همه چیز در مورد درمان کبد چرب
اگر چربی ذخیره شده در کبد حدود ۵ الی ۱۰ درصد وزن اندام‌های بدن را تشکیل داده باشد، مبتلا به کبد چرب خواهید بود. بیماری کبد چربدو نوع است یک نوع آن با نام کبد الکلی و دیگری با نام کبد چرب غیر الکلی شناخته می‌شود. کبد چرب حاملگی شرایط نادر دیگری است که به هنگام تجمع چربی در کبد در زنان باردار رخ می‌دهد. کبد یکی از اندام‌هایی است که به سختی در بدن کار می‌کند.
این اندام بدون خستگی بدن را سم زدایی می‌کند،صفرای مورد نیاز برای هضم چربی را تولید می کند، هورمون‌ها را می‌شکند و ویتامین‌ها،مواد معدنی و آهن مورد نیاز و ضروری بدن را ذخیره می‌نماید. به همین خاطر است که باید از کبد خود مراقبت کنیم و سعی کنیم به طور مداوم عملکرد آن را مورد بررسی قرار دهیم. مسئولیت کبد پردازش مواد مغذی جذب شده توسط روده است تا بدن بهتر و به شیوه موثرتر آن را جذب نماید. کبد همچنین ترکیبات خون را تنظیم می‌کند تا بتواند پروتئین، چربی و قند آن را در یک سطح متعادل نگه دارد. در نهایت، این اندام سموم را از خون دفع می‌کند و الکل و سایر داروها را می‌شکند.
افرادی که با بیماری کبدی دست و پنجه نرم می‌کنند، مدیریت چربی توسط سلول‌های کبد با اختلال مواجه می‌شود. به همین خاطر، چربی در کبد تجمع پیدا می کند. این شرایط عدم تعادل بین مصرف چربی و اکسیداسیون و خروج آن است. امروزه افراد بیشتر از قبل با سموم محیطی مواجه هستند و این موارد از طریق محیط کار یا غذاهایی که مصرف می‌شود وارد بدن می‌گردد. به همین خاطر مراقبت از سلامت کبد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
انواع بیماری کبد چرب:
بیماری کبد الکلی نتیجه نوشیدن الکل بیش از حد است. این شرایط ارتباط مستقیمی با مقدار الکلی که می‌نوشید دارد. خون شما قادر نیست به درستی الکل را بشکند و همین امر بر روی کبد تاثیر می‌گذارد. این بیماری همچنین ممکن است شرایط ارثی باشد زیرا ژن‌هایی که از پدر و مادر به فرزند می رسند شانس ابتلا به چنین شرایطی را افزایش می‌دهند.
بیماری کبد چرب غیر الکلی(NAFLD) یکی از شایع ترین بیماری‌ها در جهان غرب است. این بیماری نیز یکی از شایع ترین اشکال بیماری مزمن کبدی در نظر گرفته می‌شود و یکی از موارد شایع در میان سایر بیماری‌های مزمن کبدی است. کبد چرب غیر الکلی، در افرادی که اضافه وزن دارند و میانسال هستند بیشتر دیده می‌شود اما اخیرا تعداد کودکانی که به این شرایط دچار می‌شوند نیز افزایش پیدا کرده است.
افرادی که به NAFLD مبتلا هستند سطح بالایی از کلسترول را دارند و به دیابت نیز مبتلا هستند. به طور معمول این شرایط مرتبط با سوء تغذیه، داروها، بیماری کبدی به ارث رسیده، کاهش وزن سریع و باکتری زیاد در روده کوچک است. سه نوع NAFLD وجود دارد. که هر کدام از آن‌ها را در ادامه شرح خواهیم داد:
کبد چرب غیر الکلی زمانی ایجاد می‌شود که چربی در کبد تجمع پیدا می‌کند اما الزاما این موضوع به معنای آسیب رسیدن به شما نیست. این موضوع بدین معنی است که چربی اضافی در کبد وجود دارد اما عوارض آن زیاد شایع نیست. طبق مطالعه انجام شده در دانشگاه سیدنی، NAFLD در ۱۷ درصد از ۳۳ درصد جمعیت آمریکا دیده می‌شود. این درصد رو به رشد نشان دهنده ظهور چاقی، مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲ است.
استئاتوهپاتیت غیر الکلی در طیف کمتری از افراد مبتلا به کبد چرب رخ می‌دهد. چربی باعث ایجاد التهاب در کبد می‌شود و همین امر می‌تواند توانایی و عملکرد کبد را دچار اختلال کند. چنین شرایطی معمولا منجر به سیروز یا زخم شدن کبد می‌شود.
سیروز مرتبط با کبد چرب غیر الکلی زمانی رخ می‌دهد که التهاب کبد به زخم شدن بافت‌های کبد می‌انجامد و باعث می‌شود کبد سنگین تر از سایر اندام‌های بدن گردد. این زخم تا جایی ادامه پیدا می‌کند که دیگر کبد عملکردی نخواهد داشت و از کار می‌افتد.
کبد چرب حاد حاملگی شرایط جدی است که در آن چربی در کبد تجمع پیدا می‌کند و می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. این شرایط زمانی خطرناک تر می‌شود که باعث از کار افتادن کبد و کلیه گردد. این شرایط همچنین ممکن است به خاطر عفونت یا خونریزی شدید ایجاد گردد. زمانی که مادری در طول دوران بارداری خود کبد چرب داشته باشد، جنین به دنیا می آید و در عرض چند هفته کبد مادر به حالت طبیعی خود باز می گردد.
علائم بیماری کبدی:
معمولا علائم کبد چرب به صورت عیان نیستند. بنابراین ممکن است سالها با این شرایط زندگی کنید و اصلا متوجه آن نشوید. در اثر گذشت زمان، برخی از نشانه‌ها خود را نشان می‌دهد. این نشانه‌ها شامل موارد زیر است:
احساس خستگی داشتن
خستگی مفرط
کاهش وزن
کاهش اشتها
ضعف
حالت تهوع
گیجی
مشکل در تمرکز
درد در مرکز یا قسمت فوقانی و راست شکم
کبد بزرگ شده
نفخ و گاز
ادرار تیره رنگ
کبود شدن بدن به راحتی
عرق کردن بیش از حد
یبوست
قسمت های تیره و خشک بر روی گردن و زیر بازو
برخی از اوقات کبد چرب به سیروز منجر می‌شود. سیروز بیماری است که در آن وزن کبد حدود سه پوند می‌شود. این گزینه یکی از انواع خطرناک و تهدید کننده زندگی از بیماری کبد چرب است. در اثر گذشت زمان، بافت‌های سالم کبد با بافت‌های زخمی جایگزین می‌شود و همین امر مانع از عملکرد درست کبد خواهد شد. بافت‌های زخمی جلوی گردش خون از طریق کبد را می‌گیرند و پردازش مواد مغذی، هورمون‌ها ، داروها را کندتر می‌سازند و باعث می‌شوند مواد سمی در داخل بدن باقی بمانند.
نشانه‌های سیروز کبدی شامل تجمع مایع در بدن،ضعف عضلات، خونریزی داخلی، زرد شدن پوست و چشم و از کارافتادگی کبد است. معمولا بیماری کبد چرب تنها بعد از بررسی و معاینات پزشکی قابل تشخیص است. بررسی های پزشکی و دستگاه‌هایی وجود دارد که می‌توان از آن برای تشخیص تشکیل NAFLD استفاده کرد. پزشک ممکن است متوجه شود که کبد بیمار بزرگتر از حد واقعی آن است. این بیماری را می‌توان با انجام ازمایش خون نیز تشخیص داد. تعداد زیاد برخی از آنزیم‌ها نشان دهنده بیماری کبد چرب است. سونوگرافی را نیز می‌توان برای بررسی دقیق تر کبد مورد استفاده قرار داد.
بیوپسی یا برداشت بافت نیز تشخیص NAFLD را ممکن می‌سازد. پزشک می‌تواند بخشی از کبد را با سوزن بردارد و آن را مورد بررسی قرار دهد. اگر فکر می‌کنید در معرض خطر ابتلا به NAFLD قرار دارید یا نشانه‌های موجود را در خود شناسایی کردید بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
دلایل اصلی و فاکتورهای خطر برای بیماری کبدی:
بیماری کبد چرب زمانی رخ می‌دهد که کبد نتواند چربی را بشکند. این شرایط باعث تجمع چربی در بافت‌های کبدی می‌شود.برخی از دلایل اصلی ایجاد این بیماری شامل موارد زیر است:
داروها
هپاتیت ویروسی
بیماری خودایمنی یا بیماری کبدی به ارث رسیده
کاهش وزن سریع
سوءتغذیه
فاکتورهای خطر متعددی وجود دارد که شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. این فاکتورها عبارتند از:
چاقی
جراحی بای پس معده
کلسترول بالا
سطح بالای تری گلیسیرید خون
دیابت نوع ۲
سندرم متابولیک
آپنه خواب
تیروئید کم کار
کم کاری غده هیپوفیز
سندرم تخمدان پلی کیستیک
بر اساس مطالعه انجام شده در دانشگاه واشینگتون، چاقی باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی می‌شود. یکی از ویژگی های عمده کبد چرب غیر الکلی به نام استئاتوز زمانی رخ می‌دهد که نرخ جذب اسید چرب از پلاسما و سنتز اسید چرب بزرگتر از نرخ اکسیداسیون اسید چرب و خروج آن باشد. این عدم تعادل متابولیکی فاکتور قابل ملاحظه ای برای ایجاد کبد چرب غیر الکلی است.
مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۶ که در مجله Clinical Gastroenterology به چاپ رسیده است نشان می‌دهد بیماری کبد چرب غیر الکلی در میان بیمارانی که جراحی چاقی را انجام می‌دهند بسیار شایع است. این مطالعه همچنین بیان می‌کند که این بیماری بیشتر در مردان شایع است و با افزایش سن و بعد از یائسگی در زنان بیشتر می‌شود.
رژیم غذایی مخصوص درمان کبد چرب
سلامت کبد به صورت مستقیم با آنچه میخورید در ارتباط است اگر یک رژیم غذایی سالم و مغذی داشته باشید میتوانید سالها از سلامت کبد خود لذت ببرید و در صورتی که با مشکل کبدی مواجه هستید نیز میتوانید با تغییر سبک زندگی و استفاده از رژیم غذایی سالم به بهبود وضعیت کبد خود کمک کنید.
عادت های روزانه مضر برای سلامت کبد
اگر فکر می‌کنید فقط الکل برای کبد بد است، دوباره فکر کنید. چیزهایی که هر روز مرتبا میخورید هم عوارضی برای کبدتان دارد.
برای پاکسازی کبد چه بخوریم؟
کبد یکی از اعضای مهم و ضروری برای سلامت بدن است. بدن برای حذف سموم، تجزیه هورمون ها، پاکسازی خون، هضم چربی و ذخیره سازی مواد معدنی و ویتامین های ضروری به کبد نیاز دارد. علاوه بر این، کبد یکی از اندام های پرکارکرد در بدن محسوب می شود. از آنجایی که این روزها تعداد آلاینده ها و سموم در هوا و غذاها افزایش یافته است، بدن برای خلاص شدن از شر آن ها به کبد نیاز دارد.
کبد، عضوی از بدن است که هم‌اندازه یک توپ فوتبال آمریکایی بوده و در سمت راست پهلو، درست زیر قفسه سینه قرار دارد. سالم بودن این عضو و درست کار کردن آن برای بدن بسیار ضروری است؛ زیرا کبد نقشی اساسی در هضم غذا و دفع مواد زائد و سمی ایفا می‌کند. مشکلات کبد ممکن است در اثر ژنتیک یا عادت‌های ناسالم غذایی به وجود بیایند. کبد چرب یکی از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین بیماری‌های مربوط به کبد است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم. در این مقاله مواردی همچون دلایل بروز، راه‌های درمان و علائم کبد چرب مورد بررسی قرار می‌گیرند. با ما همراه باشید.
کبد چرب چیست و چه انواعی دارد؟
مجله معتبر پزشکی WebMD، این بیماری را خیلی ساده تعریف می‌کند: «کبد چرب یعنی شما در کبد خود چربی اضافه دارید. ممکن است دکتر شما آن را هپاتیت استئاتوس بنامد.» بیشترین ریسک کبد چرب متعلق به کسانی است که به طور مداوم و در دوز بالا الکل مصرف می‌کنند. در کل کبد چرب دو نوع دارد: کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) و کبد چرب الکلی (ALD).
کبد چرب غیر الکلی (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease)
به نوعی از بیماری کبد چرب اشاره دارد که علت آن الکل نیست. کبد چرب غیرالکلی دو نوع دارد:
۱. کبد چرب ساده: وقتی کسی کبد چرب ساده دارد، این یعنی چربی اضافه در کبد او وجود دارد، اما نه آنقدر که به بافت سلولی کبد آسیب بزند یا باعث التهاب و علائم جانبی شود. کبد چرب ساده معمولا پیشروی نکرده و تشدید نمی‌شود؛ اما در صورت ابتلا به آن باید بیشتر مراقب رژیم غذایی خود باشید.
۲. استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH): این بیماری از کبد چرب ساده، جدی‌تر است. ابتلا به استئاتوهپاتیت برابر است با التهاب کبد و آسیب به بافت سلولی آن و در نتیجه بروز مشکلاتی مثل Fibrosis (فساد بافت‌ها)، Cirrhosis (ضعف عملکرد و از کار افتادگی کبد) و حتی سرطان کبد. حدود ۲۰ درصد از مبتلایان به کبد چرب غیر الکلی، استئاتوهپاتیت غیرالکلی دارند.
کبد چرب الکلی (Alcohol-Related Fatty Liver Disease)
این بیماری همان طور که از اسم آن پیدا است، در اثر مصرف زیاد الکل به وجود می‌آید. کبد چرب الکلی سه نوع دارد:
۱. ورم کبد: این بیماری علائم اضافه‌ای را به همراه ندارد و زیاد خطرناک نیست؛ فقط ممکن است در سمت راست پهلوی خود و زیر قفسه سینه احساس درد و ناراحتی داشته باشید. ورم کبد در صورت رعایت توصیه‌های پزشک و قطع مصرف الکل، درمان می‌شود.
۲. هپاتیت الکلی: نوع شدیدتری از ورم کبد است که می‌تواند به بروز تب، حالت تهوع، استفراغ، درد شکم و زردی (پوست و چشم) در فرد منجر شود.
۳. سیروز الکلی: کم‌کاری یا ازکارافتادگی کبد که در اثر زخم شدن بافت آن به وجود می‌آید و همان علائم هپاتیت الکلی را علاوه بر علائم زیر دارد:
- احساس دائمی حرکت مقادیر زیادی از مایعات در شکم
- فشار خون بالا در کبد
- خونریزی داخلی
- سرگیجه و کج‌خلقی
- ورم طحال
- ازکارافتادگی کبد که می‌تواند مرگبار باشد
یک ورم کبد ساده در صورت بیتوجهی و ادامه دادن مصرف الکل، می‌تواند به هپاتیت و در نهایت سیروز منتهی شود. اگر الکل مصرف می‌کنید و نشانه‌های مشکل کبد را در خود مشاهده کرده‌اید، خیلی زود تحت نظر پزشک قرار گرفته و برنامه‌های ترک الکل را آغاز کنید؛ زیرا وخامت اوضاع کبد می‌تواند خطرات جانی به همراه داشته باشد.
چرا به کبد چرب مبتلا می‌شویم؟
کبد چرب در اثر تجمع چربی بیش از حد در کبد به وجود می‌آید. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که فرد، زندگی ناسالمی را برای مدتی طولانی در پیش گرفته باشد. گاهی هم کبد چرب به دلیل عوامل ژنتیکی به فرد می‌رسد که در این صورت تنها مراقبت‌های پس از درمان برای او ممکن خواهد بود. در هر صورت، زمانی از کبد چرب و خطرات آن دور خواهیم شد که توصیه‌های متخصصان و پزشکان در مورد رژیم غذایی سالم و مغذی و فعالیت هفتگی را جدی بگیریم.
علائم کبد چرب چیست؟
همان طور که اشاره شد، در مراحل اولیه و انواع خفیف کبد چرب علائم خاصی وجود ندارد. تنها علائم بیماری‌هایی مثل ورم کبد یا کبد چرب ساده، احساس ناراحتی در سمت راست پهلو است. اما اگر بیمار به سبک زندگی ناسالم خود ادامه دهد و استئاتوهپاتیت یا سیروز در او اتفاق بیفتد، علائم زیر بروز خواهند کرد:
- ورم شکم
- دیده شدن رگ از زیر پوست (ورم رگ)
- بزرگ شدن سینه در مردان
- کف دست قرمز رنگ
- زردی پوست و چشم
علائم کبد چرب در زنان
بروز کبد چرب در زنان، تفاوت چندانی با بروز کبد چرب در مردان ندارد. یعنی علائم بیماری در هر دو جنس یکسان است؛ اما زنان به دلیل رژیم غذایی سالم‌تر خود و مصرف کمتر الکل، در معرض ریسک کمتری قرار دارند. مهم‌ترین خطر کبد چرب متوجه زنان باردار است. بر اساس بررسی‌های انجام شده توسط دانشگاه کالیفرنیا، زنان باردار در صورت ابتلا به کبد چرب با خطراتی مثل فشار خون بالا، خونریزی پس از زایمان و زایمان زودهنگام روبه‌رو می‌شوند که برای مادر و نوزاد خطرناک است.
علائم کبد چرب در افراد لاغر
شاید وجود واژه «چرب» در نام این بیماری، شما را هم مثل بسیاری از افراد به اشتباه بیندازد و فکر کنید تنها افراد چاق به آن مبتلا خواهند شد. اما در بررسی جدید انجام شده توسط موسسه علمی NCBI آمریکا در میان اهداکنندگان کبد و قربانیان تصادف، هپاتیت استئاتوس یا کبد چرب غیرالکلی شدید در ۱۵ درصد از افراد لاغر مشاهده شد. در بررسی‌های بیشتر توسط دکتر فراکانزانی و همکارانش مشخص شد لاغری تاثیری بر کمتر شدن التهابات نخواهد داشت. در واقع افراد لاغر تنها احتمال کمتری برای ابتلا به کبد چرب دارند و در صورت بروز این بیماری، علائم و ریسک‌های موجود با افراد چاق یکی خواهد بود.
علائم کبد چرب در چهره
زمانی که کبد چرب در بدن یک فرد شروع به پیشروی می‌کند، کم‌کم روی تمام بخش‌های آن اثر منفی می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین علائم کبد چرب حاد، روی پوست و چهره دیده می‌شود که همان زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها است. به این شرایط، زردی، یرقان یا Jaundice گفته می‌شود. با مشاهده هرکدام از علائم کبد چرب بهتر است خیلی سریع تحت نظر پزشک قرار بگیرید؛ چرا که این بیماری در صورت بیتوجهی می‌تواند به مسئله مرگ و زندگی بدل شود.
هر مرحله از کبد چرب چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟
بروز علائم کبد چرب در مراحل ابتدایی ممکن است کاملا بی‌علامت باشد و حالات خفیف آن، از احساس درد و ناراحتی در سمت راست پهلو و در مواردی احساس خستگی و بی‌حالی آغاز می‌شود. اما جدی نگرفتن همین علائم و تغییر ندادن رژیم غذایی می‌تواند به شدیدتر شدن بیماری و بروز علائم خطرناک منجر شود. در ادامه علائم کبد چرب را در هر مرحله از بروز آن بررسی می‌کنیم.
علائم کبد چرب شدید
کبد چرب شدید زمانی اتفاق می‌افتد که ورود چربی بیش از حد به کبد، آن را از کار انداخته و به بافت‌های آن آسیب جدی وارد کرده است. در این حالت معمولا فیبروز (آسیب بافتی) و سیروز (از کار افتادگی کبد) اتفاق افتاده و علائم زیر بروز می‌کنند:
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- ضعف بدنی
- خستگی
- خون‌دماغ شدن
- خارش پوستی
- زردی یا یرقان
- دیده شدن جریان‌های خونی در زیر پوست
- درد پهلو و شکم
- تورم شکم
- تورم پاها
- بزرگ شدن سینه مردان
- سرگیجه
زمانی که فرد به این مرحله از کبد چرب رسیده باشد، جان او در خطر است. در صورت مشاهده این علائم در خود یا دیگران، بدون اتلاف وقت به بیمارستان مراجعه کرده و خود یا بیمار را تحت مراقبت ویژه قرار دهید.
علائم کبد چرب خفیف
کبد چرب در مراحل اولیه خود مثل کبد چرب ساده و ورم کبد، تنها با دردهای خفیف در ناحیه شکم و پهلو و خستگی جزئی ظاهر می‌شود. اگر در این مرحله و با مشاهده این علائم، تغییر در رژیم غذایی را پیش نگیرید، علائم تازه‌تری مثل حالت تهوع، استفراغ، تب، سرگیجه و سردرد در شما ظاهر خواهد شد. جدی گرفتن علائم کبد چرب در هر مرحله از آن می‌تواند از بروز خطرات بیشتر جلوگیری کند. به طور کلی مراحل کبد چرب را می‌توان این‌گونه بیان کرد:
- کبد چرب ساده (کبد چرب گرید ۱): معمولا بدون علائم است – شروع جمع شدن چربی‌های اضافه در کبد.
- استئوهپاتیت (کبد چرب گرید ۲): علائمی مثل سردرد، دل‌درد، تب و حالت تهوع اتفاق می‌افتند – شروع آسیب به بافت کبد.
- فیبروز کبدی (کبد چرب گرید ۳): تبدیل آسیب‌های بافتی به زخم و بروز علائمی مثل ورم شکم، سردرد و کوفتگی
- سیروز (کبد چرب گرید ۴): پخش شدن زخم در تمام بافت کبد و ضعف در عملکرد یا ازکارافتادگی آن به همراه خطرات جدی برای سلامتی و بروز علائمی همچون خونریزی، ورم شکم، زردی و…
آیا می‌توان کبد چرب را از روی علائم تشخیص داد؟
علائم کبد چرب معمولا تا زمان رسیدن به مراحل حاد (فیبروز و سیروز) بروز نمی‌کند. علائم اولیه این بیماری هم به دلیل خفیف بودن و مشابه بودن با دیگر بیماری‌ها، اطلاعات زیادی را به مشاهده‌کننده یا خود فرد نخواهند داد. در هر حال، اگر علائم زیر را در خود یا دیگری مشاهده کردید، مراجعه به دکتر داخلی گزینه مناسبی خواهد بود.
- درد شکمی یا احساس ناراحتی در سمت راست پهلو
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن ناگهانی
- زردی پوست و چشم
- ورم شکم و پاها
- خستگی شدید و سرگیجه
- ضعف بدنی
روش‌های تشخیص کبد چرب که باید بدانید
تشخیص کبد چرب در خانه و بدون وسایل پزشکی تا زمان رسیدن به خطرناک‌ترین مراحل ممکن نیست. علائم کبد چرب زمانی بروز می‌کنند که کبد آسیب جدی دیده باشد. به همین علت توصیه می‌شود حداقل سالی یکبار تمام ابعاد سلامتی خود را در قالب یک چکاپ پزشکی بسنجید؛ زیرا تنها راه تشخیص کبد چرب در مراحل اولیه و کم‌خطر آن، تشخیص پزشکی با آزمایش خون و سونوگرافی است. آگاهی از وجود این بیماری در مراحل اولیه ابتلا به آن، درمان را بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد کرد.
خطرات ابتلا به کبد چرب چیست؟
کبد یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین اعضای بدن است که از کارافتادگی آن باعث مشکلات جدی می‌شود. کبد مسئول جذب مواد لازم و دفع مواد زائد بوده و ضعف آن معادل است با ایجاد مشکل در فرآیند جذب و دفع. کبد همچنین میزان کلسترول خون را تنظیم می‌کند و اجازه نمی‌دهد کلسترول بد (LDL) در خون زیاد شود. به همین دلیل ابتلا به کبد چرب می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را هم در فرد افزایش دهد. کبد چرب در صورت پیشروی و حاد شدن می‌تواند جان فرد را به خطر بیندازد. حادترین حالت کبد چرب، سیروز است که مجله سلامتی Healthline آن را یک تهدید جانی می‌نامد.
آیا می‌توان از کبد چرب پیشگیری کرد؟
مثل بیشتر بیماری‌ها، کبد چرب هم با کمترین هزینه قابل پیشگیری است. با رعایت نکات زیر میتوانید از خود در برابر این بیماری محافظت کنید:
- محدود کردن مصرف الکل تا حد ممکن یا حذف آن
- کنترل وزن با رژیم غذایی مناسب و ورزش مداوم
- دنبال کردن یک رژیم غذایی با ارزش غذایی بالا و چربی اشباع و کربوهیدرات پایین
- کنترل سطح قند، تری‌گلیسیرید و کلسترول در خون با مشورت کارشناس تغذیه یا پزشک
- پیش رفتن با برنامه دکتر برای بیماران دیابتی
- قرار دادن حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در برنامه روزانه برای اکثر روزهای هفته
درمان کبد چرب چگونه است؟
در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که اثر مستقیم آن روی درمان کبد چرب اثبات شده باشد و تحقیقات و آزمایش‌ها در این راستا در جریان هستند. ساده‌ترین کارهایی که پس از تشخیص علائم کبد چرب در فرد به او توصیه می‌شود عبارت است از:
- محدود کردن یا حذف الکل
- برنامه‌ریزی برای کاهش وزن
- تغییر رژیم غذایی
- تغییر سبک زندگی
این توصیه‌ها برای زمانی است که کبد چرب در فرد هنوز به حالت حاد (سیروز و فیبروز) نرسیده باشد. اگر بیمار در این مراحل به پزشک مراجعه کند، درمان‌های دارویی و گاهی عمل جراحی برای او در نظر گرفته خواهد شد. به همین دلیل توصیه می‌شود هر ۶ ماه تا یک سال، وضعیت سلامت خود را چکاپ کنید. چکاپ مرتب و مداوم باعث می‌شود کبد چرب را در مراحل اولیه بروز تشخیص داده و با کمترین هزینه و عوارض جانبی، آن را درمان کنید. اگر کبد چرب به مرحله سیروز برسد، احتمال از کارافتادگی کامل آن بالا می‌رود. در صورت از کارافتادگی کامل کبد، به پیوند آن نیاز خواهید داشت.
بیشتر بخوانید: فیبروز کبد چیست
آیا درمان خانگی کبد چرب ممکن است؟
اگر بیماری شما هنوز به مراحل حاد (سیروز) نرسیده باشد، امکان درمان آن در خانه وجود دارد. قبل از هرچیز باید آگاه باشید که این بیماری به احتمال ۹۹ درصد در نتیجه سبک زندگی و رژیم غذایی غلط شما به وجود آمده است. در همین راستا باید رژیم غذایی خود را سر و سامان داده و فعالیت خود را تا حد ممکن بیشتر کنید. جدا از اضافه کردن ورزش به برنامه روزانه و هفتگی خود، برای انجام کارهای روزمره هم فعالیت بیشتر را در نظر بگیرید. برای مثال تا حد ممکن مسیرهای خود را با پیاده‌روی طی کنید.
کلام آخر
کبد یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است که بدون آن جذب مواد لازم و دفع مواد زائد ممکن نیست. این عضو مهم ممکن است در اثر سبک زندگی و رژیم غذایی ناسالم دچار آسیب شود. به این آسیب، کبد چرب می‌گویند. کبد چرب به راحتی قابل درمان است، به شرطی که زود تشخیص داده شود. علائم کبد چرب معمولا تا حادترین مراحل آن (گرید ۳ و ۴) بروز نمی‌کنند و این یعنی تنها راه تشخیص آن در مراحل ابتدایی، چکاپ سالیانه است. اگر این بیماری در گرید ۱ و ۲ تشخیص داده شود، با کمترین هزینه قابل درمان خواهد بود. اما گرید ۳ و ۴ کبد چرب تنها با درمان‌های پیچیده دارویی و عمل جراحی درمان می‌شوند.
سوالات متداول
آیا کبد چرب بیماری خطرناکی است؟
کبد چرب چهار گرید دارد که گرید سه و چهار آن خطرناک است. اما تشخیص به موقع و انجام اقدامات درمانی لازم در مراحل اولیه ابتلا، خیلی ساده و کم‌هزینه آن را درمان خواهد کرد.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کبد چرب قرار دارند؟
هر کسی ممکن است به این بیماری مبتلا شود، اما عوامل ژنتیکی، تغذیه ناسالم، چربی خون، چاقی و مصرف الکل، احتمال ابتلای فرد به این بیماری را تعیین می‌کنند.
آیا افراد لاغر هم به کبد چرب مبتلا می‌شوند؟
ریسک ابتلا به کبد چرب برای افراد لاغر کمتر از افراد چاق و دارای اضافه وزن است. اما این ریسک را نمی‌توان صفر دانست.
آیا کبد چرب قابل پیشگیری است؟
بله، به سادگی می‌توان با رعایت نکاتی که در متن به آن‌ها اشاره شد از بروز این بیماری جلوگیری کرد.
آیا درمان خانگی برای کبد چرب وجود دارد؟
بهترین درمان برای این بیماری، حذف چربی‌های اشباع و کربوهیدرات‌ها از رژیم غذایی و افزایش فعالیت تا حد ممکن است. برای توصیه‌های بیشتر به متن مراجعه کنید.
منبع:
clevelandclinic