به گزارش خبرنگار ایمنا، در خصوص استفاده از سلاح سرد اما و اگرهای بسیاری وجود دارد و قانون مجازات در مورد آن تعیین تکلیف کرده است. البته در باب قصاص، دیه، تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده مجازات آسیب ناشی از کاربرد مورد توجه بوده است اما «استفاده از سلاح سرد» به طور خاص چندان مورد توجه قانون‌گذار نبوده و شاید همین مورد منجر به مطرح شدن طرح «ممنوعیت استفاده از سلاح سرد» شده است طرحی که سال‌ها در انتظار تصویب است.

چند ماده قانونی برای مجازات این جرم

ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی که در این ماده جرایمی لیست شده‌اند که صدور حکم، اجرای مجازات و شروع به آنها قابل تعویق و تعلیق نیست. در بند (پ) «قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر، جرایم علیه عفت عمومی، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشاء» قرار گرفته است.

تعریف سلاح سرد و نگاه قانون مجازات

اینکه بتوانیم به تعریفی از سلاح سرد برسیم باید سراغ «آئین‌نامه اجرایی قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز» برویم. در این آئین‌نامه که سال ۹۲ به تصویب هیأت وزیران رسیده است سلاح سرد «وسایل، آلات و ادواتی است که برخلاف اسلحه‌های گرم در اثر استفاده، صدا، شعله و حرارت ایجاد نمی‌کند و اصابت آنها به بدن منجر به ایجاد پارگی، خونریزی، از کار افتادن موقت یا دائم اعضا و در نهایت آسیب جسمی و روحی یا فوت می‌شود.» البته قانون مجازات هم در این خصوص سکوت نکرده است و برابر آن «هر کس به‌وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند، یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب (کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم) نباشد به حبس از شش ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد و چنانچه محارب شناخته شود محکوم به حد خواهد شد.»

مجازات سلاح سرد مثل سلاح گرم است؟

گفته می‌شود «محاربه» یعنی کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط شود و هرگاه کسی باانگیزه شخصی به‌سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌شود» از جمله مسائلی است که تاکنون هم، محل بحث و افتراق نظرهایی بوده است چراکه بحث محاربه و افساد فی‌الارض که در ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی آمده بیان می‌کند که چنانچه فردی سلاح بکشد و موجب ناامنی شود و میان سلاح سرد و گرم تفاوتی قائل نشده است.

باید توجه داشت اینکه ماده می‌گوید روی مردم سلاح بکشد، «مردم» یک نفر نیستند، حتی اگر فرد عداوت شخصی با چند نفر داشته باشد و روی آنها سلاح بکشد قانون می‌گوید این محاربه نیست؛ محاربه جرم علیه امنیت است نه جرم علیه اشخاص. محاربه چهار مجازات دارد و دست قاضی برای انتخاب هر یک از آنها باز است، اعدام، سه روز به صلیب کشیدن، قطع دست راست و پای چپ و تبعید چهار مجازات محاربه هستند، بنابراین این‌گونه نیست که محکم بگوییم جرم محاربه و افساد فی‌الارض فقط اعدام است.

مصادیق محارب

بر اساس ماده ۱۸۳ قانون مجازات اسلامی:

– هر فردی که با هدف ایجاد رعب و وحشت و نیز سلب آزادی و امنیت دیگر افراد جامعه از سلاح سرد استفاده نماید، مفسد فی الرض شناخته شده و از مصادیق محارب است.

اولین مصداق از مصادیق محارب را به وضوح در ماده ۱۸۳ قانون مجازات اسلامی می‌توان یافت، همان گونه که پیش تر نیز اشاره کردیم، به موجب این ماده اگر فردی با هدف ترساندن اعضای جامعه دست به اسلحه ببرد، مصداقی برای محارب است، توجه داشته باشید که دست به سلاح بردن در اینجا به معنای استفاده حتمی از آن نیست، بلکه مطلق دست به سلاح سرد بردن حتی در صورتی که از آن استفاده نکند و تنها باعث ترس مردم شود، از مصداق‌های محارب خواهد بود.

مجازات درجه شش

قانون مجازات اسلامی به منظور برخورد با مرتکبین جرایم گوناگون، با در نظر گرفتن نوع جرم مرتکب شده مجازات‌هایی را در نظر گرفته‌اند که بر اساس شدت، آنها را در هشت درجه مختلف دسته بندی کردند، مجازات درجه شش در قانون مجازات اسلامی به صورت زیر خواهد بود:

– حبس بین شش ماه تا دو سال

– جریمه نقدی بین بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال

– بین سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق، در صورت ارتکاب به جرم منافی عفت بین سی و یک تا نود و نه ضربه شلاق

– جرایم منافی عفت شامل جرایمی گوناگون نظیر رابطه نامشروع می‌باشد. این جرایم زمینه از بین رفتن عفت در جامعه را تشدید می‌کنند.

– محروم شدن از حقوق اجتماعی بین شش ماه تا یک سال

– منتشر شدن حکم قطعی در رسانه‌ها

– ممنوع فعالیت شدن حداکثر پنج ساله در یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای افراد حقوقی

– ممنوعیت حداکثر پنج ساله از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه در مورد افراد حقوقی

– ممنوعیت حداکثر پنج ساله از صدور بعضی از سندهای تجاری به وسیله افراد حقوقی

تولید سلاح‌های سرد، عرضه آنها و یا حمل این ادوات در موارد ورزشی، نمایشی، آموزشی و در مواقعی که فرد به منظور استفاده شغلی و یا دفاع شخصی به طور ضروری نیازمند آنها است در صورتی که شخص برای این کار مجوز دریافت نماید، بلا مانع خواهد بود.

نحوه صدور مجوز فوق‌الذکر و نیز مرجع صدور آن بر اساس آئین نامه‌ای است که ظرف مدت زمان سه ماه از موعد ابلاغ این قانون با پیشنهاد وزیران دارای صلاحیت دادگستری و نیز وزیران کشوری و همچنین با همکاری نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران جمع آوری و تهیه شده و در نهایت به تصویب و تأیید اعضای هیئت وزیره می‌رسد.

انواع سلاح سرد

منظور از سلاح سرد هر گونه سلاح مورد استفاده در دفاع و تهاجم و ضرب و جرح بوده که از محدوده باروت، شلیک و انفجار گلوله خارج است، از جمله مهم‌ترین این سلاح‌ها می‌توان به چاقو، زنجیر، پنجه بوکس، قمه، افشانه‌های اشک آور، افشانه‌های خواب آور، افشانه‌های بیهوش کننده، شوکرهای الکتریکی، تفنگ بادی، کلت بادی مشابه سلاح گرم، انواع پرتاب کننده‌های سوزن‌های سمی و آغشته به مواد شیمیایی و بیولوژیکی و همچنین سلاح‌های بی حس کننده جانداران اشاره کرد.

حمل سرد جرم است؟

حمل سلاح‌های سردی در صورتی که برای درگیری فیزیکی و ضرب و جرح باشد، جرم خواهد بود و مجازات تعیین شده در قانون برای حمل سلاح سرد، حسب تبصره یک ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی حمل قمه، شمشیر، قداره و پنجه بوکس که فقط به منظور درگیری فیزیکی و ضرب و جرح به کار برده شوند، جرم محسوب می‌شود.

افرادی که اقدام به حمل چنین سلاح‌هایی کنند، مجرم بوده و طبق قانون محکوم به مجازات خواهند شد، هر فردی که به وسیله چاقو و یا هر نوع سلاح دیگری تظاهر به قدرت نمایی کند، یا آن را وسیله‌ای برای مزاحمت اشخاص، اخاذی و تهدید قرار دهد و یا با کسی گلاویز شود، در صورتی که از مصادیق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.

واردات، تولید و عرضه این سلاح‌ها نیز ممنوع بوده و مرتکب به جزای نقدی درجه شش محکوم و حسب مورد این سلاح‌ها به نفع دولت ضبط یا معدوم می‌شود. قانون تولید، عرضه یا حمل چنین سلاح‌هایی فقط در برخی موارد با شرایطی بلامانع است، حسب تبصره دو ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی تولید، عرضه یا حمل این ادوات در موارد ورزشی، نمایشی، آموزشی و نیاز ضروری اشخاص برای استفاده شغلی یا دفاع شخصی، پس از دریافت مجوز بلامانع خواهد بود.

ضرب و جرح عمدی

ضرب و جرح عمدی از جمله جرایم انکار ناپذیری است که قانونگذار به منظور جلوگیری از آن برخوردی بسیار شدید با مرتکبان اندیشیده است. اگر شخصی به صورت کاملاً عامدانه ضربه‌ای به دیگری وارد کند که شکستگی، از کار افتادگی عضو، بیماری دائمی و یا از بین رفتن و ایجاد نقص در حواس را به دنبال داشته باشد و یا باعث زائل شدن عقل فردی که مورد ضرب و جرح قرار گرفته، شود، این عمل وی ضرب و جرح عمدی نامیده می‌شود.

ضرب و جرح غیر عمدی

اثبات غیر عمدی بودن جرم ضرب و جرح یکی از پردردسرترین و سخت‌ترین مواردی است که بسیاری از مرتکبین با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. اگر فردی که مرتکب ضرب و جرح شده است، نتواند غیر عمدی بودن آن را اثبات نماید، به عنوان مجرم شناخته خواهد شد و مجازات‌های ضرب و جرح عمدی برای او اعمال می‌شود.

مجازات ضرب و جرح

بر اساس قانون و شرع، ضرب و جرح عامدانه که ناشی از درگیری و نزاع عمدی باشد و یا هر نوع اقدام دیگری که باعث شود به فردی خسارت بدنی وارد گردد، زمینه ضمان کسی که ضربه را وارد نموده است و یا عامل جرح را فراهم نموده و بر اساس قانون مجازات اسلامی این خسارت حق‌الناس محسوب شده و باید از راه اجرای قصاص متشاکی و یا پرداخت دیه به شاکی جبران شود.

به موجب تبصره ماده‌ای که به منظور مجازات مرتکبین ضرب و جرح توسط قانونگذار وضع شده است، در صورتی که وقوع جرم ضایعات فوق‌الذکر را به دنبال نداشته باشد و وسیله استفاده شده در این جرم چاقو، اسلحه و امثال اینها باشد، مرتکبین به گذراندن سه ماه تا یک سال زندان محکوم می‌شوند.

ضرب و جرح با سلاح سرد

بر اساس تحقیقات صورت گرفته حمل سلاح سرد حسی کاذب از قدرت و برتری را به فرد حمل کننده تلقین کرده و بدین ترتیب موجب می‌شود تا در صورت وقوع کوچک‌ترین نزاعی او نسبت به استفاده از سلاح سرد در ایجاد ضرب و جرح اقدام نماید. بدین ترتیب حتی جزئی‌ترین ضرب و جرح‌ها و نزاع‌ها به درگیری‌های خونین در بین افراد منجر می‌شود. سلاح‌های سرد با توجه به نوع کاربردشان در ضرب و جرح به دو دسته سلاح سرد جنگی و سلاح سرد غیر جنگی تقسیم بندی می‌شوند.

مجازات استفاده از سلاح سرد جنگی در ضرب و جرح

این دسته از سلاح‌ها شامل انواع گوناگونی نظیر سر نیزه‌های قابل نصب بر روی تفنگ، گاردهای سنگری رایج در نیروهای مسلح و یا شبیه به آنها همچون شمشیر و امثال آن می‌باشد. حتی اگر هیچ استفاده‌ای از این نوع سلاح در ضرب و جرح نشود.

دارا بودن سلاح سرد جنگی و مهمات و ادوات آن اگر فاقد مجوز از مراجع ذی صلاح باشد، مجازاتی معادل نود و یک روز تا شش ماه زندان و یا پرداخت جریمه نقدی از ده میلیون ریال تا بیست میلیون ریال به دنبال خواهد داشت، در صورتی که طرف مقابل در حین ضرب و جرح آسیب ببیند، بنابر نوع و میزان آسیب دیدگی مجازات دیه و یا قصاص برای او در نظر گرفته خواهد شد.

مجازات استفاده از سلاح سرد غیر جنگی در ضرب و جرح

آلاتی نظیر چاقو، کارد آشپزخانه، ساطور، چاقوی ضامن دار و وسایلی از این قبیل که کاربردهای فراوانی در زندگی عادی و روزمره مردم دارند، قابل ممنوع کردن نبوده و بنابراین قانونگذار حمل و نگه داری آنها را جرم اعلام نمی‌کند و برای این کار مجازاتی در نظر گرفته نشده است.

اما گاهی افراد این وسایل را به صورت غیر مجاز در ضرب و جرح مورد استفاده قرار داده و با استفاده از آنها به قدرت نمایی می‌پردازند، همان گونه که پیش تر نیز اشاره شد، قدرت نمایی با این سلاح‌ها در ضرب و جرح‌ها جرم محسوب شده دارای مجازات است.

در حقوق کیفری ضرب و شتم چه جرمی دارد؟

امنیت و انسجام جامعه، در صورتی حفظ می‌شود که افراد در تعامل با یکدیگر باشند. مسلماً تقابل و عناد، بر خلاف مسیر انضباط جامعه است. از همین رو قانون، اخلال در نظم و امنیت جامعه را جرم دانسته و برای متهمین، مجازات‌هایی را بر حسب نوع و شدت و شرایط وقوع جرم در نظر گرفته است.

منازعه یا ضرب و شتم جزو رفتارهای تهدید کننده امنیت اجتماعی به حساب می‌آید، بنابراین در قانون برای آن ضمانت اجرای کیفری در نظر گرفته شده است. هرچند همواره قوانین کیفری، نسبت به جرم ضرب و شتم رویکرد ثابتی نداشته است، اما پس از تغییرات متعدد، نهایتاً در سال ۵۷ این رفتار جرم محسوب شده است. تحقق منازعه، منوط به رخداد درگیری و اضراب بین طرفین است و از این رو، جرمی وابسته است.

دفاع مشروع چیست؟

در مواردی ممکن است ضرب و جرح در دفاع از جان، مال و ناموس فرد یا شخص ثالثی انجام پذیرد، این ضرب و جرح در صورتی می‌تواند به عنوان دفاع مشروع مطرح شود که شرایط زیر را داشته باشد:

– عمل مدافعانه وی متناسب با خطر تهدید کننده بوده باشد و فراتر از حد لازم نباشد.

– دسترسی به هیچیک از نیروهای انتظامی بدون اتلاف وقت امکان پذیر نبوده باشد یا حضور مأمورین به تشدید خطر دامن بزند.

– شخص ثالثی که فرد در دفاع از او مرتکب به ضرب و شتم شده، خود قدرت دفاع نداشته باشد.

– روند رسیدگی به دعوای منجر به ضرب و جرح

فرآیند رسیدگی به جرم ایراد ضرب و جرح شامل موارد زیر است:

– آغاز دعوا

– شروع فرآیند تحقیقاتی کلانتری

– ارائه اظهارات شخص شاهد موضوع

– ارائه اظهارات فرد متهم در کلانتری

– تهیه گزارشات از سوی پزشکی قانونی

– رسیدگی به اسناد و مدارک در مراجع قانونی نظیر دادگاه و دادسرا

– دریافت اظهارات متهم در دادگاه

– صدور رأی دادگاه

علاوه بر اینکه در تمامی دعاوی کیفری، هر دو طرف شاکی و متهم ملزم به داشتن وکیل کیفری هستند، با وجود وکیل نه تنها مدت زمان کمتری برای گرفتن نتیجه پرونده سپری می‌شود، بلکه دو طرف درگیری کمتری برای گرفتن رأی دادگاه دارند.