پزشکی و سلامتکسب و کار ایرانی

کدام قهوه خواص بیشتری دارد

بعضی ها بعد از خیار و نمک، قهوه و کتاب را بهترین زوج دنیا می دانند! مخصوصا برای آنهایی که عاشق مطالعه و کار های خلاقانه هستند. از قهوه خانه های قدیمی گرفته تا کافه های امروزی، قهوه به مرور جای خودش را در فرهنگ ایرانی بازکرده است. درست است که و با هم رقابت تنگاتنگی دارند و هر کدام طرفداران سینه چاک خودشان را دارند، اما ما در این مطلب سراغ خرید قهوه ساز مباشی‎ و انواع قهوه و خواصش رفته ایم. خدا را چه دیدید شاید شما هم از این نوشیدنی خاص خوش تان آمد و به صف شیفتگان قهوه پیوستید!

درخت قهوه چه شکلی است؟

اگر درخت قهوه را برای اولین بار از نزدیک ببینید احتمالا مثل ما فکرش را هم نمی کنید که میوه های قرمزِ گیلاس مانندِ این درخت قرار است روزی به تلخ ترین نوشیدنی جهان تبدیل شوند! درخت های 3 تا 10 متری قهوه در مناطق گرمسیری رشد می کنند و بعد از حدود 3 تا 5 سال بار می دهند. پوستِ میوه های قرمز این درخت را بعد از برداشت می کَنند و دانه های سبز به دست آمده را بعد از حرارت دادن، به دانه های قهوه ای تبدیل می کنند. پوستِ میوه های قرمز درخت قهوه را بعد از برداشت می کَنند و دانه های سبز به دست آمده را بعد از حرارت دادن، به دانه های قهوه ای تبدیل می کنند.

قهوه از کجا آمده؟

درباره تاریخچه ی قهوه روایت های مختلفی وجود دارد که نمی  توان آن ها را به راحتی تایید یا رد کرد. مثلا یکی از جالب ترین هایش این است که می گویند قهوه را اولین بار چوپانی در اتیوپی در قرن نهم میلادی کشف کرد. این چوبان وقتی که دید گوسفندهایش با خوردن میوه ی قهوه، انرژی بیشتری دارند و شب ها هم کمتر می خوابند، به فکر این افتاد که خودش هم این میوه را امتحان کند! (البته گفتیم که… معلوم نیست این داستان ها چقدر درست باشند!)

قهوه از چه زمانی وارد ایران شد؟

برخی ها ورود قهوه به ایران را مربوط به دوران صفویه می دانند و می گویند در همان زمان شخصی به نام کاشف الدینِ داروساز، درباره خاصیت ها و مضرات قهوه رساله ای می نویسد و شاه عباس هم از این رساله استقبال می کند. همین موضوع باعث می شود تا قهوه به ایران بیاید و جزء نوشیدنی های روزمره ی مردم شود. البته سهم  قاجارها را هم نباید دست کم گرفت. بالاخره آن ها بودند که کلماتی مثل قهوه خانه و قهوه چی و قهوه باشی را به دایره لغات ایرانی ها اضافه کردند.

با خواص قهوه بیشتر آشنا شوید

قهوه برای بعضی ها یک نوشیدنی تفریحی است که بود و نبودش فرقی ندارد. برای بعضی ها اما قهوه چیزی است که زندگی شان به آن گره خورده و دعادعا می کنند که از این همه قهوه خواری(!) خواصی هم عاید سلامتی شان شود. خبر خوش این است که قهوه هم خواصی دارد: مثلا آنتی اکسیدان های موجود در این نوشیدنی به بهبود بیماری هایی مثل سرطان، بیماری های قلبی عروقی، سکته و آرتروز کمک می کند. البته ناگفته پیداست که نوشیدن بیش  از حد قهوه هم ضررهای خاص خودش را دارد. تعدادی از خاصیت های قهوه شامل موارد زیر هستند:

  • کمک به تمرکز و افزایش ظرفیت حافظه کوتاه مدت
  • کاهش خطر ابتلا به بیماری های زوال عقل
  • کاهش ریسک ابتلا به بیماری های کبدی
  • کم کردن خطر ابتلا به دیابت نوع
  • افزایش انرژی به خصوص برای ورزشکاران
  • کمک به تناسب اندام و لاغری

انواع قهوه چیست؟

از طرفداران قهوه که بپرسید «چرا قهوه؟»، در جواب  می گویند عاشق عطر و طعم اش شده اند و موقع خستگی، فقط یک فنجان قهوه است که آنها را سرِ کیف می آورد. تنوع قهوه نیز یکی دیگر از دلایلی است که این عشاق قهوه به این راحتی ها از آن دل نمی کَنند.  قهوه ها را براساس نژاد، طرز تهیه و دم آور، به انواع مختلفی تقسیم می کنند. برخی از معروف ترین نوشیدنی های برپایه قهوه عبارتند از: قهوه عربیکا، قهوه روبوستا، اسپرسو، قهوه فرانسوی، قهوه ترک، قهوه عربی، موکا، لاته، آمریکانو و نسکافه. انواع قهوه بر اساس نژاد قهوه را از نظر نژاد می توان به دو دسته ی عربیکا و روبوستا تقسیم کرد:

قهوه عربیکا بیشترین میزان تولید در جهان را دارد. درخت این قهوه در ارتفاعات 800 تا 2هزار متری کاشته می شود و به همین دلیل به قهوه ی کوهی هم معروف است. البته به خاطر طعم بسیار خوب و کیفیتش مطلوبش قیمتش هم آن بالا بالاها سیر می کند! ریشه قهوه عربیکا به ارتفاعات یمن، اتیوپی و سودان برمی گردد. از خواص این قهوه می توان به داشتن قند و انرژی بالا اشاره کرد. ضمنا برای افرادی که می خواهند وزن اضافه کنند هم یک انتخاب دلچسب و بی نظیر به حساب می آید. عربیکا چربی و ترشی بیشتری نسبت به قهوه های دیگر دارد. البته کافئین آن نسبت به قهوه روبوستا کمتر است. قهوه ایلی از معروف ترین برند های نژاد عربیکا است که می توانید آن را از باسلام سفارش بدهید. قهوه عربیکا بیشترین میزان تولید در جهان را دارد.

قهوه روبوستا درخت را در ارتفاعات 800 تا 900 متری می کارند. روبوستا برعکس عربیکا، شهرت و طرفداران کمتری دارد چون زیادی تلخ است. با این حال اگر می خواهید از قهوه تان خامه و کرم بگیرید، بهتر است سراغ همین قهوه بروید. روبوستا کافئین بالایی هم دارد و از این نظر قهوه ی سنگینی به حساب می آید. این قهوه بیش تر در ویتنام، برزیل، اندونزی و هند تولید می شود و از خواص آن می توان به ایجاد تمرکز و هوشیاری، افزایش متابولیسم بدن و کمک به کاهش وزن اشاره کرد. انواع قهوه بر اساس شیوه آماده شدن فارغ از تقسیم بندی قهوه به عربیکا و روبوستا، قهوه ها بر اساس شیوه آماده شدنشان هم به انواع مختلفی تقسیم می شوند:

قهوه اسپرسو برای تهیه ی اسپرسو دانه های قهوه را به  اندازه ی دانه های نمک آسیاب می کنند. جالب است بدانید که این شیوه ی آسیاب و دم کردن اسپرسو را ایتالیایی ها به دنیا معرفی کرده اند. در واقع همین دانه های ریز هستند که در نهایت تحت فشار آبِ داغ، به اسپرسو تبدیل می شوند. راستی اگر قهوه خور نیستید بهتر است فعلا بیخیال شوید، چون حتی اسپرسوخورهای قهار هم قهوه خوردن را از اسپرسو شروع نکرده اند! (پیشنهاد ما برای شروع لاته، موکا یا آمریکانو است.) اگر قهوه خور نیستید بهتر است فعلا بیخیال این قهوه شوید، چون حتی اسپرسوخورهای قهار هم قهوه خوردن را از اسپرسو شروع نکرده اند!

قهوه فرانسه همانی است که با دستگاه قهوه ساز قطره ای یا فرنچ پرس تهیه می شود. حالا اینکه می خواهید برای تهیه این نوشیدنی از کدام نژاد قهوه استفاده کنید، کاملا به سلیقه ی خودتان بستگی دارد. قهوه عربی همان طور که از اسم این قهوه پیداست، بیش تر در کشورهای عرب زبان و جنوب ایران کشت و تولید می شود. این قهوه را در وسیله ای به نام دَله و با افزودن برخی ادویه ها آماده می کنند. نکته کنکوری تهیه قهوه عربی این است که وقتی به جوش آمد، به هیچ وجه آن را هم نزنید. راستی معمولا به این قهوه شکر اضافه نمی کنند.

قهوه ترک برای تهیه دانه های قهوه را خیلی ریز آسیاب می  کنند و آن قدر با حرارت ملایم تفتش می دهند تا بافت خیلی نرمی مثل آرد پیدا کند. یک قاشق مرباخوری قهوه ترک، یک فنجان آب سرد و یک ظرف قهوه معمولی کافی است تا قهوه ترکتان آماده شود. برای عمل آوردن این قهوه باید آن را روی حرارت ملایم قرار بدهید و بعد منتظر بمانید تا کف روی قهوه بالا بیایید. وقتی این اتفاق افتاد، وقت آن شده که قهوه تان را از روی حرارت بردارید و نوش جان کنید.  یک قاشق مرباخوری قهوه ترک، یک فنجان آب سرد و یک ظرف قهوه معمولی کافی است تا قهوه ترکتان آماده شود.  لاته قهوه لاته از ترکیب قهوه اسپرسو با شیر داغی که تحت فشار بوده است، تهیه می شود. فشاری که روی شیر داغ ایجاد می شود، همان چیزی است که باعث می شود لاته کف کند.

آمریکانو همان اسپرسوی خودمان است! منتها غلظت کمتری دارد و مناسب کسانی است که نمی خواهند قهوه غلیظ و سنگین بخورند. موکا مخصوص کسانی است که عاشق طعم شکلات هستند. شیر و شکلات آب شده، از ترکیبات اصلی موکا هستند. قهوه فوری (نسکافه) مخصوص کسانی است که حس وحال و وقت آماده کردن قهوه های دمی را ندارند. درواقع همه چیز از قبل آماده شده  و تنها کاری که باید بکنید این است که یک فنجان آب جوش به قهوه تان اضافه کنید و نوشیدنی تان را هم بزنید و تمام! قهوه فوری مخصوص کسانی است که حس وحال و وقت آماده کردن قهوه های دمی را ندارند.

سوالات متداول درباره انواع قهوه

قهوه چه خاصیت های برای سلامتی دارد؟  قهوه علاوه بر افزایش انرژی و تمرکز و حافظه ی کوتاه مدت، به پیشگیری از بیماری هایی مثل سرطان، بیماری های قلبی و کبدی و… نیز کمک می کند. قهوه عربیکا و روبوستا چه فرقی دارند؟ قهوه عربیکا نسبت به روبوستا کافئین کمتر و چربی بالاتری دارد. عربیکا مناسب تهیه ی قهوه های اسپرسو است. در مقابل روبوستا، استقامت بیشتری دارد و در نتیجه مناسب قهوه ی دمی است. قهوه آمریکانو چیست؟  آمریکانو همان اسپرسو است، منتها غلظت کمتری دارد و مناسب کسانی است که نمی خواهند قهوه غلیظ و سنگین بخورند.

لیلا بنی نعمتی

من لیلا هستم، خبرنگاری که با نگاهی به آینده، مسائل امروز را تحلیل می‌کنم. در این سایت، با بررسی روندهای اجتماعی و اقتصادی، به دنبال درک بهتر چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی جامعه در آینده هستم.