کاخ گلستان

آخرین به روز رسانی: 28/02/1404

خواندن این مطلب 7 دقیقه زمان میبرد

کاخ گلستان نگینی در قلب تهران یادآور دوران پرفرازونشیب تاریخ ایران است. این مجموعه بی نظیر که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده تنها یک بنای تاریخی نیست بلکه موزه ای زنده از هنر معماری و شیوه ی زندگی پادشاهان قاجار و پهلوی محسوب می شود. قدم گذاشتن در محوطه ی کاخ گلستان سفری است به گذشته ای باشکوه که در و دیوار آن هزاران داستان ناگفته از دربار و تحولات سیاسی و اجتماعی را در سینه دارند. اگر به دنبال درک بهتر تاریخ معاصر ایران و تماشای اوج هنر قاجاری هستید کاخ گلستان مقصدی است که نباید از دست بدهید.

مجموعه کاخ گلستان یکی از کهن ترین بناهای تاریخی شهر تهران است که در مرکز این شهر قرار دارد. این کاخ از مهم ترین یادگارهای دوران قاجار به شمار می رود هرچند ریشه های آن به دوران صفویه بازمی گردد. کاخ گلستان مجموعه ای از ساختمان ها تالارها موزه ها و باغ های زیبا را در بر می گیرد که هر بخش آن گویای بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران است.

این مجموعه به دلیل اهمیت تاریخی فرهنگی و هنری در سال ۲۰۱۳ میلادی توسط سازمان یونسکو به عنوان نوزدهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. این ثبت جهانی اهمیت فوق العاده ی کاخ گلستان را در سطح بین المللی نشان می دهد و آن را به یکی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.

تاریخچه ساخت و توسعه کاخ گلستان به بیش از ۴۰۰ سال پیش بازمی گردد. هسته اولیه این مجموعه در زمان شاه عباس صفوی و در محدوده چهارباغ و چنارستان احداث شد. بعدها در دوران کریمخان زند دیوانخانه ای در این محل ساخته شد که امروزه با نام «خلوت کریمخانی» شناخته می شود و قدیمی ترین بخش باقی مانده از مجموعه است.

اوج شکوفایی و توسعه کاخ گلستان به دوران قاجار به ویژه سلطنت فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه بازمی گردد. در این دوره بناهای متعددی به مجموعه اضافه شد و کاخ به محل اصلی استقرار پادشاهان و مرکزیت اداری و سیاسی کشور تبدیل گشت. بسیاری از رویدادهای مهم تاریخی از جمله تاجگذاری ها و امضای فرمان مشروطیت در این کاخ رخ داده است.

در دوران پهلوی نیز از کاخ گلستان برای برگزاری مراسم رسمی و تاجگذاری ها استفاده می شد اما بخش هایی از آن تخریب یا تغییر کاربری یافت. با این حال بخش های اصلی و مهم مجموعه حفظ شده و امروزه به عنوان یک موزه بزرگ و زنده پذیرای بازدیدکنندگان است.

کاخ گلستان در منطقه ۱۲ تهران در میدان ارگ واقع شده است. آدرس دقیق آن به این صورت است: تهران میدان ارگ کاخ گلستان.

این موقعیت مرکزی دسترسی به کاخ را از نقاط مختلف شهر آسان کرده است.

دسترسی به کاخ گلستان با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی بسیار راحت است. نزدیک ترین ایستگاه مترو به کاخ ایستگاه پانزده خرداد (خط ۱ مترو) است که تنها چند دقیقه پیاده روی تا ورودی کاخ فاصله دارد. همچنین می توانید از ایستگاه مترو امام خمینی (خط ۱ و ۲ مترو) استفاده کنید و با کمی پیاده روی یا تاکسی به کاخ برسید.

علاوه بر مترو خطوط اتوبوس شهری و تاکسی نیز در نزدیکی میدان ارگ و بازار تهران در دسترس هستند و شما را به راحتی به کاخ گلستان می رسانند. استفاده از وسایل نقلیه شخصی به دلیل ترافیک سنگین و محدودیت های طرح ترافیک در مرکز شهر و همچنین کمبود جای پارک توصیه نمی شود.

مجموعه کاخ گلستان شامل بخش ها و عمارت های متعددی است که هر کدام کاربری و زیبایی خاص خود را دارند. بازدید از تمام این بخش ها نیازمند زمان کافی و برنامه ریزی است.

از مهم ترین عمارت ها و تالارهای کاخ می توان به تالار سلام تالار آینه عمارت بادگیر شمس العماره خلوت کریمخانی موزه مردم شناسی و حوضخانه اشاره کرد. هر یک از این بخش ها مجموعه ای از آثار هنری اشیاء تاریخی و معماری خیره کننده را در خود جای داده اند.

تالار سلام یکی از باشکوه ترین تالارهای کاخ گلستان است که در زمان ناصرالدین شاه برای پذیرایی از میهمانان رسمی و برگزاری سلام های سلطنتی ساخته شد. این تالار با آینه کاری های بی نظیر نقاشی های اروپایی و ایرانی و همچنین اشیاء نفیس و گران بها تزئین شده است.

در گذشته تخت طاووس (نادری) در این تالار نگهداری می شد و شکوه خاصی به آن می بخشید. امروزه آثار هنری و هدایای ارزشمندی در این تالار به نمایش گذاشته شده اند که عظمت دربار قاجار را به تصویر می کشند.

تالار آینه یکی از مشهورترین بخش های کاخ گلستان و نمادی از هنر آینه کاری ایرانی است. این تالار نیز در زمان ناصرالدین شاه ساخته شد و به دلیل آینه کاری های پیچیده و خیره کننده اش شهرت جهانی دارد. نقاشی معروف کمال الملک از این تالار به شهرت آن افزوده است.

تالار آینه بخشی از مجموعه کاخ است که بازدید از آن تجربه ای فراموش نشدنی از هنر و معماری ایرانی را ارائه می دهد.

عمارت بادگیر یکی از قدیمی ترین بناهای مجموعه کاخ گلستان است که به دلیل داشتن چهار بادگیر بلند و زیبا شهرت دارد. این عمارت در دوران فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و برای فصول گرم سال مورد استفاده قرار می گرفت.

زیر عمارت بادگیر فضایی به نام حوضخانه قرار دارد که با وجود حوض و فواره ها و جریان آب هوای خنک و مطبوعی را در گرمای تابستان فراهم می کرده است. این عمارت نمونه ای عالی از معماری سنتی ایرانی برای تهویه هوا است.

شمس العماره که به معنی «خورشید عمارت ها» است یکی از شاخص ترین و بلندترین بناهای مجموعه کاخ گلستان محسوب می شود. این عمارت به دستور ناصرالدین شاه و با الگوبرداری از بناهای فرنگی ساخته شد تا شاه بتواند از بالای آن منظره شهر تهران را تماشا کند.

شمس العماره اولین ساختمان تهران بود که ارتفاع آن از سایر بناها فراتر می رفت و نمادی از تمایل ناصرالدین شاه به مدرنیزاسیون و ارتباط با غرب بود. معماری آن ترکیبی از سبک های ایرانی و اروپایی است.

خلوت کریمخانی قدیمی ترین بخش باقی مانده از کاخ گلستان است که به دوران کریمخان زند بازمی گردد. این بنا شامل ایوانی کوچک و حوضی در وسط است و فضایی آرام و دلنشین دارد.

در این بخش سنگ قبر ناصرالدین شاه قاجار پس از انتقال از حرم شاه عبدالعظیم حسنی برای مدتی نگهداری می شد و امروزه نیز در این مکان قرار دارد. این خلوتگاه محلی برای استراحت و تفکر شاهان بوده است.

موزه مردم شناسی که گاهی با نام موزه مردم نگاری نیز شناخته می شود در بخش عمارت بادگیر و فضاهایی مانند آب انبار قدیمی کاخ قرار دارد. این موزه به نمایش آداب و رسوم پوشاک سنتی ابزار و ادوات زندگی مردم ایران در دوره های مختلف به ویژه دوران قاجار می پردازد.

بازدید از این موزه فرصتی برای آشنایی با فرهنگ عامه و شیوه زندگی مردمان گذشته ایران است.

حوضخانه فضایی خنک و زیرزمینی است که معمولاً در زیر عمارت های اصلی مانند عمارت بادگیر قرار دارد. این فضا با وجود حوض و فواره ها و گاهی جریان قنات در تابستان ها به عنوان محلی برای استراحت و فرار از گرما استفاده می شده است.

حوضخانه عمارت بادگیر یکی از معروف ترین حوضخانه های کاخ گلستان است که معماری و سیستم تهویه طبیعی آن بسیار جالب توجه است.

ساعات بازدید از مجموعه کاخ گلستان معمولاً در فصول مختلف سال متفاوت است. در نیمه اول سال (بهار و تابستان) ساعات بازدید معمولاً از ۹ صبح تا ۶ بعدازظهر است و فروش بلیط تا ساعت ۵ بعدازظهر انجام می شود. در نیمه دوم سال (پاییز و زمستان) ساعات بازدید کوتاه تر شده و معمولاً از ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر است و فروش بلیط تا ساعت ۴ بعدازظهر امکان پذیر است.

همیشه توصیه می شود قبل از بازدید ساعات دقیق را از وب سایت رسمی کاخ یا منابع معتبر دیگر بررسی کنید زیرا ممکن است در روزهای خاص یا تعطیلات تغییراتی اعمال شود.

ورود به مجموعه کاخ گلستان شامل یک ورودی اصلی برای محوطه باغ است و برای بازدید از هر یک از عمارت ها تالارها و موزه های داخل محوطه باید بلیط جداگانه تهیه کرد. قیمت بلیط ها برای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی متفاوت است.

هزینه بازدید از هر بخش (مانند تالار سلام تالار آینه شمس العماره و…) به صورت جداگانه محاسبه می شود و شما می توانید بر اساس علاقه خود برای بازدید از یک یا چند بخش بلیط تهیه کنید. قیمت ها ممکن است سالانه تغییر کنند.

برای داشتن تجربه ای بهتر از بازدید کاخ گلستان به نکات زیر توجه کنید: کفش راحت بپوشید زیرا نیاز به پیاده روی در محوطه بزرگ کاخ و بالا رفتن از پله ها دارید. حداقل ۳ تا ۴ ساعت زمان برای بازدید از بخش های اصلی در نظر بگیرید.

عکاسی در فضای باز محوطه کاخ معمولاً مجاز است اما در داخل تالارها و موزه ها ممکن است محدودیت هایی وجود داشته باشد یا نیاز به مجوز خاصی داشته باشید. در حفظ نظافت و احترام به این مکان تاریخی کوشا باشید.

نزدیکترین ایستگاه مترو به کاخ گلستان چیست؟

نزدیکترین ایستگاه مترو به کاخ گلستان ایستگاه پانزده خرداد در خط ۱ مترو تهران است که با چند دقیقه پیاده روی به ورودی کاخ می رسید.

آیا برای ورود به هر ساختمان کاخ گلستان نیاز به بلیط جداگانه است؟

بله برای ورود به محوطه کاخ نیاز به یک بلیط ورودی اصلی دارید و برای بازدید از هر یک از عمارت ها تالارها و موزه های داخل مجموعه باید بلیط جداگانه تهیه کنید.

بیشتر بخوانید: قیمت بلیط لونا پارک شیراز چقدر است؟

بهترین زمان برای بازدید از کاخ گلستان چه موقع است؟

بهترین زمان بازدید از نظر آب و هوا فصل های بهار و پاییز است. همچنین بازدید در روزهای وسط هفته و صبح ها معمولاً خلوت تر از آخر هفته ها و بعدازظهرها است.