار قانون حمایت خانواده در دادگاه خانواده با طرح دادخواست مطرح می گردد. اما اگر مبلغ خواسته در تهران، زیر بیست میلیون و در شهرستان زیر پنجاه میلیون باشد، باید از طریق شورای حل اختلاف، خواهان استرداد جهیزیه شد.

اگر بخشی از جهیزیه تلف شده باشد آیا مرد باید قیمت آن را بپردازد؟

اگر اثبات شود که توسط مرد از بین رفته بله باید جبران خسارت شود.

اگر زن بدون اجازه شوهر جهیزیه خود را از خانه خارج کند مرد می تواند شکایت کند؟

اگر زن جهیزیه خود را از منزل خارج کند، مرد نمی تواند شکایت کند زیرا تأمین اثاثیه منزل وظیفه شوهر است و شوهر باید شرایط زندگی را برای همسرش فراهم کند و در این صورت حتی اگر دادخواست تمکین مطرح کند، ممکن است بی نتیجه باقی بماند.

اشتراک گذاری در: 


دادخواست استرداد جهیزیه از متداول ترین دادخواست های دعاویی خانوادگی میباشد که تنظیم و تقدیم آن به محکمه از اهمیت خاصی برخوردار است که دادخواست ذیل نمونه ای از آن است برای اخذ مشاوره حقوقی مرتبط میتوانید با اینجانب به عنوان وکیل دادگستری و مشاورحقوقی در ارتباط باشید.  

منظور از استرداد جهیزیه چیست؟

آوردن جهیزیه به معنای انصراف از مالکیت یا شریک ساختن شوهر در آن نیست. حق مالکیت زن باقی می‌ماند، ولی شوهر نیز از منافع آن بهره‌مند می‌شود و می‌تواند به طور متعارف این اموال را استعمال کند.

هرگاه زن بخواهد، می‌تواند جهیزیه را به دیگری انتقال دهد یا به خانه پدری برگرداند، ولی از جهت اخلاقی، زن این اموال را به خانواده اختصاص می‌دهد تا صرف برطرف کردن نیازهای افراد آن شود.

بنابراین زمانی که صحبت طلاق یا جدایی و متارکه مطرح باشد دعوای استرداد جهیزیه از سوی خانم جدی تر میشود.

 نمونه دادخواست استرداد جهیزیه شورای حل اختلاف:

مشخصات طرفین نام نام خانوادگی نام پدر شغل محل اقامت                     خیابان کوچه پلاک – کدپستی
خواهان زوجه    
خوانده زوج    
وکیل یا نماینده  قانونی
خواسته یا موضوع و بهای آن

 

مدارک و مستندات

۱الزام خوانده به استرداد جهیزیه مقوم به .. ریال    ۲- صدور قرار تامین خواسته      ۳- پرداخت کلیه خسارات ناشی از دادرسی

 

 

1.کپی مصدق عقدنامه شماره……………                ۲. سیاهه اموال         ۳. عنداللزوم شهادت شهود

 

ریاست محترم شورای حل اختلاف

با سلام

اینجانب به موجب کپی مصدق عقدنامه شماره مورخ دفترخانه شماره شهرستان با خوانده عقد ازدواج دائم منعقد کرده ام. در طول زندگی مشترک با توجه به اختلافات متعددی که بوجود آمد اینجانب با خوانده به موجب طلاقنامه شماره مورخ شهرستان از یکدیگر جدا شدیم. در ابتدای ازدواج لیست سیاهه جهیزیه تهیه کردیم که نشان می دهد جهیزیه متعلق به بنده است و این لیست پیوست شده است. با وجود مراجعات بسیار اینجانب و همچنین ارسال اظهارنامه به شماره مورخ خوانده از استرداد جهیزیه خودداری می کنند. لذا در ابتدا برای جلوگیری از تضییع خواسته با استناد به مواد ۱۰۸ الی ۱۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی صدور قرار تامین عین خواسته را تقاضا دارم. همچنین با استناد به مدارک ضمیمه شده و مواد ۶۱۹ و ۶۲۰ قانون مدنی و ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی صدور حکم به محکومیت خوانده به استرداد جهیزیه و قرار تامین خواسته به انضمام کلیه خسارات قانونی و هزینه های دادرسی را استدعا دارم.

 

        

                                                                                                                             محل امضاء مهر اثر انگشت

برای دریافت مشاوره حقوقی تنظیم استرداد جهیزیه با وکیل خانواده روی لینک مقابل کلیک کنید:وکیل متخصص دعاوی خانوادگی

نکات طلائی دادخواست استرداد جهیزیه:

1)برای تقدیم دادخواست استرداد جهیزیه در ابتدا بایستی فرم دادخواست را تهیه و اقدام به تنظیم آن نمود. خواهان بایستی دادخواست را به دقت تکمیل و امضا نماید. یعنی مشخصات خود را در ستون اول بنویسد ، مشخصات خوانده که زوج ( مرد ) را در ستون دوم نوشته و در صورت داشتن وکیل ، ستون سوم مربوط به مشخصات وکیل نیز باید درج شود.

2)تعیین خواسته و بهای آن بایستی به دقت تعیین و مشخص شود ؛ چرا که دادگاه صرفا به همان میزان درج شده در دادخواست ترتیب اثر خواهد داد . مثلا نوشته شود : استرداد جهیزیه مقوم به … میلیون ریال که بر همین مبنا هزینه دادرسی تعیین می شود.

3)همچنین می توان کلیه خسارات قانونی ناشی از این دعوا را نیز مطالبه نمود و همچنین برای جلوگیری از تضییع جهیزیه و از بین رفتن آن ، از دادگاه تقاضای صدور قرار تامین خواسته نمود.

4)در قسمت دلایل و منضمات دادخواست ، بایستی مدارکی که با استناد به آنها می خواهیم دعوای استرداد جهیزیه را ثابت نماییم درج نمود . از جمله سند ازدواج یا کپی برابر با اصل آن ، شناسنامه و کارت ملی..

یکی دیگر از مدارک بسیار مهمی که در این خصوص وجود دارد و جزء مهمی از ضمائم دادخواست استرداد جهیزیه محسوب می شود ، لیست جهیزیه یا سیاهه آن است که در صورتی که به امضای مرد و تعدادی از بستگان او رسیده باشد ، می تواند بعنوان یک سند عادی در این دعوا مورد استناد قرار گیرد.

اما در صورتی که این سیاهه موجود نباشد بایستی به دلایل دیگری استناد نمود که از جمله آنها شهادت شهود یا اقرار مرد در این رابطه است. گفتنی است که پذیرش شهادت شهود در این رابطه کاملا به تشخیص قاضی بستگی دارد و وی می توان این شهادت را پذیرفته یا رد کند.

لازم به ذکر است که قبل از ارائه دادخواست استرداد جهیزیه و پیگیری موضوع به شیوه قانونی ، زوجه می تواند اظهارنامه ای را نیز به این منظور تنظیم کرده و برای شوهر بفرستد که گاها بسیار راهگشاست . علاوه بر این ، در صورتی که مرد به اظهارنامه پاسخی نداد یا جهیزیه را مسترد نکرد ، اظهارنامه استرداد جهیزیه را می توان جزء مدارک محسوب کرده و ضمیمه دادخواست نمود.

قوانین مربوط به استرداد جهیزیه که هنگام تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه به کار شما می آید:

ماده ی ۶۳ قانون اجرای احکام مدنی:که به قانون استرداد جهیزیه معروف است، آنچه را معمولا و به صورت عادت مورد استعمال اختصاصی زن قرار دارد ، متعلق به زن خواهد بود و آنچه را که مورد استعمال اختصاصی مرد قرار دارد ، متعلق به مرد خواهد بود ، بقیه اموال بین زن و مرد مشترک محسوب می شود ، مگر اینکه خلاف آن ثابت گردد که در این صورت جهیزیه باید به صاحب آن مسترد گردد .

ماده 1107 قانون مدنی: تهیه وسایل زندگی جزء نفقه می باشد که بر عهده شوهر است .

ماده 29 قانون حمایت از خانواده که گفته اس:ت دادگاه در رأی صادره خود (مبنی بر طلاق) باید تکلیف مسائل مالی را مشخص کند بر همین اساس درباره جهیزیه تعیین تکلیف می‌کنند

ماده 108قانون آیین دادرسی مدنی: خواهان می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن آن تا وقتی حکم قطعی راجع به اصل دعوا صادر نشده است در موردی که خواسته در معرض نابودی باشد از دادگاه تقاضای صدور قرار تأمین کند.

ماده 1 قانون اجرای احکام مدنی: زوجه می‌تواند اقدام بهه تقاضای صدور اجرائیه و ابلاغ آن به شوهر نماید تا زمانی که زوجه درخواست صدور اجرائیه نکند هیچ اقدام قانونی نسبت به صدور اجرائیه انجام نمی‌شود.


اموال منقولی که برای استفاده در زندگی مشترک از سوی زن به منزل شوهر آورده می شود، جهیزیه می نامند. تکلیف قانونی و شرعی بر ضمه زن مبنی بر آوردن جهیزیه به منزل شوهر وجود ندارد. در واقع تهیه اسباب زندگی بر عهده شوهر است. اما در کشور ما بردن جهیزیه توسط دختر به منزل شوهر، امری شایع است. با این حال، مالکیت جهیزیه برده شده متعلق به زن است. از این رو در صورت تصمیم به جدایی زوجین از همدیگر، زوجه می تواند درخواست استرداد جهیزیه نماید.

بردن جهیزیه بدون اجازه شوهر

لازم به ذکر است نیازی به اجازه شوهر برای استرداد جهیزیه نیست. اما استرداد جهیزیه بدون مجوز دادگاه، بهتر است در حضور چند نفر از همسایگان به عنوان شاهد انجام گیرد.

روش های قانونی استرداد جهیزیه

  • توافق طرفین جهت استرداد جهیزیه
  • اقدام از طریق لیست جهیزیه
  • شهادت شهود

استرداد جهیزیه با سیاهه

طی مراسم عروسی و بردن جهیزیه عروس به منزل داماد، خانواده عروس یک لیست از جهیزیه(سیاهه) شامل نام، قیمت و مدل اقلام جهیزیه، تهیه می‌کنند. لیست تهیه شده توسط داماد و چند نفر شاهد(ترجیحا مردان و از فامیل های داماد) امضا می شود. چنانچه سیاهه جهیزیه به امضای داماد و شاهدین نرسد، آن برگه از درجه اعتبار ساقط شده و هیچ اعتباری در دعوای استرداد جهیزیه نخواهد داشت. در برخی از شهرهای ایران، چند قلم از جهیزیه توسط داماد تهیه می‌شود. اگر این اقلام در لیست جهیزیه ذکر شوند، در زمان استرداد جهیزیه، در صورت اثبات مالکیت آنها توسط زوج، زوجه حق استرداد آنها را بعنوان جهیزیه خود نخواهد داشت.

نحوه دادخواست استرداد جهیزیه

  • ارسال اظهارنامه رسمی استرداد جهیزیه توسط زوجه به زوج
  • مشورت با وکیل، در صورت عدم توجه و بازپس ندادن جهیزیه از جانب زوج
  • اعطای وکالت به وکیل خانواده
  • ثبت نام در سیستم ثنا
  • طرح دادخواست استرداد جهیزیه توسط زوجه از زوج(تنها اقلام باقی مانده از جهیزیه قابل استرداد هستند.)
  • پیوست مدارک اثبات کننده جهیزیه از قبیل سیاهه یا فاکتور خرید به دادخواست
  • طرح دادخواست تامین(جهت اطمینان زوجه از امنیت اقلام جهیزیه از بابت تضییع و تفریط)
  • ابلاغ دادخواست تامین به زوج
  • اجرای دادخواست تامین

روند رسیدگی دادگاه به پرونده استرداد جهیزیه

  • تقدیم دادخواست با عنوان استرداد جهیزیه به مجتمع قضائی دادگاه‌های خانواده
  • ثبت دادخواست و ضمائم آن در این مرجع
  • فرستادن دادخواست و ضمائم به یکی از دادگاه‌‌های خانواده
  • تقدیم پرونده استرداد جهیزیه توسط دفتر دار شعبه به قاضی دادگاه
  • ملاحظه و احراز دادخواست و سایر محتویات پرونده توسط قاضی
  • صدور دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی توسط قاضی خطاب به دفتر خود
  • تعیین وقت جلسه رسیدگی توسط دفتردار
  • ابلاغ وقت تعیین شده به طرفین دعوا
  • حضور خواهان و خوانده دعوا در جلسه رسیدگی
  • ارائه پرونده شهود توسط خواهان در دادگاه برای اثبات ادعای خویش
  • صدور حکم استرداد

مرجع صالح رسیدگی

شورای حل اختلاف: اگر بهای جهیزیه کمتر از 20 میلیون باشد.
دادگاه خانواده: اگر بهای جهیزیه بالای 20 میلیون باشد.

موارد مهم و لازم به ذکر در دادخواست

  • مشخصات خواهان(زوجه) اعم از نام و نام خانوادگی، نام پدر، محل سکونت، شغل
  • مشخصات خوانده(زوج) از قبیل نام و نام خانوادگی، نام پدر، محل سکونت، شغل
  • تعیین نوع خواسته و ارزش آن
  • تعهدات قابل مطالبه زوجه از جانب زوج
  • تعهدات قابل استناد در دعوی
  • شرح ضمائم ضروری دادخواست از جمله برگه لیست جهیزیه، شهادت شهود
  • امضا و اثر انگشت خواهان(زوجه)

ضمائم دادخواست استرداد جهیزیه

  • سند ازدواج یا کپی برابر با اصل آن
  • شناسنامه و کارت ملی
  • لیست جهیزیه
  • اگر سیاهه موجود نباشد، شهادت شهود
  • دو نسخه از شرح دادخواست
  • پیوست اظهارنامه، در صورت عدم پاسخ و توجه زوج
  • پیوست مدارک دادخواست دهنده و مشخصات وی، در صورت تنظیم دادخواست از جانب فردی غیر از شخص خود خواهان(وکیل یا قیم)

هزینه و مدت زمان استرداد جهیزیه

هزینه بسته ‌بندی و استرداد جهیزیه بر عهده زوجه است. طبق تعرفه دستگاه قضائی هزینه استرداد، حدود 3 و نیم درصد از ارزش کل اقلام جهیزیه است. مدت زمان لازم جهت استرداد، از زمان اقدام تا دریافت آن 1 ماه تا حداکثر 3 ماه طول می کشد.

اعتراض به حکم استرداد جهیزیه

امکان اعتراض از جانب زوج به حکم صادر شده وجود دارد. از جمله دلایل اعتراض می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ثبت لوازم مضاف تهیه شده توسط زوج در طول زندگی در لیست جهیزیه
  • ذکر لوازم جایگزین تهیه شده توسط زوج به جای اقلام جهیزیه خراب یا مستهلک شده در لیست جهیزیه

بنابراین دادخواست استرداد جهیزیه فقط در ارتباط با آنچه از جهیزیه اصلی باقی مانده است، می باشد.

جرائم مربوط به جهیزیه

محکوم کردن زوج به جرم نقصان یا اتلاف جهیزیه(خیانت در امانت)، امکان پذیر نیست. چون جرم خیانت در امانت مربوط به اموالی است که استرداد آنها حتمی باشد. اما جهیزیه به عنوان امانتی که قرار است روزی به زوجه بازگرداننده شود، به زوج سپرده نمی شود. بلکه آوردن جهیزیه از طرف زوجه مبنی بر همراهی و کمک وی در شروع زندگی مشترک به زوج است. مطمئنا زوج نیز از روی قصد و قرض منجر به نقصان یا اتلاف جهیزیه نخواهد شد. بنابراین اقدامات ناخواسته علیه سالم ماندن اقلام جهیزیه، جرم محسوب نمی شود. تنها زمانی که در اثر بروز اختلاف بین زوجین و داشتن قصد جدایی، زوجه، زوج را از استفاده ممنوع کند، هرگونه استفاده‌ از آن اقلام با سوء نیت، استعمال محسوب شده و وارد آوردن خسارات به آنها خیانت در امانت محسوب می شود. در قانون برای فروش جهیزیه توسط شوهر، عنوان خاصی بیان نشده است. اقدام فوق ممکن است با مصادیق سرقت، فروش مال غیر، خیانت در امانت و … محاکمه شود.

سخن پایانی

بعد از صدور رای قطعی دادگاه، زوج موظف است مطابق لیست، همه اقلام جهیزیه را به زوجه پس دهد. چنانچه عین آن اقلام موجود نباشد، زوج باید مثل آن و یا قیمت آن را به زوجه مسترد نماید. بررسی و تشخیص ارزش شهادت شهود به نظر قاضی دادگاه بستگی دارد. اطلاعات مورد نیاز باید به طور کامل در دادخواست قید شوند. در غیر اینصورت اخطاریه ای به خواهان جهت تکمیل دادخواست فرستاده می شود. عدم پیگیری اخطاریه، منجر به رد دادخواست خواهان می‌گردد. اجرای دادخواست تامین بدین صورت خواهد بود که جهیزیه توسط قانون بازداشت می شود تا از جابجایی و اختفای آنها توسط زوج جلوگیری شود.

در صورت نیاز به دریافت مشاوره می توانید با شماره 09120708310 تماس حاصل فرمائید.