تفاوت سوگند و قسامه: راهنمای جامع احکام فقهی و حقوقی
تفاوت سوگند و قسامه
خیلی از ما وقتی اسم سوگند و قسامه رو می شنویم، فکر می کنیم این دو تا یه چیزن، یا حداقل خیلی شبیه هم. اما واقعیت اینه که این دو تا در نظام حقوقی ما از زمین تا آسمون با هم فرق دارن و هر کدوم تو دادگاه جایگاه و کاربرد مخصوص خودشون رو دارن. سوگند برای اثبات حق یا رد اتهام در خیلی از پرونده های حقوقی و بعضی جرایم کاربرد داره، ولی قسامه فقط مختص جنایات سنگین مثل قتل و جراحاته و تازه اونم با شرایط خیلی خاص و تعداد قسم های مشخص.
شاید براتون پیش اومده باشه که تو یه پرونده حقوقی یا حتی تو اخبار، کلمه سوگند یا قسامه رو شنیده باشید و از خودتون پرسیده باشید که این ها اصلاً یعنی چی و به چه دردی می خورن؟ تو دستگاه قضایی ما، اثبات یه ادعا یا بی گناهی، راه و روش های مختلفی داره. از اقرار خود شخص گرفته تا شهادت شاهدها و حتی علم قاضی، همه این ها می تونن به قاضی کمک کنن تا حقیقت رو پیدا کنه. اما گاهی وقتا هیچ کدوم از این مدارک و شواهد کافی نیستن و پرونده به بن بست می خوره. اینجا دو تا ابزار حقوقی به اسم سوگند و قسامه وارد عمل می شن که می تونن گره از کار پرونده ها باز کنن.
این مقاله قراره براتون بگه که این دو مفهوم دقیقاً چی هستن، کجا به کار میان و چه فرقی با هم دارن. پس اگه دوست دارید سر از کار دادگاه و این اصطلاحات دربیارید و بدونید تو چه شرایطی میشه از قسم خوردن برای اثبات یه چیزی استفاده کرد، تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.
سوگند: ماهیت، شرایط و کاربردها در نظام حقوقی ایران
بیایید اول بریم سراغ سوگند؛ کلمه ای که شاید بیشتر به گوش مون خورده باشه و تو فیلم ها و سریال ها هم زیاد دیدیم که یکی تو دادگاه قسم می خوره. اما دقیقاً منظور قانون از سوگند چیه و کی و کجا می تونیم ازش استفاده کنیم؟ سوگند یه جور ادای حق یا رد اتهامه که فرد با گواه گرفتن خدا، درستی حرفش رو نشون می ده. این کار خودش کلی قاعده و قانون داره که در ادامه براتون ریز به ریز توضیح می دیم.
تعریف حقوقی سوگند
اصلاً سوگند یعنی چی؟ تو قانون ما (همون ماده ۲۰۱ قانون مجازات اسلامی) سوگند رو یه جور گواه گرفتن خداوند بر درستی ادعای کسی می دونن که داره قسم می خوره. یعنی چی؟ یعنی شما وقتی قسم می خورید، خدا رو شاهد و ناظر می گیرید که دارید راست می گید و هیچ دروغی تو کارتون نیست. این کار به ظاهر ساده، تو دادگاه یه وزن و اعتبار قانونی خاصی پیدا می کنه که می تونه سرنوشت یه پرونده رو عوض کنه. البته این یه تعریف کلیه و ریزه کاری های خودش رو داره که باید حواس مون بهشون باشه.
موارد کاربرد سوگند: از حقوق تا کیفری
حالا این سوگند کجاها به کارمون میاد؟ سوگند فقط برای یه سری پرونده های خاص کاربرد داره و نمی تونیم هر جا دلمون خواست ازش استفاده کنیم. بر اساس ماده ۲۰۸ قانون مجازات اسلامی، سوگند می تونه برای اثبات یا رد ادعا تو دعاوی حقوقی (مثل اختلافات مالی، قراردادها و…) و بعضی امور کیفری استفاده بشه. ولی حواس تون باشه که تو پرونده های کیفری، سوگند فقط برای قصاص، دیه، ارش (یه جور دیه که مقدارش مشخص نیست و کارشناس تعیین می کنه) و جبران ضرر و زیان ناشی از جرم کاربرد داره.
یه نکته خیلی مهم اینه که سوگند تو جرایمی که مجازات شون حد (مثل سرقت، زنا، شرب خمر) یا تعزیر (مجازات هایی که مقدارشون مشخص نیست و قاضی تعیین می کنه) هست، اصلاً کاربرد نداره. پس اگه مثلاً کسی متهم به سرقت باشه، نمی تونه با قسم خوردن بی گناهی خودش رو ثابت کنه. اینجا باید دنبال مدارک و دلایل دیگه بود.
شرایط اداکننده سوگند
خب، هر کسی نمی تونه همین طوری تو دادگاه قسم بخوره. کسی که می خواد سوگند یاد کنه، باید یه سری شرایط رو داشته باشه تا قسمش معتبر باشه. ماده ۲۰۲ قانون مجازات اسلامی میگه که اداکننده سوگند باید عاقل، بالغ و مختار باشه. یعنی چی؟
- عاقل: باید عقل و هوش کافی برای درک کاری که داره می کنه رو داشته باشه.
- بالغ: باید به سن قانونی بلوغ رسیده باشه.
- مختار: باید با اراده و اختیار خودش قسم بخوره و کسی اونو مجبور به این کار نکرده باشه.
علاوه بر این ها، کسی که قسم می خوره باید قصد ادای سوگند رو هم داشته باشه، یعنی عمداً و با نیت قبلی قسم بخوره، نه اینکه بی هوا یا از روی شوخی این کارو انجام بده. اگه یکی از این شرایط وجود نداشته باشه، سوگندش اعتباری نداره.
نحوه ادای سوگند در دادگاه
قسم خوردن تو دادگاه هم برای خودش تشریفاتی داره. این طور نیست که هر کسی هر وقت دلش خواست بلند شه و قسم بخوره. اول از همه، دادگاه باید یه قرار برای سوگند صادر کنه. یعنی قاضی پرونده صلاح بدونه که در این شرایط خاص، سوگند می تونه راهگشا باشه و طرفین رو دعوت به قسم کنه.
بعد از اینکه قاضی قرار سوگند رو صادر کرد، اداکننده سوگند باید با ذکر نام خداوند متعال، حرف خودش رو بزنه. مثلاً میگه والله، بالله، تالله… یا هر عبارت دیگه ای که بیانگر گواه گرفتن خدا باشه. جالبه بدونید که حتی اگه اداکننده سوگند غیرمسلمان باشه، می تونه به زبون خودش و با نام خدایی که بهش اعتقاد داره قسم بخوره. (ماده ۲۰۳ قانون مجازات اسلامی) مهم اینه که اعتقاد قلبی به اون قسم وجود داشته باشه.
آثار و اعتبار سوگند در دادرسی
حالا اگه همه این مراحل درست طی شد و کسی قسم خورد، چه اتفاقی میفته؟ اگه سوگند مطابق همه مقررات قانونی ادا بشه، دادگاه به نفع سوگندخورنده رأی میده و حکم صادر می کنه. (ماده ۲۱۰ قانون مجازات اسلامی) یعنی اگه شما برای اثبات یه حق قسم بخورید و شرایط رو هم داشته باشید، دادگاه اون حق رو به شما میده. یا اگه برای رد یه ادعا قسم بخورید، دادگاه اون ادعا رو رد می کنه و شما بی گناه شناخته می شید.
اما یه موقع هایی هم هست که به سوگند ترتیب اثر داده نمیشه. مثلاً اگه بعداً ثابت بشه که قسمی که خورده شده، دروغ بوده، یا اگه اداکننده سوگند یکی از شرایط قانونی (مثل عاقل بودن یا بالغ بودن) رو نداشته باشه، دادگاه به اون سوگند اهمیت نمیده و پرونده دوباره بررسی میشه.
یادمون باشه که سوگند، فقط نسبت به طرفین دعوا و کسایی که جانشین اونا هستن (مثل وارث ها) مؤثره و تأثیری تو حق و حقوق بقیه افراد (اشخاص ثالث) نداره. یعنی اگه شما تو یه پرونده قسم می خورید، فقط سرنوشت شما و طرف مقابل تون رو تحت تأثیر قرار میده، نه کسای دیگه ای که ربطی به اون پرونده ندارن. این نکته تو ماده ۲۰۷ قانون مجازات اسلامی هم اومده.
قسامه: نهاد حقوقی اختصاصی در جنایات
حالا بریم سراغ قسامه که یه کم پیچیده تره و شاید کمتر به گوش مون خورده باشه. قسامه یه نهاد حقوقی خیلی خاص و حساسه که فقط تو یه سری پرونده های کیفری خیلی سنگین، اونم با شرایط فوق العاده ویژه به کار میاد. پس اگه فکر می کنید قسامه همون سوگنده، سخت در اشتباهید! تو ادامه براتون ریز و درشت قسامه رو توضیح می دیم.
تعریف حقوقی قسامه
قسامه چیه؟ ماده ۳۱۳ قانون مجازات اسلامی میگه که قسامه، یه سری سوگند هستن که وقتی هیچ مدرک و دلیل دیگه ای (غیر از سوگند خود منکر) وجود نداره و یه چیزی به اسم لوث اتفاق افتاده، برای اثبات یا رد یه جنایت اقامه میشن. یعنی چی؟ یعنی تو پرونده های قتل یا جراحت های عمدی و غیرعمدی، اگه شاهدی نباشه، اقراری نباشه، و قاضی هم علم پیدا نکرده باشه، ولی یه سری اوضاع و احوال خاص وجود داشته باشه، پای قسامه به پرونده باز میشه.
توی قسامه، مثل سوگند عادی یه نفر قسم نمی خوره، بلکه یه تعداد مشخصی از افراد (که از خویشاوندان شاکی یا متهم هستن) قسم می خورن تا اتهام ثابت یا رد بشه. این یه فرق بزرگ با سوگند معمولیه که فقط یه نفر قسم می خوره. پس قسامه یه جور قسم دسته جمعیه که فقط برای اثبات یا رد جنایت به کار میره.
مفهوم لوث و نقش آن در قسامه
خب، گفتیم قسامه تو شرایطی به کار میاد که لوث وجود داشته باشه. حالا لوث چیه؟ لوث همون ظن و گمان قویه که قاضی بعد از بررسی اوضاع و احوال پرونده پیدا می کنه، ولی هنوز به علم و یقین کامل نرسیده. ماده ۳۱۴ قانون مجازات اسلامی لوث رو توضیح داده.
برای اینکه بهتر متوجه بشید، بذارید یه مثال بزنیم: فرض کنید یه نفر تو یه خونه تنها کشته شده و وقتی پلیس میاد، یه نفر دیگه با لباس های خونی و یه چاقوی آغشته به خون کنار جنازه ایستاده. هیچ کس ندیده که این آدم قتل رو انجام داده باشه، شاهدی هم نیست که قتلی رخ داده. اما اون اوضاع و احوال (لباس خونی، چاقو، حضور متهم کنار جنازه) باعث میشه که قاضی حسابی شک کنه که حتماً این آقا یه دستی تو قتل داشته. این حس قوی به گناهکار بودن فرد، همون لوث هستش.
پس لوث، یه جور نشونه های قوی و غیرمستقیم هستن که قاضی رو به این ظن می رسونن که ممکنه جنایتی اتفاق افتاده و یه نفر مشخص هم توش دست داشته. بدون وجود لوث، اصلاً قسامه کاربردی نداره. لوث در واقع یه جور چراغ قرمزه که نشون میده پرونده رو نمیشه همین طوری بست و باید یه راهی برای کشف حقیقت پیدا کرد و اون راه، قسامه است.
موارد کاربرد قسامه: انحصار در جنایات
همون طور که گفتیم، قسامه مثل سوگند نیست که تو هر پرونده ای به کار بیاد. قسامه فقط و فقط تو پرونده های جنایی کاربرد داره، اونم جنایات سنگین مثل قتل (چه عمدی و چه غیرعمدی) و انواع جراحات (مثل قطع عضو، نقص عضو، شکستگی و…). پس یادتون باشه که قسامه تو پرونده های حقوقی (مثل دعوای ملکی یا قراردادها) یا بقیه جرایم کیفری (مثل کلاهبرداری یا سرقت) اصلاً کاربردی نداره. قسامه یه ابزار اختصاصی برای وقتیه که بحث جان یا سلامت افراد مطرحه.
شرایط اداکنندگان قسامه
اونایی که می خوان تو قسامه قسم بخورن، برخلاف سوگند عادی که هر کسی می تونه ادا کنه، باید یه سری شرایط خاص داشته باشن. تو ماده ۳۴۰ قانون مجازات اسلامی اومده که ضرورتی نداره کسایی که قسم می خورن، خودشون شاهد مستقیم جنایت باشن. اما باید علم به وقوع جنایت داشته باشن. یعنی چی؟ یعنی باید واقعاً بدونن که جنایتی اتفاق افتاده و متهم هم توش نقش داشته.
یه شرط مهم دیگه که تو ماده ۳۴۲ قانون مجازات اسلامی بهش اشاره شده اینه که اداکنندگان قسامه باید از کسایی باشن که احتمال اطلاع شون از وقوع جنایت موجه باشه. معمولاً این افراد، خویشاوندان درجه یک شاکی یا متهم هستن. چرا؟ چون فرض بر اینه که فامیل و نزدیکان، بیشتر از بقیه از ریز و درشت زندگی همدیگه و اتفاقاتی که براشون میفته خبر دارن. پس نمی تونیم از هر کسی بخوایم بیاد و تو قسامه قسم بخوره؛ باید از افرادی باشن که احتمالاً می تونن از حقیقت خبر داشته باشن.
نصاب قسامه: تعداد و ترکیب اداکنندگان
شاید مهم ترین تفاوت قسامه با سوگند عادی، همین نصاب یا تعداد قسم ها باشه. تو قسامه، یه دونه قسم کافی نیست و بسته به نوع و شدت جنایت، باید تعداد مشخصی از افراد قسم بخورن تا قضیه اثبات بشه. این عدد رو قانون مشخص کرده:
- قتل عمد: برای اثبات قتل عمد، ۵۰ قسم لازم داریم. این ۵۰ قسم رو باید خویشاوندان مرد شاکی (که خودش هم می تونه جزوشون باشه) بخورن. یعنی زن ها نمی تونن تو قسامه قتل عمد قسم بخورن.
- قتل غیرعمد: اگه قتل از نوع غیرعمد باشه، نصاب قسامه به ۲۵ قسم کاهش پیدا می کنه. باز هم خویشاوندان مرد شاکی باید قسم بخورن.
- جراحات: برای جراحات و آسیب های جسمی دیگه، نصاب قسم ها بر اساس میزان دیه متفاوته و می تونه بین ۱ تا ۶ قسم باشه. مثلاً اگه دیه یه جراحت، به اندازه دیه یک شتر باشه، ۶ قسم لازمه.
یه نکته جالب دیگه تو نصاب قسامه اینه که تو قتل (چه عمد و چه غیرعمد)، هیچ کدوم از قسم خورنده ها نمی تونن بیشتر از یک بار قسم بخورن. یعنی برای ۵۰ قسم، حتماً ۵۰ نفر آدم باید قسم بخورن. اما تو مورد جراحات، یه نفر می تونه قسم خودش رو تکرار کنه تا به نصاب لازم برسیم. مثلاً اگه ۲ قسم لازم باشه، یه نفر می تونه دو بار قسم بخوره.
نحوه اجرای قسامه
اجرای قسامه هم یه پروسه خاص و مرحله به مرحله داره که تو مواد ۳۱۷، ۳۱۸، ۳۱۹ و ۳۳۸ قانون مجازات اسلامی توضیح داده شده:
- شروع با متهم: وقتی وضعیت لوث پیش میاد، اول از همه از متهم می خوان که برای رفع اتهام از خودش، دلیل و مدرک بیاره. اگه بتونه دلیلی ارائه کنه، دیگه نوبت به قسامه شاکی نمیرسه و متهم تبرئه میشه.
- درخواست از شاکی یا متهم: اگه متهم دلیلی نداشت، شاکی می تونه خودش قسامه اقامه کنه یا از متهم بخواد که قسامه بخوره.
- عدم اقامه قسامه از سوی شاکی: اگه شاکی نه خودش قسامه اقامه کنه و نه از متهم بخواد که قسم بخوره، متهم تو جنایات عمدی با یه تامین مناسب و تو جنایات غیرعمدی بدون تامین آزاد میشه. البته حق قسامه برای شاکی محفوظ می مونه.
- مهلت قانونی: اگه تامین از متهم گرفته شده باشه، شاکی حداکثر سه ماه فرصت داره تا قسامه رو انجام بده یا از متهم بخواد قسم بخوره. اگه تو این مدت کاری نکنه، تامین برداشته میشه.
- امتناع متهم از قسامه: اگه شاکی از متهم بخواد قسامه بخوره و متهم حاضر به این کار نشه، به پرداخت دیه محکوم میشه.
- اقامه قسامه توسط متهم: اگه متهم قسامه بخوره (با تعداد مشخص و شرایط لازم)، تبرئه میشه و شاکی دیگه نمی تونه دوباره علیه او ادعایی مطرح کنه.
بطلان قسامه
قسامه هم مثل هر مدرک دیگه ای، ممکنه باطل بشه. ماده ۳۴۶ قانون مجازات اسلامی میگه اگه بعد از صدور حکم، ثابت بشه که قسم هایی که خورده شده، دروغ بوده، یا اینکه بعضی از قسم خورنده ها از قسم خودشون برگردن، یا اگه معلوم بشه که قسم ها از روی علم و اطلاع نبوده، رسیدگی قضایی دوباره از سر گرفته میشه. یعنی پرونده دوباره باز میشه و همه چی از اول بررسی میشه.
تفاوت های کلیدی سوگند و قسامه: یک جدول مقایسه جامع
تا اینجا حسابی راجع به سوگند و قسامه حرف زدیم. حالا برای اینکه همه این تفاوت ها رو یه جا داشته باشید و موضوع براتون شفاف تر بشه، بیایید یه جدول مقایسه کامل ببینیم. این جدول به شما کمک می کنه تا فرق این دو تا رو مثل کف دست بشناسید و هیچ وقت دیگه اشتباه نگیرید.
| ویژگی | سوگند | قسامه |
|---|---|---|
| مورد کاربرد | امور حقوقی و برخی امور کیفری (غیر از جرایم با مجازات حد یا تعزیر) | صرفاً در جنایات (قتل و جراحات) |
| شرط مقدماتی | صدور قرار از سوی دادگاه | وجود لوث (ظن قاضی) و فقدان سایر ادله اثبات |
| تعداد اداکنندگان | یک نفر (مدعی یا منکر) | متعدد (بر اساس نصاب، عمدتاً خویشاوندان مرد شاکی) |
| موضوع | اثبات حق، رد ادعا، یا دفع اتهام | اثبات یا نفی ارتکاب جنایت عمدی یا غیرعمدی |
| طرفین | طرفین دعوا و قائم مقام آن ها | شاکی یا متهم و در مورد شاکی، خویشاوندان او |
| نصاب (تعداد قسم) | ندارد (یک قسم کافی است) | دارد (۵۰، ۲۵، ۱ تا ۶ قسم بسته به نوع جنایت) |
| نوع جرم قابل اثبات | قصاص، دیه، ارش، ضرر و زیان ناشی از جرم | فقط جنایات عمدی و غیرعمدی |
| قابلیت تکرار توسط یک نفر | نیاز به تکرار نیست | در برخی موارد (جراحات) یک نفر می تواند قسم را تکرار کند |
| جایگاه در ادله | از آخرین ادله | از آخرین ادله و تنها در صورت وجود لوث |
سوگند و قسامه: ادله تکمیلی یا اصلی؟
شاید این سوال براتون پیش بیاد که حالا این سوگند و قسامه، تو سلسله مراتب ادله اثبات جرم و دعوا، کجای کار قرار می گیرن؟ آیا اولین راهکارن یا آخرین چاره؟ حقیقت اینه که هم سوگند و هم قسامه، جزو آخرین ادله ای هستن که دادگاه بهشون متوسل میشه. این یعنی چی؟
ماده ۲۱۳ قانون مجازات اسلامی به وضوح میگه که اقرار (یعنی خود فرد به گناهش اعتراف کنه)، شهادت (یعنی شاهدها ماجرا رو تعریف کنن) و علم قاضی (یعنی قاضی خودش با بررسی مدارک و شواهد به یقین برسه)، نسبت به سوگند و قسامه در اولویت قرار دارن. این یعنی تا وقتی که این دلایل اصلی وجود دارن، دیگه نیازی به قسم و قسامه نیست.
پس سوگند و قسامه، در واقع یه جور راهکار نهایی و تکمیلی هستن که برای جلوگیری از بن بست های قضایی پیش بینی شدن. وقتی هیچ راهی برای اثبات یا رد یه ادعا یا یه جنایت پیدا نمیشه و پرونده تو هوا میمونه، قانون این اجازه رو داده که از این دو نهاد برای رسیدن به یه نتیجه ای استفاده بشه. این نشون میده که هدف قانونگذار این بوده که هیچ پرونده ای بدون تعیین تکلیف باقی نمونه و عدالت تا جای ممکن اجرا بشه.
نکات مهم و کاربردی درباره سوگند و قسامه
تا اینجا حسابی در مورد تفاوت ها و کاربردهای سوگند و قسامه حرف زدیم. حالا بیایید چند تا نکته مهم و کاربردی رو هم با هم مرور کنیم که دونستن شون خالی از لطف نیست و می تونه دید بهتری بهتون بده.
آیا سوگند و قسامه دروغ عواقب حقوقی و شرعی دارند؟
قطعاً بله! دروغ گفتن و قسم دروغ خوردن، چه در سوگند عادی و چه در قسامه، هم عواقب حقوقی جدی داره و هم از نظر شرعی گناه بزرگی محسوب میشه. از نظر حقوقی، اگه بعداً ثابت بشه که کسی عمداً قسم دروغ خورده، علاوه بر اینکه قسمش باطل میشه و حکمی که بر اساس اون صادر شده بود نقض میشه، ممکنه با مجازات هایی مثل حبس و جزای نقدی هم روبرو بشه. قانون مجازات اسلامی برای سوگند دروغ مجازات هایی رو در نظر گرفته تا کسی جرئت نکنه با دروغ، عدالت رو زیر پا بذاره. از نظر شرعی هم که جایگاه قسم خیلی بالاست و قسم دروغ، به معنای بی احترامی به ذات باری تعالی و زیر پا گذاشتن حقیقت هست که گناه بزرگیه و کفاره داره.
نقش قاضی در تعیین تکلیف و اجرای هر یک از این دو نهاد چیست؟
قاضی نقش محوری تو اجرای سوگند و قسامه داره. این طور نیست که هر کسی هر وقت دلش خواست بتونه از این روش ها استفاده کنه. این قاضیه که با بررسی دقیق پرونده، اگه ببینه هیچ مدرک دیگه ای برای اثبات یا رد ادعا وجود نداره و شرایط قانونی هم فراهمه (مثلاً لوث وجود داره)، قرار سوگند یا قسامه رو صادر می کنه. قاضی باید حواسش باشه که همه شرایط قانونی رعایت بشن، از شرایط اداکننده سوگند گرفته تا نصاب قسامه. پس تصمیم نهایی و نظارت بر اجرای صحیح این مراحل، کاملاً بر عهده قاضی پرونده است.
تفاوت قسم (عام) با سوگند و قسامه (خاص)
بعضی وقت ها ممکنه کلمه قسم رو به صورت عامیانه استفاده کنیم. مثلاً میگیم قسم می خورم که راست میگم یا قسم به جون خودم. این قسم خوردن های روزمره و عامیانه، هرچند از نظر اخلاقی و شرعی ممکنه مهم باشن، اما از نظر حقوقی بار خاصی ندارن. در مقابل، سوگند و قسامه دو اصطلاح حقوقی خاص هستن که تعریف و شرایط مشخصی تو قانون دارن و فقط در چهارچوب دادگاه و با رعایت اون شرایط خاص اعتبار پیدا می کنن. پس وقتی تو محیط حقوقی صحبت از قسم میشه، منظور همون سوگند یا قسامه با تعریف و کاربرد قانونی شونه.
نکات مهم در مورد بطلان و اعاده دادرسی پس از قسامه
یکی از ظرافت های قسامه اینه که حتی بعد از اینکه با قسامه حکم صادر شد، اگه بعداً ثابت بشه که قسم ها دروغ بودن یا یکی از قسم خورنده ها از قسمش برگشته (که بهش میگن عدول از قسم)، حکم صادر شده باطل میشه و پرونده برای اعاده دادرسی دوباره به جریان میفته. اعاده دادرسی یعنی دوباره پرونده از اول و با مدارک جدید بررسی میشه تا حقی ضایع نشه. این نشون میده که حتی قسامه هم نمی تونه یه دیوار غیرقابل عبور برای رسیدن به حقیقت باشه و اگه واقعیت دیگه ای فاش بشه، قانون راه رو برای تصحیح اشتباه باز گذاشته.
به طور خلاصه، سوگند و قسامه ابزارهای مهمی تو دست قانون هستن که برای اطمینان از عدالت و جلوگیری از بن بست های حقوقی به کار میان. اما تفاوت های اساسی شون رو باید خوب یاد بگیریم تا تو موقعیت های مختلف بتونیم درست تشخیص بدیم.
نتیجه گیری
همون طور که دیدیم، با اینکه سوگند و قسامه هر دو به نوعی قسم خوردن تو دادگاه هستن، اما تو جزئیات و کاربرد، زمین تا آسمون با هم فرق دارن. سوگند یه روش اثبات یا رد ادعا تو امور حقوقی و بعضی از جرایم غیر از حد و تعزیره که توسط یک نفر ادا میشه. اما قسامه یه نهاد حقوقی خیلی خاص و پیچیده ست که فقط و فقط تو پرونده های جنایی (مثل قتل و جراحات) و اونم وقتی لوث وجود داره، با تعداد مشخصی از قسم خورنده ها (اغلب خویشاوندان) به کار میاد.
شناخت دقیق این تفاوت ها نه فقط برای حقوق دان ها و اهل فن، بلکه برای عموم مردم هم خیلی مهمه. چون هر کدوم از ما ممکنه یه روزی با یه پرونده حقوقی یا کیفری درگیر بشیم و دونستن این نکات می تونه حسابی بهمون کمک کنه. یادتون باشه که هم سوگند و هم قسامه، آخرین سنگرهای عدالت هستن؛ یعنی وقتی هیچ راه و مدرک دیگه ای برای رسیدن به حقیقت وجود نداره، قانون این اجازه رو داده که با تکیه بر وجدان و گواه گرفتن خدا، گره از کار پرونده ها باز بشه. البته باید همیشه حواس مون باشه که اعتبار این ابزارها به صداقت و درستی کسانی بسته ست که قسم می خورن.
اگر خدای نکرده تو یه پرونده ای با این مسائل روبرو شدید، حتماً با یه وکیل یا مشاور حقوقی متخصص مشورت کنید. چون هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره و یه مشورت درست می تونه خیلی بهتون کمک کنه.