برق صنعتی چیست؟

برق صنعتی به مجموعه ای از تجهیزات و سیستم های الکتریکی گفته می شود که در صنایع کارخانجات ساختمان ها و مراکز تجاری به کار گرفته می شود. این نوع برق معمولاً شامل سیستم های قدرت کنترل اتوماسیون و تأسیسات مرتبط است که به کمک آن ها فرآیندهای صنعتی اجرا می شود. تجهیزات برق صنعتی از قبیل تابلوهای برق کابل های قدرت ترانسفورماتورها کلیدهای قطع و وصل کنترلرها و بسیاری موارد دیگر برای بهینه سازی و ایمن سازی فرآیندهای صنعتی به کار می روند.

اصول عملکرد برق صنعتی

اصول عملکرد برق صنعتی بر پایه توزیع و کنترل توان الکتریکی در سیستم های بزرگ تر و پیچیده تر بنا شده است. اصول فیزیکی همچون قانون اهم قوانین الکترومغناطیس و مفاهیم توان الکتریکی و پاور فاکتور از جمله اصولی هستند که در برق صنعتی نقش مهمی ایفا می کنند.

برای مثال در یک کارخانه تولیدی توزیع برق به تجهیزات مختلف نیازمند سیستم های توزیع توان پیچیده ای است. این سیستم ها از ترانسفورماتورها برای تبدیل ولتاژ و تابلوهای برق برای توزیع و کنترل جریان برق استفاده می کنند. پاور فاکتور یا ضریب توان نیز در برق صنعتی مهم است زیرا با تنظیم آن می توان از انرژی بهینه تر استفاده کرد و هزینه های مصرف برق را کاهش داد​.

اجزای اصلی برق صنعتی

۱. ترانسفورماتورها

برای تبدیل سطح ولتاژ برق از یک سطح به سطح دیگر استفاده می شوند. در برق صنعتی ترانسفورماتورها به ویژه در تأسیسات بزرگ نقش حیاتی دارند.

۲. تابلوهای برق

این تابلوها شامل مجموعه ای از فیوزها کلیدها و رله ها هستند که برای کنترل و توزیع جریان برق در سیستم های صنعتی استفاده می شوند.

۳. کلیدهای قطع و وصل

شامل کلیدهای مکانیکی و کلیدهای الکترونیکی هستند که به منظور کنترل جریان و ایمنی در سیستم های برق صنعتی استفاده می شوند.

۴. کابل های قدرت

این کابل ها برای انتقال جریان های بالا و ولتاژهای مختلف در سیستم های برق صنعتی به کار می روند.

۵. کنترلرها و رله ها

در سیستم های اتوماسیون صنعتی این تجهیزات برای کنترل و مانیتورینگ فرآیندهای صنعتی استفاده می شوند.

اگر به دنبال یک مجموعه معتبر جهت خرید انواع کالاهای برق صنعتی مانند سیم و کابل هستید می توانید از فروشگاه استارت الکتریک استفاده کنید.

کاربردهای برق صنعتی

برق صنعتی در انواع مختلف صنایع کاربرد دارد :

• صنایع خودروسازی : برای تأمین برق خطوط تولید سیستم های مونتاژ و تجهیزات سنگین.
• صنایع غذایی : برای کنترل فرآیندهای تولید و بسته بندی محصولات.
• صنایع معدنی : برای تأمین برق تجهیزات حفاری و ماشین آلات سنگین.
• ساختمان سازی : برای تأمین برق آسانسورها سیستم های روشنایی و سایر تجهیزات ساختمانی.
• صنایع نفت و گاز : برای کنترل فرآیندهای استخراج و پالایش نفت.

لیست قیمت تجهیزات برق صنعتی و ساختمان

در جدول زیر برخی از تجهیزات معمول در برق صنعتی و ساختمان به همراه محدوده قیمت های تخمینی آن ها آورده شده است. لازم به ذکر است که قیمت ها بسته به برند کیفیت و ظرفیت تجهیزات متغیر هستند.

تجهیزات	محدوده قیمت (تومان)
ترانسفورماتور ۵۰kVA	۸,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۵,۰۰۰,۰۰۰
تابلو برق فشار متوسط	۵,۰۰۰,۰۰۰ – ۲۰,۰۰۰,۰۰۰
کابل قدرت ۴x۵۰ mm²	۵۰,۰۰۰ – ۱۰۰,۰۰۰ هر متر
کلید مینیاتوری ۱۶ آمپر	۲۰,۰۰۰ – ۵۰,۰۰۰
رله حفاظتی	۲۰۰,۰۰۰ – ۱,۵۰۰,۰۰۰
اینورتر ۵.۵ kW	۴,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۰,۰۰۰,۰۰۰
UPS (منبع تغذیه بدون وقفه)	۲,۰۰۰,۰۰۰ – ۲۰,۰۰۰,۰۰۰

نکات فنی مهم در برق صنعتی

• ضریب قدرت (Power Factor) : ضریب قدرت نسبت بین توان حقیقی و توان ظاهری است. ضریب قدرت پایین باعث افزایش مصرف انرژی و هزینه های برق می شود. استفاده از خازن های تصحیح ضریب قدرت می تواند کارایی سیستم را بهبود بخشد​.
• سیستم های حفاظتی : شامل فیوزها کلیدهای محافظ جان و رله های حفاظتی که برای محافظت از تجهیزات در برابر اضافه بار اتصال کوتاه و نشتی جریان به کار می روند.
• تجهیزات اندازه گیری : مانند ولت مترها آمپرمترها و وات مترها برای مانیتورینگ و اندازه گیری پارامترهای مختلف برق.
• سیستم های اتوماسیون : PLCها (کنترل گرهای منطقی برنامه پذیر) و HMIها (رابط های انسان-ماشین) برای کنترل و مانیتورینگ سیستم های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند.

استانداردهای بین المللی در برق صنعتی

برق صنعتی باید با استانداردهای بین المللی و ملی مطابقت داشته باشد. برخی از استانداردهای مهم عبارتند از :

• IEC (کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک) : استانداردهای مربوط به تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی.
• IEEE (مؤسسه مهندسان برق و الکترونیک) : استانداردهای مرتبط با سیستم های قدرت و تجهیزات الکتریکی.
• NEC (کد برق ملی آمریکا) : دستورالعمل هایی برای نصب ایمن سیستم های الکتریکی.

تجربه شخصی از خرید و استفاده

هنگامی که من برای پروژه خود به دنبال تجهیزات برق صنعتی بودم یکی از نکات مهمی که یاد گرفتم این بود که کیفیت تجهیزات بسیار اهمیت دارد. در ابتدای کار تلاش کردم تا هزینه ها را کاهش دهم و از تجهیزات با قیمت پایین تر استفاده کردم اما در مدت کوتاهی با مشکلات فنی مواجه شدم. به عنوان مثال یک کلید مینیاتوری ارزان قیمت باعث شد که سیستم به طور مکرر قطع شود. پس از آن تصمیم گرفتم از برندهای معتبر و با کیفیت استفاده کنم که نه تنها باعث افزایش کارایی شد بلکه هزینه های تعمیر و نگهداری را نیز به حداقل رساند.

جدول مقایسه ای برخی تجهیزات صنعتی

ویژگی ها	تجهیزات ارزان قیمت	تجهیزات با کیفیت
دوام	پایین	بالا
هزینه اولیه	پایین	بالا
هزینه نگهداری	بالا	پایین
کارایی	متوسط	عالی

نتیجه گیری

برق صنعتی یکی از بخش های حیاتی در هر صنعتی است که بهره وری و ایمنی را تضمین می کند. استفاده از تجهیزات مناسب و استاندارد به همراه توجه به نکات فنی باعث می شود سیستم های صنعتی به بهترین نحو ممکن عمل کنند. در نهایت انتخاب صحیح تجهیزات برق صنعتی نه تنها عملکرد بهینه سیستم را تضمین می کند بلکه باعث کاهش هزینه های نگهداری و تعمیرات نیز می شود.