میزان مهریه قانونی چقدر است؟

میزان مهریه قانونی، سقف مشخصی برای تعیین کردن ندارد و هر مقدار مالی که زوجین توافق کنند، می تواند مهریه باشد. اما در مورد میزان قابل وصول و جنبه کیفری آن، قوانین محدودیت هایی مثل ۱۱۰ سکه (و طرح های جدید ۱۴ یا ۵ سکه) دارند که باید حواسمان بهشان باشد.

خب، بیاین راستش رو بگیم؛ صحبت از مهریه همیشه دغدغه خیلی هاست. از زوج های جوانی که تازه می خوان زندگی مشترک رو شروع کنن تا اونایی که متاسفانه تو مسیر زندگی به مشکل خوردن. همه دلشون می خواد بدونن دقیقا وضعیت مهریه چیه؟ چقدرش رو میشه گرفت؟ آیا واقعا سقف داره؟ یا این خبرهای ۱۴ سکه و ۵ سکه که می شنویم، واقعیت داره یا فقط شایعه ست؟

تو این مقاله، می خوایم همه این سوال ها رو با زبونی خودمونی و شفاف بررسی کنیم تا یه راهنمای کامل و به روز داشته باشی. می خوایم فرق بین مهریه ای که تو عقدنامه می نویسیم و مهریه ای که واقعاً میشه بابتش اقدام قانونی کرد یا حتی زندانی شد رو روشن کنیم. پس تا آخرش با ما باش تا با خیال راحت تر از این پیچ و خم های قانونی سر دربیاری و برای آینده ت یه تصمیم آگاهانه بگیری.

مهریه چیست و از چه زمانی به خانم تعلق می گیرد؟

قبل از هر چیز، بیاین ببینیم اصلا مهریه از نظر قانون یعنی چی. مهریه یک حق مالی خیلی مهم برای خانمه که مرد موقع عقد نکاح، پرداختش رو به عهده می گیره. جالبه بدونی که به محض اینکه خطبه عقد خونده میشه و زن و مرد بله رو میگن، زن مالک مهریه اش میشه. یعنی چی مالک میشه؟ یعنی از اون لحظه، مهریه مثل بقیه اموال زن، به خودش تعلق داره و هر وقت بخواد، می تونه هر جور که دوست داره توش دخل و تصرف کنه، مثلاً ببخشه، بفروشه یا مطالبه اش کنه. این رو ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ما به صراحت گفته.

این حق مالکیت فوری یعنی اینکه زن حتی قبل از شروع زندگی مشترک و تمکین، می تونه مهریه خودش رو مطالبه کنه. خیلی ها فکر می کنن مهریه وقتی به زن تعلق می گیره که زندگی مشترک شروع شده باشه یا بچه دار بشن، اما این یک تصور اشتباهه. همین که عقد رسمی ثبت بشه، مهریه مال خانم میشه و دیگه بحثی توش نیست.

انواع مهریه در قانون مدنی: مهرالمسمی، مهرالمثل و مهرالمتعه

مهریه انواع مختلفی داره که هر کدوم شرایط خاص خودشون رو دارن و خوبه که باهاشون آشنا بشیم:

مهرالمسمی: همون مهریه توافقی خودمون!

این رایج ترین نوع مهریه است و اسمش هم از مسمی (به معنی نام گذاری شده یا تعیین شده) میاد. مهرالمسمی همون مهریه ای هست که زن و مرد با هم و با توافق خانواده هاشون، موقع عقد نکاح تعیین می کنن و تو عقدنامه ثبتش می کنن. این مهریه می تونه سکه باشه، طلا باشه، پول نقد باشه، ملک باشه، یا حتی یه کار مشخص مثل آموزش قرآن یا سفر حج. هر چیزی که ارزش مالی داشته باشه و قابل تملک باشه، می تونه مهرالمسمی باشه.

مهرالمثل: وقتی مهریه تعیین نشده، اما…

حالا فرض کنین موقع عقد، زن و مرد مهریه ای تعیین نکردن، اما بعداً زندگی مشترک شروع شده و بینشون نزدیکی هم اتفاق افتاده. تو این شرایط، اگه کار به جدایی بکشه، زن بی مهریه نمی مونه. اینجا قانون میاد و بر اساس مهرالمثل به زن مهریه می ده. مهرالمثل چیه؟ یعنی با در نظر گرفتن چیزهایی مثل وضعیت خانوادگی زن، تحصیلاتش، موقعیت اجتماعیش، زیبایی و سنش، دادگاه (یا داورها) یه مبلغی رو به عنوان مهریه تعیین می کنه که عرفاً به زن هایی با شرایط مشابه اون خانم تعلق می گیره.

مهرالمتعه: قبل از نزدیکی، ولی بدون مهریه!

این یکی هم شبیه مهرالمثل، موقعیه که مهریه ای تو عقد تعیین نشده، اما یه تفاوت مهم داره: اینکه قبل از اینکه نزدیکی بین زن و مرد اتفاق بیفته، کارشون به طلاق می کشه. تو این حالت، دادگاه باز هم زن رو بی نصیب نمی ذاره و مهریه ای به اسم مهرالمتعه براش تعیین می کنه. تفاوت اصلی مهرالمتعه با مهرالمثل اینه که مهرالمتعه بیشتر بر اساس توانایی مالی مرد و وضعیت مالیش تعیین میشه، نه شان و منزلت زن.

انواع مهریه از نظر نحوه پرداخت: عندالمطالبه یا عندالاستطاعه؟

نحوه پرداخت مهریه هم دو جور اصلی داره که موقع عقد باید حسابی بهش دقت کرد:

مهریه عندالمطالبه: هر وقت زن بخواد، مرد باید بده!

این نوع مهریه که خیلی هم رایجه، یعنی زن هر لحظه که دلش خواست، می تونه مهریه اش رو از مرد بخواد و مرد هم موظفه که بلافاصله اون رو پرداخت کنه. اینجا دیگه توانایی مالی مرد شرط نیست، مگر اینکه مرد بتونه تو دادگاه ثابت کنه که واقعاً توانایی پرداخت مهریه رو نداره و اصطلاحاً معسر (ناتوان) هست. اگه مرد بتونه اینو ثابت کنه، دادگاه مهریه رو قسط بندی می کنه. ولی اصل بر اینه که مرد باید مهریه عندالمطالبه رو همین که زن خواست، بپردازه.

مهریه عندالاستطاعه: وقتی مرد پول داشت، زن می تونه بگیره!

تو این نوع مهریه، پرداخت مهریه مشروط به اینه که مرد توانایی مالی برای پرداخت داشته باشه. یعنی چی؟ یعنی زن وقتی می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه که اول ثابت کنه مرد پول و اموال کافی برای پرداخت مهریه رو داره. اینجا دیگه بار اثبات تمکن مالی مرد، به عهده زنه. اگه زن نتونه ثابت کنه که مرد تمکن مالی داره، مطالبه مهریه خیلی سخت میشه. این مدل مهریه کمتر رایجه، اما خب کسانی هم هستن که به این شیوه مهریه تعیین می کنن تا شاید فشار کمتری روی مرد باشه.

چه چیزهایی می تونه مهریه باشه؟

مهریه می تونه هر چیزی باشه که ارزش مالی داشته باشه و بشه مالک اون شد. مثلاً:

• سکه و طلا: رایج ترین شکل مهریه.
• وجه نقد: مبلغ مشخصی پول.
• ملک یا زمین: یک واحد آپارتمان، یک قطعه زمین یا حتی قسمتی از یک ملک.
• منافع ملک: مثلاً حق سکونت در یک ملک برای چند سال.
• سهام یا اوراق بهادار.
• حیوانات اهلی.
• آموزش یک هنر یا مهارت: مثل آموزش قرآن، موسیقی یا یک حرفه خاص.
• سفر حج یا عتبات عالیات.

فقط مهم اینه که اون مال یا منفعتی که به عنوان مهریه تعیین میشه، مشخص و معلوم باشه و ارزش مالی داشته باشه تا بشه بعداً اون رو مطالبه کرد.

آیا سقف قانونی برای تعیین مهریه وجود دارد؟ (پاسخ مستقیم به کیورد اصلی)

رسیدیم به سوال اصلی و مهم ما: میزان مهریه قانونی چقدر است؟ اجازه بدید همین اول کار با یک جمله صریح و قاطع بهتون جواب بدم: قانون ایران هیچ سقف یا محدودیتی برای میزان مهریه ای که زوجین با توافق هم تعیین می کنند مشخص نکرده است.

یعنی چی؟ یعنی زن و شوهر می تونن موقع عقد، هر میزان مال یا سکه ای رو که با هم به توافق می رسن، به عنوان مهریه تو عقدنامه ثبت کنن. این می تونه ۱۰۰ سکه باشه، ۱۰۰۰ سکه باشه، ۵۰۰۰ سکه باشه یا حتی یک شاخه گل! قانون به خودِ تعیین مهریه، سقف و محدودیتی نگذاشته.

متأسفانه خیلی ها فکر می کنن که چون برای اجرای مهریه محدودیت ۱۱۰ سکه وجود داره، پس نمی شه بیشتر از ۱۱۰ سکه مهریه تعیین کرد. این یک تصور کاملاً غلط و رایجه. یادت باشه، تعیین مهریه با اجرای مهریه کاملاً فرق داره. تعیین مهریه دست زوجین هست و هر چی که توافق کنن، معتبره و مرد مدیون اون مبلغ میشه. اما اجرای مهریه و اینکه چقدرش رو میشه به صورت فوری گرفت یا بابتش مرد رو زندانی کرد، داستانش فرق می کنه که جلوتر بهش می پردازیم.

پس با خیال راحت هر مقداری که با همسرتون به توافق رسیدید رو تو عقدنامه بنویسید، فقط حواستون باشه که این توافق باید آگاهانه و با مسئولیت پذیری هر دو طرف باشه، چون به هر حال یه تعهد مالی بزرگه.

محدودیت های قانونی در مطالبه و اجرای مهریه (سقف های اجرایی)

حالا که فهمیدیم برای تعیین مهریه سقف نداریم، بریم سراغ محدودیت هایی که برای مطالبه و اجرای مهریه وجود داره. اینجاست که پای عدد ۱۱۰ سکه و طرح های جدید ۱۴ و ۵ سکه وسط میاد. این بخش، یکی از مهم ترین قسمت های مقاله است؛ پس حسابی حواست رو جمع کن!

قانون حمایت خانواده و سقف ۱۱۰ سکه: جنبه کیفری مهریه

ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، ماجرای ۱۱۰ سکه رو روشن کرده. این قانون میگه: هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی است و چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج (یعنی توانایی مالی مرد) ملاک پرداخت است.

این یعنی چی؟ یعنی اگر مهریه ۱۱۰ سکه یا کمتر از اون باشه، زن می تونه برای وصولش از طریق حکم جلب مرد اقدام کنه. یعنی اگه مرد مهریه رو نده و ثابت هم نکنه که توان مالی نداره (اعسار)، میشه بابت این ۱۱۰ سکه (یا کمتر) اون رو به زندان انداخت. این همون جنبه کیفری مهریه است.

اما یه نکته خیلی مهم که خیلیا اشتباه می فهمن:

مهریه بیش از ۱۱۰ سکه، همچنان دین مرد محسوب میشه و باید تمام و کمال پرداخت بشه! اگه مهریه خانمی مثلاً ۵۰۰ سکه باشه، مرد باید ۵۰۰ سکه رو بپردازه. فقط تفاوتش اینه که برای اون ۳۹۰ سکه اضافه (یعنی مازاد بر ۱۱۰ سکه)، دیگه نمیشه حکم حبس گرفت. یعنی زن نمی تونه بابت اون ۳۹۰ سکه، مرد رو زندان بندازه. برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، زن باید ثابت کنه که مرد توانایی مالی داره و فقط از طریق توقیف اموال (ماشین، خونه، حساب بانکی و…) می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه. پس مهریه هر چقدر که باشه، مرد بدهکاره و باید بده. ۱۱۰ سکه فقط مربوط به جنبه زندانی کردن مرد هست.

طرح های جدید مجلس: مهریه ۱۴ سکه و ۵ سکه (وضعیت ۱۴۰۴)

شاید شنیده باشی که میگن قراره مهریه بشه ۱۴ سکه یا حتی ۵ سکه. این موضوعات حسابی تو فضای مجازی سروصدا کرده و خیلی ها رو نگران یا امیدوار کرده. اما واقعیت چیه؟

باید به صراحت بگم که این موارد در حال حاضر صرفاً طرح یا پیشنهاد هستن و تو کمیسیون های قضایی مجلس در حال بررسی اند. یعنی هنوز به قانون قطعی تبدیل نشدن و اجرایی نیستن. تا تاریخ انتشار این مقاله (نیمه اول ۱۴۰۴)، هیچکدوم از این طرح ها تصویب نهایی نشدن و به صورت قانون به مردم ابلاغ نشدن.

هدف از این طرح ها معمولاً کم کردن تعداد مردان زندانی مهریه و شاید هم آسون تر کردن مسیر ازدواج برای جوونا باشه. اما خب، حواسمون باشه که اگه این طرح ها هم روزی تصویب بشن، به احتمال زیاد بازم فقط سقف حبس رو تغییر میدن و اصل مهریهای که تو عقد تعیین شده، سرجاش باقی می مونه و مرد مدیون اون مبلغ خواهد بود. یعنی باز هم زن می تونه کل مهریه اش رو از طریق توقیف اموال مطالبه کنه، فقط امکان زندانی کردن مرد برای مبالغ کمتر میشه.

پس به شایعات توجه نکنیم و تا وقتی که مجلس و شورای نگهبان چیزی رو به صورت رسمی ابلاغ نکردن، قانون همون ۱۱۰ سکه برای جنبه کیفری است و بقیه مهریه از طریق توقیف اموال قابل وصوله.

مالیات بر مهریه: شایعه یا واقعیت؟

یکی دیگه از بحث هایی که این روزها زیاد مطرح میشه، مالیات بر مهریه است. خیلی ها نگرانن که اگه مهریه بالا تعیین کنن، باید مالیات سنگینی هم بدن. خب، واقعیت چیه؟

در حال حاضر، هیچ مالیات مستقیمی بر خود ثبت مهریه در دفاتر ازدواج وجود نداره. یعنی وقتی شما مهریه رو تو عقدنامه ثبت می کنید، بابت اون مالیات خاصی پرداخت نمی کنید. شایعاتی که در این مورد وجود داره، صحت نداره.

البته، یه نکته کوچیک هست. اگه مهریه به صورت ملک یا دارایی های دیگه به زن پرداخت بشه و اون دارایی ها نقل و انتقال پیدا کنن، ممکنه مالیات بر نقل و انتقال اموال بهش تعلق بگیره که این هم داستانش جداست و ربطی به خودِ تعیین مهریه نداره. این مالیات همون مالیاتیه که برای هر خرید و فروش ملکی باید پرداخت بشه. پس نگران مالیات بابت اصل مهریه نباش.

مراحل مطالبه و نحوه اجرای مهریه

حالا که فهمیدیم مهریه چقدره و چه محدودیت هایی داره، بریم سراغ اینکه اگه کار به مطالبه مهریه کشید، زن چطوری می تونه حقش رو بگیره و مرد چطوری می تونه از خودش دفاع کنه.

روش های مطالبه مهریه: از ثبت تا دادگاه

زن برای اینکه مهریه اش رو بگیره، دو تا راه اصلی داره:

1. از طریق اجرای ثبت: این روش معمولاً سریع تر و کم دردسرتره. اگه عقدنامه ازدواج رسمی باشه، زن می تونه مستقیم بره به دفترخونه ای که توش عقد کرده و درخواست اجرائیه بده. بعد از صدور اجرائیه، به مرد ۱۰ روز مهلت میدن که مهریه رو پرداخت کنه. اگه پرداخت نکرد، زن می تونه اموال مرد رو به اداره ثبت معرفی کنه تا توقیف بشن و بعد از طریق مزایده، مهریه اش رو بگیره. اگه مرد کارمند دولت هم باشه، میشه از حقوقش توقیف کرد (معمولاً یک سوم یا یک چهارم حقوق).
2. از طریق دادگاه خانواده: اگه به هر دلیلی نتونستن از طریق اجرای ثبت به نتیجه برسن یا مثلاً اختلافاتی پیش اومده که نیاز به حکم دادگاه داره (مثلاً اثبات اعسار مرد)، زن می تونه با تقدیم دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده، اقدام کنه. دادگاه بعد از بررسی، حکم میده و مراحل اجرا از طریق دادگاه پیگیری میشه.

درخواست اعسار از پرداخت مهریه و تقسیط: راه نفس کشیدن برای مرد

اگه مرد واقعاً توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداشته باشه، قانون برایش یه راه چاره گذاشته: دادخواست اعسار. اعسار یعنی ناتوانی مالی. مرد می تونه با ارائه مدارک و شواهد کافی، به دادگاه ثابت کنه که نمی تونه همه مهریه رو یکجا پرداخت کنه. تو این حالت، دادگاه بعد از بررسی دقیق:

• اموال و دارایی های مرد (خودرو، ملک، حساب بانکی و…).
• درآمد ماهانه و شغلش.
• گردش حساب بانکی اش.
• هزینه های ضروری زندگی خودش و خانواده تحت تکفلش.

میاد و مهریه رو تقسیط می کنه. یعنی چی؟ یعنی تعیین می کنه که مرد باید یه پیش قسط اولیه پرداخت کنه و بعد بقیه مهریه رو به صورت اقساط ماهانه (مثلاً ماهی یک سکه، نیم سکه یا حتی کمتر) بپردازه. این کار باعث میشه فشار مالی از روی مرد برداشته بشه و از زندانی شدن بی دلیل جلوگیری بشه.

توقیف اموال و کسر از حقوق: ابزارهای قانونی زن

اگه مرد مهریه رو پرداخت نکنه یا توان مالیش اثبات بشه و باز هم پرداخت نکنه، زن می تونه با کمک قانون، اموال مرد رو توقیف کنه. این اموال می تونه شامل:

• اموال منقول: مثل خودرو، موجودی حساب بانکی، سهام، طلا و جواهرات.
• اموال غیرمنقول: مثل ملک، زمین، آپارتمان.

البته توقیف اموال هم محدودیت هایی داره. مثلاً اگه مرد کارمند باشه، فقط تا یک سوم یا یک چهارم حقوقش (بسته به مجرد یا متأهل بودن و داشتن فرزند) می تونه توقیف بشه. همچنین، یه سری اموال هم هستن که بهشون میگن مستثنیات دین و به هیچ وجه قابل توقیف نیستن.

مستثنیات دین: اموالی که خط قرمزه!

مستثنیات دین، یعنی اموالی که حتی اگه مرد بدهکار هم باشه، نمیشه اون ها رو بابت بدهیش توقیف کرد. این اموال برای حفظ حداقل زندگی آبرومندانه برای بدهکار و خانواده اش ضروری هستن. اینا شامل چی میشن؟

• منزل مسکونی که عرفاً در شأن بدهکار و خانواده اش باشه.
• اثاثیه ضروری زندگی (لوازم اولیه منزل).
• وسایل و ابزار کار (مثلاً یه کامیون برای راننده کامیون، یا ابزار یه نجار).
• مقداری از وجه نقد یا اموال دیگه که برای تأمین نیازهای ضروری زندگی در مدت زمانی که بدهکار بدون کار می مونه، لازم باشه.
• نفقه افراد واجب النفقه.
• مبلغی از حقوق که برای معاش ضروری مرد لازم است.

هدف از مستثنیات دین اینه که بدهکار به خاطر بدهی، به کلی از زندگی ساقط نشه و بتونه به حداقل ها دسترسی داشته باشه.

محاسبه مهریه وجه رایج (نقدی) به نرخ روز: حق تورم!

اگه مهریه به صورت وجه نقد (پول) تعیین شده باشه، قانون حق زن رو ضایع نمی کنه و اون رو به نرخ روز محاسبه می کنه. یعنی چی؟ یعنی اگه مثلاً ۲۰ سال پیش مهریه ۱۰۰ هزار تومن بوده، الان با توجه به تورم و تغییر شاخص قیمت ها که بانک مرکزی هر سال اعلام می کنه، اون ۱۰۰ هزار تومن رو به نرخ امروز محاسبه می کنن و مرد باید معادل امروز اون رو بپردازه. این تبصره الحاقی به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، حق زن رو در برابر تورم حفظ می کنه.

نقش وکیل مهریه: مشاور و راهنمای مطمئن

همونطور که دیدی، مراحل مطالبه و اجرای مهریه پیچیدگی های خاص خودش رو داره. از تنظیم دادخواست و درخواست اجراییه گرفته تا اثبات اعسار یا تمکن مالی و توقیف اموال، همه اینا نیاز به دانش حقوقی و تجربه داره. اینجا دقیقاً همون جاییه که کمک گرفتن از یه وکیل متخصص امور خانواده، حسابی به دردت می خوره. یه وکیل خوب می تونه:

• بهت مشاوره دقیق بده و راهنماییت کنه.
• مدارک لازم رو جمع آوری و تنظیم کنه.
• تو دادگاه یا اداره ثبت، از حقوق تو دفاع کنه.
• روند پرونده رو تسریع ببخشه.

چه مرد باشی و بخوای دادخواست اعسار بدی، چه زن باشی و بخوای مهریه ات رو مطالبه کنی، مشورت با وکیل، خیال تو رو راحت تر می کنه و احتمال موفقیتت رو بالا می بره.

مهریه در شرایط خاص و نکات تکمیلی

گاهی وقت ها اتفاقاتی میفته که وضعیت مهریه رو پیچیده تر می کنه. بیاین چند مورد از این شرایط خاص رو بررسی کنیم:

مهریه در صورت طلاق از طرف مرد: پرداخت تمام و کمال

اگه مرد خودش درخواست طلاق بده، چه زن مقصر باشه چه نباشه، مرد موظفه که تمام و کمال مهریه زن رو پرداخت کنه. اینجا دیگه هیچ بهونه ای برای ندادن مهریه نیست. البته باز هم اگه مرد توان مالی برای پرداخت یکجا رو نداشته باشه، دادگاه مهریه رو قسط بندی می کنه، اما اصل بر اینه که کل مهریه باید پرداخت بشه.

مهریه در صورت طلاق از طرف زن: حق مهریه محفوظه، مگر…

اگه طلاق از طرف زن باشه، زن همچنان حق مهریه اش رو داره. یعنی اینطور نیست که اگه زن طلاق خواست، مهریه اش بسوزه. مگر در یک نوع طلاق خاص به اسم طلاق خلع و مبارات. تو این طلاق ها، زن به خاطر کراهت شدیدی که از مرد داره، حاضره بخشی از مهریه اش (یا حتی تمامش) رو ببخشه تا مرد راضی به طلاق بشه. در این حالت، میزان مهریه ای که زن می بخشه، تو دادگاه تعیین میشه و با بخشش اون مقدار، طلاق اتفاق میفته. اما در بقیه طلاق ها که زن درخواست طلاق میده، حق مهریه سرجاشه و زن می تونه مطالبه اش کنه.

حق حبس زوجه باکره: یه حق ویژه برای خانم های باکره

حق حبس یه حق قانونیه که برای خانم های باکره در نظر گرفته شده. این حق میگه: اگه زن باکره باشه و مهریه عندالمطالبه باشه، می تونه تا زمانی که تمام مهریه اش رو از مرد نگرفته، از تمکین خاص (رابطه زناشویی) خودداری کنه و کسی هم نمی تونه بهش ایرادی بگیره. تو این مدت، نفقه هم بهش تعلق می گیره. این یعنی مرد باید اول مهریه زن باکره رو کامل پرداخت کنه تا زن به تمکین بیاد. البته این حق فقط برای مهریه عندالمطالبه و تا زمانیه که زن ازش استفاده نکرده باشه. اگه زن یه بار تمکین خاص کنه، دیگه این حق رو از دست میده.

مهریه و فوت زوج یا زوجه: تکلیف ورثه چیه؟

اگه مرد (زوج) فوت کنه، مهریه جزء دیون او محسوب میشه و از اموال به جا مانده از مرد (ترکه) به زن پرداخت میشه. یعنی زن قبل از اینکه ورثه سهم خودشون رو ببرن، باید مهریه اش رو از اموال متوفی دریافت کنه.
اگه زن (زوجه) فوت کنه، مهریه او به ورثه اش (پدر، مادر، فرزندان، و شوهر) به نسبت سهم الارثشون به ارث می رسه و اون ها می تونن از مرد مهریه رو مطالبه کنن. در هر دو حالت، مهریه از بین نمیره و تکلیفش روشن میشه.

تغییرات رویه قضایی: نگاه جدید دادگاه ها

تو سال های اخیر، خصوصاً با افزایش قیمت سکه و مشکلات اقتصادی، رویه دادگاه ها تا حدودی تغییر کرده. الان دادگاه ها تمایل کمتری به صدور حکم جلب برای مهریه دارن و بیشتر سعی می کنن تا با پذیرش دادخواست اعسار، مهریه رو قسط بندی کنن تا مردان بی دلیل روانه زندان نشن. این تغییر رویه، نشون دهنده تلاش برای ایجاد تعادل بین حقوق زن و وضعیت اقتصادی مردانه.

جمع بندی: مهریه، حق است اما آگاهانه

تا اینجا حسابی در مورد مهریه و ریز و بم هایش صحبت کردیم. بیاین یه جمع بندی کلی داشته باشیم تا همه چیز براتون شفاف تر بشه:

• اول از همه یادت باشه که برای تعیین میزان مهریه تو عقدنامه، هیچ سقف قانونی وجود نداره. زن و مرد می تونن هر میزان که توافق کردن، مهریه قرار بدن. این یعنی اگه تو عقدنامه ۱۰۰۰ سکه هم نوشته بشه، قانوناً معتبره و مرد مدیون اون ۱۰۰۰ سکه است.
• اما قضیه اجرا و مطالبه مهریه فرق می کنه. برای جنبه کیفری (یعنی همون زندانی کردن مرد)، سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی (یا معادلش) وجود داره. یعنی اگه مرد مهریه اش بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه و توان مالی برای پرداخت مازاد رو نداشته باشه، بابت اون مبلغ اضافه دیگه زندانی نمیشه و زن فقط از طریق توقیف اموال می تونه بقیه اش رو بگیره.
• در مورد طرح های جدید ۱۴ و ۵ سکه که این روزها زیاد می شنویم، باید بدونی که اینا هنوز طرح هستن و به قانون تبدیل نشدن. اگه هم روزی تصویب بشن، به احتمال زیاد فقط سقف زندانی کردن رو پایین تر میارن، نه اصل مهریه رو.
• اگه مرد توان مالی برای پرداخت یکجای مهریه رو نداشته باشه، می تونه درخواست اعسار بده و دادگاه هم با توجه به شرایطش، مهریه رو تقسیط می کنه.
• مالیات بر مهریه هم که شنیدی، فعلاً برای اصل مهریه تو زمان عقد اجرا نمیشه و شایعه است.

خلاصه کلام اینکه، مهریه یه حق مهم برای زن هاست که به محض عقد بهشون تعلق می گیره. اما هم زن و هم مرد، باید با آگاهی کامل از قوانین و مسئولیت های مالی که با تعیین مهریه به وجود میاد، تصمیم بگیرن. انتخاب مهریه ای که با توانایی های مرد همخوانی داشته باشه و همینطور آگاهی زن از روش های قانونی مطالبه مهریه، می تونه خیلی از مشکلات و اختلافات آینده رو از بین ببره.

هیچوقت یادت نره، مشاوره با یه وکیل متخصص امور خانواده، می تونه بهترین راهنما تو این مسیر باشه، چه موقع عقد، چه موقع بروز مشکلات. پس اگه سوال یا دغدغه ای داری، حتماً با یه متخصص مشورت کن تا با چشم باز و خیال راحت، قدم برداری و از حقوق خودت دفاع کنی. زندگی مشترک باید با آرامش و آگاهی شروع بشه و دوام بیاره، نه با نگرانی های حقوقی!