هر دستگاه ماینر چقدر بیت کوین تولید میکند

با وجود مقررات سخت‌گیرانه درباره استخراج بیت کوین در ایران، تب این فعالیت همچنان داغ است. اصلی‌ترین سوال برای افرادی که قصد ورود به این حوزه را دارند، میزان سودآوری این فعالیت است. استخراج بیت کوین واقعاً چقدر درآمد دارد؟ دستگاه‌ استخراج را به برق بزن و پول پارو کن؟ بازگشت سرمایه چهار ماهه؟ رفتن راه صدساله در یک شب؟ همه این سوالات و شایعات موجود در زمینه ماینینگ ما را بر آن داشت تا مقاله‌ای در این خصوص تهیه و تنظیم کنیم.

استخراج بیت کوین را می‌توان به زبان ساده این‌گونه تعریف کرد: دریافت پاداش در ازای اهدای قدرت دستگاه استخراج به شبکه که به تأیید تراکنش‌ها و برقراری امنیت بیت کوین منجر می‌شود. استخراج بیت کوین از یک کار تفریحی در سال ۲۰۱۰، به یک صنعت چند ده میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۰ تبدیل شده است.

زمانی که بیت کوین ارزشی کمتر از یک دلار داشت، هر کس در خانه خود می‌توانست با یک کامپیوتر معمولی تعداد زیادی بیت کوین استخراج کند، اما حالا با گسترش شبکه و رشد این صنعت، استخراج سودآور بیت کوین فقط با دستگاه‌های مخصوصی تحت عنوان «ای‌سیک» (ASIC) امکان‌پذیر است. دستگاه‌های ای‌سیک قدرتی چند برابر تجهیزات دیگر ماینینگ (CPU و کارت گرافیک) دارند و راه‌اندازی آنها نسبت به تجهیزات سابق هزینه‌ تمام‌شده بسیار پایین‌تری دارد. بنابراین، برای استخراج بیت کوین باید دستگاه‌های استخراج مخصوص خریداری کنید.

البته ماینینگ هم مانند هر فعالیت اقتصادی دیگری نیازمند ابزار و هزینه‌های جانبی است. برای استخراج بیت کوین علاوه بر دستگاه‌های استخراج، به برق و تجهیزات برقی مناسب نیاز داریم، چون این فعالیت برق بسیار زیادی مصرف می‌کند. همچنین، اگر قصد فعالیت گسترده را داشته باشید، به ده‌ها تجهیزات صنعتی ریز و درشت دیگر هم نیاز است. تهویه مناسب هم از اصلی‌ترین مواردی است که برای راه‌اندازی یک مزرعه (فارم) استخراج باید به آن توجه شود.

حالا به سراغ موضوع اصلی مقاله، یعنی سودآوری ماینینگ برویم.

حقیقت این است که ماینینگ به‌معنای زدن یک دستگاه به برق و ثروتمند شدن نیست. درواقع، مانند هر صنعت دیگری، اگر این کار به‌شکل اصولی انجام شود، سودآوری مناسبی دارد، اما از آنجایی که ماینینگ ریسک‌های خاص خودش را دارد، نباید انتظار سود تضمینی داشته باشید. فقط وقتی ارزش بیت کوین‌های کسب‌شده از مجموع هزینه‌های استخراج بیشتر باشد، این فعالیت سودآور و درآمدزا تلقی می‌شود.

می‌توان ماینینگ را نوعی سرمایه‌گذاری دانست که طبق این قاعده، سودآوری یک ماینر به‌طور مستقیم با زمان بازگشت سرمایه گره خورده است. زمان بازگشت سرمایه به مدت زمانی گفته می‌شود که پول سرمایه‌گذاری‌شده برمی‌گردد و تازه بعد از آن است که می‌توان نام بقیه درآمد حاصله را «سود» نامید. در ادامه از عوامل اصلی تأثیرگذار در سودآوری استخراج بیت کوین نام می‌بریم.

عوامل مؤثر در سودآوری استخراج بیت کوین

عوامل مختلفی تعیین می‌کنند که آیا استخراج بیت کوین یک سرمایه‌گذاری سودآور محسوب می‌شود یا خیر؟ این موارد شامل قدرت دستگاه استخراج و قیمت آن، مصرف انرژی و هزینه‌ برق، سختی استخراج، کارمزد استخر، قیمت بیت کوین و عواملی از این قبیل می‌شود که در ادامه هر کدام را به‌صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.

قدرت دستگاه استخراج و قیمت آن

در سال‌های اولیه معرفی بیت کوین، این ارز دیجیتال با استفاده از کامپیوترهای شخصی و تنها با CPU یا کارت گرافیک (GPU) استخراج می‌شد. اما با روی کار آمدن تراشه‌های مدار مجتمع برنامه‌پذیر یا همان ای‌سیک (ASIC) که قدرتی چند ده برابر کامپیوترهای معمولی داشتند، امروزه راهی به‌جز خرید دستگاه مخصوص استخراج برای ماینینگ بیت کوین وجود ندارد.

دستگاه‌های استخراج در مدل‌های گوناگون و تحت برندهای خاص تولید می‌شوند. هر دستگاه یک قدرت پردازش خاص دارد که به آن نرخ هش یا هش ریت (hash rate) هم گفته می‌شود. قدرت یک دستگاه همان میزان پردازشی است که می‌تواند انجام دهد.

اگر فاکتور مصرف انرژی و تعرفه برق را در نظر نگیریم، هرچه یک دستگاه استخراج قدرت بیشتری داشته باشد، سودآوری آن هم بالاتر است. قدرت دستگاه‌های استخراج را با میزان تولید هش بر ثانیه نمایش می‌دهند. مثال: قدرت پردازش دستگاه استخراج Antminer S۱۷ Pro حدود ۵۳ تراهش برثانیه (TH/S) است.

شرکت‌های تولید‌کننده‌ ماینرهای ای‌سیک، به‌طور مداوم دستگاه‌های جدیدی را با توان پردازشی یا همان نرخ هش بالاتر به بازار عرضه می‌کنند.

ورود ماینرهای قوی‌تر به عرصه‌ استخراج بیت کوین سبب ناکارآمدی یا از رده خارج‌شدن دستگاه‌های قدیمی‌تر می‌شود. در نتیجه برای این‌که در گردونه‌ رقاب ماینینگ باقی بمانید و توان رقابت با ماینرهای قدرتمند را داشته باشید، نخست باید دستگاهتان به‌روز و مناسب شرایط موجود باشد. البته اگر هزینه برق شما پایین باشد، با دستگاه‌های بسیار قدیمی‌ هم می‌توان ماینینگ سودآور را تجربه کرد.

از طرف دیگر، قیمت دستگاه ماینر اگرچه بر روی درآمد تأثیری ندارد، اما یکی دیگر از عواملی است که به‌طور مستقیم روی زمان بازگشت سرمایه اثر می‌گذارد.

مصرف انرژی و هزینه‌ برق مصرفی

میزان انرژی بسیار زیاد مورد نیاز برای استخراج بیت کوین باعث شده است تا مصرف برقِ یک دستگاه استخراج و همچنین قیمت برق در یک منطقه، تأثیر شدیدی بر سودآوری ماینینگ داشته باشد.

هر دستگاه ماینر مصرف برق متفاوتی دارد. مسلم است هنگام تهیه‌ یا خرید یک دستگاه استخراج باید این مسئله را مد نظر قرار داد، زیرا هزینه‌ برق مصرفی دستگاه ماینر می‌تواند نقش نرخ هش را در سودآوری از بین ببرد و حتی باعث ضرر شود. به‌عنوان نمونه، سودآوری یک دستگاه با قدرت ۱۴ تراهش و مصرف برق ۱,۴۰۰ وات می‌تواند از سودآوری یک دستگاه با ۵۰ تراهش قدرت و مصرف برق ۸,۰۰۰ وات بیشتر باشد.

قیمت بیت کوین

با توجه به این‌که ماینرها در ازای مشارکت در شبکه و استخراج، پاداش خود را به‌صورت بیت کوین دریافت می‌کنند، قیمت بیت کوین یکی از مهم‌ترین عوامل سودآوری ماینینگ محسوب می‌شود. ماینرها مجبور هستند برای پرداخت هزینه‌های خود بیت کوین را به ارزهای رایج تبدیل کنند.

بنابراین، برای این‌که فعالیت سودآور باشد و به بیانی ساده دخل و خرجش با هم بخواند، باید قیمت بیت کوین از حد مشخصی بیشتر باشد. در اوایل سال ۲۰۱۹ که قیمت بیت کوین به ۳,۲۰۰ دلار رسید، بسیاری از ماینرها برای جلوگیری از ضرر دستگاه‌های خود را خاموش کردند.

کارمزد استخر
استخراج

افزایش روزافزون محبوبیت بیت کوین و پیوستن بیش از پیش افراد به خیل ماینرهای این ارز، سبب شده سختی شبکه‌‌ آن چند هزار برابر افزایش یابد و در نتیجه فعالیت انفرادی را برای ماینرها دشوار کند و باعث شود ماینینگِ مستقیم عملاً ناکارآمد و منسوخ شود. امروزه ماینرهای سراسر جهان دیگر خودشان مستقیم بیت کوین استخراج نمی‌کنند، بلکه آنها همگی به یک محل مجازی به‌نام استخر استخراج متصل می‌شوند و برای افزایش شانس استخراج بلاک جدید، توان محاسباتی خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند.

در ازای عضویت در این استخرها و استفاده از خدمات آن‌ها باید کارمزد پرداخت کنید. میانگین کارمزد استخرهای استخراج معتبر بین ۲ تا ۴٪ از درآمد حاصل از استخراج است.

سختی استخراج

به‌دلیل این‌که زمان بلاک بیت کوین ۱۰ دقیقه است، تقریباً هر ده دقیقه بیت کوین‌های جدید تولید می‌شوند و به یک ماینر تعلق می‌گیرند. حالا ممکن است که یک ماینر بسیار قدرتمند بتواند جواب معادله را مثلاً در ۵ دقیقه پیدا کند. این باعث اختلال در کار شبکه و استخراج سریع تمام واحدهای بیت کوین خواهد شد. به همین منظور، چیزی به‌نام سختی شبکه در بیت کوین تعبیه شده است. شبکه به‌طور خودکار نسبت به قدرت پردازش موجود، سختی پیدا کردن پاسخ معادلات را کم و زیاد می‌کند تا ماینرها بتوانند به‌طور میانگین در ده دقیقه به جواب برسند، نه بیشتر نه کمتر. با اضافه شدن قدرت پردازش ماینرها، سختی افزایش می‌یابد و با کم شدن آن، سختی هم کمتر می‌شود. در شبکه بیت کوین، سختی شبکه بعد از هر ۲,۰۱۶ بلاک (تقریباً هر دو هفته یکبار) تنظیم می‌شود.

سختی استخراج بالا در کنار قیمت پایین بیت کوین می‌توانند در پایین آوردن سودآوری ماینینگ مکمل یکدیگر باشند. زمانی که ماینرهای قدرتمند وارد شبکه می‌شوند، سختی را بالا برده و ماینرهای دیگر مجبور می‌شوند برای ماندن در رقابت، دستگاه‌های خود را به‌روز کنند.

قوانین و سیاست‌های اتخاذشده در رابطه با ماینینگ

این مورد در سودآوری مستقیم تأثیری ندارد، اما می‌تواند سرمایه‌گذاری شما را به خطر بیندازد و زمان بازگشت سرمایه‌تان را بالا ببرد یا این‌که اصلاً به اصل سرمایه خود نرسید!

اگر از علاقه‌مندان و دنبال‌کنندگان خبرهای مرتبط با ارزهای دیجیتال در ایران باشید، تاکنون متوجه این موضوع شده‌اید که وضعیت قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال و استخراج آنها در کشورمان به چه صورت است. در ایران هنوز هیچ قانون مدون و مشخصی در رابطه با این فناوری تصویب نشده است و حتی ممکن است تصمیم‌های جدیدی که والیان امر اتخاذ می‌کنند، به یک‌باره اوضاع را دگرگون کند یا شرایط را عوض کند.

در سال ۹۸، ده‌ها هزار دستگاه استخراج در ایران از سوی پلیس با عنوان کالای قاچاق ضبط شد. اغلب این دستگاه‌ها اکنون با عرضه دستگاه‌های استخراج جدید دیگر نمی‌توانند سودآوری مناسبی داشته باشند و به‌نوعی سرمایه بسیار زیادی تاکنون به‌دلیل عدم شفافیت قانونی از بین رفته است.

طبق مصوبه هیئت دولت در سال ۹۸، ماینینگ بیت کوین بدون دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت، غیرمجاز است و جریمه سنگینی دارد. همچنین طبق این مصوبه، هزینه برق ماینینگ با تعرفه برق صادراتی (به‌طور متوسط ۹۶۵ تومان به ازای هر کیلووات ساعت) محاسبه می‌شود که همین امر سودآوری استخراج بیت کوین را در ایران به‌شدت تحت تأثیر قرار داد. واردات دستگاه‌های استخراج هم باید با مجوز انجام شود.

بنابراین، عدم قطعیت درباره‌ی شرایط قانون‌گذاری در آینده، یکی از مهم‌ترین خطراتی است که فعالان حوزه‌ی ارز دیجیتال و به‌خصوص استخراج را در ایران تهدید می‌کند.

آخرین اخبار قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال و استخراج در ایران را از بخش خبرهای ایران دنبال کنید.

چنانچه ریسک‌هایی از این دست را بپذیریم و شرایط خوب پیش برود، با برنامه‌ریزی درست و آگاه بودن به شرایط بازار، می‌توان ماینینگ را سودآور تلقی کرد.

سودآوری استخراج را چطور محاسبه کنیم؟

چگونه باید میزان درآمد حاصل از استخراج را محاسبه کرد؟ بهترین راه برای محاسبه سودآوری استخراج، مراجعه به یک ماشین حساب ماینینگ است. با وارد کردن قدرت پردازش دستگاه‌ها، میزان برق مصرفی و هزینه برق در یک ماشین حساب استخراج می‌توانید به‌طور تخمینی درآمد خود را محاسبه کنید. سپس با حساب کردن میزان هزینه‌های کلی مثل هزینه خرید دستگاه و تجهیزات می‌توان زمان بازگشت سرمایه را تخمین زد.

می‌توانید از ماشین حساب ماینینگ وب‌سایت ارزدیجیتال برای محاسبه سودآوری استخراج استفاده کنید. کار با این ماشین حساب بسیار ساده است. همان‌طور که در تصویر بالا مشاهده می‌‌کنید، اول باید ارز دیجیتال مورد نظر خود (بیت کوین) را مشخص کنید (۱)، سپس مشخصات دستگاه استخراج (قدرت پردازش و مصرف برق)، هزینه برق مصرفی (صنعتی، صادراتی و …) و کارمزد استخر استخراج را وارد کنید (۲)، تا میزان سودآوری لحظه‌ای استخراج نمایش داده شود. همچنین می‌توانید از قسمت دستگاه استخراج (۳) دستگاه مورد نظر خود را انتخاب کنید تا قسمت مشخصات دستگاه خودکار پر شود.

فراموش نکنید ماشین حساب استخراج درآمد را براساس قیمت و سختی استخراج لحظه‌ای بیت کوین محاسبه می‌کند و اگر قیمت یا سختی در آینده تغییر کند، درآمد شما و زمان بازگشت سرمایه هم تغییر خواهد کرد.

به‌عنوان مثال، اگر یک دستگاه استخراج به‌جز هزینه برق، ماهانه ۱ میلیون تومان سودآوری داشته باشد و هزینه تمام‌شده ما برای دستگاه استخراج به‌علاوه تجهیزات جانبی حدود ۱۰ میلیون تومان باشد، با فرض ثابت ماندن قیمت بیت کوین و سختی شبکه و سالم ماندن دستگاه، بازگشت سرمایه حدود ۱۰ ماه به طول خواهد انجامید.

به‌دلیل وجود عوامل غیرقابل پیش‌بینی، گاهی بازگشت سرمایه از زمان برآوردشده سریع‌تر می‌شود و گاهی ماه‌ها از زمان برنامه‌ریزی شده دور می‌شویم.

درآمد ۱۰ دستگاه استخراج برتر بیت کوین

در اینجا قصد داریم با استفاده از ماشین‌ حساب ماینینگ سایت ارزدیجیتال، درآمد ده مورد از بهترین دستگاه‌های استخراج بیت کوین در سال ۲۰۲۰ را محاسبه کنیم.

برای درک بهتر تأثیر هزینه برق بر سودآوری ماینینگ، محاسبه سودآوری را یکبار با تعرفه برق صنعتی و یک بار با تعرفه متوسط صادراتی (که در مجوز ماینینگ اعمال می‌شود) محاسبه می‌کنیم. علت این نوع مقایسه این است که تا قبل از مصوبه ماینینگ، استخراج بیت کوین در ایران غالباً با برق صنعتی انجام می‌شد، اما برای آن تعرفه برق جداگانه با نرخ صادراتی در نظر گرفته می‌شود.

تعرفه‌ برق صنعتی را به‌طور میانگین ۹۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت در نظر می‌گیریم و تعرفه صادراتی را طبق مصوبه ماینینگ ۹۶۵ تومان محاسبه می‌کنیم. البته طبق یکی از تبصره‌های مصوبه، در هشت ماه از سال (ابتدای فروردین تا انتهای اردیبهشت و همچنین از ابتدای مهر تا انتهای اسفند ماه هر سال) تعرفه برق ماینینگ با ضریب نیم (۰.۵) محاسبه خواهد شد و این یعنی نرخ برق در این ماه‌ها ۴۸۲ تومان است. در ماه‌های گرم (از ابتدای خرداد تا پایان شهریور) نرخ برق ماینینگ با ضریب ۲ یعنی ۱۹۳۰ تومان محاسبه خواهد شد. میانگین این دو نرخ همان ۹۶۵ تومان است.

در جدول زیر میزان سوآوری ۱۰ دستگاه استخراج برتر سال ۲۰۲۰ را مشاهده می‌کنید:

• تاریخ به‌روزرسانی: اواسط تیر ماه ۹۹
• قیمت بیت کوین: حدود ۹,۱۰۰ دلار
• قیمت دلار: حدود ۱۹,۰۵۰ تومان
• سختی استخراج: ۱۵.۷ تریلیون

تأکید می‌کنیم که نرخ‌های سودآوری با توجه به قیمت فعلی بیت کوین و وضعیت فعلی شبکه آن و محاسبه شده است و با تغییر مقادیر یاد شده، سودآوری هم تغییر خواهد کرد.

جمع‌بندی

امیدواریم با خواندن این مقاله اکنون بتوانید به این سؤال پاسخ دهید که آیا ماینینگ بیت کوین برای شخص شما سودآور است یا خیر. به خاطر داشته باشید با در نظر گرفتن همه‌ فاکتورهایی که گفتیم، گاهی ممکن است ماینینگ نه تنها برای شما سودآور نباشد بلکه متحمل ضرر هم شوید.

اما مسئله‌ای که در این مقاله بسیار جالب است و به‌نوعی زنگ خطری برای ماینرهای ایرانی به شمار می‌آید، تغییر تعرفه برق مورد استفاده برای ماینینگ از صنعتی و حتی خانگی به برق صادراتی است. بدون شک، این تغییر رویه به ضرر بسیاری از فعالان عرصه‌ی ماینینگ خواهد بود و بسیاری از آن‌‎ها را وادار می‌کند دستگاه‌هایشان را از برق بکشند.

در نهایت، ماینینگ یک فعالیت جدید و به‌طور کلی سودآور است اما نمی‌توان آن را راه میان‌بری برای طی کردن راه صدساله در یک شب دانست. اگر فرد بدون دانش و آگاهی کافی اقدام به انجام این کار کند، چه بسا خسارت ببیند.