مهریه باید چقدر باشد؟

مهریه یک مبلغ یا دارایی مشخص و از پیش تعیین شده ای نیست و قانون مقدار ثابتی را برای آن تعیین نکرده است. در واقع، میزان مهریه با توافق عروس و داماد و خانواده هایشان مشخص می شود، اما باید حواسمان باشد که قانون برای وصول آن، محدودیت هایی مثل ۱۱۰ سکه برای حکم جلب در نظر گرفته است.

بحث مهریه همیشه داغ و پر از اما و اگر بوده، به خصوص تو جامعه ما که پیچیدگی های خاص خودش را دارد. از اونجایی که زندگی مشترک قرار نیست همیشه گل و بلبل باشد، این پشتوانه مالی می تواند در شرایط سخت کمک حال باشد. اما آیا هر چقدر بیشتر، بهتر؟ آیا مهریه سنگین واقعاً زندگی را بیمه می کند یا فقط بار سنگینی روی دوش داماد و آینده زندگی مشترک می گذارد؟ تو این مقاله می خواهیم با هم قدم به قدم این موضوع مهم را از جنبه های مختلف قانونی، عرفی و حتی اجتماعی بررسی کنیم و ببینیم مهریه باید چقدر باشد و بهترین راه برای تعیین آن چیست.

مهریه؛ از کجا آمد و چه معنایی دارد؟ (بنیادهای شرعی و حقوقی)

قبل از اینکه وارد بحث عدد و رقم شویم، بد نیست یک نگاهی به ریشه و فلسفه مهریه بیندازیم. خیلی ها مهریه را با شیربها اشتباه می گیرند یا فکر می کنند یک جور معامله است. اما واقعیت چیز دیگری است.

تعریف مهریه: شیربها یا حق زن؟

مهریه، بر خلاف شیربها که اغلب به خانواده عروس پرداخت می شد، مالی است که مرد در زمان عقد نکاح به همسرش تعهد می کند و زن به محض جاری شدن خطبه عقد، مالک آن می شود. یعنی از همان لحظه، خانم می تواند هر تصرفی که بخواهد تو مهریه اش بکند، چه آن را ببخشد، چه مطالبه کند، یا هر کار دیگری که صلاح بداند. این مال می تواند سکه، پول نقد، ملک، یک جلد کلام الله مجید یا هر چیز دیگری باشد که ارزش مالی دارد و قابل تملک است.

فلسفه مهریه: چرا اصلاً مهریه وجود دارد؟

شاید بپرسید اصلاً چرا باید مهریه ای در کار باشد؟ مهریه از دیدگاه شرعی و حقوقی، یک جور تضمین و پشتوانه مالی برای زن است. تو فرهنگ ما، مهریه نشانه ای از احترام به زن و تعهد مرد به اوست. در واقع، هدف اصلی مهریه این است که اگر خدای نکرده زندگی مشترک به هر دلیلی به مشکل خورد و زن خواست جدا شود، یک پشتوانه مالی داشته باشد تا بتواند روی پای خودش بایستد و بی سرپناه نماند. این پشتوانه، به زن امنیت خاطر می دهد و باعث می شود تو زندگی مشترک احساس آسیب پذیری کمتری داشته باشد.

انواع مهریه در قانون مدنی

قانون مدنی ما، مهریه را به سه دسته اصلی تقسیم کرده است که هر کدام شرایط و احکام خاص خودشان را دارند:

• مهرالمسمی: این متداول ترین نوع مهریه است. مهرالمسمی همان مهریه ای است که زن و مرد و خانواده هایشان قبل از عقد، سر آن با هم توافق می کنند و میزانش دقیقاً تو سند ازدواج قید می شود. مثلاً وقتی می گویند ۱۱۴ سکه بهار آزادی یا یک خانه در فلان محله، منظورشان مهرالمسمی است.
• مهرالمثل: گاهی اوقات، زن و مرد موقع عقد، مهریه ای برای هم تعیین نمی کنند، یا اگر هم تعیین می کنند، به دلایلی آن مهریه باطل می شود. اگر بعد از عقد و قبل از اینکه مهریه ای تعیین شده باشد، نزدیکی بین زن و مرد اتفاق بیفتد، زن مستحق مهرالمثل می شود. مهرالمثل بر اساس عرف و عادت جامعه، شأن و موقعیت زن، وضعیت خانوادگی اش و حتی وضعیت مالی مرد تعیین می شود. یعنی دادگاه با در نظر گرفتن همه اینها، یک مهریه متعارف و معقول برای زن تعیین می کند.
• مهرالمتعه: این نوع مهریه کمی فرق دارد. مهرالمتعه زمانی به زن تعلق می گیرد که در زمان عقد، مهریه ای برای او تعیین نشده باشد و مرد قبل از اینکه با همسرش نزدیکی کند، او را طلاق بدهد. در این حالت، دادگاه با توجه به وضعیت مالی و اجتماعی مرد (نه زن) مبلغی را به عنوان مهریه برای زن تعیین می کند. پس، مهرالمتعه با مهرالمثل که شأن زن در آن اهمیت دارد، متفاوت است.

مهریه در کفه ترازو قانون (آپدیت های 1404 و شایعات داغ)

قوانین مهریه همیشه در حال تغییر و به روز شدن هستند و همین موضوع باعث می شود ابهامات زیادی پیش بیاید. به خصوص در مورد قانون مهریه جدید ۱۴۰۴ و بحث ۱۱۰ سکه، حرف و حدیث زیاد است. بیایید ببینیم قانون در مورد مهریه چه می گوید و چه محدودیت ها و شرایطی برای آن در نظر گرفته است.

قانون ۱۱۰ سکه: حقیقت یا افسانه حبس؟

یکی از مهمترین بحث ها در مورد مهریه، موضوع ۱۱۰ سکه است. خیلی ها فکر می کنند اگر مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشد، بقیه آن باطل است یا قابل وصول نیست. اما این یک برداشت اشتباه است.

حقیقت ماجرا این است: قانون مهریه سقف مشخصی برای میزان مهریه تعیین نکرده و شما می توانید هر تعداد سکه ای که توافق می کنید، به عنوان مهریه قرار دهید؛ اما داستان ۱۱۰ سکه برای محدود کردن مسئولیت کیفری مرد و حبس زدایی است. یعنی اگر مهریه زن تا ۱۱۰ سکه باشد و مرد توانایی پرداخت آن را نداشته باشد، دادگاه می تواند حکم جلب و حبس او را صادر کند. اما برای مهریه هایی که از ۱۱۰ سکه بیشتر است، حتی اگر مرد توانایی پرداخت را هم نداشته باشد، دیگر حکم جلب و حبس صادر نمی شود.

مهم است بدانید که مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باطل نیست و مرد کماکان مسئول پرداخت تمام مهریه است. تنها تفاوت در نحوه مطالبه و اجرای آن است.

پس، اگر مهریه خانم بیشتر از ۱۱۰ سکه باشد، زن می تواند برای مطالبه تمام آن اقدام کند. دادگاه در این موارد به سراغ اموال و دارایی های مرد می رود. اگر مرد اموالی داشته باشد که جزء مستثنیات دین (مثل خانه مسکونی مورد نیاز، اثاثیه ضروری زندگی و …) نباشد، زن می تواند آن اموال را توقیف کرده و از طریق فروش آنها، مهریه خود را دریافت کند. هدف از این قانون، کاهش آمار زندانیان مهریه و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی بوده است.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: کدام را انتخاب کنیم؟

نحوه پرداخت و مطالبه مهریه هم دو حالت اصلی دارد که در سند ازدواج مشخص می شود:

1. مهریه عندالمطالبه: این رایج ترین نوع مهریه است. در مهریه عندالمطالبه، زن هر زمان که بخواهد (حتی در دوران زندگی مشترک و بدون قصد طلاق)، می تواند مهریه خود را از مرد مطالبه کند و مرد موظف است آن را بپردازد. در این حالت، زن برای دریافت مهریه نیازی به اثبات توانایی مالی مرد ندارد و مرد باید به محض مطالبه، مهریه را پرداخت کند یا اگر نتواند، تقاضای اعسار (قسط بندی) کند.
2. مهریه عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، زن زمانی می تواند مهریه اش را مطالبه کند که ثابت کند مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را دارد. یعنی بار اثبات توانایی مالی مرد بر عهده زن است. اگر زن نتواند ثابت کند که مرد تمکن مالی دارد، مطالبه مهریه با مشکل مواجه می شود. این نوع مهریه کمتر رایج است و انتخاب آن معمولاً به دلیل توافقات خاص بین زوجین صورت می گیرد.

تقسیط مهریه (اعسار): وقتی جیب مرد خالی است

یکی از واقعیت های تلخ جامعه ما این است که خیلی از مردها توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارند، به خصوص با افزایش قیمت سکه. برای همین، قانون راهکاری به نام اعسار یا تقسیط مهریه را در نظر گرفته است.

اگر مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند از دادگاه درخواست اعسار کند. در این حالت، دادگاه وضعیت مالی مرد را به دقت بررسی می کند (مثلاً درآمد، اموال، بدهی ها، هزینه های زندگی و تعداد افراد تحت تکفل). اگر برای دادگاه محرز شود که مرد واقعاً نمی تواند مهریه را یکجا بپردازد، حکم به تقسیط آن می دهد. یعنی یک مقدار پیش پرداخت (که ممکن است چند سکه یا مبلغی پول باشد) و سپس اقساط ماهانه (معمولاً ماهی یک یا نیم سکه) برای مرد تعیین می شود. این رویه کمک می کند تا هم زن به حق خود برسد و هم مرد به خاطر عدم توانایی مالی به زندان نیفتد.

مالیات مهریه و حق ثبت: شایعات و واقعیت ها

بحث مالیات مهریه هم یکی از موضوعاتی است که گاهی شایعات زیادی در موردش پخش می شود. باید بگوییم که در حال حاضر، مهریه به خودی خود مشمول مالیات نیست. یعنی زن بابت دریافت مهریه اش مالیاتی نمی پردازد. اما دو مورد هست که ممکن است با مالیات مهریه اشتباه گرفته شود:

• حق ثبت سند ازدواج: وقتی عقدنامه رسمی می شود و مهریه در آن قید می گردد، مبلغی به عنوان حق ثبت و عوارض دولتی از طرفین دریافت می شود. این مبلغ بر اساس میزان مهریه محاسبه می شود و نوعی هزینه اداری برای ثبت رسمی سند است، نه مالیات بر مهریه. بر اساس گزارش های افکارسنجی (که در ادامه به آن اشاره می کنیم)، برای ۹۴ سکه مهریه باید مبلغی معادل تقریباً یک سکه تمام بهار آزادی (با قیمت های قبلی) حق ثبت پرداخت شود.
• نیم عشر اجرایی: اگر زن برای مطالبه مهریه خود از طریق اجرای ثبت یا دادگاه اقدام کند و اجراییه صادر شود، مبلغی معادل نیم عشر (پنج درصد) از کل مهریه (در زمان اجرا) به عنوان نیم عشر اجرایی به دولت پرداخت می شود. این مبلغ هم هزینه خدمات قضایی و اجرایی است و با مالیات بر مهریه فرق دارد.

پس، شایعاتی که در مورد مالیات سنگین بر مهریه مطرح می شود، عموماً پایه و اساس قانونی ندارد و مربوط به همین دو مورد حق ثبت و نیم عشر اجرایی است.

مهریه از نگاه جامعه و عرف (چشم و هم چشمی تا پشتوانه زندگی)

مهریه فقط یک بحث حقوقی و قانونی نیست؛ تو جامعه ما، مهریه ابعاد عمیق فرهنگی، عرفی و اجتماعی هم دارد. از رسوم و سنت ها گرفته تا دیدگاه های مختلف مردم، همه تو تعیین و حتی مطالبه مهریه نقش دارند.

مهریه های رایج و عرفی: از ۱۴ سکه تا تاریخ تولد

اگه نگاهی به سندهای ازدواج بیندازید، متوجه می شوید که مهریه ها خیلی متنوع اند. بعضی ها به نیت ائمه اطهار، ۱۴ سکه بهار آزادی یا حتی کمتر تعیین می کنند. بعضی دیگر سراغ ۳۱۳ سکه یا ۷۰۰ و خورده ای سکه (به تعداد یاران امام زمان) می روند. تعداد سال تولد همسر، یا مثلاً تعداد شاخه گل به علاوه یک سکه، از دیگر مهریه هایی است که تو سال های اخیر مد شده اند. این اعداد و ارقام بیشتر جنبه عرفی و نمادین دارند تا اینکه یک پشتوانه مالی واقعی برای زن باشند، به خصوص وقتی تعدادشان خیلی کم یا خیلی زیاد باشد.

نظرسنجی ها چه می گویند؟ (بررسی دیدگاه های مردمی)

یک نظرسنجی جالب که توسط موسسه افکارسنجی ملت انجام شده، نتایج جالبی در مورد بهترین تعداد سکه برای مهریه از دیدگاه مردم دارد. این نظرسنجی نشان می دهد:

• به طور میانگین، مردم ۹۴ سکه را تعداد مناسبی برای مهریه می دانند.
• جالب اینجاست که دیدگاه مردان و زنان در این باره متفاوت است: مردان به طور متوسط ۵۸ سکه را مناسب می دانند، در حالی که زنان ۱۳۰ سکه را عدد بهتری می بینند. این تفاوت نشان دهنده انتظارات و نگرانی های متفاوت هر دو گروه است.
• حدود نیمی از پاسخگویان (۴۹.۴٪) یکی از اعداد ۱۴، ۵۰، ۱۰۰، ۱۱۰ و ۱۱۴ سکه را برای مهریه مناسب دانسته اند.
• نکته دیگر اینکه، ۸۶.۲٪ از مردم می گویند رسم ندارند مهریه را موقع عقد بپردازند و ۶۳.۴٪ هم معتقدند مردها موقع تعیین مهریه، مقدارش را جدی نمی گیرند. این موضوع نشانه یک شکاف بزرگ بین توافق اولیه و واقعیت های بعدی است.

مهریه: چوب لای چرخ زندگی یا سنگ زیربنا؟ (ابعاد روانشناختی و اجتماعی)

مهریه تو زندگی مشترک می تواند نقش های مختلفی داشته باشد. برخی آن را پشتوانه مالی مهمی برای زن می دانند، به خصوص در شرایطی که زنان از نظر اقتصادی آسیب پذیرتر هستند. از طرف دیگر، مهریه سنگین گاهی اوقات به عاملی برای چشم و هم چشمی تبدیل می شود که می تواند بار مالی زیادی روی دوش داماد بگذارد و شروع زندگی را سخت کند.

از نظر روانشناسی، انتظار دریافت مهریه (چه از سمت زن، چه از سمت خانواده اش) می تواند به مرور زمان به یک اهرم فشار تبدیل شود و به جای اینکه رابطه را محکم کند، آن را سست کند. همچنین، استناد به همان نظرسنجی: ۵۶.۲٪ از پاسخگویان معتقدند مهریه سنگین هیچ تاثیری در استحکام زندگی زناشویی ندارد و ۳۰.۴٪ هم باور دارند که مهریه سنگین باعث سست شدن بنیان خانواده می شود. این آمار نشان می دهد که جامعه هم به این موضوع از دیدگاه های مختلفی نگاه می کند و باورهای سنتی در حال تغییر است.

پشت پرده مهریه: چه کسی سود می برد و چه کسی ضرر می کند؟ (تحلیل اجتماعی)

بحث مهریه همیشه با حرف و حدیث های زیادی همراه است. اگر به بخش نظرات مقالات مرتبط یا شبکه های اجتماعی سری بزنید، متوجه می شوید که این موضوع چقدر می تواند احساسی و پر از گلایه باشد. مردان زیادی مهریه را عامل بدبختی، زندانی شدن و حتی از دست دادن زندگی می دانند، در حالی که زنان آن را تنها پشتوانه خود در یک جامعه نابرابر می دانند. بیایید با هم به این دیدگاه ها نگاهی بیندازیم و ببینیم واقعاً چه کسانی از مهریه سود می برند و چه کسانی متضرر می شوند.

انتقادات تند به مهریه: از کاسبی تا برده داری

از کامنت های عمومی و صحبت های مردم اینطور به نظر می رسد که بخش زیادی از مردان جامعه، با مهریه های سنگین مخالف اند و آن را یک ابزار کاسبی یا تیغ زنی می دانند. جملاتی مثل مهریه لعنتی باید حذف بشه یا مهریه زن کلا برای بازپرداخت ۱۴ سکه بشه نشان دهنده اوج نارضایتی و فشاری است که از این بابت متحمل می شوند. آنها معتقدند مهریه سنگین باعث می شود بعضی از زنان فقط به فکر جدا شدن و مطالبه مهریه بیفتند و زندگی مشترک را جدی نگیرند. این دیدگاه، به خصوص با افزایش سرسام آور قیمت سکه، تشدید شده و به قول بعضی ها، مهریه به قانون نابودی دیوار اعتماد تبدیل شده است.

یکی از اصلی ترین گلایه ها این است که مهریه سنگین، جوانان را از ازدواج دلسرد می کند و آمار طلاق را بالا می برد. مردان می گویند با این شرایط اقتصادی، حتی اگر ۱۱۰ سکه هم مهریه باشد، پرداخت آن کمرشکن است و به جای اینکه پایه های خانواده را محکم کند، آن را سست می کند.

مهریه و جایگاه زن در جامعه: پشتوانه یا مانع استقلال؟

از سوی دیگر، بسیاری از زنان و حامیان حقوق زنان، مهریه را تنها پشتوانه مالی خود در جامعه می دانند. آنها معتقدند با توجه به نابرابری های موجود در حقوق زنان (مثل حق طلاق که عموماً با مرد است، یا محدودیت هایی در اشتغال و خروج از کشور)، مهریه می تواند تنها تضمینی باشد برای اینکه در صورت جدایی، بی سرپناه نمانند. برخی دیگر معتقدند مهریه ابزاری برای احترام و ارزش گذاری به زن است. نظرسنجی ها هم نشان می دهد که ۶۱ درصد از پاسخگویان، مهریه را در حد زیاد یا خیلی زیاد پشتوانه مالی برای زنان دانسته اند. همچنین ۷۵.۸ درصد معتقدند بخشش مهریه می تواند به زن در طلاق آسان تر کمک کند.

اما این دیدگاه هم منتقدانی دارد. بعضی ها معتقدند تکیه بر مهریه به جای توسعه حقوق برابر و امکانات اقتصادی برای زنان، در بلندمدت به ضرر استقلال آنها تمام می شود. اگر زن به توانایی های خودش برای کسب درآمد و استقلال مالی تکیه کند، شاید دیگر نیازی به این پشتوانه نداشته باشد و بتواند از زندگی مشترک، رضایت قلبی بیشتری داشته باشد.

نقش وکلای مهریه و سیستم قضایی

تو این میان، نقش وکلا و سیستم قضایی هم همیشه مورد بحث است. برخی، وکلا را به عنوان مافیای مهریه و کاسبان طلاق متهم می کنند که با تشویق به مطالبه مهریه، فقط به فکر جیب خودشان هستند. اما این هم یک نگاه یک طرفه است. واقعیت این است که وکلای دادگستری صرفاً نقش مشاور و نماینده قانونی را دارند و بر اساس قوانین موجود عمل می کنند. آنها نه قانونگذار هستند و نه عامل اصلی تعیین مهریه. اگر سیستمی وجود دارد که امکان مطالبه و وصول مهریه را فراهم می کند، وکیل به موکلش کمک می کند تا از حقوق قانونی خود استفاده کند.

سیستم قضایی هم با چالش های زیادی روبرو است. از یک طرف باید حقوق زن را به عنوان مالک مهریه حفظ کند، و از طرف دیگر، از زندانی شدن بی مورد مردان و افزایش پرونده های قضایی جلوگیری کند. قوانینی مثل ۱۱۰ سکه و تقسیط مهریه، در راستای همین تعادل و حبس زدایی تصویب شده اند، اما هنوز راه درازی تا رسیدن به یک راه حل جامع و رضایت بخش برای همه وجود دارد.

راهنمای عملی: چقدر مهریه باید تعیین کنیم؟ (توصیه های کاربردی)

حالا که ابعاد مختلف مهریه را بررسی کردیم، می رسیم به سوال اصلی: مهریه باید چقدر باشد؟ جواب ساده و یکسانی وجود ندارد، اما می توانیم با دید بازتری به این موضوع نگاه کنیم و تصمیمات بهتری بگیریم.

برای زوجین: صداقت و واقع بینی

مهمترین نکته تو تعیین مهریه، صداقت، گفتگوی آزادانه و واقع بینی بین خودِ زوجین است. این یک قرارداد دوطرفه است و باید با تفاهم و رضایت قلبی هر دو نفر انجام شود.

• اهمیت گفتگو و توافق: قبل از اینکه خانواده ها وارد جزئیات شوند، خودِ دختر و پسر باید با هم در مورد انتظاراتشان از زندگی و مهریه صحبت کنند. مهریه قرار نیست مانعی برای ازدواج باشد، بلکه باید یک پشتوانه معقول باشد.
• توانایی مالی واقعی زوج: واقع بین باشید و مهریه ای را تعیین کنید که مرد در شرایط عادی، توان پرداخت آن را داشته باشد. چشم و هم چشمی و مهریه های نجومی فقط مشکلات آینده را زیاد می کند. یک مهریه متعارف و متناسب با عرف جامعه و توان مالی مرد، هم شأن زن را حفظ می کند و هم مرد را زیر بار فشار مالی کمرشکن نمی برد.
• مهریه به عنوان پشتوانه، نه اهرم فشار: مهریه قرار است در مواقع نیاز، کمک حال زن باشد، نه ابزاری برای تهدید و فشار در طول زندگی مشترک. اگر قرار باشد زن دائم به فکر مطالبه مهریه باشد، آرامش از زندگی مشترک رخت برمی بندد.
• شروط ضمن عقد به عنوان مکمل: گاهی اوقات، زنان به جای مهریه بالا، شروط ضمن عقد را انتخاب می کنند. شروطی مثل حق طلاق (در برخی شرایط)، حق خروج از کشور، حق اشتغال یا تقسیم نصف اموال مرد بعد از طلاق (در صورتی که طلاق به درخواست مرد و بدون تقصیر زن باشد)، می تواند پشتوانه های قوی تری برای زن باشد و استقلال او را تضمین کند. این شروط می توانند به مراتب از مهریه سنگین کارآمدتر باشند.

برای خانواده ها: دوری از فشارها و چشم و هم چشمی

خانواده ها هم نقش مهمی در این تصمیم گیری دارند. متأسفانه گاهی اوقات چشم و هم چشمی ها و فشارهای عرفی، باعث می شود مهریه های سنگین و غیرمنطقی تعیین شود.

• اولویت خوشبختی فرزندان: مهمترین چیز، خوشبختی و آرامش زوجین است. مهریه سنگین نه تنها ضامن خوشبختی نیست، بلکه می تواند عاملی برای نگرانی و اضطراب دائمی شود. بهتر است خانواده ها به جای فشار برای مهریه های بالا، روی ساختن یک زندگی مشترک بر پایه عشق، احترام و تفاهم تمرکز کنند.
• پرهیز از چشم و هم چشمی: اینکه دختر فلانی فلان قدر سکه گرفت، پس دختر ما هم باید بگیرد یک تفکر غلط است. هر زندگی شرایط خاص خودش را دارد و نباید آینده فرزندان را فدای رقابت های بیهوده کرد.

چه زمانی مهریه به زن تعلق نمی گیرد؟ (یا کمتر)

در برخی شرایط، ممکن است مهریه به زن تعلق نگیرد یا میزان آن کاهش یابد. این موارد عبارتند از:

1. طلاق خلع: در طلاق خلع، زن به دلیل کراهت از شوهر، مالی را (که معمولاً مهریه یا بخشی از آن است) به او می بخشد تا شوهر را راضی به طلاق کند.
2. نشوز زن: اگر زن بدون دلیل موجه از انجام وظایف زناشویی خودداری کند و دادگاه حکم نشوز او را صادر کند، در طول مدت نشوز، نفقه به او تعلق نمی گیرد؛ اما مهریه کماکان پابرجاست و می تواند آن را مطالبه کند (مگر اینکه نشوز باعث فسخ نکاح شود که بحث آن پیچیده تر است). البته نشوز ربطی به سقوط کل مهریه ندارد، فقط در برخی موارد خاص و با تشخیص دادگاه ممکن است تأثیرگذار باشد.
3. بخشیدن مهریه: زن می تواند به طور کامل یا جزئی، مهریه خود را به مرد ببخشد. این بخشش باید با رضایت کامل و آگاهی زن باشد.
4. فوت زن قبل از نزدیکی (در مهرالمسمی): اگر مهریه مهرالمسمی تعیین شده باشد و زن قبل از نزدیکی فوت کند، مهریه به او تعلق می گیرد و به وراث او منتقل می شود. این مورد بر خلاف مهرالمثل و مهرالمتعه است.
5. طلاق قبل از نزدیکی: اگر طلاق قبل از نزدیکی اتفاق بیفتد، زن مستحق نصف مهریه ای است که در عقدنامه قید شده است. اگر مهریه ای تعیین نشده باشد، زن مستحق مهرالمتعه خواهد بود.

مراحل قانونی مطالبه مهریه (گام به گام تا وصول حق)

اگر زن تصمیم به مطالبه مهریه بگیرد، چه در زمان زندگی مشترک و چه بعد از طلاق، باید مراحل قانونی مشخصی را طی کند. این مراحل می تواند کمی پیچیده و زمان بر باشد، اما با آگاهی و راهنمایی صحیح، شدنی است.

از دفترخانه تا دادگاه: مسیر مطالبه

مسیر مطالبه مهریه معمولاً از دو راه اصلی دنبال می شود:

1. از طریق اجرای ثبت (برای مهریه در سند رسمی):

   اگر مهریه تو سند ازدواج به صورت رسمی قید شده باشد، زن می تواند ابتدا به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده مراجعه کند. اونجا درخواست صدور اجراییه برای مهریه خود را می دهد. دفترخانه یک ابلاغیه برای مرد می فرستد و به او ۱۰ روز فرصت می دهد تا مهریه را پرداخت کند. اگر مرد در این مدت پرداخت نکند، زن می تواند با معرفی اموال او، از اجرای ثبت بخواهد که اموال را توقیف کند. این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر از مسیر دادگاه است.

2. از طریق دادگاه خانواده:

   اگر سند ازدواج رسمی نباشد یا زن بخواهد همزمان با مهریه، سایر حقوقش مثل نفقه و اجرت المثل را هم مطالبه کند، باید به دادگاه خانواده مراجعه کند. تو این روش، زن باید دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه ارائه دهد. بعد از بررسی های اولیه، دادگاه به طرفین ابلاغ می کند و روند رسیدگی آغاز می شود.

توقیف اموال و نکات مهم

یکی از مهمترین گام ها در مطالبه مهریه، شناسایی و معرفی اموال مرد به اجرای ثبت یا دادگاه است. هر چقدر زن اطلاعات دقیق تری از اموال همسرش (مثل حساب های بانکی، ملک، خودرو، سهام و …) داشته باشد، فرآیند وصول مهریه سریع تر پیش می رود.

• توقیف حقوق: اگر مرد کارمند دولت یا بخش خصوصی باشد، زن می تواند تقاضای توقیف بخشی از حقوق او را بکند. در صورتی که مرد متأهل باشد، یک چهارم حقوقش، و در صورتی که از هم جدا شده باشند و مرد زن دیگری اختیار نکرده باشد، یک سوم حقوقش تا تسویه کامل مهریه توقیف و به زن پرداخت می شود.
• مستثنیات دین: باید توجه داشت که تمام اموال مرد قابل توقیف نیستند. قانون، اموالی را به عنوان مستثنیات دین در نظر گرفته که برای ادامه زندگی ضروری هستند و نمی توان آنها را توقیف کرد. مثل خانه مسکونی مورد نیاز، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار کار، و مقداری از پول برای امرار معاش.

نقش وکیل: همراهی در پیچ و خم های قانونی

همانطور که می بینید، فرآیند مطالبه مهریه، به خصوص با توجه به پیچیدگی های قانونی و رویه های قضایی، می تواند برای افراد عادی دشوار و گیج کننده باشد. اینجا است که نقش یک وکیل متخصص خانواده پررنگ می شود. وکیل می تواند:

• زن را از حقوق قانونی اش آگاه کند.
• مراحل قانونی را به درستی و بدون اتلاف وقت طی کند.
• در شناسایی اموال مرد و توقیف آنها کمک کند.
• لایحه های دفاعی لازم را تنظیم و از حقوق موکلش دفاع کند.
• در جلسات دادگاه حضور یابد و از نظر روحی و حقوقی، موکلش را همراهی کند.

در واقع، کمک گرفتن از یک وکیل می تواند نه تنها فرآیند را تسهیل کند، بلکه شانس موفقیت در پرونده را هم به شکل قابل توجهی افزایش دهد.

مهریه: یک بحث تمام نشدنی

در نهایت، سوال مهریه باید چقدر باشد؟ یک پاسخ قطعی و عددی ندارد که برای همه مناسب باشد. این یک تصمیم کاملاً شخصی است که تحت تأثیر عوامل مختلف قانونی، عرفی، اجتماعی، اقتصادی و حتی روانشناختی قرار می گیرد.

ما سعی کردیم تو این مقاله، به همه ابعاد این موضوع بپردازیم؛ از تعریف و انواع مهریه گرفته تا آخرین قوانین مهریه و تحولات ۱۴۰۴، بحث ۱۱۰ سکه، مالیات مهریه و مهمتر از همه، نظرات و دیدگاه های مختلف مردم. دیدیم که جامعه هم در مورد مهریه، نظرات یکسانی ندارد؛ برخی آن را پشتوانه می دانند و برخی دیگر، عامل نابودی زندگی ها.

شاید بهترین مهریه، مهریه ای باشد که با آگاهی کامل، گفتگوی صادقانه و تفاهم متقابل بین زوجین و خانواده ها تعیین شود. مهریه ای که نه آنقدر ناچیز باشد که زن احساس بی اهمیتی کند، و نه آنقدر سنگین که آینده مرد را زیر سوال ببرد و آرامش را از زندگی مشترک بگیرد. مهریه باید نمادی از عشق، تعهد و احترام باشد، نه ابزاری برای رقابت، فشار یا سوءاستفاده. هدف اصلی ازدواج، ساختن یک زندگی مشترک شاد و باثبات است و مهریه باید در همین راستا باشد، نه اینکه خودش تبدیل به چالش اصلی شود.

پس، به جای اینکه فقط به عدد و رقم مهریه فکر کنیم، بیایید بیشتر روی ساختن پایه های محکم یک زندگی مشترک بر پایه عشق، احترام، درک متقابل و مسئولیت پذیری تمرکز کنیم. اینها هستند که واقعاً می توانند ضامن خوشبختی و دوام یک زندگی باشند، فراتر از هر میزان مهریه ای که در سند ازدواج ثبت می شود.