حسابرسی چیست؛ آشنایی با انواع حسابرسی و تعریف حسابرس

در جواب به سوال حسابرسی چیست؟ می توانیم بگوییم که  در حسابرسی اسناد، صورت ها و فعالیت های مالی یک مجموعه به منظور کشف تقلب و اشتباه، ارزیابی و صحت سنجی شده و در قالب گزارش های استاندارد ارائه می شوند. حسابرسی، نهاد بالادستی حسابداری محسوب می شود و یکی از مشاغل مهم و حیاتی است. در این مقاله به تعریف اصول حسابرسی خواهیم پرداخت و انواع آن را با هم بررسی می کنیم. خواندن این مقاله  را به مدیران شرکت ها، صاحبان کسب وکار و مدیران  مالی پیشنهاد می کنیم.

حسابرسی چیست؟

حسابرسی به معنی بازرسی اسناد حسابداری، صورت های مالی و شواهد مالی است. در حسابرسی، درستی و نادرستی اسناد و صورت های مالی موجود در واحد حسابداری، توسط یک فرد یا مجموعه مستقل سنجش می شود. حسابرسانی که از طرف یک شرکت حسابداری، مسئولیت حسابرسی شرکت های دیگر را بر عهده می گیرند، باید از سیستم های کنترل داخلی آگاهی داشته و اسناد و مدارک و صورت های مالی شرکت را به طور کامل بررسی کنند.

رشته حسابرسی به منظور آموزش افرادی است که علاوه بر داشتن تسلط  علمی، با سیستم های مالی و حسابداری آشنا باشند و توانایی انجام فعالیت های صحیح و موشکافانه بر مبنای شواهد کافی را داشته باشند. حسابرسی بر مبنای استانداردهایی تعیین می شود که توسط یک موسسه بالادستی ابلاغ خواهد شد.

هدف از حسابرسی چیست؟

به طور کلی می توان گفت هدف از حسابرسی، این است که مشخص شود وضعیت مالی مجموعه یا سازمان با گزارش های ارائه شده مطابقت دارد یا خیر و این که مدیران از تطابق صورت های مالی بر اساس استانداردهای حسابداری اطمینان حاصل کنند.

بررسی اسناد مالی همراه با اظهار نظر حسابرس است. اظهار نظر حسابرس، میزان اتکا به صورت های مالی را تأیید یا رد می کند. بنابراین رشته حسابرسی به منظور آموزش افرادی است، که علاوه بر داشتن تسلط علمی، با سیستم های مالی و حسابداری آشنا باشند و توانایی انجام فعالیت های صحیح و موشکافانه بر مبنای شواهد کافی را داشته باشند.

اصول حسابرسی چیست؟

به طور کلی اصول حسابرسی براساس موارد مختلفی ایجاد شده است و معمولا جهت ارائه گزارش حسابرسی از یک حسابرس مستقل یا موسسات حسابرسی کمک  می گیرند.  امروزه جهت حسابرسی شرکت های دولتی، دیوان محاسبات کشور وارد عمل می شود. معمولا گزارش بدست آمده، به مرجعی که از قبل مشخص شده ارائه داده خواهد شد و حسابرس به گزارش های مالی یک مجموعه اعتبار لازم را خواهد داد. برخی از این اصول عبارتند از:

• بیان حدود رسیدگی، برای تعیین و محدود کردن مسئولیت حسابرسان است.
• هدف اصلی حسابرسی تعیین مطلوبیت ارائه صورت های مالی است.
• بر اساس استانداردهای حسابرسی، حسابرس باید سیستم کنترل های داخلی شرکت را بررسی و ارزیابی نماید.
• برخوردار بودن از دانش و تجربه حرفه ای جزء استانداردهای عمومی حسابرسی است.
• موضوع اصلی مورد رسیدگی حسابرس مستقل صورت های مالی است.
• رسیدگی های حسابرس مستقل بر اساس گزارش حسابرس فراهم می شود.
• موضوع برنامه ریزی کار حسابرسان در بند حدود رسیدگی در تعریف کار حسابرسی عنوان می شود.
• استانداردهای اجرای عملیات شامل کسب شناخت از ساختار کنترل داخلی توسط حسابرس است.
• هدف استانداردهای حسابرسی آن است که انجام حسابرسی و ارائه گزارش بر اساس ضوابط صورت گیرد.
• تصمیم گیری در مورد کفایت مستلزم قضاوت حرفه ای حسابرس است.
• استانداردهای اجرای عملیات شامل کسب شناخت از ساختار کنترل داخلی توسط حسابرس است.
• مهم ترین نقش حسابرس در رسیدگی به صورت های مالی اعتباردهی است.
• مسئولیت تهیه صورت های مالی با هئیت مدیره است.
• تاکید بر مطلب خاص به صورت یک پاراگراف توضیحی بعد از بند اظهارنظر درج می گردد.
• اعمال مرقبت های حرفه ای، احتمال بروز هر گونه کوتاهی یا از قلم افتادگی با اهمیت را منتفی می سازد.
• مجمع عمومی صاحبان سهام بازرس قانونی را انتخاب می کنند.
• بازرس قانونی به مجممع عمومی صاحبان سهام گزارش وقوع جرم را می دهد.

تاریخچه حسابرسی

در مورد تاریخچه حسابرسی در دنیا مطالب زیادی بیان شده است اما به شکل کاملا رسمی در سال 1862شرکت های انگلیسی حرفه حسابرسی را شکل دادند. بعد از اینکه مراحل صنعتی شدن در آمریکا آغاز شد، این حرفه از انگلیس به آمریکا رفت و رشد بسیاری کرد. اما در ایران در سال 1311 اولین قانون حسابداری تصویب شد و بعدها قانون استفاده از حسابرسان خبره مطرح اما پذیرفته نشد. در ادامه و در سال 1340 این قانون تصویب شد و 5 سال بعد قانون مالیات های مستقیم به تصویب رسید. در نهایت در سال 1350 شرکت سهامی حسابرسی تشکیل شد که تمامی سهام آن متعلق به دولت بود.

آشنایی با انواع حسابرسی

اگر بخواهیم انواع حسابرسی را نام ببریم، ابتدا باید به این موضوع اشاره کنیم که حسابرسی انواع گوناگونی دارد. حسابرسی صورت های مالی، حسابرسی رعایتی، حسابرسی عملیاتی، حسابرسی قانونی و حسابرسی داخلی از انواع حسابرسی هستند. در ادامه ای مقاله از موسسه حسابرسی بیلان گزارشگر؛ به معرفی و تحقیق در مورد حسابرسی و انواع آن می پردازیم:

1 – حسابرسی صورت های مالی

هدف اصلی این حسابرسی، اعتباردهی به صورت های مالی است. منظور از اعتباردهی، اظهار عقیده یا قضاوت شخص یا اشخاص مستقل و ذی صلاح نسبت به مطابقت تمامی جنبه های با اهمیت ادعاهای منعکس در صورت های مالی با معیارهای تعیین شده یعنی اصول حسابداری است.

2 – تعریف حسابرسی رعایت

حسابرسی رعایت چیست؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم، مقصود از حسابرسی رعایت، تعیین میزان رعایت احکام، سیاست ها، پیمان ها، قوانین و مقررات دولتی و کنترل های داخلی توسط شرکت های مورد رسیدگی است. برای مثال، با حسابرسی رعایت شرکت ها می توانند تعیین میزان رعایت احکام و سیاست های داخلی توسط بخش های مختلف سازمان را از حسابرسان خود درخواست نمایند.

3 – حسابرسی عملیاتی

حسابرسی عملیاتی، عبارت است از بررسی بسامان فعالیت های سازمان یا بخش معینی از آن در ارتباط با اهداف تعیین شده. هدف اصلی حساب رسی عملیاتی، ارزیابی رعایتِ «صرفه اقتصادی» هنگام تهیه منابع و ارزیابی «کارآیی» عملیات هنگام استفاده از منابع و «اثربخشیِ» عملیات برای نیل به اهداف از قبل تعیین شده، تشخیص فرصت های بهبود عملیات و ارائه پیشنهادهای اصلاحی به مدیران سازمان ها است. ارزیابی صرفه اقتصادی، کارآیی و اثربخشی سیستم حسابداری کامپیوتری یک شرکت و ارائه پیشنهادهای اصلاحی، نمونه ای از حسابرسی عملیاتی است.

4 – حسابرسی قانونی چیست

در سال های اخیر، دعوت از حسابرسان برای ارائه خدمات حسابرسی قانونی Forensic Audit به ویژه هنگام بروز اختلافات مالی، گسترش فزاینده ای یافته است. حسابرسی قانونی در واقع مشابه خدمت پزشکان در امر «پزشکی قانونی» است. برخی از مواردی که اجرای حسابرسی قانونی می تواند ضرورت یابد؛ به شرح زیر است: تقلب های تجاری یا کارکنان شرکت ها، خسارت های تجاری و اقتصادی، اختلاف بین سهامداران یا شرکا.

5 – حسابرسی داخلی

در تعریف حسابرسی داخلی، این فن یک فعالیت مستقل، اطمینان بخش واقع بینانه و مشاوره ای است که برای ارزش افزایی و بهبود عملیات سازمان طراحی شده  است. حسابرسی داخلی با فراهم ساختن رویکردی سیستماتیک و روش مند برای ارزیابی و بهبود اثربخشی فرآیندهای راهبری، مدیریت ریسک و کنترل، سازمان را در دستیابی به هدف هایش یاری می کند.

پروسه رسیدگی به به اسناد کارفرما و دفاتر قانونی شرکت هایی که در سازمان تامین اجتماعی، دارای پرونده بوده و کد کارگاهی دارند، توسط سازمان حسابرسی بیمه تامین اجتماعی را حسابرسی بیمه می گویند.

بررسی تفاوت حسابرسی و حسابداری از نظر آکادمیک

الزاماتی که برای تحصیل در حسابداری وجود دارد در حسابرسی هم باید رعایت شود. امروزه رشته دانشگاهی حسابداری و حسابرسی وجود دارد. با این حال این که کدام مقطع برای کار کافیست، برای هر شرکت و سازمان متفاوت است. برای مثال ممکن است یک شرکت برای استخدام حسابرس یا حسابدار، مدرک کارشناسی ارشد را شرط استخدام قرار دهد. البته گواهینامه ها و مدارک معتبری هم توسط آموزشگاه ها و موسسات مختلف اعطا می شود. با این حال اخذ مدرک آکادمیک دانشگاهی برای استخدام ضروری است.