نکات درس اول عربی دهم انسانی

درس اول عربی دهم انسانی، یه جورایی ستون فقرات قواعدی شماست و حسابی مهمه که خوب از پسش بربیاید. تو این درس با صیغه های افعال، ضمایر، اسم اشاره و اعداد آشنا میشید که هر کدومشون کلی کاربرد توی متن های عربی دارن. تسلط روی این مباحث نه تنها برای امتحانات مدرسه ضروریه، بلکه پایه ای محکم برای یادگیری درس های بعدی و حتی موفقیت تو کنکور می سازه. خیالتون راحت، اینجا هرچیزی که لازم دارید رو به زبون خودمونی و با کلی مثال و نکته کاربردی براتون آماده کردیم تا بدون دردسر این درس رو قورت بدید.

آمادگی برای درس عربی دهم انسانی، مخصوصاً درس اول، می تونه برای خیلی از دانش آموزا یه چالش باشه. اما نگران نباشید، چون با یه برنامه و روش درست، می تونید این درس رو به یکی از نقاط قوت خودتون تبدیل کنید. درس اول عربی پایه دهم انسانی، شروعی برای ورود جدی به دنیای جذاب قواعد عربی محسوب میشه. خیلی ها فکر می کنن عربی درس خشکیه، ولی اگه با دید باز و از راه درست بهش نگاه کنیم، می بینیم چقدر منطقی و شیرینه. یاد گرفتن این قواعد مثل اینه که شما الفبای یه زبان جدید رو یاد می گیرید؛ وقتی الفبا رو خوب بلد باشید، می تونید هر کلمه ای رو بخونید و بنویسید.

تو این مقاله قراره ریز به ریز تمام نکات درس اول عربی دهم انسانی رو بررسی کنیم. یعنی از صیغه های فعل که پایه تشخیص زمان و انجام دهنده کارن، تا ضمایر که به ما کمک می کنن اسم ها رو تکرار نکنیم و اسم های اشاره که برای نشون دادن دور و نزدیک به کار میرن، و در نهایت هم سراغ اعداد میریم که دنیای پر از قاعده و قانون خودشون رو دارن. هدفمون اینه که این درس رو براتون حسابی روشن و واضح کنیم تا دیگه هیچ جای ابهامی نداشته باشه.

پس بیاید بریم سراغش و ببینیم توی این درس چی در انتظارمونه. تمام تلاش من اینه که طوری توضیح بدم که انگار کنار هم نشستیم و داریم گپ می زنیم، تا یادگیری براتون شیرین تر بشه. هرجا هم مثال هایی زدم که شاید به ذهنتون نرسه، بدونید که برای تثبیت بهتر مطلب تو ذهن شماست. این درسنامه می تونه هم به عنوان یه جزوه درس اول عربی دهم انسانی باشه و هم به عنوان یه منبع کامل برای آموزش درس اول عربی دهم انسانی.

صیغه های افعال در زبان عربی: یعنی چی اصلا؟ (صِیَغُ الأفعال)

بچه ها، وقتی تو فارسی می گیم «رفت»، می تونه «او رفت» باشه، «من رفتم»، «شما رفتید» و کلی حالت دیگه. هر کدوم از این حالت ها، نشون دهنده اینه که کی کار رو انجام داده و چند نفر بودن. توی عربی هم ما یه همچین چیزی داریم که بهش می گیم «صیغه فعل». در واقع، صیغه فعل مثل یه کد میمونه که بهمون میگه فاعل فعل (انجام دهنده کار) کیه، چند نفره و مذکره یا مؤنث.

۱.۱. تعریف صیغه فعل به زبان ساده

بگذارید یه جور دیگه بگم؛ صیغه فعل، شناسنامه فعل ماست! توی این شناسنامه، اطلاعات مهمی مثل جنسیت فاعل (مذکر یا مؤنث)، تعداد فاعل (مفرد، مثنی یا جمع) و شخص فاعل (غائب، مخاطب یا متکلم) نوشته شده. مثلاً وقتی می گیم «کَتَبَ»، سریع می فهمیم که یک مرد غائب (او مرد) کار نوشتن رو انجام داده. این اطلاعات، همگی تو دل همین کلمه «کَتَبَ» پنهان شده.

۱.۲. ساختار ۱۴ صیغه فعل: یه نقشه راه!

توی عربی، هر فعل ۱۴ تا صیغه داره. این ۱۴ تا صیغه رو میشه به سه دسته کلی تقسیم کرد:

• غائب (سوم شخص): یعنی کسایی که اینجا نیستن و داریم در موردشون حرف می زنیم. (او، آن ها)
• مخاطب (دوم شخص): یعنی کسایی که روبروی ما هستن و داریم باهاشون صحبت می کنیم. (تو، شما)
• متکلم (اول شخص): یعنی خودمون یا گروهی که خودمون توش هستیم. (من، ما)

حالا هر کدوم از این دسته ها، خودشون به مفرد (یک نفر)، مثنی (دو نفر) و جمع (بیشتر از دو نفر) تقسیم میشن. برای غائب و مخاطب، جنسیت هم مهمه (مذکر و مؤنث).

۱.۲.۱. جدول کامل ۱۴ صیغه فعل ماضی (گذشته)

فعل ماضی، همونطور که می دونید، برای کارهایی هست که تو گذشته انجام شدن. برای ساختن فعل ماضی، ریشه سه حرفی فعل رو داریم و یه سری شناسه های پایانی بهش اضافه می کنیم. بیاید فعل «فَعَلَ» (انجام داد) رو با هم صرف کنیم:

شخص	صیغه	مثال (فَعَلَ)	معنی
غائب	۱. مفرد مذکر غائب	فَعَلَ	آن یک مرد انجام داد
	۲. مثنی مذکر غائب	فَعَلا	آن دو مرد انجام دادند
	۳. جمع مذکر غائب	فَعَلوا	آن مردان انجام دادند
	۴. مفرد مؤنث غائب	فَعَلَتْ	آن یک زن انجام داد
	۵. مثنی مؤنث غائب	فَعَلَتا	آن دو زن انجام دادند
	۶. جمع مؤنث غائب	فَعَلْنَ	آن زنان انجام دادند
مخاطب	۷. مفرد مذکر مخاطب	فَعَلْتَ	تو یک مرد انجام دادی
	۸. مثنی مذکر مخاطب	فَعَلْتُما	شما دو مرد انجام دادید
	۹. جمع مذکر مخاطب	فَعَلْتُمْ	شما مردان انجام دادید
	۱۰. مفرد مؤنث مخاطب	فَعَلْتِ	تو یک زن انجام دادی
	۱۱. مثنی مؤنث مخاطب	فَعَلْتُما	شما دو زن انجام دادید
	۱۲. جمع مؤنث مخاطب	فَعَلْتُنَّ	شما زنان انجام دادید
متکلم	۱۳. مفرد متکلم	فَعَلْتُ	من انجام دادم
	۱۴. جمع متکلم	فَعَلْنا	ما انجام دادیم

همونطور که می بینید، شناسه هر صیغه یه جورایی ته فعل رو عوض می کنه و همین نشونه ها بهمون کمک می کنن بفهمیم فاعل کی بوده.

۱.۲.۲. جدول کامل ۱۴ صیغه فعل مضارع (حال و آینده)

فعل مضارع برای نشون دادن کارهاییه که الان دارن اتفاق می افتن یا قراره در آینده انجام بشن. برای ساختن فعل مضارع، علاوه بر شناسه های پایانی، یه سری حروف «ا، ت، ی، ن» (حروف اتیان) هم اول فعل میان. بیاید فعل «یَفعَلُ» (انجام می دهد/خواهد داد) رو صرف کنیم:

شخص	صیغه	مثال (یَفعَلُ)	معنی
غائب	۱. مفرد مذکر غائب	یَفعَلُ	آن یک مرد انجام می دهد/خواهد داد
	۲. مثنی مذکر غائب	یَفعَلانِ	آن دو مرد انجام می دهند/خواهند داد
	۳. جمع مذکر غائب	یَفعَلونَ	آن مردان انجام می دهند/خواهند داد
	۴. مفرد مؤنث غائب	تَفعَلُ	آن یک زن انجام می دهد/خواهد داد
	۵. مثنی مؤنث غائب	تَفعَلانِ	آن دو زن انجام می دهند/خواهند داد
	۶. جمع مؤنث غائب	یَفعَلْنَ	آن زنان انجام می دهند/خواهند داد
مخاطب	۷. مفرد مذکر مخاطب	تَفعَلُ	تو یک مرد انجام می دهی/خواهی داد
	۸. مثنی مذکر مخاطب	تَفعَلانِ	شما دو مرد انجام می دهید/خواهید داد
	۹. جمع مذکر مخاطب	تَفعَلونَ	شما مردان انجام می دهید/خواهید داد
	۱۰. مفرد مؤنث مخاطب	تَفعَلینَ	تو یک زن انجام می دهی/خواهی داد
	۱۱. مثنی مؤنث مخاطب	تَفعَلانِ	شما دو زن انجام می دهید/خواهید داد
	۱۲. جمع مؤنث مخاطب	تَفعَلْنَ	شما زنان انجام می دهید/خواهید داد
متکلم	۱۳. مفرد متکلم	أَفعَلُ	من انجام می دهم/خواهم داد
	۱۴. جمع متکلم	نَفعَلُ	ما انجام می دهیم/خواهیم داد

۱.۳. نکات تکمیلی و تفاوت های مهم صیغه ها

اینجا چندتا نکته مهم هست که باید حواستون بهشون باشه:

• فرق ظاهری ماضی و مضارع: معمولاً فعل های مضارع یا به «ن» ختم میشن (مثل یَفعَلانِ) یا به ضمه (ـُ) ختم میشن (مثل یَفعَلُ). ولی فعل های ماضی اینطور نیستن.
• صیغه های مشابه در مضارع: یادتون باشه، بعضی از صیغه ها توی فعل مضارع شبیه هم هستن! مثلاً «هی تَفعَلُ» (آن زن انجام می دهد) و «انتَ تَفعَلُ» (تو مرد انجام می دهی) ظاهرشون یکیه. برای اینکه بفهمیم کدوم منظوره، باید به جمله و کلمات قبل و بعدش نگاه کنیم. همینطور در سه صیغه از مثنی ها هم همین شباهت وجود داره (لِلغائِبَتَینِ، لِلمُخاطَبَینِ، لِلمُخاطَبَتَینِ) که هر سه «تَفعَلانِ» میشن.
• کلید تشخیص سریع: شناسه های پایانی فعل ها، اصلی ترین راه برای تشخیص صیغه هستن. این شناسه ها رو خوب تو ذهنتون بسپارید. مثلاً «وا» نشونه جمع مذکر غائب در ماضیه (فَعَلوا) و «ینَ» نشونه مفرد مؤنث مخاطب در مضارع (تَفعَلینَ).

یادتون باشه، تسلط بر صرف افعال، مثل یاد گرفتن الفبای عربیه. هر چقدر بیشتر تمرین کنید و این ۱۴ صیغه رو حفظ باشید، درک متن های عربی براتون راحت تر میشه.

۲. ضمایر در زبان عربی (الضمائر)

حالا که صیغه ها رو فهمیدیم، بریم سراغ ضمایر. حتماً تو فارسی هم استفاده کردید، مثلاً به جای اینکه هی بگیم «علی رفت، علی غذا خورد، علی درس خواند»، میگیم «علی رفت، او غذا خورد، او درس خواند». اون «او» که به جای اسم اومده، میشه ضمیر. توی عربی هم همینطوره. ضمیر کلمه ایه که به جای اسم می شینه تا از تکرار اسم جلوگیری کنه و جمله رو روان تر کنه.

۲.۱. تعریف ضمیر

ضمیرها توی عربی، کلمات کوچیک و پرکاربردی هستن که کارشون اینه که به جای یه اسم دیگه بیان. اینطوری جمله هم زیباتر میشه و هم خلاصه تر. فکر کنید اگه هر بار می خواستیم اسم رو تکرار کنیم، چقدر جمله طولانی و خسته کننده می شد.

۲.۲. انواع ضمایر

ضمایر توی عربی دو دسته اصلی دارن: منفصل (جدا) و متصل (پیوسته).

۲.۲.۱. ضمایر منفصل (جدا)

این ضمایر خودشون تنها و مستقل می تونن تو جمله بیان، یعنی به کلمه دیگه ای نمی چسبن. معمولاً هم اول جمله میان یا بعد از «إلا» (مگر). اینها همون ضمایری هستن که وقتی صیغه ها رو صرف می کردیم، می گفتیم هو، هما، هم و …

شخص	صیغه	ضمیر منفصل	معنی
غائب	۱. مفرد مذکر غائب	هُوَ	او (مرد)
	۲. مثنی مذکر غائب	هُما	آن دو (مرد)
	۳. جمع مذکر غائب	هُمْ	آنان (مردان)
	۴. مفرد مؤنث غائب	هِیَ	او (زن)
	۵. مثنی مؤنث غائب	هُما	آن دو (زن)
	۶. جمع مؤنث غائب	هُنَّ	آنان (زنان)
مخاطب	۷. مفرد مذکر مخاطب	أنتَ	تو (مرد)
	۸. مثنی مذکر مخاطب	أنتُما	شما دو نفر (مرد)
	۹. جمع مذکر مخاطب	أنتُمْ	شما (مردان)
	۱۰. مفرد مؤنث مخاطب	أنتِ	تو (زن)
	۱۱. مثنی مؤنث مخاطب	أنتُما	شما دو نفر (زن)
	۱۲. جمع مؤنث مخاطب	أنتُنَّ	شما (زنان)
متکلم	۱۳. مفرد متکلم	أنا	من
	۱۴. جمع متکلم	نحن	ما

مثال:

• هُوَ طالبٌ مجتهدٌ. (او دانش آموزی کوشاست.)
• هِیَ معلمهٌ نشیطَهٌ. (او معلمی فعال است.)
• أنتُمْ أصدقائی. (شما دوستان من هستید.)

۲.۲.۲. ضمایر متصل (پیوسته)

این ضمایر برعکس ضمایر منفصل، همیشه به یه کلمه دیگه (اسم، فعل یا حرف) می چسبن و خودشون تنها به کار نمیرن. نقش های مختلفی هم می تونن تو جمله داشته باشن (مثل مفعول، مضاف الیه یا مجرور به حرف جر).

شخص	صیغه	ضمیر متصل	معنی
غائب	۱. مفرد مذکر غائب	ـهُ / ـه	او (مرد)
	۲. مثنی مذکر غائب	ـهُما	آن دو (مرد)
	۳. جمع مذکر غائب	ـهُمْ	آنان (مردان)
	۴. مفرد مؤنث غائب	ـها	او (زن)
	۵. مثنی مؤنث غائب	ـهُما	آن دو (زن)
	۶. جمع مؤنث غائب	ـهُنَّ	آنان (زنان)
مخاطب	۷. مفرد مذکر مخاطب	ـکَ	تو (مرد)
	۸. مثنی مذکر مخاطب	ـکُما	شما دو نفر (مرد)
	۹. جمع مذکر مخاطب	ـکُمْ	شما (مردان)
	۱۰. مفرد مؤنث مخاطب	ـکِ	تو (زن)
	۱۱. مثنی مؤنث مخاطب	ـکُما	شما دو نفر (زن)
	۱۲. جمع مؤنث مخاطب	ـکُنَّ	شما (زنان)
متکلم	۱۳. مفرد متکلم	ـی / ـنی	من
	۱۴. جمع متکلم	ـنا	ما

مثال های کاربرد ضمایر متصل:

1. اتصال به اسم (نقش مضاف الیه): وقتی ضمیر به اسم می چسبه، معمولاً نقش مضاف الیه داره.
   • کتابُهُ (کتاب او)
   • معلمُکَ (معلم تو)
   • بیتُنا (خانه ما)
2. اتصال به فعل (نقش مفعول): وقتی ضمیر به فعل می چسبه، معمولاً نقش مفعول داره.
   • ضَرَبَهُ (او او را زد)
   • سألَکِ (پرسید از تو)
   • نَصَرَنا (یاری کرد ما را)
3. اتصال به حرف (نقش مجرور به حرف جر): وقتی ضمیر به حرف (مثل حروف جر) می چسبه.
   • إلیهِ (به سوی او)
   • لَها (برای او)
   • مِنْهُمْ (از آنان)

۲.۳. نکات مهم و تفاوت های ضمایر منفصل و متصل

مهمترین چیزی که باید یادتون باشه اینه که ضمایر متصل همیشه یه نقشی تو جمله دارن و تنها نمیان. تشخیص نقش این ضمایر تو جمله خیلی بهتون کمک می کنه. مثلاً اگه به اسم چسبیده باشن، مضاف الیه اند؛ اگه به فعل چسبیده باشن، مفعول هستند. البته بعضی جاها هم استثنائاتی وجود داره که تو کتاب های پیشرفته تر یاد می گیرید، اما برای درس اول دهم انسانی، همین ها کافیه.

برای فهم بهتر ضمایر، خوبه که مثال های مختلفی رو با دقت بخونید و سعی کنید خودتون با هر ضمیر یه جمله بسازید. اینطوری یادگیری براتون خیلی ملموس تر میشه.

۳. اسم اشاره در زبان عربی (أسماء الإشاره)

بعد از صیغه ها و ضمایر، نوبت میرسه به اسم اشاره. اسم اشاره همون کلماتی هستن که برای نشون دادن یه نفر یا یه چیز، چه نزدیک باشه و چه دور، ازشون استفاده می کنیم. مثل «این» و «آن» توی فارسی. این مبحث هم برای قواعد درس اول عربی دهم انسانی خیلی مهمه.

۳.۱. تعریف اسم اشاره

اساساً اسم اشاره به ما کمک می کنه تا بدون اینکه اسم یک شیء یا شخص رو بگیم، بهش اشاره کنیم. یعنی به جای اینکه بگیم «کتاب روی میز»، میگیم «این کتاب روی میز». اینطوری هم جمله کوتاه تر میشه و هم منظورمون واضح تر.

۳.۲. تقسیم بندی اسم اشاره

اسم های اشاره توی عربی به دو دسته کلی تقسیم میشن: اسم اشاره نزدیک و اسم اشاره دور.

۳.۲.۱. اسم اشاره نزدیک

این اسم ها برای اشاره به کسایی یا چیزایی به کار میرن که به ما نزدیک هستن.

جنسیت / تعداد	اسم اشاره	معنی
مفرد مذکر	هذا	این (مرد/چیز)
مفرد مؤنث	هذهِ	این (زن/چیز)
مثنی مذکر	هذانِ / هذَینِ	این دو (مرد/چیز)
مثنی مؤنث	هاتانِ / هاتَینِ	این دو (زن/چیز)
جمع (مذکر و مؤنث)	هؤلاءِ	اینها (مردان/زنان/چیزها)

نکته مهم: اسم اشاره باید با چیزی که بهش اشاره می کنه (مشارٌالیه) از لحاظ جنسیت و تعداد، مطابقت داشته باشه.

مثال:

• هذا کتابٌ. (این کتاب است.)
• هذهِ سیارهٌ. (این ماشین است.)
• هذانِ طالبانِ. (این دو دانش آموز پسر هستند.)
• هاتانِ طالبتانِ. (این دو دانش آموز دختر هستند.)
• هؤلاءِ معلمونَ. (اینها معلمان هستند.)

۳.۲.۲. اسم اشاره دور

این اسم ها برای اشاره به کسایی یا چیزایی به کار میرن که از ما دور هستن.

جنسیت / تعداد	اسم اشاره	معنی
مفرد مذکر	ذلِکَ	آن (مرد/چیز)
مفرد مؤنث	تِلْکَ	آن (زن/چیز)
مثنی مذکر	ذانِکَ / ذَینِکَ	آن دو (مرد/چیز)
مثنی مؤنث	تانِکَ / تَینِکَ	آن دو (زن/چیز)
جمع (مذکر و مؤنث)	أُولئِکَ	آنها (مردان/زنان/چیزها)

مثال:

• ذلِکَ الرجلُ. (آن مرد.)
• تِلْکَ شجرهٌ. (آن درخت است.)
• أُولئِکَ مهندسُونَ. (آنها مهندسان هستند.)

۳.۳. نکات مهم اسم اشاره

• «ها» تنبیه: گاهی وقت ها ممکنه یه «ها» اول اسم اشاره ببینید، مثل «هذا» که خودش از «ذا» و «ها» (تنبیه) تشکیل شده. این «ها» برای هشدار و توجه دادنه.
• اشاره به غیرعاقل: یه نکته خیلی مهم! برای اشاره به جمع های غیرعاقل (یعنی چیزهایی که عقل ندارن، مثل کتاب ها، درخت ها)، از اسم اشاره مفرد مؤنث استفاده می کنیم. یعنی برای «کتاب ها» میگیم «هذهِ الکتبُ» و نه «هؤلاءِ الکتبُ». این اشتباه رایج رو حتماً یادتون باشه.
• اعراب اسم های اشاره: بیشتر اسم های اشاره مبنی هستن (حرکت آخرشون تغییر نمی کنه)، ولی اسم های اشاره مثنی (هذانِ/هذَینِ و هاتانِ/هاتَینِ) معرب هستن و مثل مثنی ها اعراب می گیرن (یعنی با الف و نون یا یاء و نون می بینیدشون).

۴. اعداد در زبان عربی (الأعداد)

بچه ها، رسیدیم به بخش آخر درس اول، یعنی اعداد! اعداد تو عربی هم قواعد خاص خودشون رو دارن که اگه اونا رو بلد باشید، می تونید به راحتی جملات رو با اعداد مختلف بسازید. کلاً اعداد دو نوع اصلی دارن: شمارشی (اصلی) و ترتیبی.

۴.۱. تعریف و انواع اعداد

• اعداد اصلی (شمارشی): اینا همون عددهایی هستن که برای شمردن به کار میرن و تعداد رو مشخص می کنن، مثل یک، دو، سه و…
• اعداد ترتیبی: این عددهارو برای نشون دادن ترتیب، نوبت یا مقام استفاده می کنیم، مثل اول، دوم، سوم و…

۴.۲. اعداد اصلی (شمارشی)

این بخش یکم قواعدش ریزه، پس با دقت بخونید:

۴.۲.۱. قواعد مطابقت عدد و معدود

«معدود» همون کلمه ایه که عدد برای اون به کار میره. مثلاً توی «سه کتاب»، «کتاب» میشه معدود.

1. اعداد ۱ و ۲:
   • با معدودشون از نظر جنسیت (مذکر/مؤنث) کاملاً مطابقت دارن.
   • بعد از معدود میان و نقش صفت رو دارن.
   • مثال: کتابٌ واحدٌ (یک کتاب)، طالبانِ اثنانِ (دو دانش آموز پسر)
2. اعداد ۳ تا ۱۰:
   • از نظر جنسیت، برعکس معدود میان! یعنی اگه معدود مذکره، عدد مؤنثه و برعکس.
   • قبل از معدود میان و معدودشون جمع و مجروره (مضاف الیه میشه).
   • مثال: ثلاثهُ کتبٍ (سه کتاب)، ثلاثُ طالباتٍ (سه دانش آموز دختر)
3. اعداد ۱۱ و ۱۲:
   • با معدودشون از نظر جنسیت کاملاً مطابقت دارن.
   • معدودشون مفرد و منصوبه (تمییز میشه).
   • عدد ۱۱: أحدَ عشرَ (مذکر)، إحدَی عشرهَ (مؤنث)
   • عدد ۱۲: اثنا عشرَ / اثنی عشرَ (مذکر)، اثنتا عشرهَ / اثنتی عشرهَ (مؤنث) (بخش اولش معربه و با اعراب مثنی میاد)
   • مثال: أحدَ عشرَ کوکباً (یازده سیاره)، إحدَی عشرهَ نجمهً (یازده ستاره)
4. اعداد ۱۳ تا ۱۹:
   • بخش اول عدد (یکان) از نظر جنسیت برعکس معدود میاد.
   • بخش دوم عدد (دهگان) از نظر جنسیت با معدود مطابقت داره.
   • معدودشون مفرد و منصوبه.
   • مثال: خمسهَ عشرَ طالباً (پانزده دانش آموز پسر)، خمسَ عشرهَ طالبهً (پانزده دانش آموز دختر)
5. مضارب ۱۰ (۲0، ۳0، …, 90):
   • جنسیت ثابت دارن و برای مذکر و مؤنث فرقی نمی کنن (عشرونَ، ثلاثونَ، أربعونَ و…).
   • معدودشون مفرد و منصوبه.
   • اینها رو بهشون «اعداد عقود» هم میگن.
   • مثال: عشرونَ کتاباً (بیست کتاب)
6. اعداد مرکب (۲۱ تا ۹۹):
   • اول یکان رو می نویسیم، بعد حرف «و» (واو عطف) و بعد دهگان.
   • قواعد یکان (۱و۲، ۳تا۹) و دهگان (مضارب ۱۰) سر جای خودشون هستن.
   • مثال: احدٌ و عشرونَ کتاباً (بیست و یک کتاب) (احد با کتاب مطابقت داره، عشرون ثابته)
   • مثال: ثلاثهٌ و عشرونَ طالباً (بیست و سه دانش آموز پسر) (ثلاثه برعکس طالب هستش، عشرون ثابته)

۴.۲.۲. نکات ظاهری و املایی اعداد

• تأثیر «ه» در برخی اعداد: گاهی ممکنه ببینید یه عدد مثلاً «سبع» باشه یا «سبعه». این «ه» توی بعضی از اعداد نشونه مؤنث بودنه و باید حواسمون به مطابقتش با معدود باشه، اما بعضی جاها هم ممکنه تغییر جنسیت رو نشون نده و فقط به خاطر ساختار عدد باشه (مثل قسمت دوم اعداد ۱۳ تا ۱۹).
• اشکال مختلف اعداد دو و دوازده: این اعداد به خاطر اعراب مثنی، ممکنه با «انِ» یا «ینِ» ظاهر بشن. مثلاً «اثنانِ» (مرفوع) و «اثنینِ» (منصوب/مجرور).

۴.۳. اعداد ترتیبی

اعداد ترتیبی، همونطور که از اسمشون پیداست، برای نشون دادن ترتیب به کار میرن.

۴.۳.۱. قواعد و ساختار

• اکثر اعداد ترتیبی روی وزن «فاعل» ساخته میشن، مثل «خامس» (پنجم)، «سابع» (هفتم).
• با معدودشون از لحاظ جنسیت و تعداد کاملاً مطابقت دارن.
• معمولاً «ال» تعریف دارن و بعد از معدود میان و نقش صفت رو دارن.
• مثال: الدرسُ الأوّلُ (درس اول)، الصفحهُ الثانیهُ (صفحه دوم).

۴.۳.۲. نکات تکمیلی اعداد ترتیبی

• «الأوّل» و «الأولی»: برای مذکر از «الأوّل» و برای مؤنث از «الأولی» استفاده می کنیم.
• کاربرد «ه» در اعداد ترتیبی مؤنث: اعداد ترتیبی از دوم تا نوزدهم اگه برای معدود مؤنث به کار برن، همراه «ه» میان، مثل «الحصهُ الخامسهُ» (زنگ پنجم).
• اعداد ترتیبی دو رقمی: مثل اعداد اصلی، اول یکان و بعد دهگان رو میاریم، اما هر دو بخش باید ترتیبی باشن. مثال: «الدرسُ الخامسُ و العشرونَ» (درس بیست و پنجم).

قواعد اعداد، به خصوص در بخش شمارشی، شاید در ابتدا پیچیده به نظر بیاد. اما با تمرین و تکرار زیاد و ساختن جملات مختلف، این قواعد ملکه ذهنتون میشه و دیگه براتون دردسرساز نخواهد بود.

۴.۴. کاربردهای خاص اعداد در عربی

اعداد فقط برای شمردن نیستن، تو جاهای دیگه ای هم کاربرد دارن:

۴.۴.۱. عملیات ریاضی

توی عربی هم برای چهار عمل اصلی اصطلاحات خاص خودشون رو داریم:

عملیات	نماد	نحوه بیان در عربی
جمع	+	زائدُ
تفریق	–	ناقِصُ
ضرب	×	ضَربٌ فی
تقسیم	÷	تَقسیمٌ عَلی

مثال: خمسهٌ زائدُ ثلاثهٍ یُساوی ثمانیهً. (پنج به علاوه سه مساوی هشت است.)

۴.۴.۲. بیان درصد

برای گفتن درصد، از ساختار «عدد + فی المئه» استفاده می کنیم.

مثال: خمسونَ فی المئهِ (پنجاه درصد)

۴.۴.۳. بیان ساعت

• ساعت بدون دقیقه: از اعداد ترتیبی استفاده می کنیم.
  • الساعهُ الرابعهُ (ساعت چهار)
• ساعت با دقیقه: برای ساعت از عدد ترتیبی و برای دقیقه از عدد شمارشی استفاده می کنیم.
  • الساعهُ الخامسهُ و ثلاثونَ دقیقهً (ساعت پنج و سی دقیقه)
  • الساعهُ الثامنهُ و النِّصفُ (ساعت هشت و نیم)

۴.۵. نکات عمومی و تکمیلی درباره اعداد

• جمع های خاص: بعضی اعداد جمع های مخصوص به خودشون رو دارن که باید بلد باشید. مثلاً جمع «عشره» میشه «عَشَرات» (ده ها)، جمع «مئه» میشه «مِئات» (صدها) و جمع «ألف» میشه «آلاف» (هزاران).
• نقش صفت گونه عدد: اگه عدد بعد از معدود خودش بیاد، نقش صفت رو بازی می کنه و از لحاظ جنسیت، تعداد و اعراب با معدودش مطابقت داره.
  • الکتبُ الخمسهُ (پنج کتاب – که در اینجا عدد نقش صفت رو داره)

۵. تمرینات جامع و چهارگزینه ای (فقط نمونه سوال، بدون پاسخنامه!)

خب، تا اینجا که تمام قواعد درس اول عربی دهم انسانی رو با هم مرور کردیم. حالا نوبت تمرینه! برای اینکه مطمئن بشیم مطالب رو خوب یاد گرفتید، چند تا سوال چهارگزینه ای براتون آوردم. سعی کنید بدون نگاه کردن به جواب (که البته اینجا جوابی نیست!) خودتون رو محک بزنید و ببینید چقدر آماده اید. این سوالات شبیه سوالات کنکور و امتحانات نهایی هستن تا با سبک اونها هم آشنا بشید.

1. عَیِّنِ الصیغهَ المناسبهَ للفعلِ «ذَهَبَ» للمفردهِ المؤنثهِ المخاطبهِ:
   1. تَذْهَبُ
   2. ذَهَبْتِ
   3. یَذْهَبْنَ
   4. ذَهَبَتْ
2. فی أیّ جملهٍ استُخدِمَتْ ضمیرُ متصلٍ فی محلِّ المفعولِ بهِ؟
   1. کتابُهُ جمیلٌ.
   2. لَهُ أخٌ کبیرٌ.
   3. سَألْتُهُ عن عنوانِهِ.
   4. مِنْکُم خیرُ الناسِ.
3. عَیِّنِ الخطأَ فی استخدامِ اسمِ الإشارهِ:
   1. هذا الرجلُ صادقٌ.
   2. هؤلاءِ الشجراتُ عالیهٌ.
   3. تِلْکَ امرأهٌ صالحهٌ.
   4. هذانِ الطالبانِ مجتهدانِ.
4. أیُّ عبارهٍ صحیحهٌ فی الأعدادِ؟
   1. أربعهُ کتبٍ.
   2. أربعُ طلابٍ.
   3. أربعَ طالباتٍ.
   4. أربعونَ کتاباً.
5. کَمْ ساعهً فی یومٍ؟ (پاسخ این سوال با عدد اصلی و سپس با عدد ترتیبی مناسب)
   1. أربعٌ و عشرونَ ساعهً.
   2. الساعهُ الرابعهُ و العشرونَ.
   3. احدی و عشرونَ ساعهً.
   4. اثنتا عشرهَ ساعهً.

توصیه می کنم بعد از اینکه حسابی روی قواعد مسلط شدید، خودتون هم برای خودتون سوال طرح کنید و حل کنید. اینطوری هم خلاقیتتون بیشتر میشه و هم مطالب رو عمیق تر یاد می گیرید. استفاده از تمرین درس ۱ عربی دهم انسانی با جواب (البته اگه جایی پیدا کردید) هم می تونه خیلی بهتون کمک کنه.

نتیجه گیری

بچه ها، درس اول عربی دهم انسانی، همونطور که دیدید، مباحث خیلی مهم و پایه ای رو پوشش میده. از صیغه های افعال که مثل شناسنامه فعل عمل می کنن، تا ضمایر که بهمون کمک می کنن از تکرار اسم ها جلوگیری کنیم، و اسم های اشاره که برای نشون دادن دور و نزدیک به کار میرن، و در نهایت هم دنیای پر از قاعده اعداد. هر کدوم از این مباحث، یه بخش جدایی ناپذیر از دستور زبان عربی هستن و اگه خوب اونا رو یاد بگیرید، تو درس های بعدی عربی و حتی کنکور، خیلی جلو می افتید.

کلید موفقیت تو درس عربی، مثل هر درس دیگه ای، مرور منظم و تمرین زیاده. این درسنامه و نکات درس اول عربی دهم انسانی که اینجا براتون آوردیم، می تونه یه جزوه کامل درس اول عربی دهم انسانی باشه و بهتون کمک کنه تا این مباحث رو عمیقاً درک کنید. بعد از اینکه این نکات رو خوندید، حتماً سراغ کتاب درسیتون برید و تمام تمرین ها رو حل کنید. هرچی بیشتر تمرین کنید، قواعد تو ذهنتون بهتر جا میفته و دیگه هیچ سوالی نیست که از پسش برنیاید.

پس با انگیزه و پشتکار، این درس رو عالی یاد بگیرید و مطمئن باشید که همین درس اول، سکوی پرتاب شما به سمت موفقیت تو درس عربیه. برای درس های بعدی هم آماده باشید، چون با همین روش می تونید همه رو یکی یکی فتح کنید!