فواید قصه گویی برای کودکان
تاثیر قصه گویی بر رفتار و آینده کودکان
همه ما در کودکی علاقه مند به شنیدن داستان های مختلف قبل از خواب بودیم. قصه گویی والدین برای کودکان نه تنها سرگرم کننده است، بلکه دارای مزایای بی شماری در رفتار و آینده کودک نیز است.
تاثیر قصه گویی بر زندگی و آینده ی کودک یک امر ثابت شده است به طوری که امروزه کارشناسان برای برخورد با کودک پرخاشگر و لجباز روش قصه درمانی را پیشنهاد می کنند. در این قسمت از خانواده پلاس به ارائه اطلاعاتی در این زمینه خواهیم پرداخت.
هنر داستان گویی چیست؟
داستان گویی نوعی بیان خلاقانه تخیل است که این کار به کلمات و کنش های متقابل با ایجاد تنوع در لحن نیازمند است تا داستانی مهیج و جالب برای شنوندگان ایجاد شود.
یک داستان گوی خوب، به شنونده امکان تخیل پردازی داده و حس داستان پردازی او را تحریک خواهد کرد. داستان پردازی می تواند به اشکال مختلفی از جمله:نمایش عروسکی، موسیقی، کمدی و شعر انجام شود. برای تحقق این مهارت نیاز به صبر، پایداری و آزمون و خطا است.
چگونه برای کودکان داستان بگوییم؟
عدم توانایی در داستان پردازی ممکن است بسیار ناراحت کننده باشد، به خصوص وقتی فرزندتان هر شب از شما داستان جدیدی بخواهد. ذهن کودکان دائما به دنبال کشف چیزهای جدید است و به راحتی از موضوعی به موضوع دیگر معطوف می شود، بنابراین چگونه می توان توجه کودک را تا پایان یافتن قصه به خود جلب کرد، بدون این که حوصله او سر برود؟
در ادامه ی این بخش از نمناک به ارائه چند نکته در این رابطه خواهیم پرداخت:
- شنونده را بشناسید:
اولین و مهم ترین قدم درک مخاطب خود است. دانستن این نکته که شنونده شما تمایل به شنیدن چه چیزی دارد، به شما کمک می کند تا داستانی قانع کننده برای او در ذهن خود طراحی کنید و بنابراین از خودتان بپرسید که فرزند شما به چه چیزی علاقه دارد؟ به یک ابرقهرمان، شاهزاده و یا چهره های تاریخی؟
- پیام خود را بسازید:
قدم بعدی تعریف پیامی است که می خواهید از طریق داستان به فرزند خود انتقال دهید. آیا چیز خاصی وجود دارد که بخواهید از طریق داستان به فرزند خود بیاموزید؟ داستان های خود را بر اساس این سوالات بسازید.
- استفاده از کلمات خلاق:
استفاده از کلمات خلاقانه در خلال داستان باعث جلب توجه کودک به داستان شما خواهد شد و البته باید توجه داشته باشید که نباید از کلماتی که درک آن ها برای کودکان دشوار است استفاده کنید.
- سبک بیان:
تعریف کردن داستان به طور فصیحانه و مسلط باعث جلب نظر فرزندتان خواهد شد. پر انرژی باشید، احساساتی شوید و با جریان داستان پیش بروید و همچنین می توانید از اتفاقات مشکوک و غافلگیر کننده در داستان خود بهره بگیرد.
- زمان بندی:
اهمیت زمان در داستان گویی را نمی توان نادیده گرفت. موضوع داستان باید مناسب با موقعیت زمانی باشد، برای مثال داستان قبل از خواب با داستانی که در یک روز دلنشین بارانی تعریف می کنید، متفاوت است.
20 فایده و مزیت داستان گویی برای کودکان
داستان گویی علاوه بر سرگرم کردن کودک، فواید بی شماری دررفتار و آینده او خواهد داشت این که شما برای فرزند خود کتاب داستان می خوانید یا یک تجربه شخصی را بازآفرینی می کنید، تاثیر ماندگاری در رشد شخصیت او خواهد داشت. در این بخش به ارائه چند مورد از فواید داستان پردازی برای کودکان خواهیم پرداخت:
- تثبیت فضلیت های اخلاقی در کودک
داستان ها تاثیر زیادی بر کودکان می گذارد. صداقت، حقیقت، قدردانی و بسیاری از این ویژگی های مثبت با استفاده از داستان پردازی در کودکان تثبیت خواهد شد.
- درک فرهنگ ها
با استفاده از داستان پردازی می توان کودکان را با ریشه و فرهنگ آبا و اجدادی خود و سایر فرهنگ ها آشنا کرد و آن ها را به درک مناسبی در این زمینه رساند. به طوری که کودک به واسطه آشنایی با فرهنگ خانوادگی و آداب اجتماعی راحت تر می تواند با اطرافیانش ارتباط بگیرد.
- تقویت مهارت های شنیداری
بیشتر کودکان توانایی توجه و فکر کردن به چیزی برای مدت طولانی ندارند و ترجیح می دهند که بیشتر گوینده باشند تا شنونده. قصه گویی باعث می شود که آنها به مرور زمان نسبت به گوش دادن و فهم مطالب صبور تر شده و به تدریج حتی به قدری دقت شان بالا رود که نسبت به درک مطالب حساس تر شوند.
- تحریک حس کنجکاوی
تعریف کردن داستان های جالب و هیجان انگیز باعث تحریک حس کنجکاوی کودک برای آگاه شدن از عاقبت داستان خواهد شد که این امر به یادگیری، رشد و پیشرفت آن ها کمک خواهد کرد.
- تقویت قوه تخیل
استفاده از عناصر خیالی و تخیلی در داستان ها باعث تقویت قوه تخیل و تفکر کودک خواهد شد. قصه گویی باعث می شود زمانی که کودک در حال گوش دادن به داستان است، در ذهن خود شخصیت های قصه، طرح کلی و مکان های داستان را تجسم کند و این باعث می شود که قدرت تصویر سازی و خلاقیت او ارتقاء پیدا کرده و در تجسم و فکر کردن به اتفاقات دچار محدودیت نشود.
- بهبود تمرکز
گوش دادن به داستان به بهبود سطح تمرکز کودک، کمک زیادی خواهد کرد و باعث می شود کودک در هر کاری که انجام می دهد با دقت بالایی روی آن متمرکز شود و نتیجه مطلوبی بگیرد.
- افزایش مهارت کلامی با معرفی واژگان جدید
با استفاده از واژگان جدید در قصه ها، دایره لغات کودکان گسترس یافته و مهارت سخن وری کودکان بهبود خواهد بخشید و همچنین با پیچیدگی های زبان آشنا می شوند و مهمتر از همه نحوه تلفظ عبارات و کلمات با قصه گویی ملموس تر خواهد بود.
- بهبود فرایند یادگیری
قصه گویی روشی منحصر به فرد برای بهبود فرایند یادگیری، چه در سطح علمی و چه در سطح شخصی است که این امر به کودک در ساده سازی موضوعات پیچیده کمک خواهد کرد.
بسیاری از کودکان هر کاری که انجام می دهند از روی عادت است و درک درستی از آنها را ندارند ولی چنانچه قصه گویی به طور مستمر و منظم باشد باعث می شود که کودک در کارهایش هدفمند پیش برود و فهم درستی از آنها کسب کند و از انجام آنها لذت ببرد.
- پرورش هوش هیجانی
توسعه هوش هیجانی به آگاهی و کنترل احساسات و عبارات شخص اشاره دارد و این رمز موفقیت در مراحل مختلف زندگی بشر است.
- یاد گرفتن همدلی
توانایی فکر کردن به دیگران، قرار دادن خود در جایگاه آن ها و درک احساسات آن ها به تقویت حس همدلی آن ها با دیگران کمک خواهد کرد.
- تقویت مهارت های ارتباطی
گوش دادن به داستان ها و درک آن ها باعث بهبود مهارت های ارتباطی کودک در سطوح مختلف خواهد شد. به عنوان مثال بعضی از کودکان در پرسش سوال دچار تردید می شوند حتی زمانی که ذهنشان مملو از حس کنجکاوی باشد.
بنابراین قصه گویی، هنر سوال پرسیدن را به طور درست و صحیح به کودکان آموزش می دهد و به آن ها چگونگی شروع یک گفت و گوی خوب را با بالا یاد می دهد.
داستان ها نه تنها باعث سرگرم شدن کودکان می شود، بلکه فانتزی های ایجاد شده این داستان ها در ذهن کودک باعث کاهش سطح استرس و اضطراب آن ها نیز خواهد شد.
- آسان کردن یادگیری مطالب دانشگاهی
برخی از موضوعات دانشگاهی ارتباط مستقیم یا غیر مستقیمی با داستان های دوران کودکی دارند. بنابراین داستان پردازی ، یادگیری مطالب دانشگاهی را برای کودکان آسان تر خواهد کرد.
- تشویق کودک به داستان پردازی
گوش دادن به داستان های جذاب ممکن است کودکان را به انجام فعالیت های داستان نویسی تشویق کند تا آن ها نیز به روایت داستان های شخصی یا تخیلی خود بپردازند. داستان پردازی هنری پویا و قابل پیشرفت است و تعریف داستان های مختلف با ژانر های مختلف برای کودکان جذاب و سرگرم کننده است.
چه برای فرزند خود داستانی کوتاه تعریف کنید و چه داستانی بلند و طولانی، آن ها موضوع اصلی داستان، شخصیت ها و جنبه های دیگر آن را در ذهن خود حفظ خواهند کرد که این امر ممکن است برای شما کمی ناراحت کننده باشد زیرا مجبور به تعریف داستان های کاملا جدید برای فرزندان خود خواهید بود.
- آشنایی با حقایق و تجربه های زندگی
کارشناسان معتقدند کودکان از طریق داستان ها و افسانه ها با حقایق و تجربه های زندگی آشنا می شوند و علاوه بر آن از شخصیت های قصه تاثیر گرفته، قدرت فهم و بیان آنها تقویت شده و به واسطه ی بالا رفتن خلاقیت و افزایش مهارت در اموزش یادگیری زبان به راحتی میتوانند با دنیای بیرون ارتباط برقرار کنند.
- افزایش انگیزه ی کشف توانایی ها
داستان سرایی کودک شما را ترغیب و تشویق به کشف معنای منحصر به فرد بودن میکند و علاوه بر این مهارت او را برای برقراری ارتباط واقعی بین افکار و احساسات افزایش دهد.
خواندن داستان و گوش دادن به آن دانش آموزان را به استفاده از تخیلاتشان تشویق می کند و همین تخیل قوی می تواند اعتماد به نفس و انگیزش شخصی را در فرزند شما افزایش داده و موجب بروز تصورات مثبت در مورد خودش شود تا خود را فردی شایسته و توانا تصور می کنند.
- تاثیر قصه گویی بر درمان مشکلات رفتاری کودکان
قصه ها می تواند از لحاظ تربیت اجتماعی، عاطفی و اخلاقی نیز تاثیر گذار باشند و بسیاری از مقررات، هنجارهای اجتماعی و دستورالعمل های زندگی را منتقل کنند. بخش مهم دیگری از فواید قصه گویی آموزش چگونگی روبرو شدن با مشکل ها، حل آن ها و بسیاری از الگوهای رفتاری برای کودک است.
داستان های مختلف به کودکان راه حل هایی ارائه می دهند که غیرمنتظره و شگفت انگیز و در عین حال شدنی و مثبت هستند و همین خود راهی است برای آماده شدن کودک برای روبرو شدن با مشکلات و تلاش برای رفع آن.
- گسترش محدوده فکری کودک
آشنایی کودک با فرهنگ ها و آداب و رسوم کشورهای مختلف جهان به واسطه قصه گویی باعث می شود ذهن او نسبت به مردمان و مکان های مختلف کشورهای دیگر باز شود بنابراین سعی کنید داستان هایی که مربوط به کشورهای دیگر است را نیز برای فرزندتان تعریف کنید تا سطح درک و فهم کودک ارتقاء پیدا کرده و محدوده ی فکری اش گسترش یابد.
- کمک به کودک در مواجهه با مشکلات
قصه گویی کمک شایانی به روبرو شدن کودک با مشکلات آن هم در نهایت آرامش می کند. چنانچه کودک درمورد زندگی قهرمانانی می شنود که مشکلات و سختی های پیچیده ای را تجربه کرده اند بهتر می تواند فهم درستی از مشکلات داشته باشد و به نوعی قوی تر شود، پس داستان هایی که در آن ها رنج و سختی برای کودک بازگو می کنید باعفواید قصه گویی برای کودکان بسیار زیاد است به طوریکه سبب افزایش سطح هوش اجتماعی شان است و نقشی اساسی در شکل دهی به شخصیت نیز انها دارد. قصه گویی رسومی سنتی است که از قدیم وجود داشته و والدین و بزرگان ما همواره برای کودکانشان قصه می گفتند این سنت حال به ما رسیده است. تاثیر قصه گویی برای کودکان بر زندگی و آینده ی کودکان یک امر ثابت شده است به طوری که امروزه کارشناسان برای برخورد با کودکات پرخاشگر روش قصه گویی درمانی را پیشنهاد می کنند. یک داستان گوی خوب، به شنونده امکان تخیل پردازی می دهد. داستان پردازی می تواند به شکل های متنوعی از جمله : نمایش عروسکی، شعر، کمدی و موسیقی انجام شود.
به عنوان یک والدین شما هر چند وقت یکبار برای کودکان خود قصه می گویید؟ امروزه پاسخ دادن به این سوال به ندرت و یا هرگز خواهد بود. این روزها با توجه به مشکلات و فشارهایی که برای خانواده ها در نزدگی متحمل شده است به ندرت می توانند برای کودکان خود قصه بگویند. کمبود اوقات فراغت، وجود تکنولوژی های و مشکلاتی که خانواده ها با آنها دست و پنجه نرم می کنند باعث شده است که تقریبا قصه از دست برود.
هنر قصه گویی به کودکان چیست؟
امروزه والدین راحت تر هستند که اجازه بدهند کودکانشان پیش از خواب انیمیشن مورد نظرشان را تماشا کنند تا اینکه بخواهند کنار تختشان بنشینند و برای آنها قصه بگویند تا وقتی که کودک شان بخوابد.
اما قصه خواندن لذت خاصی در کودکان ایجاد می کند و این مسئله بسیار اهمیت دارد که شما برخی شب ها برای کودکان خود وقت بگذارید و برای او قصه بخوانید.
قصه خوانی مثل خواندن یک کتاب کودک کار بسیار راحتی است. اگر شما آن قد روقت ندارید می توانید قصه ای را که حفظ اید برای کودک خود تعریف کنید و یا خاطرات دوران کودکی تان را برای وی بگویید. ویژگی های بی شماری در قصه خوانی برای کودکان وجود دارد به ویژه کودکانی که در سنین قبل از مدرسه و مهد کودک هستند.
عدم توانایی در قصه گویی برای کودکان ممکن است بسیار ناراحت کننده باشد، به ویژه زمانی که فرزندتان هر شب از شما قصه ی جدیدی بخواهد. ذهن کودکان دائما به دنبال کشف اطلاعات جدید است و به آسانی از موضوعی به موضوع دیگر معطوف می شود.
روش های قصه گویی برای کودکان
قصه اگر کوتاه باشد قادر به دادن پیام مناسب نیست و اگر طولانی باشد کسل کننده می شود و باعث بی میلی کودک می شود؛ پس قصه نباید کوتاه و یا خیلی بلند باشد. برای آن که قصه تأثیرگذارتر شود، شرایط زیر را در نظر بگیرید.
1- برای خواندن قصه یک مکان راحت انتخاب کنید.
2- در قصه گویی برای کودکان حرکات دست و صورت و صداهای مختلف بکار ببرید و از کودک بخواهید این کارها را انجام دهد که قصه جذاب تر شود.
3- اگر از خودتان داستان می گویید به کودک بگویید داستان را چه کسی برایتان گفته است یا کجا شنیده اید. به کودک بگویید چرا این داستان را برای گفتن انتخاب کرده اید و سعی کنید داستان ها را جوری انتخاب کنید که علاقه ای خاص در آن ها به وجود بیاید.
5- با صدای بلند و سرعت پایین قصه بگویید. صدای شما باید بیان کننده احــساسات در قصه باشد. مکث در جاهای مناسب بکار ببرید.
6- فرزندانتان را درگیر قصه کنید و بازی دهید؛ با سوالاتی مانند «می دونی» کودک را درگیر قصه کنید و از او بخواهید قصه را پیگیری کند.
7- با توجه به دوره مراحل رشد روانی عاطفی کودک قصه هایی متناسب با درک و فهم او انتخاب کنید.
1- اخلاقیات را به کودک شما می آموزد.
کودکان عاشق گوش دادن به قصه ها هستند. آنها می خواهند که درباره ی شخصیت های مورد علاقه شان بیشتر بدانند و بیشتر مواقع تلاش می کنند که خود را در نقش آنها قرار دهند و از آنها تقلید کنند. با قصه گویی به کودکان که در آنها مفاهیم اخلاقی و انسانی وجود دارد شما می توانید خصوصیات مثبت انسانی مثل شجاعت، دانایی و صداقت را در وجود کودک خود از همان سنین پایین نهادینه کنید.
2- قصه گویی برای کودکان آنها را از رسوم فرهنگی و ریشه های اعتقادی تان آگاه می کند.
قصه خواندن و تعریف کردن خاطرات کودکی تان، فعالیت ها و سرگرمی هایی که در زمان کودکی انجام می دادید و جشن ها و مراسماتی که در آن شرکت می کردید موجب می شود فرزندتان با فرهنگ های خانوادگی و رسومات اجتماعی که قرار است در آن بزرگ شود آشنایی بیشتری پیدا کند و تفاوت فرهنگ و سنت های رایج را با یکدیگر بشناسد.
3- مهارت های کلامی انها را افزایش می دهد.
خواندن داستان برای فرزندتان باعث می شود که مهارت های کلامی شان افزایش پیدا کند همچنین هوش کلامی و همزمان که او با پیچیدگی های زبان آشنایی پیدا می شود کلمات و عبارات جدید نیز یاد می گیرد. همچنین قصه گویی برای کودکان کمک می کند که طبق یک الگوی منظم بتوانید نحوه ی تلفظ کلمات و عبارات را به فرزندتان بیاموزید.
4- مهارت های شنیداری را افزایش می دهد.
بیشتر کودکان به محدوده ی کوچکی از اتفاقات می توانند توجه کنند و بیشتر مواقع نمی توانند برای مدت طولانی روی چیزی تمرکز کنند. هم چنین آنها ترجیح می دهند که بیشتر حرف بزنند تا اینکه بخواهند گوش بدهند. قصه گویی برای کودکان نه تنها باعث می شد دقت آنها افزایش پیدا کند بلکه نسبت به گوش دادن و فهم مطالب نیز حساس تر می شوند. و یکی دیگر از فواید قصه گویی برای کودکان است.
5- قدرت تخیل، تصویر سازی و خلاقیت آنها را افزایش می دهد.
یکی دیگر از فواید قصه گویی برای کودکان گوش دادن به قصه است که سبب می شود کودک شخصیت های داستان، مکان و طرح کلی داستان را به جای اینکه به صورت فیلم و یا کارتون مشاهده کند در ذهن خود آنها را تصور کند. این مسئله باعث افزایش قدرت خلاقیت و تصویر سازی آنها افزایش می شود وهمچنین ذهنشان برای فکر کردن و تجسم اتفاقات با محدودیتی روبه رو نخواهد شد.
6- ابزاری عالی برای تقویت حافظه
شما می توانید با استفاده از ایده های هوشمندانه ی خلاق حافظه ی کودک خود را تقویت کنید. زمانی که شما برای کودک خود قصه ای را می خوانید اگر پس از چند روز از او بخواهید که این قصه را برای شما تعریف کند و یا از او بخواهید که ادامه ی داستان را خودش تعریف کند این امر سبب می شود که حافظه ی او تقویت شود و سطح تمرکز او نیز افزایش پیدا کندو یکی دیگر از فواید قصه گویی برای کودکان میباشد.
7- محدوده ی فکری کودک را گسترده می کند
اکثر کودکان با فرهنگ و آداب و رسوم کشورهای مختلف آشنایت ندارند و با مردم انها رو به رو نمی شوند ولی شما با گفتن قصه هایی از فرهنگ و رسوم کشورهای مختلف جهان ذهن کودک خود را نسبت به مکان ها و مردمانی که در کشور های دیگر زندگی می کنند می توانید باز کنید. سعی کنید قصه های مربوط به دیگر کشورها را برای او بازگو کنید تا سطح درک و فهم او را افزایش داده و محدوده ی فکری او را تر کنید.
8- قدمی ابتدایی برای یادگیری آکادمیکی
قصه گویی برای کودکان می تواند قدمی اولیه برای یادگیری های آکادمیکی باشد. اغلب کودکان عادت دارند که کارها را از روی عادتشان یاد بگیرند و فهم درستی از آن ندارند. قصه گویی به صورت فعالیتی منظم می تواند باعث شود که کودک شما از آن چیزی که می شنود درک درستی داشته باشد و از آن لذت ببرد. قصه گویی هم چنین به آنها کمک می کند که در صحبت کردن مسلط شوند. خواندن و گوش دادن مرتب قصه سبب می شود که آنها به سخنران های مسلطی تبدیل شوند.که یکی دیگر از فواید قصه گویی برای کودکان است.
9- توانایی ارتباط برقرار کردن آنها را بهبود می بخشد.
برخی اوقات کودکان در سئوال پرسیدن مردد هستند حتی اگر ذهن آنها پر از سوال و کنجکاوی باشد. قصه گویی هنر درست سوال کردن را به کودکان یاد می دهد. هم چنین به آنها می آموزد چگونه یک گفتگو را به خوبی شروع کنند و اعتماد به نفس آنها را بالا ببرد. خواندن و گوش دادن به صورت مداوم توان سخنوری آنها را افزایش می دهد که نتیجه فواید قصه گویی برای کودکان میباشد.
10- به کودک کمک می کند که با آرامش بیشتری با مشکلات رو به رو شود.
قرار گرفتن در موقعیت های مشکل سبب می شود که کودکان احساس سردرگمی کنند. داستان هایی که در آن قهرمان ها با مشکلات پیچیده مواجه می شوند می تواند به کودکان کمک کند که این مسئله را بهتر بفهمند و در مقابل مشکلات قوی تر باشند. داستان هایی برای کودک خود تعریف کنید که کودک از آنها رنج و سختی که قسمتی از زندگی است را بیاموزد. این داستان ها باعث می شود که کودکتان در مقابل موقعیت های مختلف و سختی های زندگی مقاوم تر شود و به طور منطقی برخورد کند. که از فواید قصه گویی برای آیا تا به حال فکر کرده اید سرنوشت آن همه حیوان و بچه و گل و موجودات عجیب غریب داستان هایی که در کودکی شنیدید چه شده است؟ هم اکنون دقیقا کجا هستند؟ باید بگوییم همه آن ها الان، در گوشه ای از سر شما یک شهر کوچک را تشکیل داده اند. باور نمی کنید؟ تمام قصه هایی که در کودکی کنار کرسی از زبان مادربزرگ و پدربزرگتان یا راس ساعت 9 هر شب از برنامه شب بخیر کوچولوی رادیو شنیده اید، یک جایی به کمکتان آمده اند. آن ها زنده هستند و بارها در کنارتان حلقه زدند تا حالتان را کمی بهتر کنند.
قهرمان هایشان بارها از دل قصه بیرون پریدند و نگذاشتند از هیولای زیر تخت بترسید، بچه های توی داستان به شما یاد دادند که مثل آن ها اشتباه نکنید تا توی دردسر نیفتید. قصه ها در روزهای جنگ و یا حتی شرایط پراسترس مثل یک چتر نجات اختصاصی برای شما عمل کرده اند و غصه ها را برای لحظاتی به عقب راندند. در لحظات بزرگسالی نیز، یک جایی بین تمام مشغله ها و شکست ها وقتی ناامید روی زمین نشسته بودید با یاد آن ها لبخندی روی لبتان نشسته است.
بچه های امروز اما، نه نشست های دور کرسی را به چشم دیده اند و نه می توانند منتظر قصه های شب رادیو بمانند، اگر شما هم برای کودکتان داستان تعریف نکنید؛ بچه ها در دنیایی بدون قهرمان یا با قهرمان های دروغین رها می شوند. بچه های بدون قصه این نسل نمی توانند حتی در تخیلشان، دنیا را جای زیباتری تصور کنند و به آن پناه ببرند. مجبورند از سنین کودکی با اخبار ناگوار و مسائل بزرگسالی دست و پنجه نرم کنند. کودکان بدون قصه شنیدن، بزرگسالانی غیر همدل هستند که دیگران را درک نمی کنند، برای مواجه با مشکلات آماده نیستند و ناگزیرند به جای پند و اندرز گرفتن از داستان های شیرین بچگانه به طور مستقیم در دنیای واقعی آن را تجربه کنند و آسیب ببیند تا یاد بگیرند. اگر شک دارید یا تعجب کرده اید که واقعا قصه گفتن این قدر اهمیت دارد، با ما در ادامه مقاله همراه شوید مطمئنیم نظرتان عوض خواهد شد.
1-قصه گویی برای بچه ها، آن ها را با فرهنگ ملی و جهانی آشنا می کند
چقدر احتمال دارد شما و فرزندتان در معرض فرهنگ های نواحی مختلف ایران و جهان باشید؟ قصه ها می توانند یک سفر رایگان برای بچه ها فراهم کنند تا با مکان ها و فرهنگ های متفاوت در سراسر جهان آشنا شوند. سعی کنید داستان هایی از کشورها و فرهنگ های مختلف را در قصه های خود برای او بگنجانید تا به فرزندتان درک وسیع تری از جهان بدهید. در این سفرهای داستانی شما می توانید به سرزمین های دور و مکان هایی غیر قابل دسترس بروید. کودکان می توانند جزایر گنج، سرزمین های جادویی با قلعه ها و وسایلی سحرانگیز را ببینند. آن ها می توانند به فضا بروند، به اعماق هسته زمین یا به هزاران سال قبل سفر کنند.
ضمن خواندن این داستان ها، بچه ها می توانند طیف کاملی از اطلاعات عمومی و تجارب مختلف و حتی تفاوت عقیده و سبک زندگی های مختلف را مشاهده کنند. یک آموزنده می تواند بذر دوستی و صلح را در ذهن این کودکان بکارد. همچنین گفتن داستان هایی از دوران کودکی و فعالیت ها و جشن های مختلف از گذشته خودتان به کودکان، باعث می شود که آن ها با آداب و سنن رایج در خانواده و ارزش های شما بیشتر آشنا شوند.
افسانه ها اخلاقیات را به روش های خلاقانه ای که معمولا برای کودکان قابل فهم هستند روایت می کنند. علاوه بر این، برخی از داستان ها فرهنگ مکان ها و مردم مختلف را توضیح می دهند که باعث می شود کودکان بیاموزند که مردم از پیشینه ها، مذاهب و کشورهای مختلف آمده اند و تفاوت دارند.
2-قصه ها، معلمی برای آموختن خصلت های خوب به بچه ها هستند
کودکان در سراسر جهان عاشق گوش دادن به داستان هستند. آن ها می خواهند درباره شخصیت های مورد علاقه خود بیشتر بدانند و اغلب سعی می کنند از آن ها تقلید کنند. شخصیت های داستانی می توانند ویژگی هایی را که می خواهید فرزندانتان بیاموزند، داشته باشند.
با گفتن یک قصه کودکانه به فرزندتان که پیامی معنادار به لحاظ اخلاقی یا اجتماعی دارد، می توانید ویژگی هایی مانند مهربانی، شجاعت و صداقت را از سنین پایین به او یاد دهید. به طور مثال اگر فرزند شما تازگی دروغ می گوید شخصیت مورد علاقه او در داستان می تواند راستگو باشد و به خاطر این ویژگی از جانب اطرافیان مدام تحسین شود. برای مطالعه راهکارهای بیشتر می توانید به مقاله «»مراجعه کنید.
3-قصه گویی در تقویت گفتار کودکان، تاثیری خارق العاده دارد
خواندن داستان برای کودکان به آن ها کمک می کند تا با کلمات و عبارات جدید آشنا شوند. این کار راهی عالی برای آموزش تلفظ صحیح به فرزندتان است. آیا می دانستید از حدود 6 سالگی به بالا 80 درصد واژگانی که بچه ها به دست می آورند از فعالیت هایی مثل شنیدن کلمات از لابه لای قصه ها و خواندن کتاب است؟ به نظر می رسد این آمار واقعا عجیب است و به وضوح قدرت شنیدن قصه و یا قصه گویی را در کودکان نشان می دهد.
شما حتی می توانید خیلی از اوقات از فرزندتان بخواهید برای شما قصه بگوید. چه عیبی دارد؟ دنیای بچه ها و داستان های عجیب و غریبشان از هر سرگرمی دیگری می تواند جالب تر باشد و شما را یاد کودک درونتان بیاندازد. اگر دنبال راه های بیشتری برای تقویت گفتار کودکان هستید می توانید به مقاله ی «» مراجعه کنید.
4-قصه های کودکان، مهارت های گوش دادن را بهبود می بخشد
اغلب کودکان در سنین پایین تر معمولا دامنه توجه کمی دارند و تمرکز طولانی مدت روی چیزی برایشان مشکل است. آن ها معمولا به جای گوش دادن، بیشتر حرف می زنند. قصه های جذاب و مورد علاقه کودک می توانند برای لحظاتی متمرکز نگهشان دارد و در نتیجه به طور غیر مستقیم این مهارت را در آن ها تقویت کند. اما چرا گوش دادن انقدر مهم است؟ ما با گوش دادن اطلاعات دریافت می کنیم. همچنین این یک مهارت کلیدی در تمام روابط اجتماعی به شمار می رود. هرچه کودکان بیشتر در معرض داستان گویی قرار گیرند، گوش دادن آن ها بهتر خواهد شد.
دقت داشته باشید اگر تصمیم دارید روی این مهارت مانور دهید نیاز است مخاطب خود را درک کنید. دانستن این که آن ها چه می خواهند، به شما کمک می کند داستانی جذاب بسازید یا روایت کنید. بنابراین از خود بپرسید فرزندتان چه چیزی را دوست دارد؟ ابرقهرمانان، شاهزاده ها و پرنسس ها، حیوانات یا شخصیت های تاریخی؟ به هر کدام واکنش بهتری نشان می دهد انتخاب بهتری برای قصه های بعدی خواهد بود.
در طول روایت یک قصه از هیچ چیزی خجالت نکشید. از صداهای مختلف استفاده کنید، عجیب غریب و بامزه رفتار کنید، ادای هر شخصیت را دربیاورید، صورت و بدن خود را متحرک کنید و تماشا کنید که چگونه فرزندتان جذب این فعالیت لذت بخش خواهد شد. دقت کنید اگر فرزند شما دارای اختلال بیش فعالی-نقص توجه است، خواندن قصه هایی کوتاه می تواند تمرینی برای تقویت تمرکز و توجه در آن ها باشد که البته باید با مشورت روانشناس کودک انجام شود.
5-داستان خواندن برای بچه ها خلاقیت و قدرت تخیل آن ها را ارتقا می دهد
شنیدن یک داستان به کودک کمک می کند به جای این که آن را در یک رسانه تصویری ببیند، شخصیت ها، مکان ها و طرح داستان را تصور کند. این کار خلاقیت را در آن ها افزایش می دهد و ذهنشان را برای ایده ها و تفکر آزاد باز می گذارد. قصه ها کودکان را به طرق مختلف به تفکر وا می دارند، مثلا: پیش بینی سازی – در آینده چه اتفاقی می افتد؟ من اگر در این شرایط بودم چه کار می کردم؟ شخصیت ها قرار است در این موقعیت چه کار کنند؟
بچه ها اغلب با این داستان ها و شخصیت ها در ذهنشان زندگی می کنند و آثار دیگری را خلق خواهند کرد. به طور مثال آن ها ممکن است با لگوهای خود برای سیندرلا قصر بسازند یا با ماسه های لب ساحل خودشان را کنار کدو قلقل زن بکشند که در حال کمک به او هستند. در واقع قصه ها مثل یک جرقه مسیر تخیل و خلاقیت آن ها را فعال می کنند.
6-تعریف قصه برای کودکان راهکاری عالی برای تقویت حافظه است
با استفاده از ایده های هوشمند خاص، می توانید از قصه گویی برای افزایش حافظه فرزندتان استفاده کنید. پس از خواندن یک داستان، می توانید از کودک بخواهید که پس از چند روز همان قصه را برای شما یا دوستش تکرار کنید. همچنین می توانید از او بخواهید که یک قسمت خاص داستان را برای خودتان یا فردی دیگر توصیف کنند. از آن ها سوال بپرسید و ببینید چه مقدار اطلاعات را به خاطر سپرده اند. این کار، راهی سرگرم کننده برای افزایش حافظه و تشویق برای تمرکز بیشتر است. مثلا: «داستان خاله هزارپا رو واسه مامان جون تعریف کردی؟» یا «من یادم رفته وقتی شنل قرمزی توی جنگل گم شده بود چیکار کرد! تو یادته که واسم تعریف کنی؟» سایر روش های تقویت حافظه را می توانید در مقاله «» مطالعه کنید.
7-مهارت حل مساله از طریق داستان گفتن به بچه ها قابل آموزش است
در طول یک داستان، هر شخصیت ممکن است با موقعیتی چالش برانگیز روبرو شود که فرزندتان قبلا آن را تجربه کرده است یا در آینده با آن روبرو خواهد شد. این کار کودک را به تفکر وا می دارد تا به اهمیت حل مسئله فکر کند. این که بخواهد قبل از انتخاب هر روشی برای مدیریت مشکلش به نتایج آن و راه های ممکن دیگر فکر کند، چیزهایی است که در قالب یک قصه شیرین آموزنده قابل یادگیری است. شما می توانید با پرسیدن تعدادی سوال این مهارت را در او بهبود ببخشید. مثلا: «واااای یادته توی داستان اون روز هاپوئه وقتی افتاد توی گودال آب چی کار کرد؟ شاید ماام الان که زیر بارون خیس شدیم بتونیم همون کارو بکنیم. به نظر تو میشه ماام این کارو بکنیم یا فقط مخصوص هاپوهاست؟ دیگه چه کارایی میشه کرد؟».
همچنین قصه ها به کودکان می آموزند که مشکلات و درد و رنج هم به همان اندازه ی شادی، بخشی از زندگی هستند و شخصیت های سرسخت به آن ها نشان می دهند که انعطاف پذیر باشند و سعی کنند بر این چالش ها غلبه کنند. انتخاب داستان های درست می تواند به کودک شما کمک کند تا برای رویارویی با زندگی و موقعیت های چالش برانگیز مجهز شود.
8-گوش دادن به قصه ها، یادگیری را برای کودکان آسان تر می کند
قصه گویی برای کودکان، مانند پله ای برای موفقیت در یادگیری و تحصیل است. خیلی از اوقات بچه ها می خواهند درس هایشان را بدون این که بفهمند، فقط حفظ کنند. قصه ها به عنوان یک فعالیت جذاب به کودکان کمک کنند تا متوجه شوند باید از آن چه می خوانند لذت ببرند تا بتوانند بهتر درکش کنند. این کار به آن ها کمک می کند تا موضوعات مختلف را بهتر یاد بگیرند. به عنوان مثال، اگر درس تاریخ برایشان کسل کننده است می توانند آن را تبدیل به یک داستان تاریخی جالب کنند. در این صورت بهتر می توانند آن را به خاطر بسپارند.
در واقع قصه گویی می تواند شیوه یادگیری فعال و خلاقی باشد که در درک سخت ترین موضوعات به آن ها کمک می کند.
9-یکی از فواید داستان خواندن برای بچه ها بهبود مهارت های اجتماعی است
داستان ها جوهره چیزی هستند که ما را با دیگران پیوند می دهند. در واقع این قصه ها و افسانه ها هستند که نخ هایی نامرئی بین تمام بچه های جهان می کشند که در نهایت موجب احساس تعلق، پیوندهای اجتماعی و ارتباط بهتر با اعضای جامعه و خانواده می شود. قصه به کودکان مهارت های مکالمه صحیح را آموزش می دهد. خواندن و گوش دادن منظم می تواند آن ها را تبدیل به سخنوران بهتری کند.
داستان خواندن برای کودکان می تواند چیزهای زیادی در مورد دنیا و زندگی اجتماعی انسان ها به بچه ها بیاموزد. هر قصه به نحوی به آن ها فرصت می دهد تا ایده های شگفت انگیز و چیزهایی را یاد بگیرند که قبلا هرگز با آن ها برخورد نکرده اند. از طریق داستان سرایی، کودکان تشویق می شوند که به دیگران گوش دهند. آن ها یاد می گیرند زمانی که در تعامل با دیگران هستند و شخص دیگری در حال صحبت کردن است صبور باشند، یاد می گیرند که راه های دیگری برای تفسیر و تفکر وجود دارد و یاد می گیرند به نظرات دیگران احترام بگذارند. اگر مایلید راهکارهای بیشتری را برای بهبود مهارت های اجتماعی فرزندتان، مطالعه کنید به مقاله «» مراجعه کنید.
10-قصه گویی برای بچه ها، هوش هیجانی را توسعه می دهد
هوش هیجانی یکی از انواع هوش در کودکان است که به آگاهی و مدیریت احساسات و عواطف خود و در عین حال احترام به احساسات دیگران اشاره دارد. داستان خواندن راهی برای تقویت این نوع هوش، در بچه ها است. وقتی شما قصه ای را برای فرزند خود تعریف می کنید او یاد می گیرد هر احساس و هیجان چه نشانه هایی دارد و علائم رفتاری آن چگونه است.
مدیریت احساساتی که شخصیت ها در طول داستان نشان می دهند یک الگوی رفتاری به کودک ارائه می دهد و به او نحوه مدیریت احساسات را در شرایط مختلف آموزش می دهند. شما می توانید برای تمرکز بیشتر روی این مزیت در طول یک قصه، توجه او را به سمت این احساسات سوق دهید. مثلا: «وقتی علی کوچولو از دست دوستش ناراحت بود چیکار کرد؟ تو وقتی ناراحت میشی چیکار میکنی» یا «لاک پشته وقتی تو مسابقه دو دید از خرگوشه عقب مونده چه حسی داشت؟ اون وقتی ناامید شد از مسابقه اومد بیرون یا ادامه داد؟ به نظرت کدوم راه بهتره؟». این سوالات به کودک شناخت دقیقی از احساسات مختلف خودش و دیگران، و نحوه درست ابراز و مدیریت آن ها می دهد.
11-در دل هر قصه یک موضوع برای آموزش همدلی پنهان شده است
والدین می توانند از داستان ها برای صحبت در مورد احساسات خود و دیگران استفاده کنند و بچه ها را تشویق کنند که همین کار را انجام دهند. با این کار کودکان نحوه درک کردن دیگران را به خوبی یاد می گیرند. از آنجایی که کودکان در جریان تمام شرایط یک شخصیت در طول قصه قرار می گیرند؛ یاد می گیرند احساسات دیگران در شرایط مختلف را درک کنند. این در واقع همان چیزی است که با عنوان از آن یاد می کنیم. توانایی قرار دادن خود به جای دیگران و درک احساسات آن ها، کودک را به فرد بهتری تبدیل می کند.
داستان ها می توانند به بچه ها بیاموزند که نسبت به دیگران همدلی بیشتری داشته باشید و نسبت به نیازهای آن ها در مواقع مختلف آگاه باشند.
زمانی که در حال تعریف یک داستان برای کودک هستید، پیشنهاد می شود که توجه او را به آموزش همدلی جلب کنید. مثلا در داستان جوجه اردک زشت از او بپرسید: « اردک کوچولو چه حسی داشت وقتی میدید شبیه بقیه نیست؟ چرا بقیه اونو مسخره می کردن؟ وقتی بقیه مسخرش می کردن اون چه حسی داشت و دلش می خواست چیکار کنه؟ تو اگه دوستش بودی چیکار می کردی؟ تو اگه به جاش بودی چیکار می کردی؟»
مهم ترین هدف قصه گویی برای کودک چیست؟
داستان ها مانند پنجره هایی هستند که به روی زندگی دیگران باز می شوند، آینه هایی هستند که به کودک اجازه می دهند تکه هایی از خودش را در دیگران ببیند، و کمدهایی جادویی هستند که به کودک کمک می کنند آموخته هایش را برای زندگی روزمره و آینده اش در آن قرار دهد تا هر موقع که لازم بود از آن ها استفاده کنند.
قصه گویی بخشی از کودکی همه ما بوده و نیازی است که برای همه کودکان در تمام نسل ها وجود خواهد داشت. می پرسید چرا؟ کودکان برای ورود به دنیا در هر مرحله نیاز به آموزش دارند و چه چیزی جذاب تر از این که این درس ها را از طریق داستان ها یاد بگیرند. جالب است بدانید قصه گفتن قدیمی ترین شکل آموزش است که هنوز هم راه خود را از میان تمام موانع پیدا می کند و بچه ها و بزرگسالان را جذب خود می کند. مردم در سراسر جهان همیشه قصه ها را به عنوان راهی برای انتقال باورهای فرهنگی، سنت ها و تاریخ خود به نسل های آینده در نظر گرفته اند. داستان ها هسته و عصاره اصلی همه چیزهایی هستند که از ما انسان می سازد.
فراموش نکنید مهم ترین نکته در رابطه با قصه گویی «انتخاب» آن است. کودکان همان طور که می توانند از یک قصه خوب الگوبرداری کنند از یک قصه بی محتوا هم می توانند درس بگیرند. شما می توانید این کار را خودتان انجام دهید یا از اپلیکیشن های قصه گویی مثل استفاده کنید. در این اپلیکیشن فرزند شما می تواند هر لحظه که اراده کند داستان مورد علاقه خود را با لحنی جذاب بشنود و شما می توانید از حضور او در یک شهر قصه ی امن، آسوده خاطر باشد.
در این مقاله تلاش کردیم مزایای شنیدن قصه برای کودکان و ضرورت گنجاندن آن در برنامه روزانه شان را به شما یادآوری کنیم. فراموش نکنید دنیا با قصه ها و داستان ها جای زیباتری خواهد بود این لحظات را از فرزند خود دریغ نکنید. به ما بگویید هر چند وقت یک بار برای فرزندتان قصه می گویید؟ داستان مورد علاقه شما در بچگی و کودکتان چیست؟
کودکان میباشد.
ث می شود که کودک در برابر موقعیت های مختلف و دشوار مقاوم تر شده و برخورد منطقی از خود نشان دهد.