نحوه خواندن عقد موقت (صیغه) | راهنمای جامع
طریقه خواندن عقد موقت
برای خواندن عقد موقت، کافیه زن و مرد با رعایت شرایطی مثل تعیین مدت زمان و مهریه مشخص، صیغه ی مخصوص رو به زبان عربی (یا ترجمه فارسی اون) خودشون یا از طریق وکیل بخونن و بلافاصله قبول کردم رو بگن. این فرآیند شرعی و قانونی، محرمیت موقت بین دو نفر رو برقرار می کنه و آثار خاص خودش رو داره که قبل از هر اقدامی باید باهاشون آشنا بشین.
خب، بیاین با هم یه نگاهی بندازیم به یکی از موضوعات مهم و البته کمی پیچیده توی روابط زناشویی تو فرهنگ و دین ما، یعنی عقد موقت یا همون صیغه. خیلی ها ممکنه در موردش شنیده باشن، شاید هم فکر کنن موضوع ساده ایه، ولی واقعیت اینه که پشت این عقد، کلی احکام شرعی و نکات حقوقی وجود داره که اگه ندونیم، ممکنه دردسر ساز بشه.
ازدواج موقت که تو فقه شیعه بهش «متعه» هم می گن، با ازدواج دائم یه فرق های اساسی داره که همین تفاوت ها باعث میشه خیلی ها بخوان بیشتر در موردش بدونن. مثلاً اینکه برای یه مدت مشخص و با یه مهریه معلوم انجام میشه. حالا ممکنه شما جزء اون دسته آدمایی باشین که می خواین وارد یه رابطه شرعی و قانونی بشین، اما نمی دونین چطور صیغه موقت رو بخونین یا چه شرایطی داره. نگران نباشین، تو این مقاله قراره از صفر تا صدش رو با هم بررسی کنیم؛ از شرایط لازم قبل از اینکه اصلاً به فکر خوندن صیغه بیفتین، تا متن دقیق صیغه به عربی و فارسیش و البته پیامدهایی که بعد از جاری شدن عقد به وجود میاد.
هدف ما اینه که شما با یه راهنمای کامل و جامع، بتونین با خیال راحت و آگاهی کامل، اگه قصدش رو دارین، صیغه موقت رو جاری کنین یا حداقل اگه کنجکاو هستین، اطلاعات دقیقی در موردش به دست بیارین. پس بزن بریم!
صیغه موقت یا ازدواج موقت چیست؟
بیاین اول از همه ببینیم اصلاً این «صیغه موقت» که اینقدر در موردش حرف می زنن، چی هست. صیغه موقت، که بعضی ها بهش «ازدواج موقت» یا «متعه» هم میگن، یه نوع قرارداد ازدواجه که تو فقه شیعه کاملاً شناخته شده و معتبره. برخلاف ازدواج دائم که برای همیشه و تا آخر عمره (مگر اینکه طلاق پیش بیاد)، تو ازدواج موقت، شما از همون اول یه مدت زمان مشخص رو برای زندگی زناشویی تعیین می کنین.
یعنی چی؟ یعنی وقتی عقد رو می خونین، باید دقیقاً بگین که این محرمیت مثلاً برای یک ساعت، یک روز، یک ماه، یک سال یا هر مدت دیگه تا مثلاً ۹۹ ساله است. این زمان رو باید با جزئیات مشخص کنین. در کنار مدت زمان، حتماً باید یه مهریه مشخص هم برای زن در نظر گرفته بشه. اگه مدت زمان یا مهریه مشخص نباشه، عقد موقت باطله و از نظر شرعی محرمیتی ایجاد نمیشه. وقتی این دوتا شرط (مدت زمان و مهریه) رعایت شد، زن و مرد با خوندن صیغه مخصوص، به هم محرم میشن و می تونن روابط زناشویی داشته باشن.
این ازدواج، چه توسط خود زن و مرد خونده بشه، چه توسط یه نفر دیگه که از طرف اون ها وکالت داره، صحیحه. مهم اینه که متن صیغه درست و با قصد و رضایت قلبی طرفین خونده بشه. حالا در ادامه بیشتر در مورد شرایط و نحوه خوندنش صحبت می کنیم.
قبل از جاری شدن صیغه: شرایطی که باید بدونین
فکر نکنین همین که دلتون خواست، می تونین صیغه موقت بخونین و همه چی تمومه! نه، اینطور نیست. مثل هر قرارداد شرعی و قانونی دیگه ای، صیغه موقت هم یه سری پیش نیازها و شرایطی داره که اگه رعایت نشن، کل عقد باطل میشه. پس قبل از اینکه اصلاً به خوندن صیغه فکر کنین، این موارد رو خوب خوب بخونین و مطمئن بشین که همه چیز روبه راهه:
قصد و رضایت قلبی طرفین: دلتون باید راضی باشه!
اولین و شاید مهم ترین شرط، اینه که هم زن و هم مرد، با تمام وجود و از ته دل، راضی به این ازدواج باشن. یعنی هیچ اجبار، اکراه یا فشاری نباید وجود داشته باشه. اون لحظه ای که صیغه خونده میشه، باید قصد جدی برای محرمیت داشته باشین. تو فقه به این میگن «ایجاب و قبول»؛ زن باید اعلام کنه که خودش رو به زوجیت مرد درمیاره و مرد هم باید بلافاصله قبول کنه. این قصد و رضایت قلبی، پایه و اساس هر ازدواجی چه دائم و چه موقته.
تعیین دقیق مهریه: بدون مهریه، صیغه باطله!
برخلاف ازدواج دائم که حتی اگه مهریه هم تو عقدنامه نوشته نشه، بازم عقد صحیحه و زن مستحق «مهرالمثل» میشه، تو عقد موقت اصلاً همچین چیزی نداریم! اگه مهریه تعیین نشه، عقد موقت باطله. حتی اگه زن بگه من مهریه نمی خوام، باز هم باید یه چیزی به عنوان مهریه تعیین بشه، ولو خیلی کم. مهریه باید دارای ارزش مالی باشه و مقدارش هم کاملاً مشخص باشه. مثلاً:
- یک شاخه گل رز به قیمت پنجاه هزار تومان
- یک جلد کلام الله مجید با مشخصات خاص یا قیمت مشخص (مثلاً قرآن با ترجمه فلان انتشارات به قیمت ۱۰۰ هزار تومان)
- یک سکه طلا
فقط گفتن یک شاخه گل کافی نیست، باید قیمت یا مشخصاتش معلوم باشه تا بعداً مشکلی پیش نیاد. پس حواستون باشه، مهریه تو صیغه موقت، مثل خون تو رگ های عقد می مونه؛ اگه نباشه، عقد زنده نیست!
یادتون باشه، تو عقد موقت، تعیین مهریه کاملاً واجبه و اگه مهریه مشخص نشه، عقد باطل و محرمیتی برقرار نمیشه.
مشخص کردن زمان عقد موقت: دقیق و بدون ابهام!
همونطور که گفتم، یکی از تفاوت های اصلی عقد موقت با دائم، مدت دار بودنشه. پس حتماً باید زمان عقد رو دقیق و بدون هیچ ابهامی مشخص کنین. نمی تونین بگین تا وقتی با هم دوستیم یا تا وقتی دلمون خواست یا تا وقتی دانشجو بودیم. این جملات، مدت رو مجهول می کنن و صیغه باطل میشه.
باید دقیقاً بگین: برای یک ساعت، برای دو روز، برای شش ماه، برای پنج سال یا حتی برای نود و نه سال. از نظر شرعی، حداقل و حداکثری برای مدت زمان صیغه موقت تعیین نشده، یعنی می تونه خیلی کوتاه یا خیلی طولانی باشه. اما مهم اینه که زمانش کاملاً واضح باشه.
اذن پدر برای دختر باکره: یه شرط مهم و حساس!
اگه دختری باکره باشه و بخواد صیغه موقت بخونه، حتماً باید از پدر یا جد پدریش (یعنی پدربزرگ پدری) اجازه بگیره. این یک حکم شرعی و قانونی بسیار مهم تو فقه شیعه و قانون ایرانه. بدون اذن ولی قهری، عقد باطله و محرمیتی شکل نمی گیره. اما مثل همیشه، استثناهایی هم وجود داره:
- اگه پدر یا جد پدری در قید حیات نباشن.
- اگه دختر بالغ و رشیده باشه ولی پدرش بدون دلیل موجه، اجازه ازدواج نده (اینجا دختر می تونه با مراجعه به دادگاه و کسب اجازه، صیغه رو جاری کنه).
- اگه پدر یا جد پدری به هر دلیلی، مثلاً به خاطر مسافرت یا بیماری، نتونن اذن بدن و دسترسی بهشون ممکن نباشه.
تو این شرایط خاص، با رعایت جوانب شرعی و قانونی (مثل مراجعه به دادگاه)، میشه بدون اذن ولی عقد رو جاری کرد. اما تاکید میشه که اگه دختر باکره هستین، حتماً اول رضایت پدر رو جلب کنین تا هم مشکل شرعی پیش نیاد و هم بعداً تو زندگی دچار گرفتاری نشین.
نبود موانع شرعی: حواستون به محرمیت ها باشه!
یه سری موانع هم هستن که اگه وجود داشته باشن، اصلاً نمی تونین عقد موقت بخونین. این موانع دقیقاً مثل موانع ازدواج دائم هستن:
- نبودن تو عده: اگه خانومی تو عده باشه (یعنی بعد از طلاق یا فوت همسر)، نمی تونه دوباره ازدواج کنه، چه دائم و چه موقت.
- محرمیت سابق: اگه قبلاً با اون مرد محرم بودین و بنا به دلایلی (مثل اتمام مدت یا بذل مدت)، از هم نامحرم شدین، باید حواستون باشه که بعضی از محرمیت های سابق، می تونه مانع ازدواج مجدد بشه (مثلاً اگه قبلاً خواهرش رو صیغه کرده باشه، دیگه نمی تونه با شما ازدواج کنه).
- محارم نسبی و سببی: ازدواج با محارم نسبی (مثل خواهر، مادر، عمه، خاله) و محارم سببی (مثل مادر همسر، دختری که باهاش رابطه داشتی و قبلاً ازش بچه داشتی) شرعاً حرام و باطله.
پس قبل از هرچیزی، مطمئن بشین که هیچ کدوم از این موانع شرعی وجود نداره تا عقدتون صحیح باشه.
چطور صیغه موقت رو بخونیم؟ راهنمای گام به گام
خب، حالا که با شرایط لازم قبل از جاری شدن عقد آشنا شدین و مطمئنین که همه چیز مهیاست، می رسیم به قسمت اصلی یعنی طریقه خواندن عقد موقت. اصلاً کار سختی نیست، فقط باید حواستون به چند تا نکته باشه:
- تلفظ صحیح عربی: سعی کنین کلمات عربی رو درست تلفظ کنین. اگه نمی تونین، می تونین ترجمه فارسی رو بخونین که در ادامه هر دو رو توضیح میدم.
- بلافاصله گفتن قبول: بعد از اینکه ایجاب (قسمت مربوط به زن) گفته شد، مرد باید بلافاصله قبول کنه. بین این دو نباید فاصله زیادی بیفته.
- قصد جدی: همونطور که قبل تر گفتم، تو لحظه خوندن صیغه، هر دو طرف باید واقعاً قصد ازدواج داشته باشن.
چهار روش مختلف برای خوندن صیغه موقت وجود داره که بستگی داره چه کسی قراره صیغه رو بخونه:
روش اول: عاقد، شخص سومه!
تو این روش، یه نفر دیگه (مثلاً یه روحانی یا یه فرد مورد اعتماد که به احکام شرعی آگاهه) از طرف زن و مرد وکالت می گیره و صیغه رو جاری می کنه. فرض کنین اسم آقا «علی» و اسم خانم «فاطمه» است:
- عاقد از طرف زن می گه: «زَوَّجتُ مُوَکِّلَتِی (فاطِمَة) مُوَکَّلِی (عَلِی) فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ عَلَی المَهر المَعلُوم.»
- ترجمه فارسی: «من موکلم (فاطمه) را به ازدواج موکلم (علی) درآوردم، برای مدت معلوم و با مهریه معلوم.»
- بلافاصله عاقد از طرف مرد می گه: «قَبِلتُ التَّزویجَ لِمُوَکِّلِی (عَلِی).»
- ترجمه فارسی: «این ازدواج را برای موکلم (علی) قبول کردم.»
روش دوم: خود زن و مرد صیغه رو می خونن!
اگه عاقد سومی در کار نباشه، خود زن و مرد می تونن صیغه رو بخونن. اول زن ایجاب رو می گه و بعد مرد قبول می کنه:
- زن می گه: «زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهرِالمَعلُوم.»
- ترجمه فارسی: «خودم را به ازدواج تو درآوردم، برای مدت معلوم و با مهریه معلوم.»
- بلافاصله مرد می گه: «قَبِلتُ التَّزویجَ.»
- ترجمه فارسی: «این ازدواج را قبول کردم.»
روش سوم: مرد، خودش عاقد میشه (به وکالت از زن)!
بعضی وقت ها ممکنه مرد از زن وکالت بگیره که صیغه رو خودش بخونه. تو این حالت، مرد اول از طرف زن می گه و بعد از طرف خودش:
- مرد از طرف زن می گه: «زَوَّجتُ مُوَکِّلَتِی (نام زن) نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم.»
- ترجمه فارسی: «من موکلم (نام زن) را به ازدواج خودم درآوردم، برای مدت معلوم و با مهریه معلوم.»
- بلافاصله مرد از طرف خودش می گه: «قَبِلتُ التَّزویجَ.»
- ترجمه فارسی: «این ازدواج را قبول کردم.»
روش چهارم: زن، خودش عاقد میشه (به وکالت از مرد)!
برعکس حالت قبل، اگه زن از مرد وکالت بگیره که صیغه رو خودش بخونه، اون وقت زن اینطور عمل می کنه:
- زن از طرف خودش می گه: «زَوَّجتُکَ نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم.»
- ترجمه فارسی: «خودم را به ازدواج تو درآوردم، برای مدت معلوم و با مهریه معلوم.»
- بلافاصله زن از طرف مرد (موکل خودش) می گه: «قَبِلتُ التَّزویجَ لِمُوَکِّلِی (نام مرد).»
- ترجمه فارسی: «این ازدواج را از طرف موکلم (نام مرد) قبول کردم.»
حواستون باشه که تو همه این روش ها، به جای نام زن و نام مرد، اسم واقعی اون ها رو بگین و به جای مدت معلوم و مهریه معلوم هم، مدت و مهریه رو دقیق و مشخص بیان کنین. مثلاً: فِی المُدَّۀِ سِتَّةِ أَشهُرٍ عَلَی المَهرِ مِائَةِ ألفِ تومان (برای مدت شش ماه، با مهریه صد هزار تومان).
بعد از صیغه: احکام و وظایف
خب، حالا که صیغه خونده شد و محرمیت برقرار شد، داستان تازه شروع میشه! ازدواج موقت هم مثل ازدواج دائم، یه سری احکام و وظایف برای زن و مرد داره که اگه ازشون بی خبر باشیم، ممکنه بعداً به مشکل بخوریم. بیاین ببینیم بعد از جاری شدن عقد موقت، چه چیزایی در انتظارمونه:
مهریه، همیشه پای برجاست!
یکی از مهم ترین بخش ها تو عقد موقت، همون مهریه است که تو بخش شرایط هم حسابی روش تاکید کردیم. مهریه تو صیغه موقت، مثل یه بدهی قطعی روی دوش مرده. یعنی چی؟ یعنی مرد موظفه مهریه ای رو که موقع عقد توافق شده، به زن پرداخت کنه. این پرداخت، حتی اگه هیچ نزدیکی بین زن و مرد اتفاق نیفته یا مدت عقد تموم نشده باشه و مرد مدت رو ببخشه، باز هم واجبه.
البته اگه زن خودش از سر رضایت و میل قلبی، مهریه اش رو به مرد ببخشه، اونوقت مرد دیگه مسئولیتی نداره. ولی یادتون باشه، این مهریه باید حتماً موقع عقد مشخص بشه و دارای ارزش مالی باشه. اگه مرد به هر دلیلی (مثل ورشکستگی یا مشکلات مالی) نتونه مهریه رو بپردازه، بازم این بدهی پابرجا می مونه و هر وقت توانایی پیدا کرد، باید به زن پرداخت کنه. پس اگه قصد صیغه دارین، حتماً روی مسئله مهریه خوب فکر کنین و با هم به توافق برسین.
نفقه در صیغه موقت: با شرط و شروط!
اینجا یکی از تفاوت های بزرگ عقد موقت و دائم رو می بینیم. تو ازدواج دائم، مرد وظیفه داره نفقه زن رو پرداخت کنه (یعنی خرجی زندگی، خوراک، پوشاک، مسکن و…). اما تو عقد موقت، این قضیه فرق می کنه. به طور پیش فرض، مرد تو صیغه موقت، وظیفه ای برای پرداخت نفقه به زن نداره!
مگر اینکه، بله، یه مگر بزرگ وجود داره: مگر اینکه موقع جاری شدن عقد، شرط کنین که مرد نفقه هم بده. یعنی تو متن صیغه یا یه توافق جداگانه، صریحاً این موضوع رو مطرح کنین و مرد قبول کنه. اگه این شرط ضمن عقد باشه، اونوقت مرد موظف به پرداخت نفقه میشه و اگه پرداخت نکنه، زن می تونه از طریق قانونی پیگیری کنه. پس اگه برای زن، نفقه اهمیت داره، حتماً باید این مورد رو موقع عقد، شرط و توافق کنه.
پایان دادن به صیغه موقت: چند حالت داره!
عقد موقت هم مثل هر قراردادی یه روزی به پایان میرسه. اما نحوه تموم شدنش چند حالت داره که خوبه باهاشون آشنا بشین:
- اتمام مدت: ساده ترین حالت اینه که مدت زمان مشخصی که برای عقد تعیین کردین (مثلاً شش ماه)، به پایان برسه. وقتی این زمان تموم شد، عقد خود به خود منحل میشه و زن و مرد دیگه محرم نیستن. نیازی هم به هیچ تشریفات قانونی مثل طلاق نیست.
- بذل مدت: این یکی فقط دست مرده! یعنی مرد می تونه قبل از اینکه مدت عقد تموم بشه، باقیمانده مدت رو به زن ببخشه. به این کار میگن «بذل مدت». مثلاً اگه برای یک سال صیغه کردین و بعد از شش ماه مرد تصمیم بگیره که دیگه ادامه نده، می تونه شش ماه باقیمانده رو به زن بذل کنه و عقد تموم میشه. این حق مرد هست و زن نمی تونه مرد رو به این کار مجبور کنه، مگر اینکه تو شرایط خاص و با اثبات عسر و حرج (سختی و مشقت زیاد) تو دادگاه، از دادگاه بخواد مرد رو ملزم به بذل مدت کنه.
- فسخ نکاح: این حالت خیلی خاصه و مثل طلاق نیست. فسخ نکاح فقط تو موارد خیلی محدود و مشخصی اتفاق میفته، مثلاً اگه یکی از طرفین عیوب خاصی داشته باشه که مانع از زندگی مشترک باشه (مثل بعضی بیماری ها یا ناتوانی های خاص). این موارد تو قانون و فقه دقیقاً مشخص شدن و به ندرت اتفاق میفتن.
یه نکته خیلی مهم: اگه یه زن و مردی اول با هم عقد موقت خوندن و حالا می خوان عقد دائم کنن، باید حتماً حواسشون باشه که قبل از جاری شدن عقد دائم، یا مدت عقد موقتشون تموم شده باشه یا مرد مدت باقیمانده رو ببخشه (بذل مدت کنه). اگه این کار رو نکنن، عقد دائمشون باطل خواهد بود! پس به این نکته خیلی دقت کنین.
عده در ازدواج موقت: احکامی که باید بدونید!
«عده» مدت زمانیه که زن بعد از اتمام ازدواج (چه دائم و چه موقت) باید نگه داره و تو اون زمان نمی تونه با مرد دیگه ای ازدواج کنه. فلسفه عده اینه که اگه زن باردار باشه، نسب فرزند مشخص بشه و حقوق اون فرزند حفظ بشه.
- برای زن غیرباردار: اگه زن باردار نباشه و عقد موقتش تموم بشه (چه با اتمام مدت، چه با بذل مدت یا فسخ)، باید به اندازه دو دوره عادت ماهانه (دو طُهر) عده نگه داره. اگه به دلایلی (مثلاً بخاطر سن) عادت ماهانه نداشته باشه، مدت عده ۴۵ روزه.
- برای زن باردار: اگه زن باردار باشه، مدت عده اش تا زمان وضع حمل (به دنیا اومدن بچه) هست.
- عده وفات: اگه مردی که زن به عقد موقتش بوده، فوت کنه، زن باید ۴ ماه و ۱۰ روز عده وفات نگه داره. اگه باردار باشه، تا زمان زایمانش عده نگه می داره و اگه فاصله بین زایمان و فوت مرد کمتر از ۴ ماه و ۱۰ روز باشه، باید باقیمانده این مدت رو بعد از زایمان عده نگه داره.
- مواردی که عده لازم نیست: اگه زن یائسه باشه (یعنی به سنی رسیده باشه که دیگه عادت ماهانه نمیشه) یا اگه بین زن و مرد نزدیکی صورت نگرفته باشه، دیگه نیازی به نگه داشتن عده نیست و زن می تونه بلافاصله دوباره ازدواج کنه.
ارث در صیغه موقت: بین زوجین نیست!
این یکی دیگه از اون تفاوت های بزرگ و اساسی بین عقد موقت و دائمه. تو ازدواج دائم، زن و شوهر از همدیگه ارث می برن (مگر اینکه موانع ارثی وجود داشته باشه). اما تو ازدواج موقت، زن و مرد از همدیگه ارث نمی برن! این رو حتماً یادتون باشه.
البته، مثل همیشه یه تبصره کوچیک وجود داره: اگه تو موقع عقد، صراحتاً شرط کنن که از همدیگه ارث ببرن، یا اگه هر کدوم از طرفین تو وصیت نامه اش برای طرف مقابل چیزی وصیت کنه، اونوقت داستان فرق می کنه. ولی به طور پیش فرض، توارثی بین زوجین موقت وجود نداره.
اما داستان فرزندان فرق می کنه! فرزندانی که از ازدواج موقت به دنیا میان، اگه نسبشون اثبات بشه، دقیقاً مثل فرزندان ازدواج دائم، از پدر و مادرشون ارث می برن و تمامی حقوق قانونی یک فرزند رو دارن.
ثبت قانونی صیغه موقت: چرا مهمه؟
یکی از بحث برانگیزترین مسائل در مورد عقد موقت، ثبت قانونی اونه. از نظر شرعی، ثبت عقد موقت واجب نیست و اگه همه شرایط شرعی رعایت بشه، عقد حتی بدون ثبت هم صحیحه. اما از نظر قانونی، قضیه کمی فرق می کنه و تو بعضی موارد، ثبت عقد موقت الزامی میشه:
- باردار شدن زن: مهم ترین موردی که ثبت عقد موقت رو اجباری می کنه، زمانیه که زن باردار بشه. این کار برای حفظ حقوق فرزند و اثبات نسب خیلی مهمه.
- توافق طرفین: اگه زن و مرد خودشون توافق کنن که عقد رو ثبت کنن، باید این کار رو انجام بدن.
- شرط ضمن عقد: اگه تو خود متن عقد، شرط بشه که عقد موقت باید ثبت بشه، اونوقت ثبت کردنش واجبه.
چرا تاکید میشه که عقد موقت رو ثبت کنین، حتی اگه اجباری نباشه؟
ثبت قانونی ازدواج موقت، هم برای زن و هم برای فرزندان احتمالی، کلی مزایا داره و از بروز مشکلات آینده جلوگیری می کنه. مثلاً برای اثبات نسب فرزند، دریافت شناسنامه، یا پیگیری مهریه (در صورتی که مرد از پرداختش سر باز بزنه)، ثبت قانونی به دادگاه ها کمک می کنه تا راحت تر بتونن به حقوق زن و فرزند رسیدگی کنن. در واقع، ثبت کردن مثل یه بیمه برای حقوق طرفین عمل می کنه و جلوی خیلی از سوءتفاهم ها و دعواها رو می گیره.
تفاوت های کلیدی: عقد موقت و دائم
برای اینکه بهتر بتونیم صیغه موقت رو درک کنیم، خوبه که یه مقایسه سریع با عقد دائم داشته باشیم و ببینیم فرق این دوتا دقیقاً چیه. این تفاوت ها خیلی مهمن و قبل از انتخاب هر کدوم از این دو نوع ازدواج، باید حسابی بهشون دقت کنین:
| ویژگی | عقد موقت (صیغه) | عقد دائم |
|---|---|---|
| مدت زمان | محدود و معین (از ساعت تا سال) | مادام العمر (تا زمان طلاق یا فوت) |
| مهریه | حتماً باید تعیین شود و عدم تعیین آن، عقد را باطل می کند. | تعیین آن در زمان عقد واجب نیست و در صورت عدم تعیین، مهرالمثل به زن تعلق می گیرد. |
| نفقه | به طور پیش فرض بر عهده مرد نیست، مگر اینکه صریحاً شرط شود. | همواره بر عهده مرد است و واجب النفقه است. |
| ارث | زن و مرد از یکدیگر ارث نمی برند، مگر با شرط ضمن عقد یا وصیت. | زن و مرد از یکدیگر ارث می برند. |
| طلاق و انحلال | با اتمام مدت، بذل مدت توسط مرد، یا فسخ نکاح (در موارد خاص). طلاق وجود ندارد. | با طلاق (با اراده مرد، توافق طرفین، یا حکم دادگاه) یا فوت. |
| عده | برای زن غیرباردار: دو طهر یا ۴۵ روز. برای زن باردار: تا وضع حمل. عده وفات: ۴ ماه و ۱۰ روز. | برای زن غیرباردار: سه طهر. برای زن باردار: تا وضع حمل. عده وفات: ۴ ماه و ۱۰ روز. |
| اجازه خروج زن از منزل | معمولاً نیازی به اجازه مرد نیست، مگر در مواردی که شرط شده باشد. | زن برای خروج از منزل باید از شوهر اجازه بگیرد (حق تمکین). |
همونطور که می بینین، تفاوت ها اساسی و زیاده. هر کدوم از این ازدواج ها، شرایط و آثار خاص خودشون رو دارن که باید با آگاهی کامل انتخاب بشن.
وضعیت فرزندان در ازدواج موقت: حقوقی که باید حفظ بشه!
یکی از مسائل بسیار حساس و مهمی که تو ازدواج موقت باید بهش توجه کرد، وضعیت فرزندان احتمالیه. اگه از یه عقد موقت، فرزندی به دنیا بیاد، این فرزند، فرزند شرعی و قانونی پدر و مادره و همه حقوقی که یه فرزند تو ازدواج دائم داره، شامل حال این فرزند هم میشه. یعنی چی؟
- حق ارث: این فرزند از پدر و مادرش ارث می بره.
- حق نفقه: پدر موظفه نفقه و مخارج زندگی فرزندش رو بپردازه.
- حق هویت و شناسنامه: این فرزند حق داره که شناسنامه داشته باشه و نام پدرش تو شناسنامه اش ثبت بشه.
حالا مشکل از کجا شروع میشه؟ وقتی که عقد موقت به صورت رسمی ثبت نشده باشه. تو این حالت، اثبات اینکه این فرزند واقعاً متعلق به اون مرد هست، می تونه خیلی سخت و پیچیده باشه. ممکنه نیاز به آزمایش DNA و طی کردن مراحل دادگاهی طولانی باشه که هم زمان بره و هم پردردسر.
به خاطر همین مشکلاته که خیلی تاکید میشه، اگه زن و مردی قصد دارن عقد موقت بخونن و احتمال بارداری هم وجود داره، حتماً عقد رو به صورت قانونی تو دفاتر ازدواج ثبت کنن. با ثبت رسمی، همه چی شفاف و واضحه و دیگه نیازی نیست برای اثبات حقوق فرزند، تو دادگاه ها دوندگی کنین. پس اگه تو رابطه تون احتمال بارداری میدین، ثبت عقد موقت رو جدی بگیرین تا حقوق فرزندتون به بهترین شکل حفظ بشه.
جمع بندی و حرف آخر
تا اینجا با هم یه سفر کامل و حسابی داشتیم تو دنیای طریقه خواندن عقد موقت و احکام و شرایطش. دیدیم که عقد موقت یا همون صیغه، یکی از انواع ازدواج تو فقه شیعه است که با ازدواج دائم تفاوت های کلیدی و مهمی داره. یاد گرفتیم که قبل از هر اقدامی، باید حسابی حواسمون به پیش نیازهایی مثل قصد و رضایت قلبی، تعیین دقیق مهریه و مدت زمان عقد، و البته اجازه پدر برای دختران باکره باشه.
همچنین با چهار روش مختلف برای خوندن صیغه موقت آشنا شدیم و متن عربی و ترجمه فارسی هر کدوم رو بررسی کردیم. فهمیدیم که بعد از جاری شدن عقد، بحث هایی مثل مهریه (که همیشه واجب الپرداخته)، نفقه (که فقط با شرط ضمن عقد بر عهده مرد میاد)، عده (که برای زن ضروریه) و ارث (که بین زوجین موقت وجود نداره ولی برای فرزندان پابرجاست)، چطور پیش میره.
در نهایت، روی اهمیت ثبت قانونی عقد موقت برای حفظ حقوق زن و به خصوص فرزندان احتمالی، تاکید کردیم. هدف از این همه توضیح، این بود که شما با آگاهی کامل و چشمانی باز قدم تو این راه بذارین. ازدواج موقت، چه برای شما و چه برای جامعه، آثار و پیامدهای خودش رو داره که شناختشون واقعاً لازمه. پس قبل از هر تصمیمی، حسابی تحقیق کنین و اگه سوال یا ابهامی دارین، حتماً با افراد متخصص (مثل مشاوران حقوقی یا مراجع تقلید) مشورت کنین تا خدای نکرده دچار مشکل نشین.