راه های درمان کبد چرب گرید ۳
روزه‌داری برای بسیاری از بیماران از جمله افراد با مشکلات گوارشی منع شده است. هرچند خالی نگه داشتن معده به مدت چندین ساعت بعضی از بیماری‌ها را تشدید می‌کند، اما این امر برای کبد چرب کاملا برعکس است. به عبارت بهتر، روزه داری و کبد چرب نه تنها هیچ منافاتی با هم ندارند، بلکه روزه برای بهبود بیماری کبد چرب بسیار مفید است. چراکه علت بیماری‌های مزمن و شایعی مانند کبد چرب بیش از هرچیز به رژیم غذایی و سبک زندگی فرد برمی‌گردد. بنابراین بیماران مبتلا به کبد چرب با تغییر در این دو مورد میتوانند سلامتی خود را دوباره به دست آورند. متخصصان معتقدند روزه داری تاثیر چشمگیری در بهبود کبد چرب دارد. اما ارتباط روزه داری و کبد چرب در چیست؟ روزه چگونه می‌تواند تاثیر مثبتی روی کبد چرب بگذارد؟ در این مقاله به بررسی این سوالات می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
کبد چرب چیست؟
پیش از آنکه درباره ارتباط روزه داری و کبد چرب صحبت کنیم، ابتدا بهتر است که با بیماری کبد چرب بیشتر آشنا شویم. بیماری کبد چرب به تجمع چربی اضافی در سلول‌های کبدی اشاره دارد. کبد چرب سهم بزرگی از بیماری‌های کبدی را در سطح جهان به‌خصوص کشورهای غربی به خود اختصاص داده است. چربی اضافی در کبد باعث التهاب آن شده و با گذشت زمان آسیب‌های شدیدی به کبد وارد می‌کند.
علت اصلی چربی کبد مصرف بیش از حد انرژی یا کالری است. رژیم غذایی با اسیدهای چرب اشباع‌شده، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و فروکتوز، کالری و انرژی زیادی به همراه دارند.
این بیماری با چاقی، مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک همراه است که در نهایت می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مانند سیروز، سرطان کبد، نارسایی‌های کبدی یا بیماری‌های قلبی شود.
انواع کبد چرب کدامند؟
به‌طورکلی دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد: الکلی و غیرالکلی.
بیماری کبد چرب الکلی در اثر نوشیدن بیش از حد الکل به وجود می‌آید. نوشیدن الکل باعث تجمع چربی در کبد شده و در نهایت بافت آن را دچار زخم می‌کند. اما بیماری کبد چرب غیرالکلی معمولا ناشی از مصرف بیش از اندازه چربی و مواد قندی و همچنین عدم تحرک است.
از دیدگاه پزشکی، بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) به دو دسته کبد چرب الکلی ساده و استئوهپاتیت الکلی تقسیم می‌شود. بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) نیز دارای سه نوع مختلف است. انواع آن عبارت‌اند از: کبد چرب غیرالکلی ساده، استئوهپاتیت غیرالکلی و کبد چرب حاد بارداری.
اثر روزه بر کبد چرب چیست؟
روزه‌داری یک عمل مذهبی در ماه رمضان است که در این زمان مسلمانان از سحر تا افطار از خوردن و آشامیدن منع می‌شوند. در این ماه افراد بازه افطار تا سحر را به دریافت مواد غذایی گذرانده و در عوض، از سحر تا افطار هیچ نوشیدنی و غذایی مصرف نمی‌کنند. عدم خوردن و آشامیدن در طول روز باعث می‌شود بدن گلوکز مورد نیاز خود را از چربی‌های تجمع‌شده در کبد دریافت کند.
در طی ۱۰ سال اخیر یک رژیم لاغری جدید مشابه روزه‌داری اسلامی رواج یافته است. این روش که روزه‌داری متناوب نام دارد، ۲۴ ساعت شبانه‌روز را به دو بازه ۸ و ۱۶ ساعته تقسیم می‌کند. بازه ۸ ساعته به دریافت غذا اختصاص می‌یابد و بازه ۱۶ ساعته باید ناشتا طی شود.
به نقل از مقاله‌ای در مجله BMC Gastroenterology، رعایت رژیم روزه‌داری طی ۴ تا ۱۲ هفته به‌طور موثری باعث کاهش وزن و همچنین کاهش چربی کبد می‌شود. با انجام مشاهدات اولیه طی این مقاله، از این استراتژی می‌توان به‌عنوان درمانی موثر برای بیماران کبدی نام برد.
آیا بیماران مبتلا به کبد چرب میتوانند روزه بگیرند؟
بیماری کبد چرب در افراد چاق و مبتلا به اضافه‌وزن با سرعت بیشتری در حال افزایش است. کبد چرب می‌تواند در اثر عوامل متعددی مانند ژنتیک، سبک زندگی ناسالم و تغذیه نامناسب ایجاد شود. شایع‌ترین علت این بیماری را می‌توان دریافت کالری بیش از حد نیاز بدن به‌صورت اسیدهای چرب دانست.
از همین رو، چندین استراتژی درمانی می‌تواند روند بهبود کبد چرب را تسریع کند که اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی از مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. بنابراین بین روزه داری و کبد چرب ارتباط خوبی برقرار است و بیماران مبتلا به این مشکل میتوانند با استفاده از این استراتژی در طول چند هفته کبد خود را تا حد زیادی بهبود بخشند.
روزه داری و کبد چرب گرید ۳
به‌طورکلی برای بیماری کبد چرب چهار درجه یا گرید تعریف می‌شود. کبد چرب گرید ۱ و ۲ ابتدایی‌ترین نوع این بیماری است. کبد چرب گرید ۳ (با نام فیبروز کبدی) و کبد چرب گرید ۴ (با نام سیروز کبدی)، نوع حادتر چربی کبد هستند.
ارتباط روزه داری و کبد چرب تنها به گرید ۱ و ۲ محدود می‌شود. به عبارت بهتر، با روزه‌داری و داشتن فعالیت بدنی روزانه می‌توانید درجه‌های اول و دوم آن را کنترل کنید. اما وضعیت کبد در گرید ۳ بسیار پیچیده‌تر و سخت‌تر است. بنابراین درمان و کنترل آن با رژیم مناسب و فعالیت بدنی امکان‌پذیر نبوده و به مراقبت پزشک احتیاج دارد.
آیا روزه برای کبد چرب ضرر دارد؟
زمانی‌که کبد قادر به شکستن چربی‌ها نباشد، دچار مشکل می‌شود. کبد چرب اغلب در افراد دارای اضافه‌وزن مخصوصا کسانی که شکم بزرگی دارند، مشاهده شده و خطر آن نسبت به افراد دیگر بیشتر است. بنابراین کاهش وزن می‌تواند یک روش فوق‌العاده برای بهبود کبد چرب باشد.
تاثیر روزه داری و کبد چرب روی یکدیگر به حدی است که در حال حاضر بسیاری از پزشکان افراد مبتلا به کبد چرب را به گرفتن روزه تشویق می‌کنند. البته روزه داری تنها برای کبد چرب گرید ۱ و ۲ مفید است. اما در مراحل بالاتر و یا نارسایی‌های کبدی ممکن است با کاهش قند خون و سطح هوشیاری فرد همراه باشد. به همین دلیل گرفتن روزه به این افراد توصیه نمی‌شود.
خطرات روزه گرفتن برای بیماران کبد چرب چیست؟
ارتباط مثبت یا منفی روزه داری و کبد چرب کاملا به درجه چربی کبد بستگی دارد. در صورتی که فردی مبتلا به کبد چرب گرید ۱ و ۲ باشد، روزه گرفتن نه تنها هیچ خطری برایش ندارد، بلکه بسیار مفید و تاثیرگذار است.
در مراحل بالا و در نارسایی‌های کبدی ممکن است خطرناک باشد؛ زیرا ساخت گلوکز از گلیکوژن برای بیماران کبدی در این شرایط ممکن نیست. از همین رو، روزه‌داری باعث پایین آمدن سطح قند خون در فرد شده و مشکلاتی برایش ایجاد می‌کند. کاهش سطح هوشیاری و تشدید شدن چربی کبد در این افراد از دیگر خطراتی است که فرد را تهدید می‌کند.
فواید روزه برای بهبود و درمان کبد چرب چیست؟
به گزارش مجله پزشکی Sciencedaily، یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه سیدنی استرالیا با استفاده از پیشرفته‌ترین ابزارهای تحلیل، رابطه‌ای بین روزه داری و کبد چرب پیدا کردند. آن‌ها ابتدا با انجام آزمایشی روی موش‌ها دریافتند که روزه‌داری می‌تواند تاثیر مثبتی روی پروتئین‌های کبد چرب بگذارد.
بنابراین می‌توان گفت که روزه داری تاثیر فوق‌العاده‌ای روی متابولیسم اسیدهای چرب دارد. در این شرایط، یک پروتئین تنظیم‌کننده نقش مهمی در کنترل مسیرهای بیولوژیکی در کبد و سایر ارگان‌های بدن بازی می‌کند. این محققان دریافتند که پروتئین HNF4-(alpha) که تعداد زیادی از ژن‌های کبد را تنظیم می‌کند، نقش مهمی در روزه‌داری متناوب به عهده دارد.
از آنجایی که ساختار روزه‌داری اسلامی مشابه روزه‌داری متناوب است، می‌توان نتیجه گرفت که روزه‌داری اسلامی نیز در درمان و بهبود کبد چرب موثر عمل می‌کند.
بایدها و نبایدهای روزه داری برای بیماران کبدی
یکی از اصلی‌ترین راه های درمان بیماری کبد چرب روزه داری است. اگر می‌خواهید کبد چرب خود را با این روش درمان کنید، باید به اصول آن پایبند باشید. به‌عنوان مثال، افطار روزه با غذاهای چرب یا فست‌فود هیچ کمکی به بهبود بیماری‌های کبدی نمی‌کند. رژیم غذایی صحیح مهم‌ترین عامل در درمان کبد چرب است. بنابراین در تهیه سحری یا افطار خود به رژیم غذایی زیر توجه کنید:
- مقدار زیادی میوه و سبزیجات مصرف کنید.
- دانه‌های خوراکی پرفیبر مانند حبوبات و غلات را به وعده غذایی خود اضافه کنید.
- مقدار بسیار کمی قند، نمک، چربی ترانس، کربوهیدرات تصفیه‌شده و چربی اشباع‌شده (مثل گوشت قرمز) مصرف کنید.
باید از موارد زیر در وعده سحر یا افطار خود پرهیز کنید:
- مصرف الکل که عامل اصلی بیماری کبد چرب و سایر بیماری‌های کبدی است را کنار بگذارید.
- خوردن غذاهای شیرین مانند آب‌نبات، کلوچه، نوشابه، آب‌میوه‌ها و… که باعث افزایش میزان تجمع چربی در کبد می‌شوند را از وعده‌های غذایی خود حذف کنید.
- از خوردن غذاهای سرخ‌شده که سرشار از چربی و کالری هستند، پرهیز کنید.
- از مصرف بیش از حد نمک که آب بدن را دفع می‌کند، پرهیز کنید.
- مصرف نان سفید، برنج و ماکارونی که به دلیل کمبود فیبر، قند خون را بیش از غلات افزایش می‌دهند را کنار بگذارید.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی روزه داری و کبد چرب و ارتباط آن‌ها با یکدیگر پرداختیم. دیدیم که روزه‌داری اسلامی در ماه رمضان می‌تواند روی کاهش چربی کبد تاثیر بگذارد. بنابراین با تنظیم یک رژیم غذایی مناسب و تغییر در سبک زندگی خود می‌توانید چربی کبد خود را کنترل کرده و در راستای بهبود سلامت آن گامی بردارید. علاوه بر اصلاح رژیم غذایی، انجام ورزش‌های هوازی روزانه به مدت ۳۰ دقیقه نیز می‌تواند به کاهش وزن اضافی و مدیریت بیماری کبد کمک کند.
سوالات متداول
در طول روزه چه اتفاقی برای کبد می‌افتد؟
به‌طورکلی کبد و عضلات گلوکز را ذخیره می‌کنند تا هرگاه بدن به قند احتیاج داشته باشد، آن را در جریان خون آزاد کنند. این روند در حین روزه‌داری دچار تغییراتی می‌شود. بعد از تقریبا ۸ ساعت ناشتایی، کبد از آخرین ذخایر گلوکز خود استفاده می‌کند. در این مرحله بدن وارد حالت ناشتایی شده و گلوکز خود را از طریق سوزاندن چربی تامین می‌کند. بدین ترتیب در حین روزه داری، چربی‌های اضافی کبد از بین می‌روند.
آیا روزه داری می‌تواند کبد چرب را بهبود ببخشد؟
روزه‌داری باعث پایین آمدن سطح قند خون در بدن می‌شود. در نتیجه بدن گلیکوژن موجود در کبد را برای تنظیم قند خون مصرف می‌کند. این امر در نهایت باعث کاهش گلیکوژن و از بین رفتن چربی‌های کبد می‌شود. بنابراین روزه‌داری با کاهش وزن به بهبود کبد چرب کمک می‌کند.
آیا روزه داری به کبد چرب آسیب می‌رساند؟
گرفتن روزه از طریق سوزاندن چربی‌های اضافی بدن، وزن را کاهش می‌دهد. البته در این حالت خون اسیدی شده و ممکن است باعث بوی بد دهان، خستگی و سایر علائم ناخوشایند شود. مدت زمان روزه‌داری بهتر است بین ۴ تا ۱۲ هفته باشد. روزه‌داری بیشتر از این زمان می‌تواند آسیب‌های جدی به کلیه‌ها و کبد وارد کنند.
برای تاثیر بهتر روزه داری روی کبد چرب چه غذاهایی مفید است؟
از قهوه، سبزیجات سبز از جمله کلم بروکلی و اسفناج، ماهی، بلغور جو دو سر، گردو، آووکادو، شیر و سایر لبنیات کم‌چرب، دانه‌های آفتابگردان، روغن زیتون، سیر وچای سبز برای تاثیر بهتر روزه داری روی کبد چرب استفاده کنید.
منابع:
medicalnewstoday
healthline
sciencedaily
nutritionforlifehealthcare
bmcgastroenterol
drkoohdani
pezeshk
این روزها کبد چرب جزو بیماری‌هایی است که شیوع بسیار بالایی دارد. به نقل از روابط عمومی پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ معاون تحقیقات وزیر بهداشت، همزمان با “روز بین‌الملل NASHT” کبد چرب را شایع ترین بیماری کبدی در ایران عنوان کرد. برای درمان کبد چرب نیاز است که در مورد آن اطلاعاتی بدست آوردید. کبد چرب، 4 گرید دارد که گرید 3 آن فیبروز نامیده می شود. در ادامه این مقاله، مفصل به این بیماری خواهیم پرداخت.
کبد چرب گرید ۳ چیست؟
سلول‌های کبد، در حالت عادی دارای مقداری چربی ذخیره شده در خود هستند. همانطور که می‌دانید، خون پس از جذب مواد غذایی در روده به کبد می‌رود تا گلوکز و چربی را در آن ذخیره کند. گلوکز به صورت گلیکوژن در کبد ذخیره می‌شود. اما حجم چربی ذخیره شده در چربی کمتر از قند یا همان گلوکز است. به همین دلیل افزایش مقدار این دو ماده غذایی در رژیم غذایی منجر به وخامت اوضاع سلول‌های کبدی می‌شود. اگر میزان چربی که در سلول‌های کبدی اندوخته شده از ۵ تا ۱۰ درصد وزن بدن بیشتر شود، فرد مبتلا به کبد چرب است. کبد چرب بر اساس میزان این چربی اندوخته شده به ۴ گرید طبقه بندی می‌شود. گرید 1 و 2 شرایطی هستند که چربی اندوخته شده در سلول‌ها با استفاده از رژیم غذایی و داروهای تجویزی متخصص تغذیه بهبود می‌یابد. گرید 1 عموما بی علامت است. اما گرید 2 علائم و روش‌های تشخیصی خاص خود را دارد.
گرید ۳ کبد چرب باعث التهاب کبد و بروز فیبروز کبدی می‌شود. این شرایط حالتی است که سلول‌های کبدی چربی بالایی دارند. در نتیجه در برخی از وظایف کبد اختلال ایجاد می‌شود. گرید ۴ کبد چرب همان سیروز کبدی می‌باشد. در این شرایط اکثر سلول‌ها درگیر هستند و کبد نمی‌تواند انجام وظیفه کند. به همین دلیل بیمار باید در اولین فرصت پیوند کبد دریافت کند. در ادامه با گرید ۳ کبد چرب بیشتر آشنا می‌شویم.
کبد چرب گرید 3 چه علائمی دارد؟
گرید ۳ کبد چرب نیاز به نظارت مستقیم متخصص گوارش دارد. این شرایط برای بیمار وخیم است. در این شرایط علائم بیماری به وضوح بروز می‌کند. دیواره کبد و بافت‌های آن در گرید ۳ کبد چرب کاملا درگیر هستند. همچنین دیافراگم بیمار نیز مسدود می‌باشد.
حجم چربی ذخیره شده در کبد چرب گرید 3، بالاست. همچنین تنها بخشی از کبد درگیر این چربی نیست و تمام آن اشباع است. التهاب کبد نیز به همین دلیل ایجاد می‌شود. این التهاب منجر می‌شود تا دیگر اندام‌های داخلی بدن به کبد کمک کنند تا گردش خون در کبد متوقف نشود. اما گاهی کبد آنقدر ضعیف است که حتی نمی‌تواند به این کمک ها پاسخ دهد.
در این حالت شریان‌ها و عروق در حال تلاشند تا مواد مغذی را به بدن برسانند و سموم را دفع کنند. عبور از این گرید به سیروز کبدی یا گرید ۴ منجر می‌شود.
علائم کبد چرب گرید ۳ به شرح زیر می‌باشد:
- رنگ زرد بیمار
- مشهود شدن رگ‌های شکم از روی پوست
- متورم شدن شکم
- بی‌هوشی‌های ناگهانی
- کما
- احتیاج به دیالیز کلیه
این شرایط تنها به واسطه رژیم غذایی درمان نمی‌شود. افرادی که به گرید ۳ کبد چرب مبتلا هستند باید حتما تحت نظر متخصص گوارش باشند و از التهاب بیشتر کبد خود جلوگیری کنند. متخصص گوارش برای درمان این سطح از کبد چرب باید از مهارت و تجربه بسیار بالایی برخوردار باشد.
کبد چرب گرید 3 چه عوارضی را به دنبال دارد؟
کبد چرب گرید 3 عوارض زیادی برای بیمار به وجود می آورد که در زیر به مهم ترین آ ها اشاره می شود:
- کاهش کیفیت تصفیه خون و متعاقبا افزایش مواد سمی و عفونی در بدن
- مسدود شدن رگ‌های خونی در کبد و کاهش جریان خون در آن‌ها
- احتباس مایعات در بدن و متورم شدن پا
- حساس شدن به داروها و عوارض جانبی آن‌ها به دلیل تجزیه ناکافی ترکیبات شیمیایی در کبد
- اختلال در برخی عملکردهای مغز مثل حافظه و بروز اختلالات خواب
- دیابت نوع دو
- چربی خون بالا
- فشار خون بالا
- بیماری‌های قلبی عروقی
- سرطان کبد
- نارسایی کبد
- آسیت یا تجمع مایعات در شکم
کبد چرب گرید 3 با چه روش هایی قابل تشخیص است؟
در آزمایش چربی خون، دو عنوان AST و ALT مختص بیماری چربی کبد و سیروز کبدی هستند. اگر این دو مورد سطوح غیر طبیعی از چربی را اعلام کنند، فرد به گرید 3 و یا 4 کبد چرب مبتلا می‌باشد. همچنین در نتیجه‌ی آزمایش میزان آلبومین نیز بالاست. حجم پروترومبین خون نیز بیش از حد است. افزایش پروترومبین خون به دلیل عدم توانایی کبد در لخته سازی می‌باشد. شما با استفاده از این روش‌ها می‌توانید از وضعیت سلامت کبد خود مطمئن شوید. همین امروز سلامتی خود را با آزمایش خون بررسی کنید. اما یکی از دقیق ترین روش های تشخیص کبد چرب گرید 3 سونوگرافی است. اغلب پزشکان برای تشخیص دقیق این بیماری سونوگرافی را پیشنهاد می کنند.
روش های جلوگیری از ابتلا به کبد چرب گرید 3 چیست؟
تحرک و مصرف مواد غذایی سالم از اصلی‌ترین مواردی است که سلامتی انسان را تضمین می‌کند. همچنین خواب کافی و مصرف به اندازه‌ی قند و چربی نیز در جلوگیری از ابتلا به کبد چرب گرید 3 دخیل می‌باشد.
بیماری کبد چرب به دو نوع الکلی و غیر الکلی تقسیم می‌شود. بیماری کبد چرب الکلی اغلب در اثر مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود. همانطور که می‌دانید، حین مصرف الکل بیشترین اندامی که آسیب می‌بیند، کبد است. الکل به شدت در بروز بیماری کبد چرب الکلی موثر است.
اما در ایران نوع دیگری از بیماری کبد چرب به نام کبد چرب غیر الکلی نیز وجود دارد. این بیماری در اثر چاقی، دیابت، سوء تغذیه در فرد ایجاد می شود. در نتیجه بهترین راه برای عدم ابتلا به بیماری کبد چرب، افزایش فعالیت است. شما باید بین خواب، فعالیت و خوراک خود تعادل برقرار کنید. در این صورت سوخت و ساز بدنتان به تعادل می‌‌رسد و چربی خون شما نرمال خواهد ماند.
چه روش‌هایی برای درمان کبد چرب گرید 3 وجود دارد؟
اول اینکه بیمار باید وزن کم کرده و چربی های اضافه بدن را آب کند. شاخص توده بدنی بیمار باید به میزان استاندارد و بین 18 تا 25 برسد.
تغییر برنامه غذایی بهترین راه درمان کبد چرب گرید 3 خواهد بود. استفاده به اندازه از میوه، سبزیجات، پروتئین و کربوهیدرات ها و کم کردن چربی و نمک در غذا می تواند کمک موثری به درمان بیماری نماید. انجام ورزش هایی مانند شنا و دوچرخه سواری به درمان کبد چرب گرید 3 کمک مهمی خواهد کرد و می تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
برای درمان کبد چرب گرید 3 می توانید به دکتر مهدی احمدیان در اصفهان مراجعه کنید.
سخن پایانی- انتخاب بهترین متخصص درمان کبد چرب گرید 3 در اصفهان
در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان از مشکلات گوارشی و کبد رنج می‌برید و درمانی برای آن نمی‌یابید؛ می‌توانید با مراجعه به مطب دکتر مهدی احمدیان، فوق تخصص بیماری‌های گوارشی و کبد، واقع در اصفهان، خیابان طیب، بعد از پمپ بنزین، طبقه دوم داروخانه دکتر تاجی تحت درمان قرار گرفته و از طریق مشاوره با ایشان بهترین روش درمانی برایتان انتخاب گردد. لازم به ذکر است که خدمات مربوط به درمان رفلاکس معده، کبد چرب، خونریزی دستگاه گوارش و کولیت توسط دکتر مهدی احمدیان به بیماران گرامی ارائه داده می‌شود.