علت ترک خوردن لب چیست؟

لب های خشک و ترک خورده نه تنها ظاهر ناخوشایندی دارند بلکه می توانند بسیار دردناک باشند و فعالیت های روزمره مانند خوردن و صحبت کردن را دشوار کنند. دلایل مختلفی پشت این مشکل رایج پوستی وجود دارد که از عوامل محیطی ساده تا شرایط پزشکی جدی تر را شامل می شود. شناخت این علت ها اولین گام برای درمان موثر و پیشگیری از بازگشت خشکی و ترک لب است.

یکی از شایع ترین دلایل خشکی و ترک خوردن لب ها قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی نامساعد است. هوای سرد و خشک زمستان باد شدید و تغییرات ناگهانی دما می توانند رطوبت طبیعی لب ها را از بین ببرند.

پوست حساس لب فاقد غدد چربی کافی است و به همین دلیل در برابر این شرایط آسیب پذیرتر از سایر نقاط پوست بدن است. قرار گرفتن طولانی مدت در چنین محیط هایی بدون محافظت مناسب منجر به خشکی سفتی و در نهایت ترک خوردگی لب ها می شود.

اشعه ماوراء بنفش خورشید نه تنها به پوست صورت آسیب می رساند بلکه می تواند برای لب ها نیز مضر باشد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید بدون استفاده از ضدآفتاب مخصوص لب باعث سوختگی و خشکی شدید لب ها می شود.

این آسیب که گاهی به آن آفتاب سوختگی لب یا Cheilitis actinic گفته می شود می تواند منجر به خشکی مزمن پوسته پوسته شدن و ترک های دردناک شود. محافظت از لب ها در برابر آفتاب در تمام فصول سال اهمیت دارد.

کم آبی بدن یکی از دلایل داخلی مهم برای خشکی و ترک لب است. زمانی که بدن به اندازه کافی آب دریافت نمی کند اولین نقاطی که کمبود رطوبت را نشان می دهند پوست و مخاط ها از جمله لب ها هستند.

دهیدراته شدن بدن باعث می شود لب ها خشک جمع شده و مستعد ترک خوردن شوند. نوشیدن مقادیر کافی آب در طول روز برای حفظ رطوبت کلی بدن و سلامت لب ها ضروری است.

تغذیه نامناسب و کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی می تواند سلامت پوست و لب ها را تحت تاثیر قرار دهد. کمبود ویتامین های گروه B به خصوص ریبوفلاوین (B2) و نیاسین (B3) با خشکی و التهاب گوشه های دهان و لب ها (Angular Cheilitis) مرتبط است.

کمبود آهن و روی نیز می تواند در سلامت کلی پوست نقش داشته و به خشکی و آسیب پذیری لب ها منجر شود. اطمینان از دریافت کافی این مواد مغذی از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها مهم است.

برخی عادات رایج می توانند وضعیت لب های خشک را بدتر کنند. زبان زدن مکرر به لب ها اگرچه در لحظه احساس رطوبت می دهد اما با تبخیر بزاق رطوبت طبیعی لب را نیز با خود می برد و خشکی را تشدید می کند.

گاز گرفتن و کندن پوست لب نیز به بافت ظریف آن آسیب رسانده و منجر به زخم و ترک می شود. استفاده از محصولات آرایشی یا بهداشتی لب حاوی عطر طعم دهنده یا الکل نیز می تواند باعث خشکی و واکنش های آلرژیک شود.

لب ها می توانند به مواد مختلفی که با آن ها در تماس هستند واکنش آلرژیک نشان دهند. این وضعیت که درماتیت تماسی نامیده می شود می تواند ناشی از بالم لب رژ لب خمیر دندان دهان شویه یا حتی برخی مواد غذایی باشد.

علائم شامل قرمزی خارش تورم و خشکی شدید و پوسته پوسته شدن لب است که می تواند منجر به ترک خوردگی شود. شناسایی و اجتناب از ماده حساسیت زا کلید درمان است.

عفونت ها به خصوص در گوشه های دهان می توانند باعث التهاب و ترک خوردگی دردناک شوند. عفونت های قارچی اغلب کاندیدا در نواحی مرطوب و ترک خورده گوشه های لب (Angular Cheilitis) شایع هستند.

عفونت های باکتریایی نیز می توانند رخ دهند. همچنین ویروس هرپس سیمپلکس عامل تبخال است که باعث ایجاد تاول های دردناک و سپس پوسته پوسته شدن و ترک می شود. این عفونت ها نیاز به تشخیص و درمان پزشکی دارند.

برخی شرایط پزشکی سیستمیک مانند کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) می توانند بر سلامت کلی پوست و از جمله لب ها تاثیر بگذارند. کم کاری تیروئید می تواند باعث خشکی عمومی پوست از جمله خشکی لب ها شود.

در صورت وجود علائم دیگر کم کاری تیروئید خشکی مداوم و شدید لب ممکن است نشانه ای از این مشکل زمینه ای باشد که نیاز به بررسی و درمان توسط پزشک دارد.

برخی داروها می توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث خشکی شدید و ترک خوردن لب ها شوند. داروهای آکنه مانند ایزوترتینوئین به شدت باعث خشکی پوست و لب می شوند.

داروهای شیمی درمانی برخی داروهای فشار خون و داروهای مورد استفاده در درمان افسردگی نیز ممکن است این عارضه را ایجاد کنند. اگر خشکی لب همزمان با شروع یا تغییر دارو رخ داده است مشورت با پزشک مفید خواهد بود.

استفاده منظم از بالم لب مناسب یکی از بهترین راه های پیشگیری است. بالم لبی را انتخاب کنید که حاوی مواد مرطوب کننده و نرم کننده مانند شی باتر وازلین سرامیدها روغن های گیاهی و هیالورونیک اسید باشد.

بالم های حاوی ضدآفتاب (SPF حداقل 15) برای محافظت در برابر نور خورشید ضروری هستند. از بالم های حاوی عطرها و طعم دهنده های مصنوعی که می توانند محرک باشند اجتناب کنید.

نوشیدن مقادیر کافی آب در طول روز به خصوص در فصول سرد یا گرم و خشک به حفظ رطوبت عمومی بدن و سلامت لب ها کمک شایانی می کند.

آب رسانی از درون لب ها را از خشکی و مستعد شدن برای ترک خوردگی محافظت می کند. علاوه بر نوشیدن آب استفاده از دستگاه بخور در محیط های خشک می تواند رطوبت هوا را افزایش داده و از خشکی لب ها جلوگیری کند.

برای درمان لب های ترک خورده ابتدا باید پوسته های مرده را به آرامی جدا کرد. می توانید از یک مسواک نرم و مرطوب یا یک اسکراب لب ملایم خانگی استفاده کنید.

پس از لایه برداری بلافاصله از یک بالم لب درمانی و غلیظ استفاده کنید. بالم های حاوی وازلین یا لانولین برای ایجاد یک سد محافظتی قوی موثر هستند. استفاده از لایه ای ضخیم از بالم یا وازلین قبل از خواب می تواند به ترمیم لب ها در طول شب کمک کند.

چرا لب ها فقط در زمستان ترک می خورند؟

هوای سرد زمستان معمولا خشک است و رطوبت کمی دارد. همچنین استفاده از وسایل گرمایشی در فضاهای بسته باعث خشکی بیشتر هوا می شود. این عوامل محیطی رطوبت طبیعی لب ها را از بین برده و آن ها را مستعد ترک خوردگی می کنند.

چه ویتامین هایی برای درمان ترک لب مفید هستند؟

کمبود ویتامین های گروه B به ویژه B2 و B3 و همچنین مواد معدنی مانند آهن و روی می تواند به خشکی و ترک لب منجر شود. اطمینان از دریافت کافی این ریزمغذی ها برای سلامت لب ها مهم است.

آیا استرس باعث ترک خوردن لب می شود؟

استرس به طور مستقیم باعث ترک لب نمی شود اما می تواند منجر به عاداتی مانند زبان زدن یا گاز گرفتن لب ها شود که خشکی و ترک خوردگی را تشدید می کنند. استرس همچنین می تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند.

درمان ترک لب چقدر طول می کشد؟

مدت زمان درمان بستگی به شدت ترک ها و علت زمینه ای دارد. با مراقبت مناسب و استفاده منظم از بالم لب ترک های خفیف ممکن است طی چند روز بهبود یابند اما موارد شدیدتر ممکن است تا دو هفته یا بیشتر زمان ببرند.

آیا زبان زدن به لب ها مضر است؟

بله زبان زدن به لب ها باعث خشکی بیشتر آن ها می شود. بزاق حاوی آنزیم هایی است که می تواند پوست ظریف لب را تحریک کند و با تبخیر شدن رطوبت طبیعی لب را نیز با خود می برد.

بهترین درمان خانگی برای ترک لب چیست؟

استفاده از مواد طبیعی مرطوب کننده مانند عسل روغن نارگیل شی باتر خالص یا وازلین می تواند به نرم شدن و ترمیم لب های ترک خورده کمک کند. این مواد یک سد محافظتی روی لب ایجاد می کنند.

چه زمانی باید برای ترک لب به پزشک مراجعه کرد؟

اگر ترک لب شدید بسیار دردناک یا همراه با خونریزی باشد یا اگر پس از دو هفته مراقبت خانگی بهبود نیافت یا اگر مشکوک به عفونت یا بیماری زمینه ای هستید بهتر است با پزشک مشورت کنید.