پزشکی و سلامت

قرص ضد حساسیت غیر خواب آور

نام ژنریک :

ستیریزین 10 میلی گرم

گروه دارویی :

ضد حساسیت

کاربرد دارو :

ستیریزین 10میلی گرمی آریا یک آنتی هیستامین از دسته H1 رسپتورها و غیر خواب آور می باشد. سیتریزین آریا 10 دارای اثر ضد آسمی است که در درمان و پیشگیری از آبریزش بینی و حساسیت های فصلی ، خارش، کهیر، عطسه و آنژیوادم مورد مصرف قرار می گیرد.
شما می توانید جهت بازدید و مطالعه داروهای هم خانواده این دارو به لینک (داروهای مشابه) تولید شده توسط شرکت داروسازی آریا مراجعه نمایید.
دانلود مشخصات دارو

انواع مختلفی از داروی ضد حساسیت به صورت قرص، شربت، داروی استنشاقی، اسپری بینی، قطره چشمی، کرم های پوستی و داروهای تزریقی وجود دارد. بعضی از انواع این دارو بدون نسخه و بعضی تجویزی هستند. در ادامه با انواع داروهای ضد حساسیت، موارد مصرف و عوارض آنها بیشتر آشنا می شویم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
به طور  کلی، درمانی برای حساسیت وجود ندارد اما انواع مختلفی از داروهای تجویزی و بدون نسخه هستند که می توانند علائم آزاردهنده حساسیت را کاهش دهند. ازجمله این داروها می توان به آنتی هیستامین ها، داروهای ضداحتقان، کورتیکواستروئیدها، داروهای ترکیبی و ایمن  درمانی (ایمونوتراپی) اشاره کرد.

1. آنتی هیستامین ها

سال هاست که آنتی هیستامین برای درمان علائم حساسیت استفاده می شود. آنتی هیستامین ها همه علائم حساسیت را از بین نمی برند اما برای ازبین بردن علائم حساسیت فصلی و حساسیت های غذایی مناسب هستند.

نحوه اثر آنتی هیستامین

زمانی که در معرض ماده حساسیت زا (آلرژن) مثل گرده گل قرار می گیرید سیستم ایمنی شما تحریک می شود و به ماده آلرژن واکنش نشان می دهد. این واکنش در افراد مبتلا به حساسیت شدیدتر است. در این زمان، سلول های سیستم ایمنی ماده ای به نام هیستامین آزاد می کنند که این ماده با اتصال به گیرنده های عروق خونی موجب گشادشدن آنها می شود. هیستامین همچنین به سایر گیرنده هایی متصل می شود که در ایجاد قرمزی، تورم، خارش یا تغییر ترشحات نقش دارند. آنتی هیستامین ها با مسدودکردن هیستامین و جلوگیری از اتصال آن به گیرنده، جلوی این علائم را می گیرند.

عوارض جانبی آنتی هیستامین

آنتی هیستامین های جدیدتر عوارض جانبی کمتری دارند؛ بنابراین می توانند مؤثرتر باشند. بعضی از عوارض اصلی آنتی هیستامین ها شامل موارد زیر است:

  • خشکی دهان؛
  • خواب آلودگی؛
  • سرگیجه؛
  • حالت تهوع و استفراغ؛
  • بی قراری و بدخلقی (در بعضی از کودکان)؛
  • مشکل دفع؛
  • تاری دید؛
  • گیجی.
  • هشدار!
    – قبل از خواب، رانندگی یا انجام کارهایی که به هوشیاری نیاز دارد از آنتی هیستامین استفاده نکنید.
    – ممکن است آنتی هیستامین با سایر داروها تداخل داشته باشد. قبل از استفاده، برچسب روی دارو را مطالعه کنید.
    – اگر پروستات بزرگ شده، بیماری قلبی، فشار خون بالا، مشکل تیروئید، بیماری کلیوی یا کبدی، انسداد مثانه یا گلوکوم دارید قبل از مصرف آنتی هیستامین با پزشک صحبت کنید. همچنین درصورت بارداری یا شیردهی، با پزشک مشورت کنید.

    انواع آنتی هیستامین

    قرص ها و شربت ها

    شربت و قرص ضد حساسیت حاوی آنتی هیستامین به صورت بدون نسخه و تجویزی هستند. آنها آب ریزش بینی، خارش یا آب ریزش چشم، کهیر، تورم و سایر علائم و نشانه های حساسیت را کاهش می دهند.
    آنتی هیستامین های خوراکی خواب آور شامل موارد زیر است:

  • دیفن هیدرامین (Diphenhydramine)؛
  • کلرفنیرامین (Chlorpheniramine).
  • احتمال خواب آلودگی با آنتی هیستامین های زیر کمتر است:

  • سیتریزین (Cetirizine)؛
  • دس لوراتادین (Desloratadine)؛
  • فکسوفنادین (Fexofenadine)؛
  • لووستیریزین (Levocetirizine)؛
  • لوراتادین (Loratadine).
  • اسپری های بینی

    اسپری بینی حاوی آنتی هستامین باعث قطع و درمان عطسه، خارش یا آب ریزش بینی، گرفتگی سینوس و آب ریزش از عقب بینی می شود.
    عوارض جانبی این نوع از آنتی هیستامین ها طعم تلخ، خواب آلودگی یا احساس خستگی است.
    اسپری بینی تجویزی حاوی آنتی هیستامین شامل موارد زیر است:

  • آزلاستین (Azelastine)؛
  • اولوپاتادین (Olopatadine).
  • قطره چشمی

    قطره های چشمی حاوی آنتی هیستامین می توانند علائم قرمزی، ورم و خارش چشم را کم کنند. این قطره ها می توانند ترکیبی از آنتی هیستامین و سایر داروها باشند.
    عوارض جانبی آنها ممکن است سردرد و خشکی چشم باشد. اگر قطره های آنتی هیستامین چشم تان را می سوزاند، سعی کنید آنها را در یخچال نگهداری کنید یا قبل از استفاده از قطره اصلی، از اشک مصنوعی (که در یخچال نگهداری شده است) استفاده کنید.
    چند نمونه از قطره های چشمی شامل موارد زیر است:

  • کتوتیفن (Ketotifen)؛
  • اولوپاتادین (Olopatadine)؛
  • امداستین (Emedastine)؛
  • لووکاباستین (Levocabastine)؛
  • فنیرامین (Pheniramine)
  • نفازولین (Naphazoline).
  • 2. داروهای ضداحتقان

    داروهای ضداحتقان برای رهایش سریع و موقت گرفتگی بینی و سینوس به کار می روند.

    نحوه اثر داروی ضداحتقان

    طی واکنش حساسیتی، گاهی بافت بینی در تماس با ماده حساسیت زا متورم می شود. این تورم مایع و مخاط تولید می کند. عروق خونی در چشم هم ممکن است متورم شوند که موجب قرمزی می شود. داروی ضداحتقان با جمع کردن تورم بافت بینی و عروق خونی، علائم تورم و احتقان بینی، ترشح مخاط و قرمزی را از بین می برد.

    عوارض جانبی داروهای ضداحتقان

    این داروها ممکن است فشار خون را بالا ببرند؛ به همین دلیل معمولا برای افرادی با فشار خون بالا یا و نیز مبتلایان به گلوکوم توصیه نمی شود.
    همچنین ممکن است این داروها موجب بی خوابی یا تحریک پذیری و محدود شدن جریان ادرار شوند.

    انواع داروی ضداحتقان برای حساسیت

    قرص ها و شربت ها

    داروهای ضداحتقان خوراکی مانند قرص ضد حساسیت برای ازبین بردن گرفتگی بینی و سینوس ها با علت آلرژی فصلی به  کار می روند. بسیاری از داروهای ضداحتقان مانند سودوافدرین (pseudoephedrine) بدون نسخه عرضه می شوند.
    تعدادی از داروهای ضد حساسیت خوراکی، ترکیبی از ضداحتقان و آنتی هیستامین هستند، مثل:

  • زیرتک (سیتریزین و سودوافدرین)؛
  • کلارینکس (دس لوراتادین و سودوافدرین)؛
  • آلگرا (فکسوفنادین و سودوافدرین)؛
  • کلاریتین (لوراتادین و سودوافدرین).
  • اسپری و قطره بینی

    اسپری و قطره ضداحتقان بینی در صورتی گرفتگی بینی و سینوس ها را از بین می برد که فقط برای مدت کوتاهی استفاده شود. استفاده از این نوع دارو برای بیش از سه روز متوالی می تواند موجب بازگشت گرفتگی یا بدتر شدن شرایط شود.
    از جمله اسپری و قطره بینی ضداحتقان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • اکسی متازولین (Oxymetazoline)؛
  • تتراهیدروزولین (Tetrahydrozoline).
  • 3. کورتیکواستروئیدها

    کورتیکواستروئیدها با مهار التهاب مربوط به حساسیت، علائم را از بین می برند.

    عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها

    استروئیدها به ویژه اگر به صورت خوراکی، مرتب و برای مدت طولانی استفاده شوند، ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
    عوارض جانبی استروئیدها در کوتاه مدت:

  • اضافه وزن؛
  • احتباس آب در بدن؛
  • فشار خون بالا.
  • عوارض جانبی استروئیدها در طولانی مدت:

  • توقف رشد؛
  • دیابت؛
  • آب مروارید؛
  • پوکی استخوان؛
  • ضعف عضلانی.
  • انواع کورتیکواستروئیدهای ضد حساسیت

    قرص ها و شربت ها

    شربت و قرص ضد حساسیت حاوی کورتیکواستروئید معمولا برای درمان چندین علامت ناشی  از انواع واکنش های حساسیتی کاربرد دارند.
    استفاده طولانی مدت از این داروها می تواند موجب آب مروارید، پوکی استخوان، ضعف عضلانی، زخم معده، افزایش قند خون و تأخیر در رشد کودکان شود.
    کورتیکواستروئیدهای خوراکی تجویزی شامل موارد زیر است:

  • پردنیزولون؛
  • پردنیزون (Prednisone)؛
  • متیل پردنیزولون (Methylprednisolone).
  • اسپری های بینی

    اسپری کورتیکواستروئید گرفتگی، عطسه و آب ریزش بینی را مهار می کند و از بین می برد.
    عوارض جانبی آن می تواند شامل طعم ناخوشایند، تحریک پذیری بینی و خونریزی بینی باشد. اسپری های ضد حساسیت حاوی کورتیکواستروئید شامل موارد زیر است:

  • بودزوناید (Budesonide)؛
  • فلوتیکازون فوروات (Fluticasone furoate)؛
  • فلوتیکازون پروپیونتات (Fluticasone propionate)؛
  • مومتازون (Mometasone)؛
  • تریامسینولون (Triamcinolone).
  • برای افرادی که با احساس ریزش مایع در گلو یا طعم ناخوشایند این اسپری ها مشکل دارند، دو نوع اسپری وجود دارد:

  • بکلومتازون (Beclomethasone)؛
  • سیکلزوناید (Ciclesonide).
  • داروهای استنشاقی

    کورتیکواستروئیدهای استنشاقی به عنوان بخشی از درمان روزانه آسم به  کار می روند.
    عوارض جانبی این داروها معمولا خفیف است و می تواند شامل تحریک دهان و گلو و عفونت های مخمر دهانی باشد.
    بعضی از داروهای استنشاقی ترکیب کورتیکواستروئید ها با گشادکننده برونش (نایژه) هستند.
    داروهای استنشاقی تجویزی شامل موارد زیر است:

  • بکلومتازون؛
  • بودزوناید؛
  • سیکلزوناید؛
  • فلوتیکازون؛
  • مومتازون.
  • قطره چشمی

    زمانی که سایر درمان ها مؤثر نباشد، قطره های چشمی کورتیکواستروئیدی برای رهایی از خارش، قرمزی یا آب ریزش مداوم چشم استفاده می شود.
    متخصص چشم (افتالمولوژیست) معمولا به دلیل خطر ایجاد مشکلاتی مانند آب مروارید، گلوکوم و عفونت، روند استفاده از این داروها را بررسی می کند.
    از جمله قطره های چشمی کورتیکواستروئیدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • فلورومتولون (Fluorometholone)؛
  • لوتپردنول (Loteprednol)؛
  • پردنیزولون (Prednisolone).
  • کرم های پوستی

    کرم های کورتیکواستروئیدی واکنش های حساسیت پوستی مانند خارش، قرمزی یا زخم را از بین می برند. بعضی کرم های پوستی کورتیکواستروئیدی با پتانسیل پایین بدون نسخه عرضه می شوند؛ اما برای استفاده طولانی مدت این داروها (بیش از چند هفته) با پزشک مشورت کنید.
    عوارض جانبی این کرم ها شامل تغییر رنگ و تحریک پوستی است. مصرف طولانی مدت این کرم ها، به ویژه در مورد کورتیکواستروئیدهای تجویزی قوی تر، می تواند موجب نازک شدن پوست و تغییر غیرطبیعی هورمون شود.
    از جمله کرم های کورتیکواستروئیدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • بتامتازون؛
  • دزوناید (Desonide)؛
  • هیدروکورتیزون (Hydrocortisone)؛
  • مومتازون؛
  • تریامسینولون.
  • 4. تثبیت کننده های ماست سل (Mast cell stabilizers)

    تثبیت کننده های ماست سل رهایش مواد شیمیایی سیستم ایمنی (که در واکنش حساسیتی نقش دارند) را مهار می کنند. این داروها معمولا بی خطر هستند اما لازم است چند روز استفاده شوند تا تأثیر کاملی داشته باشند و معمولا زمانی استفاده می شوند که یا آنتی هیستامین ها به خوبی کار نمی کنند یا عدم تحمل آنتی هیستامین وجود دارد. بعضی از این داروها اثرات ضدالتهابی دارند اما معمولا به اندازه استروئیدها مؤثر نیستند.

    عوارض جانبی

    گاهی  تحریک پذیری گلو، سرفه یا جوش پوستی ایجاد می شود. تثبیت کننده هایی که به  صورت قطره چشمی هستند ممکن است موجب سوزش و خارش چشم یا تاری دید شوند.

    انواع تثبیت کننده های ماست سل

    اسپری بینی

    از انواع اسپری  بینی بدون نسخه می توان به کرومولین (Cromolyn) اشاره کرد.

    قطره چشمی

    قطره های چشمی تجویزی شامل موارد زیر است:

  • کرومولین؛
  • لودوکسامید (Lodoxamide)؛
  • ندوکرومیل (Nedocromil).
  • 5. مهارکننده های لوکوترین (Leukotriene inhibitors)

    این داروی خوراکی نشانه ها و علائم حساسیت شامل گرفتگی بینی، آب ریزش بینی و عطسه را از بین می برد. تنها یک نوع دارو به نام مونته  لوکاست (montelukast) به عنوان داروی ضد حساسیت فصلی مجوز گرفته است و می تواند همراه با سایر داروها تجویز شود.

    نحوه اثر

    مهارکننده لوکوترین نوعی داروی تجویزی است که علائم ناشی از نوعی ماده شیمیایی به نام لوکوترین را مهار می کند.

    عوارض جانبی

  • درد معده یا زخم معده؛
  • سوزش سر دل؛
  • تب؛
  • چرک بینی؛
  • سرفه؛
  • جوش؛
  • سردرد؛
  • تحریک پذیری.
  • هشدار!
    مهارکننده های لوکوترین در بعضی افراد می توانند علائم روان شناختی مانند اضطراب، افسردگی، خواب های عجیب وغریب، مشکلات خواب و افکار یا رفتار مربوط به خودکشی را ایجاد کنند.

    6. ایمونوتراپی آلرژن

    ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی در اصل، نوعی درمان است که به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های سرطانی کمک می کند. ایمونوتراپی باید زمانی استفاده شود که سایر روش های درمانی مؤثر یا قابل تحمل نیستند؛ همچنین برای کاهش علائم آسم در بعضی بیماران مؤثر است.

    نحوه اثر

    هدف ایمونوتراپی تربیت سیستم ایمنی بدن برای واکنش ندادن به آلرژن ها است. ایمنی درمانی به دقت زمان بندی می شود و به تدریج افزایش می یابد.

    انواع ایمونوتراپی ضد حساسیتی

    داروهای تزریقی

    ایمونوتراپی ممکن است با تزریقات دنباله دار و معمولا یک یا دو بار در هفته انجام شود. بسته به تحمل بیمار ممکن است دُز تزریقی به صورت هفته ای یا هر دو هفته یک بار افزایش یابد. تزریق دُز حداکثری ممکن است هر دو تا چهار هفته در طول یک سال انجام شود.
    عوارض جانبی داروهای تزریقی
    عوارض جانبی تزریق می تواند شامل تحریک در محل تزریق و علائم حساسیتی مثل عطسه، گرفتگی یا کهیر باشد. در موارد نادر، شات های تزریقی می تواند موجب آنافلاکسی شود. آنافلاکسی نوعی واکنش تهدیدکننده زندگی است که موجب تورم در گلو، تنگی نفس و علائم دیگر می شود.

    ایمونوتراپی زیرزبانی یا اسلیت (SLIT)

    در این نوع ایمونوتراپی، قرص دارای پایه آلرژن را زیر زبان تان قرار می دهید و صبر می کنید تا جذب شود. این درمان علائم آب ریزش بینی، گرفتگی، سوزش چشم و سایر علائم مربوط به حساسیت فصلی را کاهش می دهد. همچنین علائم آسم را بهبود می بخشد.
    قرص ضد حساسیت اسلیت حاوی ریزگردهایی است که مقاومت بدن شما در برابر عوامل حساسیت زا را افزایش می دهد. این ریزگردها از عصاره گرده علف های مختلف به دست می آیند، مثل:

  • ابروسیای کوتاه قد؛
  • علف شیرین بهاری، تیموتی و علف آبی کنتاکی؛
  • علف تیموتی.
  • 7. داروهای بیولوژیکی

    بعضی داروها یک واکنش خاص در سیستم ایمنی را هدف قرار می دهند و سعی می کنند مانع ایجاد آن شوند. این داروها نیز تزریقی هستند. دو نمونه از این داروها عبارت اند از:

  • داپیلومب (dupilumab) که داروی ضد حساسیت پوستی است؛
  • اومالیزوماب (omalizumab) که برای درمان آسم یا کهیری به کار می رود که با سایر داروها قابل درمان نیست.
  • عوارض جانبی

    عوارض جانبی داروهای بیولوژیکی می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • قرمزی؛
  • خارش یا سوزش چشم؛
  • تحریک محل تزریق.
  • 8. شات های اورژانسی اپی نفرین

    شات های اپی نفرین برای درمان آنافلاکسی استفاده می شوند. خود شخص می تواند این دارو را که همراه یک سرنگ و سوزن است تزریق کند (خودتزریقی). اگر به غذاهای خاص مانند بادام زمینی یا به نیش زنبور حساسیت شدید دارید، لازم است دو سرنگ اپی نفرین همراه تان داشته باشید.
    گاهی تزریق دوم هم لازم است؛ بنابراین باید با اورژانس (115) تماس بگیرید.
    پزشک نحوه تزریق را به شما آموزش می دهد. حتما نوع داروی تزریقی موردنظر پزشک را تهیه کنید زیرا گاهی اسامی تجاری مختلف روش تزریق متفاوتی دارند. همچنین قبل از اینکه تاریخ انقضای دارو بگذرد آن را با داروی جدید جایگزین کنید.
    بعضی داروهای تزریقی شامل موارد زیر است:

  • آدرناکلیک؛
  • اپی پن (Epi pen).
  • 9. درمان های بدون نسخه

    بعضی درمان های بدون نسخه می توانند علائم حساسیت را کاهش دهند:

  • محلول نمکی که به صورت اسپری بینی موجود است و برای ازبین بردن گرفتگی بینی، رقیق شدن مخاط و جلوگیری از سفت شدن مخاط بینی استفاده می شود. در این اسپری هیچ دارویی به کار نرفته است.
  • اشک های مصنوعی که هیچ دارویی در آنها به کار نرفته است و برای خارش، آب ریزش و قرمزی چشم استفاده می شوند.
  • نگاهی به بهترین داروهای ضد آلرژی در سال 2021

    بهترین داروی خوراکی

  • فکسوفنادین: قرص ضد حساسیت غیرخواب  آور حاوی آنتی هیستامین است که روی سطح انرژی شما تأثیر نمی گذارد.
  • بهترین داروی تجویزی قوی

  • زیرتک (Zyrtec): می توانید از این دارو برای زمانی بیشتر از 24 ساعت استفاده کنید.
  • بهترین داروی ضد حساسیت کودکان

  • زیرتک کودکان: برای کودکان زیر 2 سال قابل استفاده است و روزانه تنها یک دُز برای بهبود شرایط نیاز است.
  • بهترین داروی غیرخواب آور

  • کلاترین: برای انواع حساسیت ها ازجمله کپک، گردوغبار یا هر چیز دیگری مناسب است.
  • بهترین اسپری بینی

  • رینوکورت (Rhinocort): یک بار اسپری کردن آن در روز، به اندازه کافی داروی بودزوناید را برای از بین بردن گرفتگی بینی، عطسه و آب ریزش بینی تأمین می کند.
  • بهترین داروی ضد حساسیت قبل از خواب

  • بنادریل (Benadryl): همزمان علاوه بر اینکه می خوابید، علائم حساسیت و سرماخوردگی تان هم درمان می شود.
  • بهترین داروی طبیعی

  • ریشه گزنه، عصاره آناناس (برومیلین)، باباآدم جنگلی، کوئرستین.
  • بهترین دارو برای حساسیت به حیوانات

  • زایزل (Xyzal): علائم حساسیت به حیوانات را تسکین می دهد.
  • بهترین داروی ضد آلرژی فصلی بدون نسخه

  • اگر حساسیت فصلی دارید آنتی هیستامین های سریع الاثر می توانند انتخاب خوبی باشند. از جمله این داروها می توان به آلگرا (Allegra) و زیرتک اشاره کرد.
  • مؤثرترین داروی بدون نسخه

  • مؤثرترین داروی بدون نسخه به نوع ماده حساسیت زا و علائمی که در شما ایجاد می کند بستگی دارد. بااین حال آنتی هیستامین ها می توانند انتخاب خوبی باشند.
  • نکات پایانی

    با پزشک همکاری کنید تا داروی ضد آلرژی مؤثر برای تان تجویز شود. بعضی داروهای بدون نسخه عوارض جانبی دارند و بعضی داروهای ضد حساسیت در ترکیب با سایر داروها می توانند موجب مشکل شوند.
    در زمان استفاده از دارو میزان اثرگذاری و مقدار داروی مصرفی را در نظر داشته باشید. این کار به پزشک کمک می کند تا روند درمانی مناسب تری را انتخاب کند. شاید لازم شود چند دارو را امتحان کنید و ببینید کدام یک اثر بیشتر و عوارض جانبی کمتری برای شما دارد.
    در موارد زیر حتما با پزشک مشورت کنید:

  • اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می برید.
  • اگر از داروی ضد حساسیتی استفاده می کنید که تأثیری ندارد.
  • اگر از داروهای دیگری مثل مکمل های گیاهی استفاده می کنید.
  • بیماری مزمن مثل دیابت، گلوکوم، پوکی استخوان یا فشار خون بالا دارید.
  • اگر کودک شما دچار آلرژی است: کودکان نسبت به بزرگ سالان به دُزهای متفاوتی از دارو یا داروهای متفاوتی نیاز دارند.
  • اگر فرد مسنی دچار آلرژی است: بعضی داروهای ضد حساسیت می توانند در افراد مسن موجب گیجی، مشکلات مجاری ادراری یا عوارض جانبی شوند.
  • آیا تا به حال علائم حساسیت را تجربه کرده اید؟ برای درمان آن از چه داروهایی استفاده می کنید؟ می توانید در قسمت دیدگاه از تجربه شخصی تان برای استفاده از هر نوع داروی ضد حساسیت بگویید منتظر پیام های ارزشمندتان هستیم.

    منابع دیگر: webmd

    آلرژی یا حساسیت چشم چیست و چگونه تشخیص داده می شود. آیا آلرژی چشم قابل درمان است؟ در این مقاله به تمامی سوالات شما در این زمینه پاسخ خواهیم داد.در این مقاله می خوانیم:

  • آلرژی یا حساسیت چشم چیست؟
  • علائم آلرژی چشم چیست؟
  • عوامل محرک ایجاد آلرژی یا حساسیت چشم 
  • روش های تشخیص آلرژی یا حساسیت چشم 
  • انواع آلرژی یا حساسیت چشم را بشناسید
  • کنترل و درمان آلرژی چشم
  • درمان های دارویی و قطره های چشمی برای آلرژی یا حساسیت چشم 
  • جمع بندی برای کنترل و درمان آلرژی چشم
  • احساسی بدی است وقتی که حس کنیم انگار چیزی داخل چشم هایمان رفته است ولی در حقیقت چیزی آنجا نیست. اگر چشم ها قرمز و تحریک شده هستند ولی در عین حال جسم خاصی درون آن ها دیده نمی شود، احتمالاً فرد به آلرژی چشم (eye allergy) مبتلا شده است. علائم گاهی به تنهایی ظاهر می شوند ولی گاهی هم عطسه، آبریزش و گرفتگی بینی که با آلرژی بینی مرتبط است هم با آن ها همراه می شود. یک متخصص آلرژی می تواند تشخیص دهد که آیا علائم فرد به آلرژی چشم ارتباط دارد یا خیر؟

    آلرژی یا حساسیت چشم چیست؟

    آلرژی چشم که با نام آلرژی یا حساسیت ملتحمه (allergic conjunctivitis) هم شناخته می شود، یک نوع واکنش ایمنی مضر است که در نتیجه ی تماس چشم با مواد محرک ایجاد می شود. این مواد محرک تحت عنوان مواد آلرژن یا حساسیت زا شناخته می شوند و گرد و غبار، دود و گرده گیاهان مثال هایی از این مواد هستند.دستگاه ایمنی بدن به صورت طبیعی از بدن در برابر مهاجمین خطرناکی همچون ویروس ها و باکتری ها محافظت می کند تا خطر بیماری را از انسان دور کند . در این میان دستگاه ایمنی بدن به اشتباه آلرژن ها را به عنوان مهاجمین خطرناک شناسایی کرده و مواد شیمیایی خاصی برای مبارزه با آن ها تولید می کند. این مواد حساسیت  زا  حتی ممکن است بی خطر باشند ولی بدن در برابر آن ها یک واکنش دفاعی از خود نشان می دهد.این واکنش منجر به ایجاد  علائم در فرد می شود که خارش، قرمزی وریزش اشک  چشم از آن جمله هستند. در برخی موارد، آلرژی های چشمی با بیماری هایی همچون اگزما و آسم مرتبط است.داروهای بدون نسخه به بهبود علائم آلرژی چشمی کمک می کنند، ولی در مواردی که حساسیت بسیار شدید باشد باید اقدامات درمانی مناسب توسط پزشک انجام شود.

    علائم آلرژی چشم چیست؟

  • خارش 
  • قرمزی 
  • سوزش 
  • ترشحات آبکی و شفاف از چشم 
  • عوامل محرک ایجاد آلرژی یا حساسیت چشم 

  • آلرژن های موجود در فضاهای خارجی، مانند گرده درختان، چمن ها و علف های هرز 
  • آلرژن های موجود در فضاهای داخلی، مانند شوره ی پوست حیوانات خانگی، هیر های غبار خانگی و کپک ها 
  • عوامل محرک مانند دود سیگار، عطر و دود وسایل نقلیه 
  • روش های تشخیص آلرژی یا حساسیت چشم 

    آلرژی چشم زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن حساس شده و به مواد موجود در محیط واکنش بیش از حد  نشان دهداین واکنش زمانی رخ می دهد که مواد حساسیت زا موسوم به آلرژن به  آنتی بادی های متصل به ماستوسیت های (mast cell) چشم برخورد می کنند. این سلول ها در پاسخ به آلرژن ها، ماده ای به نام هیستامین و یا دیگر مواد شیمیایی را ترشح می کنند. این مواد شیمیایی باعث نشست رگ های خونی کوچک و در نهایت خارش، قرمزی و اشک چشم می شوند. علائم آلرژی چشم با برخی دیگر از بیماری های چشم مشابه است و همین موضوع تشخیص دقیق و درست آن را سخت تر می کند. شدت علائم آلرژی چشم گاهی بسیار خفیف بوده و در حد قرمزی چشم آزار دهنده است ولی گاهی شدت التهاب چشم آن قدر زیاد است که به بینایی آسیب می رساند. برخی اوقات تشخیص عامل به وجود آورنده ی آلرژی چشم آسان است. برای مثال اگر علائم زمانی آغاز شده باشد که فرد به تازگی از گردش در طبیعت  باز گشته و درتماس با تعداد زیادی گرده ی گیاهان قرار گرفته باشد  یا اگر به تازگی  با حیوانی از جمله  سگ یا گربه برخورد داشته باشد . همچنین باید گفت اگر عامل تحریک کننده و آغاز کننده ی آلرژی مشخص نباشد، پزشک برای پیدا کردن دلیل آن آزمایش های مخصوصی را تجویز خواهد کرد.اگر علائم آلرژی مدت زیادی باقی بماند و یا  اینکه داروهای بدون نسخه باعث بهبود علائم نشود، فرد باید به یک متخصص آلرژی مراجعه کند. پزشک بعد از گرفتن شرح حال بیمار و تاریخچه پزشکی و بررسی علائم فرد، آزمایش های لازم را انجام خواهد داد. پزشک همچنین آزمایش هایی روی گروهی خاص از گلبول های سفید در بخشی از چشم که تحت تاثیر آلرژی قرار گرفته هم انجام می شود. برای انجام این آزمایش بخش داخلی پلک یا ملتحمه برای احتمال وجود این سلول ها بررسی می شود.

    انواع آلرژی یا حساسیت چشم را بشناسید

    چند نوع آلرژی چشم وجود دارد:آلرژی چشم فصلی آلرژی چشم فصلی در مواقع مشخصی از سال رخ می دهد – معمولاً اوایل بهار تا تابستان و پاییز زمان رخ دادن این نوع از حساسیت است. گرده ی درختان و گیاهان و کپک قارچ ها به عنوان ماده ی محرک آلرژن عمل می کنند.آلرژی چشم دائمی (PAC)آلرژی چشم دائمی در تمام سال فرد را درگیر می کند. دلیل عمده ی آن هیره های غبار خانگی (نوعی حشره از تیره عنکبوتیان)، پرها (موجود در بالش و رختخواب) و شوره ی پوست بدن حیوانات خانگی هستند. دیگر مواد حساسیت زا مانند عطرها، دود، کلر استخر، آلودگی هوا، لوازم آرایشی و برخی داروها هم در پیدایش حساسیت های چشمی دائمی نقش دارند.کراتوکنژنکتیویت بهاره (Vernal keratoconjunctivitis) این نوع از آلرژی چشم از دو نوع اول بسیار شدید تر است و ممکن است کل سال فرد را درگیر کرده و در عین حال علائم آن فصل به فصل بدتر شود. به صورت خاص این نوع از حساسیت در پسران و مردان جوان رخ می دهد و 75 درصد افراد مبتلا به آسم و اگزما هم مبتلا هستند. علائم این نوع از آلرژی عبارتند از:

  • خارش
  • مقدار زیاد اشک و ترشحات موکوسی چشم 
  • احساس وجود شی خارجی در چشم 
  • نور هراسی
  • اگر این نوع از آلرزی درمان نشود به نقص بینایی منجر خواهد شد. کراتوکنژنکتیویت آتوپی(Atopic keratoconjunctivitis) این نوع از آلرژی گاهی کل سال افراد را درگیر می کند و بیش تر در افراد مسن، خصوصاً مردان در سنین بالا رخ می دهد و علائم آن بسیار شبیه به کراتوکنژنکتیویت بهاره است:

  • خارش شدید 
  • سوزش 
  • قرمزی 
  • تولید مقدار زیادی موکوس که بعد از بیدار شدن از خواب حتی ممکن است باعث چسبیدن پلک ها به هم شود. 
  • در صورت درمان نشدن، احتمال زخم کردن قرنیه و آسیب به غشای نازک آن وجود دارد.  التهاب ملتحمه ناشی از لنز تماسی (contact allergic conjunctivitis) این نوع از آلرژی در نتیجه تحریک لنزهای تماسی چشم و یا بر اثر متصل شدن پروتئین های اشک به لنز تماسی ایجاد می شود و علائم آن شامل:

  • قرمزی 
  • خارش
  • ترشحات موکوسی 
  • احساس ناراحتی از بودن لنز در چشم 
  • التهاب ملتحمه پاپیلاری غول پیکر (giant papillary conjunctivitis)این نوع از آلرژی نوع شدیدتر التهاب ملتحمه ناشی از لنز تماسی است. در این نوع از آلرژی کیسه هایی حاوی مایع یا به اصطلاح پاپیلوس در لایه بالایی پلک داخلی ایجاد می شود. علائم آن عبارتند از: 

  • خارش
  • پف کردن چشم 
  • اشک چشم 
  • ترشحات موکوسی 
  • تاری دید 
  • عدم تحمل لنزهای تماسی چشم 
  • احساس وجود شی خارجی در چشم 
  • کنترل و درمان آلرژی چشم

    اولین گام در کنترل آلرژی فصلی یا دائمی دوری کردن از آلرژن هایی است که باعث تحریک بروز علائم می شود. عوامل موجود در فضای باز 

  • در مواقع اوج وجود دانه های گرده در هوا، یعنی اواسط صبح یا اوایل غروب خورشید و یا در روزهایی که بلد شدیدی می وزد تا حد ممکن از خانه خارج نشوید
  • برای جا به جایی هوای خانه، پنجره ها را باز نگه ندارید، چرا که امکان نفوذ دانه های گرده و هاگ گیاهان و حتی کپک ها وجود دارد.
  • در فضای باز از عینک و یا عینک آفتابی استفاده کنید، این کار نفوذ عوامل آلرژن به درون چشم ها را کاهش می دهد.
  • از مالیدن چشم ها خودداری کنید، چرا که این کار بیش تر چشم ها را تحریک کرده و باعث بدتر شدن شرایط خواهد شد.
  • عوامل موجود در فضای بسته

  • پنجره ها را بسته نگه دارید و از کولر در خانه و اتومبیل استفاده کنید. اجزا و قطعات کولر را همیشه پاکیزه نگه دارید.
  • هیره های غبار خانگی را از سرویس خواب خود دور کنید. از تشک، بالش و پتوهایی با کاورهایی ضد کنه استفاده کنید. ملافه های خود را مرتب با آب گرم بشویید.
  • برای دور نگه داشتن خانه از کپک ها رطوبت خانه را پایین – بین 30 تا 50 درصد –  نگه دارید و کف سرویس بهداشتی، آشپزخانه و زیر زمین را همیشه تمیز نگه دارید. در فضاهای مرطوب خانه مانند زیر زمین از دستگاه رطوبت گیر استفاده کنید و این دستگاه را هر چند وقت یکبار خالی و تمیز کنید.
  • اگر کپک قابل مشاهده باشد آن را با کمک مایع ضد عفونی کننده و محلول سفید کننده 5 درصد تمیز کنید.
  • به جای جارو کردن یا گرد گیری کردن کف زمین را با یک دستمال مرطوب و یا جاروی گردگیری خیس تمیز کنید.
  • حیوانات خانگی 

  • بعد از نوازش و بغل کردن حیوانات خانگی بلافاصله دست های خود را بشویید. اگر با دوستی که حیوان خانگی دارد ملاقات می کنید، بلافاصله بعد از بازگشت به خانه تمام لباس های خود را بشویید.
  • اگر به حیوانات خانگی حساسیت دارید، تا آن جا که می توانید آن ها را دور از خانه نگه دارید. اگر امکان نگهداری از حیوان در بیرون از خانه وجود ندارد، اجازه ندهید که سگ یا گربه به اتاق خواب شما وارد شود. این کار آلرژن های حیوانی را از شما در حالی که خواب هستید، دور می کند .
  • اگر سیستم خنک کننده و یا گرمایشی مرکزی دارید، راه ورود هوایی آن ها به اتاق خواب را مسدود کنید.
  • کف خانه را پارکت و یا موزاییک کاری کنید. این کار تمیز کردن سطح خانه از شوره پوست حیوان را بسیار آسان تر می کند
  • بسیاری از مواد حساسیت زا معلق در هوا بوده و به وسیله هوا جا به جا می شوند، بنابراین نمی توان همیشه از آن ها دوری کرد. در مورد علائم خود با پزشک متخصص آلرژی صحبت کنید تا او بهترین راه درمانی مناسب شما را تجویز کند.قطره های چشمی و داروهای بدون نسخه باعث رهایی موقت از برخی علائم خواهد شد. این داروها ممکن است برای همه ی علائم اثر بخش نباشد و حتی استفاده طولانی مدت از گروهی از این داروها می تواند وضعیت فرد را بدتر کند.قطره ها و داروهای خوراکی تجویزی هم برای درمان آلرژی چشم استفاده می شود. این قطره های چشمی هم در بلند مدت و هم در کوتاه مدت باعث بهبود نسبی علائم خواهد شد. به منظور دریافت این داروها حتماً باید به پزشک متخصص آلرژی مراجعه کردبرای درمان کودکان هم می توان از داروهای بدون نسخه و هم از داروهای تجویز شده توسط پزشک استفاده کرد. قطره های اشک مصنوعی بدون خطر بوده و همه ی افراد در همه ی سنین می توانند از آن استفاده کنند. برخی از قطره های چشمی مانند آنتی هیستامین ها و تثبیت کننده ی ماستوسیت  برای کودکان 3 سال به بالا هم تجویز می شوند.  قبل از هر گونه مصرف دارو باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کرد.

    درمان های دارویی و قطره های چشمی برای آلرژی یا حساسیت چشم 

    جایگزین های اشک: اشک مصنوعی به صورت موقت آلرژن ها را از چشم بیرون کرده و از طرفی دیگر آن را مرطوب نگه می دارد. خشکی چشم ها در مواقعی که چشم قرمز و تحریک می شود اتفاق می افتد. برای اینکه فرد در هنگام استفاده از قطره های چشم اشک مصنوعی احساس راحتی بیش تری داشته باشد و برای جلوگیری از خراب شدن آن ها باید در یخچال نگهداری شوند. می توان از این نوع دارو هر چند بار که فرد احساس نیاز می کند استفاده کرد.داروهای دکونژستانت (Decongestants) : این دسته از داروهای بدون نسخه با تنگ کردن رگ های خونی چشم، قرمزی چشم ناشی از آلرژن ها را کم می کنند. توجه کنید که فرد مبتلا به آب سیاه نباید از این داروها استفاده کنند. داروهای دکونژستانت گاهی حاوی آنتی هیستامین هم هستند که برای درمان خارش چشم از آن استفاده می شود. از آنجایی که این قطره ها قدرت کمی دارند، باید 4 تا 6 بار در روز از آن ها استفاده کرد. بیش تر از 2 تا 3 روز نباید از دکونژستانت ها استفاده شود چرا که استفاده طولانی مدت از این دارو منجر به اثر بازگشتی یا افزایش تورم و قرمزی چشم ها حتی بعد از قطع مصرف دارو می شود.اگر بیش تر از 2 یا 3 روز از اسپری های ضد احتقان بینی استفاده کرده باشید، احتمالا متوجه ی گرفتگی بیش  از حد بینی حتی قبل از مصرف دارو شده اید.آنتی هیستامین های خوراکی (Oral antihistamines): با وجود اینکه این دسته از داروها تا حدودی باعث کاهش خارش ناشی از آلرژی چشم می شود، استفاده از آن ها عوارض و مشکلاتی همچون خشکی چشم و شدت گرفتن علائم آلرژی چشم را هم به دنبال خواهد داشت.علاوه بر این برخی از انواع این داروهای بدون نسخه عوارض جانبی همچون خواب آلودگی، گیجی، بی تعادلی و افزایش تحریک پذیری به دنبال دارند.هشدار: مصرف هرگونه دارو یا قطره برای درمان اختلال آلرژی چشم باید با تجویز پزشک صورت بگیرد. از مصرف خودسرانه هر گونه دارو به علت داشتن عوارض گوناگون، پرهیز کنید.قطره های چشمی و داروهای تجویزی قطره های چشمی آنتی هیستامین: این دسته از داروها باعث کاهش خارش، قرمزی و تورم ناشی از آلرژی چشم می شود. این داروها باعث بهبود سریع علائم می شوند اما تاثیر آن ها تنها چند ساعت باقی خواهد ماند و برخی از آن ها باید چهار بار در روز استفاده شوند.قطره های چشمی تثبیت کننده ماستوسیت  ها (Mast cell stabilizer eyedrops) : این دسته از داروها از ترشح هیستامین که باعث بروز علائم آلرژی می شود جلوگیری می کند. برای جلوگیری از خارش، قبل از در معرض مواد آلرژن قرار گرفتن باید این داروها مصرف شود.قطره های چشمی آنتی هیستامین و تثبیت کننده ی ماستوسیت : برخی از جدیدترین داروها هم دارای آنتی هیستامین و هم شامل تثبیت کننده های ماستوسیت  ها هستند و برای درمان و پیشگیری از آلرژی چشم از آن ها استفاده می شود.برای اینکه این دارو سریع عمل کرده و دارای اثر طولانی مدت روی خارش، قرمزی، اشک چشم و سوزش باشد باید دوبار در روز مصرف شود.قطره های چشمی غیر استروییدی ضد التهابی (NSAID eyedrop): این دارو که به شکل قطره های چشمی هم در دسترس هستند به کاهش خارش کمک می کنند. گاهی فرد بعد از مصرف این داروها دچار سوزش می شود و باید این دارو را چهار بار در روز استفاده کند.قطره های چشمی کورتیکواستروئید (Corticosteroid eyedrops): این دسته از داروها برای درمان علائم حاد و مزمن آلرژی چشمی همچون خارش، قرمزی و تورم مورد استفاده قرار می گیرند. مصرف طولانی مدت این دسته از داروها (بیش از دو هفته) باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. عوارض جانبی این داروها شامل عفونت، آب مروارید (cataracts) و آب سیاه (glaucoma) است.آنتی هیستامین های غیر خواب آور خوراکی: این دسته از داروها روی خارش ناشی از آلرژی چشم اثر خفیفی دارند . این داروها اثرات خواب آوری آنتی هیستامین های بدون نسخه را ندارند ولی در عوض منجر به خشکی چشم و بدتر شدن علائم خواهند شد.تزریق آلرژی یا ایمونوتراپی ((immunotherapy): انجام این روش منجر به افزایش تحمل بیمار به ماده  ی آلرژن می شود . در این روش مقدار کمی از ماده حساسیت زا به فرد تزریق شده و به مرور زمان مقدار آن افزایش داده می شود . برای اینکه بیش ترین و بهترین نتیجه از این روش کسب شود، باید برای چندین ماه آن را انجام داد. از طرفی دیگر شخص مبتلا هنوز برای کاهش علائم خود باید دارو مصرف کند.

    جمع بندی برای کنترل و درمان آلرژی چشم

    با انجام تغییراتی در محیط خانه و روتین زندگی از عوامل محرک دوری کنید: 

  • در مواقعی از سال که گرده های زیادی در هوا وجود دارد، پنجره ها را بسته نگه دارید و در این شرایط از کولر در خانه و یا اتومبیل خود استفاده کنید.
  • زمانی که در فضای باز هستید، برای دور نگه داشتن دانه های گرده از چشم ها عینک و یا عینک آفتابی بزنید. 
  • برای کم کردن اثر هیره های غبار خانگی یا مایت ها از رو تشکی و سرویس خواب ضد کنه و هیره استفاده کنید و برای کنترل کپک ها و جلوگیری از تشکیل آن ها بهتر است از دستگاه های رطوبت گیر در خانه استفاده کرد. 
  • بعد از نوازش و بغل کردن حیوان خانگی حتماً دست های خود را بشویید. 
  • برخی از علائم حساسیت چشم را به راحتی با مصرف داروهای بدون نسخه می توان برطرف کرد:

  • اشک مصنوعی 
  • قطره های چشمی دکونژستانت– بیش تر از یک هفته از این محصول برای قرمزی چشم ها استفاده نکنید، چرا که احتمال بدتر شدن و شدت گرفتن علائم وجود دارد. 
  • آنتی هیستامین های خوراکی– توجه کنید که این دسته از داروها ممکن است باعث خشکی چشم ها و بدتر شدن علائم شود. 
  • گروه دیگری از داروها حتماً باید توسط پزشک متخصص آلرژی تجویز شوند، این دسته از داروها موثرتر هستند:

  • قطره های چشم (ضد احتقان، آنتی هیستامین، تثبیت کننده ی ماستوسیت، کورتیکواستروئید، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی)
  • ایمونو تراپی – تزریق آلرژی
  • آنتی هیستامین های غیر خواب آور – این دسته از داروها ممکن است باعث خشکی چشم ها و بدتر شدن علائم شود. 
  • شما می توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید تا در کوتاه ترین زمان ممکن به پرسش های شما پاسخ داده شود.منبع:healthlinewebmdacaai.org محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست. نوبت دهی اینترنتی اشتراک گذاری