بر اساس قانون مدنی در خصوص اینکه تا چه میزان از اموال را می توان وصیت کرد: هر فرد می تواند همه اموالش را وصیت نماید. اما اگر بیشتر از یک سوم مال باشد، برای اینکه اجرا شود ورثه باید به آن رضایت داشته باشند و به اصطلاح آن را تنفیذ نمایند. اگر تعدادی از ورثه وصیت بیشتر از یک سوم مال را رد کنند ولی تعدادی از ورثه آن را قبول کنند، در این صورت مقدار بیش از ثلث فقط از سهم الارث کسانی که آن را پذیرفته اند، کسر خواهد شد.

وصیت در دین اسلام عمل مستحبی است که به آن تاکید فراوان شده است و از منظر قانونی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجانا تملیک نماید. یکی از نگرانی های افراد این است که بعد از فوت اختیارشان را بر دارایی و اموالی که در طول زندگی و حیات به دست آورده اند از دست می دهند و برخی مایلند جهت این امر و اینکه اموالشان چگونه در میان وارثینشان تقسیم گردد تعیین تکلیف نمایند. 

اما این که هر فرد تا چه میزان از اموالش را می تواند وصیت کند، امر مهمی است که عدم توجه به آن می تواند سبب بروز اختلافات بسیاری در میان ورثه متوفی گردد. به همین دلیل است که در شرع و قانون، حد و میزانی برای وصیت تعیین شده است و در صورتی که بیشتر از آن باشد، ورثه متوفی اختیار این را دارند که وصیت بیشتر از حد مشخص شده را قبول و یا رد کنند و این نکته در همه انواع وصیت نامه باید رعایت شود.

از این رو در این مقاله به بررسی اینکه تا چه میزان از اموال را می توان وصیت کرد و به موضوعاتی همچون وصیت یک سوم مال و وصیت بیشتر از ثلث اموال خواهیم پرداخت. چنانچه قصد دارید بدانید تا چه میزان اموال را می توان وصیت نمود و وصیت مازاد بر یک سوم مال چیست با ما همراه باشید.

تا چه میزان از اموال را می توان وصیت کرد

در خصوص اینکه تا چه میزان از اموال را می توان وصیت کرد باید گفت: بر اساس قانون مدنی هر فرد می تواند همه اموالش را وصیت نماید. این وصیت تا یک سوم مال (ثلث) آن نیازی به تنفیذ ( رضایت و قبول ) توسط ورثه متوفی ندارد. اما اگر وصیت بیشتر از یک سوم مال باشد، برای اینکه اجرا شود ورثه باید به آن رضایت داشته باشند و به اصطلاح آن را تنفیذ نمایند. همچنین، در صورتی که وصیت به نفع یکی از ورثه باشد، علاوه بر آنچه که به موجب وصیت به این شخص تعلق می گیرد، در ارث نیز سهیم خواهد بود و وصیت باعث محرومیت از ارث نخواهد شد.

وصیت تا ثلث اموال

مقصود از ثلث یا یک سوم مال، ثلث از دارایی خالص است که پس از پرداخت هزینه های کفن و دفن، حفظ و اداره تصفیه و تقسیم ترکه، مالیات و عوارض و دیون و واجبات مالی حاصل می شود. ملاک تعیین ثلث، به اعتبار دارایی وصیت کننده در زمان فوت او می باشد نه به اعتبار دارایی او حین وصیت. به عبارتی چنانچه شخصی تا یک سوم اموالش را طی وصیت نامه، وصیت کرده باشد، پس از فوت او ابتدا باید یک سوم اموال و دارایی های بجا مانده از او یا به اصطلاح ترکه او را محاسبه نمود. دستیابی به ثلث ترکه متضمن طی کردن سه مرحله بعد از فوت وصیت کننده است که عبارتند از :

تعیین اموال: در ابتدا باید مشخص شود که اموال دقیق باقی مانده از متوفی چیست که این می تواند به تراضی میان وراث باشد یا در صورت بروز اختلاف میات وراث یا وجود محجور یا غائب میان وارثین از طریق دادخواست تحریر ترکه و رجوع به کارشناس با نظارت دادگاه صورت گیرد.

تقویم اموال: تقویم ترکه و اموال باقی مانده متوفی نیز می تواند به تراضی و توافق وراث انجام گیرد یا در صورت بروز اختلاف یا وجود غائب یا محجور میان وارثین با رجوع به کارشناس و با نظارت دادگستری.

کسر دیون ترکه: پس از تعیین اموال و تقویم آنها باید دیون و بدهی های متوفی، همچنین هزینه کفن و دفن و حفظ و اداره تصفیه و تقسیم ترکه از آن کسر گردد و سپس ثلث و یک سوم از باقی مانده، محاسبه گردد.

وصیت بیشتر از ثلث اموال

اگرچه وصیت کننده ( موصی ) می تواند تمامی اموال و دارایی هایش را برای بعد از فوت وصیت نماید، اما این ورثه هستند که باید وصیت بیشتر از ثلث را قبول نمایند. در واقع، زمانیکه متوفی بیشتر از ثلث اموال خود را وصیت کرده باشد ورثه می توانند این وصیت را قبول یا رد کنند که این امر برای رعایت حقوق ورثه است. اگر ورثه وصیت بیشتر از یک سوم مال را رد کنند تنها تا همان میزان یک سوم به وصیت عمل می شود؛ اما اگر قبول کنند وصیت اجرا خواهد شد.

اگر تعدادی از ورثه وصیت بیشتر از یک سوم مال را رد کنند ولی تعدادی از ورثه آن را قبول کنند، در این صورت مقدار بیش از ثلث فقط از سهم الارث کسانی که آن را پذیرفته اند کسر خواهد شد. به عنوان مثال در صورتی که دارایی متوفی معادل 120 میلیون باشد، وصیت او تا میزان یک سوم یعنی 40 میلیون نیازی به رضایت ورثه نخواهد داشت اما اگر بیشتر از ثلث آن مثلا 50 میلیون را وصیت نماید، مقداری که بیشتر از یک سوم وصیت شده ( 10 میلیون ) سهم ورثه است و به نسبت سهم الارث قانونی میان آنها تقسیم می شود. حال هرکدام از ورثه که بخواهند وصیت مازاد ( 10 میلیون ) را قبول کنند، در واقع از سهم الارث خودشان کم می شود تا به وصیت عمل شود.

در پایان لازم به ذکر است به قاعده منع وصیت به بیش از یک سوم اموال، یک استثنا وجود دارد، با این توضیح که اگر فردی فاقد وارث باشد، مطابق قواعد مربوط به ترکه متوفی بدون وارث، حق خواهد داشت که به تمام اموال خود وصیت نماید. چرا که هدف از قاعده منع وصیت به بیش از یک سوم اموال، حفظ حقوق وراث بوده و در این مورد خاص، به دلیل نبودن ورثه، وصیت بر کل دارایی با مانعی مواجه نخواهد بود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تا چه میزان از اموال را می توان وصیت کرد در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تا چه میزان از اموال را می توان وصیت کرد پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- آیا شخص می تواند همه اموال خودش را برای دیگری وصیت کند ؟

وصیت کردن اگر چه مستحب بوده و به آن تاکید فراوان شده است لکن تنها در همان میزانی که در قانون مشخص شده است نافذ بوده و بالاتر از آن میزان نیازمند رضایت ورثه می باشد که شرح این مطلب در مقاله آورده شده است .

2- حداکثر میزانی که یک فرد می تواند اموال خود را وصیت نماید چقدر است ؟

حداکثر میزانی که یک فرد بدون رضایت ورثه می تواند اموالش را وصیت کند یک سوم یا ثلث اموال و دارایی ها می باشد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

3- اگر متوفی بیشتر از یک سوم اموال خود را وصیت کرده باشد ، تکلیف چیست ؟

در این صورت تا یک سوم اموال و دارایی های متوفی به مورد وصیت عمل می شود و بیشتر از آن به ورثه بستگی دارد که وصیت را بپذیرند یا خیر که در مقاله به توضیح این مطلب پرداخته شده است .