ایا کبد چرب گرید ۳ درمان دارد

روزه‌داری برای بسیاری از بیماران از جمله افراد با مشکلات گوارشی منع شده است. هرچند خالی نگه داشتن معده به مدت چندین ساعت بعضی از بیماری‌ها را تشدید می‌کند، اما این امر برای کبد چرب کاملا برعکس است. به عبارت بهتر، روزه داری و کبد چرب نه تنها هیچ منافاتی با هم ندارند، بلکه روزه برای بهبود بیماری کبد چرب بسیار مفید است. چراکه علت بیماری‌های مزمن و شایعی مانند کبد چرب بیش از هرچیز به رژیم غذایی و سبک زندگی فرد برمی‌گردد. بنابراین بیماران مبتلا به کبد چرب با تغییر در این دو مورد می‌توانند سلامتی خود را دوباره به دست آورند. متخصصان معتقدند روزه داری تاثیر چشمگیری در بهبود کبد چرب دارد. اما ارتباط روزه داری و کبد چرب در چیست؟ روزه چگونه می‌تواند تاثیر مثبتی روی کبد چرب بگذارد؟ در این مقاله به بررسی این سوالات می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

کبد چرب چیست؟

پیش از آنکه درباره ارتباط روزه داری و کبد چرب صحبت کنیم، ابتدا بهتر است که با بیماری کبد چرب بیشتر آشنا شویم. بیماری کبد چرب به تجمع چربی اضافی در سلول‌های کبدی اشاره دارد. کبد چرب سهم بزرگی از بیماری‌های کبدی را در سطح جهان به‌خصوص کشورهای غربی به خود اختصاص داده است. چربی اضافی در کبد باعث التهاب آن شده و با گذشت زمان آسیب‌های شدیدی به کبد وارد می‌کند.

علت اصلی چربی کبد مصرف بیش از حد انرژی یا کالری است. رژیم غذایی با اسیدهای چرب اشباع‌شده، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و فروکتوز، کالری و انرژی زیادی به همراه دارند.

این بیماری با چاقی، مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک همراه است که در نهایت می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مانند سیروز، سرطان کبد، نارسایی‌های کبدی یا بیماری‌های قلبی شود.

انواع کبد چرب کدامند؟

به‌طورکلی دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد: الکلی و غیرالکلی.

بیماری کبد چرب الکلی در اثر نوشیدن بیش از حد الکل به وجود می‌آید. نوشیدن الکل باعث تجمع چربی در کبد شده و در نهایت بافت آن را دچار زخم می‌کند. اما بیماری کبد چرب غیرالکلی معمولا ناشی از مصرف بیش از اندازه چربی و مواد قندی و همچنین عدم تحرک است.

 از دیدگاه پزشکی، بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) به دو دسته کبد چرب الکلی ساده و استئوهپاتیت الکلی تقسیم می‌شود. بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) نیز دارای سه نوع مختلف است. انواع آن عبارت‌اند از: کبد چرب غیرالکلی ساده، استئوهپاتیت غیرالکلی و کبد چرب حاد بارداری.

اثر روزه بر کبد چرب چیست؟

‌روزه‌داری یک عمل مذهبی در ماه رمضان است که در این زمان مسلمانان از سحر تا افطار از خوردن و آشامیدن منع می‌شوند. در این ماه افراد بازه افطار تا سحر را به دریافت مواد غذایی گذرانده و در عوض، از سحر تا افطار هیچ نوشیدنی و غذایی مصرف نمی‌کنند. عدم خوردن و آشامیدن در طول روز باعث می‌شود بدن گلوکز مورد نیاز خود را از چربی‌های تجمع‌شده در کبد دریافت کند.

در طی ۱۰ سال اخیر یک رژیم لاغری جدید مشابه روزه‌داری اسلامی رواج یافته است. این روش که روزه‌داری متناوب نام دارد، ۲۴ ساعت شبانه‌روز را به دو بازه ۸ و ۱۶ ساعته تقسیم می‌کند. بازه ۸ ساعته به دریافت غذا اختصاص می‌یابد و بازه ۱۶ ساعته باید ناشتا طی شود.

به نقل از مقاله‌ای در مجله BMC Gastroenterology، رعایت رژیم روزه‌داری طی ۴ تا ۱۲ هفته به‌طور موثری باعث کاهش وزن و همچنین کاهش چربی کبد می‌شود. با انجام مشاهدات اولیه طی این مقاله، از این استراتژی می‌توان به‌عنوان درمانی موثر برای بیماران کبدی نام برد.

آیا بیماران مبتلا به کبد چرب میتوانند روزه بگیرند؟

بیماری کبد چرب در افراد چاق و مبتلا به اضافه‌وزن با سرعت بیشتری در حال افزایش است. کبد چرب می‌تواند در اثر عوامل متعددی مانند ژنتیک، سبک زندگی ناسالم و تغذیه نامناسب ایجاد شود. شایع‌ترین علت این بیماری را می‌توان دریافت کالری بیش از حد نیاز بدن به‌صورت اسیدهای چرب دانست.

از همین رو، چندین استراتژی درمانی می‌تواند روند بهبود کبد چرب را تسریع کند که اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی از مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. بنابراین بین روزه داری و کبد چرب ارتباط خوبی برقرار است و بیماران مبتلا به این مشکل می‌توانند با استفاده از این استراتژی در طول چند هفته کبد خود را تا حد زیادی بهبود بخشند.

روزه داری و کبد چرب گرید ۳

به‌طورکلی برای بیماری کبد چرب چهار درجه یا گرید تعریف می‌شود. کبد چرب گرید ۱ و ۲ ابتدایی‌ترین نوع این بیماری است. کبد چرب گرید ۳ (با نام فیبروز کبدی) و کبد چرب گرید ۴ (با نام سیروز کبدی)، نوع حادتر چربی کبد هستند.

ارتباط روزه داری و کبد چرب تنها به گرید ۱ و ۲ محدود می‌شود. به عبارت بهتر، با روزه‌داری و داشتن فعالیت بدنی روزانه می‌توانید درجه‌های اول و دوم آن را کنترل کنید. اما وضعیت کبد در گرید ۳ بسیار پیچیده‌تر و سخت‌تر است. بنابراین درمان و کنترل آن با رژیم مناسب و فعالیت بدنی امکان‌پذیر نبوده و به مراقبت پزشک احتیاج دارد.

آیا روزه برای کبد چرب ضرر دارد؟

زمانی‌که کبد قادر به شکستن چربی‌ها نباشد، دچار مشکل می‌شود. کبد چرب اغلب در افراد دارای اضافه‌وزن مخصوصا کسانی که شکم بزرگی دارند، مشاهده شده و خطر آن نسبت به افراد دیگر بیشتر است. بنابراین کاهش وزن می‌تواند یک روش فوق‌العاده برای بهبود کبد چرب باشد.

تاثیر روزه داری و کبد چرب روی یکدیگر به حدی است که در حال حاضر بسیاری از پزشکان افراد مبتلا به کبد چرب را به گرفتن روزه تشویق می‌کنند. البته روزه‌ داری تنها برای کبد چرب گرید ۱ و ۲ مفید است. اما در مراحل بالاتر و یا نارسایی‌های کبدی ممکن است با کاهش قند خون و سطح هوشیاری فرد همراه باشد. به همین دلیل گرفتن روزه به این افراد توصیه نمی‌شود.

خطرات روزه گرفتن برای بیماران کبد چرب چیست؟

ارتباط مثبت یا منفی روزه داری و کبد چرب کاملا به درجه چربی کبد بستگی دارد. در صورتی که فردی مبتلا به کبد چرب گرید ۱ و ۲ باشد، روزه گرفتن نه تنها هیچ خطری برایش ندارد، بلکه بسیار مفید و تاثیرگذار است.

در مراحل بالا و در نارسایی‌های کبدی ممکن است خطرناک باشد؛ زیرا ساخت گلوکز از گلیکوژن برای بیماران کبدی در این شرایط ممکن نیست. از همین رو، روزه‌داری باعث پایین آمدن سطح قند خون در فرد شده و مشکلاتی برایش ایجاد می‌کند. کاهش سطح هوشیاری و تشدید شدن چربی کبد در این افراد از دیگر خطراتی است که فرد را تهدید می‌کند.

فواید روزه برای بهبود و درمان کبد چرب چیست؟

به گزارش مجله پزشکی Sciencedaily، یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه سیدنی استرالیا با استفاده از پیشرفته‌ترین ابزارهای تحلیل، رابطه‌ای بین روزه داری و کبد چرب پیدا کردند. آن‌ها ابتدا با انجام آزمایشی روی موش‌ها دریافتند که روزه‌داری می‌تواند تاثیر مثبتی روی پروتئین‌های کبد چرب بگذارد.

بنابراین می‌توان گفت که روزه داری تاثیر فوق‌العاده‌ای روی متابولیسم اسیدهای چرب دارد. در این شرایط، یک پروتئین تنظیم‌کننده نقش مهمی در کنترل مسیرهای بیولوژیکی در کبد و سایر ارگان‌های بدن بازی می‌کند. این محققان دریافتند که پروتئین HNF4-(alpha) که تعداد زیادی از ژن‌های کبد را تنظیم می‌کند، نقش مهمی در روزه‌داری متناوب به عهده دارد.

از آنجایی که ساختار روزه‌داری اسلامی مشابه روزه‌داری متناوب است، می‌توان نتیجه گرفت که روزه‌داری اسلامی نیز در درمان و بهبود کبد چرب موثر عمل می‌کند.

بایدها و نبایدهای روزه داری برای بیماران کبدی

یکی از اصلی‌ترین راه ‌های درمان بیماری کبد چرب روزه داری است. اگر می‌خواهید کبد چرب خود را با این روش درمان کنید، باید به اصول آن پایبند باشید. به‌عنوان مثال، افطار روزه با غذاهای چرب یا فست‌فود هیچ کمکی به بهبود بیماری‌های کبدی نمی‌کند. رژیم غذایی صحیح مهم‌ترین عامل در درمان کبد چرب است. بنابراین در تهیه سحری یا افطار خود به رژیم غذایی زیر توجه کنید:

• مقدار زیادی میوه و سبزیجات مصرف کنید.
• دانه‌های خوراکی پرفیبر مانند حبوبات و غلات را به وعده غذایی خود اضافه کنید.
• مقدار بسیار کمی قند، نمک، چربی ترانس، کربوهیدرات تصفیه‌شده و چربی اشباع‌شده (مثل گوشت قرمز) مصرف کنید.

باید از موارد زیر در وعده سحر یا افطار خود پرهیز کنید:

• مصرف الکل که عامل اصلی بیماری کبد چرب و سایر بیماری‌های کبدی است را کنار بگذارید.
• خوردن غذاهای شیرین مانند آب‌نبات، کلوچه، نوشابه، آب‌میوه‌ها و… که باعث افزایش میزان تجمع چربی در کبد می‌شوند را از وعده‌های غذایی خود حذف کنید.
• از خوردن غذاهای سرخ‌شده که سرشار از چربی و کالری هستند، پرهیز کنید.
• از مصرف بیش از حد نمک که آب بدن را دفع می‌کند، پرهیز کنید.
• مصرف نان سفید، برنج و ماکارونی که به دلیل کمبود فیبر، قند خون را بیش از غلات افزایش می‌دهند را کنار بگذارید.

کلام آخر

در این مقاله به بررسی روزه داری و کبد چرب و ارتباط آن‌ها با یکدیگر پرداختیم. دیدیم که روزه‌داری اسلامی در ماه رمضان می‌تواند روی کاهش چربی کبد تاثیر بگذارد. بنابراین با تنظیم یک رژیم غذایی مناسب و تغییر در سبک زندگی خود می‌توانید چربی کبد خود را کنترل کرده و در راستای بهبود سلامت آن گامی بردارید. علاوه بر اصلاح رژیم غذایی، انجام ورزش‌های هوازی روزانه به مدت ۳۰ دقیقه نیز می‌تواند به کاهش وزن اضافی و مدیریت بیماری کبد کمک کند.

سوالات متداول

منابع:

medicalnewstoday

healthline

sciencedaily

nutritionforlifehealthcare

bmcgastroenterol

drkoohdani

pezeshk