عوارض قرص خواب ملاتونین
فهرست مطالب
- آیا داروهای بیش فعالی باعث بی خوابی می شوند؟
- ملاتونین برای کودکان بیش فعال (ADHD)
- ملاتونین چیست؟
- آیا ملاتونین برای کودکان بی خطر است؟
- چقدر ملاتونین می توانم به کودک خود بدهم؟
- چه زمانی باید ملاتونین را مصرف کرد؟
- اثرات منفی ملاتونین
- دیگر نکات مربوط به خواب کودکان بیش فعال
- سؤالات متداول
کودکان بیش فعال ممکن است از بیش فعالی و عدم تمرکز خود خسته شوند که این علائم به هنگام خواب بیشتر خواهند بود. حدود 50 تا 95 درصد از کودکان مبتلا به مشکلات عصبی مثل بیش فعالی علائمی از اختلالات خواب را نیز نشان می دهند. ملاتونین می تواند به این کودکان برای کاهش استرس و بی خوابی کمک کند.
آیا داروهای بیش فعالی باعث بی خوابی می شوند؟
داروهای محرک بسیاری از علائم بیش فعالی را تسکین می دهند. این امر به خصوص در مواردی که بی خوابی در اثر بیش فعالی ایجاد شده باشد مفید خواهد بود. با این حال داروهای محرک مثل ریتالین فعالیت دستگاه عصبی مرکزی را نیز افزایش می دهند و بی خوابی به عنوان یکی از اصلی ترین عوارض جانبی آن ها گزارش شده است.
ملاتونین برای کودکان بیش فعال (ADHD)
ملاتونین به طور طبیعی در مغز به عنوان پاسخی در برابر تاریکی تولید می شود. این هورمون به حفظ چرخه ی خواب و بیداری کمک کرده و در واقع ملاتونین زمان آغاز خواب را به مغز اعلام می کند ولی مغز افراد بیش فعال با تأخیر این ماده را تولید می کند. تحقیقات نشان می دهند که تولید ملاتونین در افراد عادی حدود ساعت 9:30 شب شروع شده در حالی که این اتفاق در افراد بیش فعال حدود 1 ساعت بعد شروع می شود. تولید ملاتونین در کودکان بیش فعال نیز دیرتر و حدود ساعت 10:15 شب می باشد.
تولید دیررس ملاتونین باعث عقب افتادن زمان خواب و طولانی شدن زمان به خواب رفتن خواهد شد. تأخیر در تولید ملاتونین مشکلات خواب در کودکان بیش فعال را توجیح می کند. درنتیجه مصرف ملاتونین تحت نظر پزشک می تواند به کودکان بیش فعال برای خوابیدن بهتر کمک کند.
کم توجهی کودکان :درمان اختلال کم توجهی کودک با دارو، کاردرمانی و…
ملاتونین چیست؟
ملاتونین یک هورمون طبیعی در بدن بوده که توسط غده ی پینه آل به عنوان بخشی از روند آغاز خواب در مغز تولید می شود. زمانی که شما در محیط تاریک قرار می گیرید بدن شما ملاتونین بیشتری تولید کرده و تولید ملاتونین در روشنایی کمتر خواهد شد.
مکمل ملاتونین را می توان به طور طبیعی از منابع حیوانی دریافت کرده و یا آن را در آزمایشگاه تولید کرد. این دارو به صورت قرص، پچ و شربت وجود دارد. نشان داده شده که ملاتونین می تواند دارویی مؤثر در کاهش اختلالات خواب باشد.
آیا ملاتونین برای کودکان بی خطر است؟
استفاده کوتاه مدت از ملاتونین برای اکثر افراد بی خطر بوده و برای درمان اختلالات خواب مؤثر است. بر اساس مطالعات انجام شده کودکان مبتلا به بیش فعالی با مصرف ملاتونین به همراه داروهای خود سریع تر به خواب رفته و خواب طولانی تری خواهند داشت. به عقیده پزشکان این کار خطری نخواهد داشت.
با این حال اطلاعات کافی در مورد مصرف طولانی مدت ملاتونین و همچنین عوارض جانبی احتمالی آن به خصوص در دوزهایی بالاتر از مقدار تولید شده در بدن وجود ندارد. به همین دلیل مهم است که برای مصرف این دارو با متخصص اطفال مشورت کنید چراکه شرایط همه ی افراد یکسان نخواهد بود.
چقدر ملاتونین می توانم به کودک خود بدهم؟
ملاتونین معمولاً در قرص های 3 و 5 میلیگرمی تولید می شود. 5 میلیگرم برای افراد کم سن و سال دوز نسبتاً بالایی بوده و معمولاً از قرص 3 و یا حتی 1 میلیگرم در اطفال استفاده می شود.
چه زمانی باید ملاتونین را مصرف کرد؟
بهترین موقع مصرف ملاتونین 90 تا 120 دقیقه قبل از خواب خواهد بود. این کار فرصت کافی برای متابولیزه شدن ملاتونین و ایجاد سیگنال خواب در مغز را به بدن می دهد. ملاتونین نباید مستقیماً در زمان خواب مصرف شود و این کار یکی از اصلی ترین تصورات غلط در مورد این داروست. به طور کلی عمل کردن ملاتونین به 2 ساعت زمان نیاز خواهد داشت. این دارو فرد را آرام کرده و به خوابیدن او کمک می کند.
توانبخشی بیش فعالی در کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی آزادی
اثرات منفی ملاتونین
مطالعات هیچ گونه خطری در رابطه با این دارو پیدا نکرده اند و خطر وابستگی به این دارو نیز وجود ندارد. با این وجود برخی از افراد بسته به دوز مصرفی واکنش های منفی نسبت به این دارو نشان می دهند. هرچقدر دوز دارو بیشتر باشد احتمال بروز عوارض بیشتر خواهد بود. در ادامه به برخی از عوارض جانبی ملاتونین در اطفال اشاره می کنیم:
- خواب آلودگی
- افزایش شب ادراری
- سردرد
- سرگیجه
- بی قراری
دیگر نکات مربوط به خواب کودکان بیش فعال
مداخلات رفتاری خواب می توانند خواب، علائم بیش فعالی، کیفیت زندگی، عملکرد روزانه و رفتار کودک را بهتر کنند. در کودکان بیش فعال داشتن زمان خواب منظم و بهداشت خواب می تواند ارتباط خواب و تخت خواب را تقویت کند. سعی کنید با ایجاد تغییرات تدریجی و تمرکز بر اقدامات مؤثر این کار را انجام دهید. به نکات زیر توجه داشته باشید:
- تا چند ساعت قبل از خواب مصرف قند و کافئین را قطع کنید.
- یک ساعت قبل از خواب اجازه ی دیدن تلویزیون را ندهید.
- در طول روز به مقدار کافی ورزش کنید.
- یک روتین خوشایند برای خواب ایجاد کنید مثل حمام آب گرم قبل از خواب
- اتاق خواب را تاریک، خنک و ساکت نگه دارید.
- هر روز در ساعت مشخصی بخوابید و بیدار شوید.
- از یک پتوی توپی سنگین استفاده کنید.
سؤالات متداول
اگر مبتلا به بیش فعالی هستم باید ملاتونین مصرف کنم؟
مصرف کوتاه مدت ملاتونین برای اکثر افراد بی خطر بوده و برای القای خواب مؤثر است. بر اساس مطالعات انجام شده کودکان مبتلا به بیش فعالی با مصرف ملاتونین به همراه داروهای خود سریع تر به خواب رفته و خواب طولانی تری خواهند داشت.
آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
آیا ملاتونین می تواند اختلالات رفتاری ایجاد کند؟
شایع ترین عوارض جانبی ملاتونین خواب آلودگی در طول روز، سرگیجه و سردرد هستند. از جمله عوارض با شیوع کمتر می توان به درد شکم، استرس خفیف، بی قراری، سردرگمی و احساس افسردگی اشاره کرد.
آیا کودکان مبتلا به بیش فعالی دوپامین کمتری دارند؟
سطح دوپامین در مغز باید در بازه ی بسیار کوچکی قرار بگیرد تا فرد بتواند تمرکز داشته باشد ولی در بیماران ADHD سطح دوپامین پایین خواهد بود.
آیا کودک من می تواند هر شب ملاتونین مصرف کند؟
پزشکان عقیده دارند که کودک نباید به طور طولانی مدت ملاتونین مصرف کند.
آیا ممکن است کودک به ملاتونین وابسته شود؟
برخلاف دیگر داروهای خواب ملاتونین باعث ایجاد وابستگی نخواهد شد.
آیا 10 میلیگرم ملاتونین زیاد است؟
ملاتونین در صورت مصرف در دوز نرمال که بین 0.2 تا 0.5 میلیگرم در اطفال است خطری نخواهد داشت.
آیا کودک من می تواند در طول روز ملاتونین مصرف کند؟
این کار باعث خواب آلودگی در طول روز شده و ملاتونین باید به هنگام شب مصرف شود.
درمان جایگزین ملاتونین برای کودکان چیست؟
اگر به دنبال راهی سالم برای آرام کردن کودک خود قبل از خواب هستید، دمنوش های گیاهی روشی عالی به عنوان جایگزین ملاتونین خواهند بود. ترکیبات مختلف دارای اسطوخودوس و سنبل الطیب می توانند به خواب طبیعی کمک کنند.
ملاتونین هورمونی است که چرخه خواب را تنظیم می کند. ترشح این هورمون با افزایش سن در بدن انسان کاهش می یابد و از این رو اختلالات خواب در افراد مسن بیش از جوانان مشاهده می شود. ملاتونین را به صورت مکمل غذایی در بسیاری از کشورها بدون نیاز به نسخه پزشک می توان تهیه کرد. خرید قرص ملاتونین از داروخانه در ایران نیز به سهولت انجام می شود و ارائه آن الزاما نیاز به تجویز پزشک ندارد. این مسئله به این علت است که اصولا ملاتونین را می توان یک مکمل غذایی ایمن و بدون خطر دانست اما به هر حال هر نوع دارویی به موازات مزایایی که برای بدن فراهم می کند، ممکن است عوارضی نیز داشته باشد. به همین جهت در این مقاله به عوارض مصرف قرص ملاتونین خواهیم پرداخت.
ملاتونین چیست ؟
هورمون ملاتونین که در غدد صنوبری مغز تولید می شود، یک عامل محافظتی عصبی در برابر اختلالات عصبی نیز به شمار می آید. ترشح این هورمون بدن را آماده می کند تا به سوی یک خواب سرشار از آرامش پیش برود. “هورمون خواب” یا “هورمون تاریکی” از دیگر نام هایی است که به هورمون ملاتونین نسبت داده اند. قرص ملاتونین یکی از اولین پیشنهاداتی است که به افرادی که با اختلالات خواب مواجه هستند، ارائه می شود. مکمل ملاتونین کمک می کند تا اشخاصی که از آن استفاده می کنند، راحت تر به خواب بروند، کیفیت خواب بهتری داشته باشند و مدت زمان خواب خود را افزایش دهند.
با این تفاسیر شاید گمان کنید که تنظیم ریتم خواب، تنها عملکرد هورمون ملاتونین در بدن انسان است، اما چنین نیست زیرا این هورمون فواید قابل توجه دیگری را نیز دارد. به عنوان مثال ملاتونین نقش آنتی اکسیدانی داشته و علاوه بر مبارزه با رادیکال های آزاد که مولکول های مخربی هستند، به تنظیم فشار خون، درجه حرارت بدن، سطح کورتیزول و تقویت سیستم ایمنی بدن نیز کمک می کند. استفاده از مکمل ملاتونین به دلیل فواید شگفت انگیز آن در همه جوامع روز به روز در حال افزایش است و نگرانی هایی نیز در مورد عوارض جانبی آن وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
عوارض مصرف قرص ملاتونین
تاکنون در رابطه با عوارض مصرف قرص ملاتونین مطالعات متعددی انجام گرفته است. در بسیاری از این مطالعات هیچ نوع عوارض جانبی برای این قرص عنوان نشده و همچنین در هیچ منبعی اعتیاد آور بودن قرص ملاتونین نیز به تائید نرسیده است. یعنی می توان چنین اذعان داشت که استفاده از قرص ملاتونین هیچ نوع علائم وابستگی یا ترک در افراد ایجاد نمی کند. با این وجود برخی از پزشکان نگران هستند که مصرف مکمل ملاتونین تولید طبیعی هورمون ملاتونین را در بدن کاهش دهد و یا با اختلال مواجه سازد. اما مطالعات کوتاه مدت بروز چنین مشکلی را نشان نمی دهند. با این وجود در موارد نادر پس از مصرف ملاتونین در برخی از افراد علائمی همچون:
- سردرد
- سرگیجه
- حالت تهوع
- خواب آلودگی در طی روز
مشاهده شده است که در بسیاری از موارد خفیف بوده است. مکمل های ملاتونین به طور کلی در کوتاه مدت حتی در دوزهای بسیار بالا نیز بی خطر تلقی می شوند. با این حال مصرف مکمل ملاتونین به ویژه در کودکان به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
سایر عوارض جانبی مصرف قرص ملاتونین که بسیار کمتر شایع هستند، می توانند شامل موارد زیر باشند:
- احساس افسردگی کوتاه مدت
- لرزش خفیف
- اضطراب خفیف
- دردهای عضلانی در شکم
- کاهش هوشیاری
- گیجی
- افت فشار خون
از آنجایی که مکمل ملاتونین ممکن است سبب بروز خواب آلودگی در طی روز شود، پس از گذشت 5 ساعت از مصرف آن بهتر است از رانندگی و استفاده از ماشین آلات جلوگیری شود.
مصرف قرص ملاتونین موجب خواب آلودگی می شود اما خواب آلودگی را نمی توان از جمله عوارض جانبی ملاتونین دانست. بهتر است ملاتونین 30 دقیقه قبل از خواب مورد مصرف قرار گیرد تا اثر خواب آلودگی آن به موقع اعمال شده و به بهبود خواب کمک کند.
عوارض مصرف قرص ملاتونین در کودکان
برخی از والدین به کودکان خود که مشکل خواب دارند، بدون مشورت با پزشک قرص ملاتونین می دهند. آیا این عمل صحیح است؟ با اینکه هیچ دلیل خاصی برای نگرانی در مورد مصرف قرص ملاتونین برای کودکان وجود ندارد، بسیاری از پزشکان مصرف این مکمل را برای کودکان صحیح نمی دانند. FDA نیز مصرف ملاتونین برای کودکان را تائید نکرده است. کودکان جزء گروه سنی حساسی هستند که در حال رشد بوده و بدون انجام تحقیقات گسترده نمی توان مصرف ملاتونین یا هر نوع داروی دیگری برای آنها را کاملا ایمن پنداشت.
بنابراین از آنجایی که در مورد مصرف ملاتونین و عوارض جانبی آن هنوز تحقیقات بیشتری نیاز است، نمی توان به قطعیت گفت که کودکان می توانند از مکمل ملاتونین استفاده کنند. اگر کودک شما با اختلالات خواب مواجه است، ابتدا علت این موضوع باید توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرد و تنها در صورت صلاحدید پزشک باید از قرص ملاتونین استفاده شود.
موارد منع مصرف ملاتونین
از آنجایی که در مورد مصرف طولانی مدت ملاتونین هنوز پژوهش ها به طور کامل صورت نگرفته است و نتایج مشخص نیست، خانم های باردار و شیرده بهتر است از این مکمل استفاده نکنند. همچنین افرادی که دچار اختلال خود ایمنی، تشنج و افسردگی هستند نیز نباید از قرص ملاتونین استفاده کنند. اشخاصی که مشکل دیابت یا فشار خون نیز دارند، تنها با مشورت پزشک باید به سراغ استفاده از مکمل ملاتونین بروند.
تداخل دارویی قرص ملاتونین
تا به آنجایی که اطلاعات در دسترس است، عوارض مصرف قرص ملاتونین را مورد بررسی قرار دادیم. اکنون بهتر است تداخل دارویی این قرص را نیز بشناسید تا به هنگام مصرف آن دچار مشکل نشوید. به موارد زیر دقت کنید زیرا ملاتونین می تواند با هریک از آنها تداخل داشته باشد:
- داروهای ضد انعقاد خون
- داروهای ضد تشنج
- داروهای پیشگیری از بارداری
- داروهای دیابت
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- داروهای فشار خون
- داروهای خواب
- قرص های خواب
کلام پایانی
ملاتونین که به هورمون خواب، معروف است در قالب مکمل غذایی نیز در داروخانه ها یافت می شود و معمولا افرادی به سراغ مصرف آن می روند که در پروسه به خواب رفتن دچار مشکل هستند. عوارض مصرف قرص ملاتونین پرسش بسیاری از افراد است که قصد مصرف این مکمل را دارند. به طور کلی قرص ملاتونین را می توان مکملی ایمن دانست که عوارض جانبی خطرناکی ندارد اما با این حال بهتر است دوز مصرفی آن توسط پزشک تعیین شود و گروه های حساس مثل کودکان، زنان باردار و شیرده نیز از آن استفاده نکنند.