مراحل شکایت بابت چک برگشتی

وقتی چکی برگشت می خوره، راهکارهای قانونی مختلفی برای پس گرفتن پولتون هست. از برگشت زدن چک تو بانک و گرفتن گواهی عدم پرداخت شروع میشه، بعدش باید تصمیم بگیرید شکایت کیفری، حقوقی یا ثبتی بکنید. هر کدوم از این مسیرها مراحل و شرایط خاص خودش رو داره، مثلاً باید حواستون به مهلت های قانونی باشه. آماده سازی مدارک و ثبت شکایت تو دفاتر خدمات قضایی قدم بعدی هست که باید بردارید. نگران نباشید، تو این مسیر تنها نیستید و میشه حقتون رو گرفت.

تاحالا شده چکی دستتون باشه و وقتی می رید بانک برای وصول، با جمله تلخ این چک برگشت خورده! مواجه بشید؟ حس ناامیدی و سردرگمی طبیعیه، اما نباید دست از تلاش بردارید. چک برگشتی، هرچند ممکنه اولش آدم رو حسابی شوکه کنه، اما پایان راه نیست. کلی مسیر قانونی هست که می تونید برای احقاق حقتون و پس گرفتن پولتون اقدام کنید. این روزا، با تغییراتی که توی قانون چک و مخصوصاً چک های صیادی اومده، خیلی ها ممکنه ندونن دقیقاً از کجا باید شروع کنن و کدوم مسیر براشون بهتره. ما اینجا هستیم تا با یک راهنمای جامع و البته کاملاً خودمونی، از صفر تا صد مراحل شکایت بابت چک برگشتی رو براتون روشن کنیم. پس بیایید با هم قدم به قدم پیش بریم تا بدون نگرانی، حقتون رو از صادرکننده چک بلامحل بگیرید.

اولین گام ضروری: برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت

اولین و شاید مهم ترین قدمی که باید بردارید، اینه که با اصل چکی که دارید، به بانکی که چک ازش صادر شده برید. وقتی به بانک مراجعه می کنید، مسئول مربوطه بررسی می کنه و اگه موجودی کافی نباشه یا هر دلیل دیگه ای برای عدم پرداخت وجود داشته باشه، چک رو برگشت می زنه. اینجاست که بانک یک گواهی به شما می ده به اسم گواهی عدم پرداخت یا برگشتی. این برگه، سند اصلی شما برای هرگونه اقدام حقوقی بعدی خواهد بود و بدون اون، عملاً هیچ کاری نمی تونید بکنید. پس حسابی ازش مراقبت کنید.

چرا گواهی عدم پرداخت اینقدر مهمه؟

گواهی عدم پرداخت، شناسنامه برگشت خوردن چک شماست. توی این گواهی، اطلاعاتی مثل مبلغ چک، تاریخ برگشت خوردن، دلیل عدم پرداخت (مثلاً عدم موجودی، مسدودی حساب و…)، و مشخصات صادرکننده چک به صورت دقیق ذکر شده. حتی اگه چک شما صیادی باشه، اطلاعات ثبت شده توی سامانه صیاد هم در این گواهی میاد. این برگه، حکم تیر خلاص برای صادرکننده چک رو داره، چون ثابت می کنه اون نتونسته به تعهدش عمل کنه.

مدارک لازم برای این مرحله خیلی ساده ست: فقط اصل چک و کارت شناسایی معتبر خودتون (مثل کارت ملی) رو باید با خودتون ببرید. یادتون باشه که مهلت برگشت زدن چک در بانک خیلی مهمه. طبق قانون، شما نهایتاً شش ماه از تاریخ صدور چک فرصت دارید تا اون رو به بانک ببرید و برگشت بزنید. اگه این مهلت بگذره، دیگه نمی تونید شکایت کیفری کنید و فقط مسیرهای حقوقی یا ثبتی براتون باز می مونه. پس اصلاً درنگ نکنید!

تفاوت انواع شکایت بابت چک برگشتی: انتخاب مسیر درست

بعد از اینکه گواهی عدم پرداخت رو گرفتید، حالا باید تصمیم بگیرید که از کدوم مسیر قانونی برای گرفتن پولتون اقدام کنید. کلاً سه تا راه اصلی دارید: شکایت کیفری، شکایت حقوقی و اجراییه از طریق اداره ثبت. هر کدوم از این راه ها، مزایا و معایب خودش رو داره و بسته به شرایط چک شما و هدفتون، ممکنه یکی بهتر از بقیه باشه.

شکایت کیفری: وقتی می خواید صادرکننده چک رو به دردسر بندازید!

شکایت کیفری یعنی شما می خواید عمل صادرکننده چک رو یک جرم بدونید و برای اون مجازات طلب کنید. این راه زمانی خوبه که بخواید فشار بیشتری روی صادرکننده بیارید، چون مجازات هایی مثل حبس، ممنوع الخروجی و محرومیت از دسته چک رو به دنبال داره. اما خب، شرایط خاص خودش رو هم داره:

• اول اینکه، چک شما باید یک چک عادی باشه و شرایط خاصی مثل تضمین، سفید امضا، مشروط یا بدون تاریخ رو نداشته باشه. چک های صیادی هم اگه به درستی ثبت شده باشن، معمولاً شرایط شکایت کیفری رو دارن.
• دوم اینکه، مهلت شکایت کیفری خیلی مهمه: شما شش ماه از تاریخ صدور چک برای برگشت زدن اون و شش ماه از تاریخ برگشت زدن برای ثبت شکواییه کیفری فرصت دارید. اگه از این مهلت ها بگذره، دیگه نمی تونید شکایت کیفری کنید.

مزیت اصلی این راه، سرعت و فشاریه که روی صادرکننده میاره. معمولاً وقتی صادرکننده با خطر حبس یا ممنوع الخروجی مواجه میشه، ترجیح میده سریع تر مشکل رو حل کنه و پول شما رو بده. اما عیبش اینه که اگه شرایط قانونی رو نداشته باشه، دادگاه شکایت شما رو رد می کنه و مجبورید از مسیر حقوقی اقدام کنید.

شکایت حقوقی: تمرکز بر وصول پول

اگه دنبال مجازات صادرکننده نیستید و فقط می خواید به پولتون برسید، شکایت حقوقی بهترین گزینه است. توی این مسیر، هدف اصلی شما مطالبه وجه چک به اضافه خسارت تأخیر تأدیه (جریمه دیرکرد) از صادرکننده هست. مهم ترین مزیت شکایت حقوقی اینه که مهلت قانونی مشخصی نداره و شما تا ۱۰ سال بعد از برگشت زدن چک هم می تونید از این طریق اقدام کنید. همچنین، حتی برای چک هایی که شرایط شکایت کیفری رو ندارن (مثل چک های تضمینی یا بدون تاریخ)، می تونید از طریق حقوقی اقدام کنید.

عیبش؟ خب، معمولاً زمان برتر از شکایت کیفریه و فشار کمتری روی صادرکننده میاره. توی شکایت حقوقی، حبس و مجازات کیفری در کار نیست و فقط اموال صادرکننده توقیف میشه تا طلب شما وصول بشه.

اجراییه از طریق اداره ثبت: سریع و بدون دادگاه برای چک های صیادی

این روش جدیدتر و خیلی کارآمدتره، اما فقط برای چک های صیادی جدید که در سامانه صیاد به درستی ثبت شدن، کاربرد داره. مزیت بزرگ این راه اینه که نیازی به مراجعه به دادگاه و طی کردن مراحل طولانی دادرسی نیست. شما مستقیماً می تونید با مراجعه به اداره ثبت، درخواست صدور اجراییه کنید.

این مسیر هم سرعت بالایی داره و هم هزینه های دادرسی کمتری رو شامل میشه. بعد از صدور اجراییه، صادرکننده چک ۱۰ روز فرصت داره که یا پول رو پرداخت کنه یا اموالش رو معرفی کنه. اگه این کار رو نکنه، اداره ثبت خودش اقدام به توقیف اموال و مزایده اون ها می کنه. برای چک های صیادی، این مسیر معمولاً بهترین و سریع ترین راه برای گرفتن پولتونه.

انتخاب مسیر درست برای شکایت از چک برگشتی، بستگی به نوع چک، مهلت های قانونی و مهم تر از همه، هدف شما از شکایت داره. عجله نکنید و با مشورت، بهترین راه رو انتخاب کنید.

مراحل مشترک و اولیه ثبت شکایت (صرف نظر از نوع شکایت)

قبل از اینکه وارد مراحل جزئی هر نوع شکایت بشیم، یک سری کارهای اولیه هست که برای همه مسیرها مشترکه و باید انجامشون بدید:

ثبت نام در سامانه ثنا

امروزه، تمام مراحل قضایی به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه ثنا انجام میشه. پس اگه تا حالا ثبت نام نکردید، حتماً با مدارک شناسایی خودتون به یکی از دفاتر خدمات قضایی برید و ثبت نام کنید. بعد از ثبت نام، یک کد کاربری و رمز عبور بهتون داده میشه که برای پیگیری پرونده تون و دریافت ابلاغیه ها بهش نیاز دارید. این مرحله خیلی مهمه، چون بدون اون عملاً نمی تونید هیچ پرونده ای رو شروع یا پیگیری کنید.

آماده سازی مدارک هویتی

همیشه اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه تون رو آماده داشته باشید. این مدارک برای هر نوع شکایت و هر مرحله ای از اون لازمه. گاهی اوقات ممکنه نیاز به کپی برابر اصل هم باشه که می تونید همونجا توی دفاتر خدمات قضایی انجام بدید.

بررسی اولیه مدارک و مشورت با متخصص (اختیاری اما توصیه شده)

قبل از اینکه هر تصمیمی بگیرید، پیشنهاد می کنیم یه مشورت کوچیک با یک وکیل یا مشاور حقوقی داشته باشید. این کار باعث میشه که شما از همون اول مسیر درست رو انتخاب کنید و دچار اشتباهات رایج نشید. یک وکیل می تونه با بررسی چک و گواهی عدم پرداخت شما، بهترین راه رو با توجه به شرایط خاص پرونده تون بهتون پیشنهاد بده و حتی بهتون بگه که آیا اصلاً شرایط شکایت کیفری رو دارید یا نه.

مراحل تفصیلی شکایت کیفری بابت چک برگشتی

اگه تصمیم گرفتید از طریق کیفری اقدام کنید، باید مراحل زیر رو قدم به قدم طی کنید:

شرایط اختصاصی شکایت کیفری

قبلاً هم گفتیم که هر چکی رو نمیشه از طریق کیفری پیگیری کرد. چک باید شرایط زیر رو داشته باشه:

• مهلت قانونی: شش ماه از تاریخ صدور چک برای برگشت زدن و شش ماه از تاریخ برگشت زدن برای ثبت شکواییه.
• عدم وجود شرایط خاص: نباید چک تضمینی، سفید امضا، مشروط، بدون تاریخ و یا بابت معاملات نامشروع باشه. مثلاً اگه توی چک نوشته شده بابت ضمانت، دیگه نمی تونید کیفری شکایت کنید.
• چک های صیادی و غیرصیادی: چک های صیادی جدید (که در سامانه صیاد ثبت شده باشند) معمولاً شرایط شکایت کیفری را دارند. برای چک های غیرصیادی (قدیمی) هم اگه شرایط بالا رعایت شده باشه، میشه شکایت کیفری کرد.

تهیه شکواییه

شکواییه، همون متن شکایت شماست که توی اون توضیح میدید چه اتفاقی افتاده و چه درخواستی دارید. تنظیم شکواییه رو می تونید از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام بدید یا از یک وکیل کمک بگیرید. توی شکواییه باید این اطلاعات حتماً باشه:

• مشخصات کامل شما (شاکی) و صادرکننده چک (متهم).
• اطلاعات چک (شماره چک، مبلغ، تاریخ صدور، تاریخ برگشت خوردن).
• دلایل شما برای شکایت و درخواستتون (مثلاً مجازات صادرکننده و دریافت مبلغ چک).

مدارک پیوست شکواییه هم شامل اصل چک، گواهی عدم پرداخت، و کپی مدارک هویتی شماست. یادتون نره که اصل چک حتماً باید همراهتون باشه و تا پایان کار ازش خوب نگهداری کنید.

ثبت شکواییه در دفاتر خدمات قضایی

بعد از آماده کردن شکواییه و مدارک، باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید و شکواییه تون رو ثبت کنید. این کار هم به صورت حضوری انجام میشه و هم بعضی دفاتر امکان ثبت آنلاین رو فراهم می کنن. در این مرحله، باید هزینه های دادرسی رو پرداخت کنید که مبلغش بستگی به میزان چک داره.

مراحل رسیدگی در دادسرا

بعد از ثبت شکواییه، پرونده شما به دادسرای محل ارسال میشه. دادسرا هم پرونده رو به یکی از شعبه های بازپرسی یا دادیاری ارجاع میده. توی این مرحله، بازپرس یا دادیار شروع به تحقیقات مقدماتی می کنه. ممکنه از شما و صادرکننده چک دعوت کنه تا بیاین و توضیحات بدید. هدف این مرحله اینه که مشخص بشه آیا جرمی اتفاق افتاده یا نه.

اگه دادسرا تشخیص بده که جرمی اتفاق افتاده، قرار جلب به دادرسی صادر می کنه و پرونده برای ادامه رسیدگی به دادگاه کیفری فرستاده میشه. اما اگه به هر دلیلی جرمی تشخیص داده نشه (مثلاً به خاطر گذشت مهلت های قانونی)، قرار منع تعقیب صادر میشه.

مراحل رسیدگی در دادگاه کیفری (پس از جلب به دادرسی)

اگه پرونده به دادگاه کیفری رفت، یعنی دادسرا تشخیص داده که جرمی اتفاق افتاده و حالا نوبت دادگاهه که حکم نهایی رو بده.

1. تشکیل جلسه رسیدگی: دادگاه برای پرونده شما وقت رسیدگی تعیین می کنه و به شما و صادرکننده چک ابلاغ می کنه که در جلسه حاضر بشید.
2. صدور حکم: بعد از شنیدن دفاعیات طرفین و بررسی مدارک، قاضی حکم خودش رو صادر می کنه. این حکم می تونه محکومیت صادرکننده (به حبس، جزای نقدی و پرداخت مبلغ چک) یا برائت اون باشه.
3. اعتراض به رأی: اگه از رأی دادگاه راضی نبودید، می تونید ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز) نسبت به اون اعتراض کنید. این اعتراض می تونه به صورت واخواهی (اگه در جلسه دادگاه غایب بودید) یا تجدیدنظرخواهی باشه.
4. اجرای حکم: بعد از قطعی شدن حکم، وارد مرحله اجرا میشیم. اگه حکم به نفع شما باشه، می تونید درخواست اجرای حکم کنید. این اجرا می تونه شامل جلب صادرکننده چک، توقیف اموالش، یا ممنوع الخروج کردنش باشه تا بالاخره پولتون رو پس بگیرید.

مراحل تفصیلی شکایت حقوقی بابت چک برگشتی

همونطور که گفتیم، اگه هدف اصلی شما صرفاً گرفتن پولتونه یا چک شما شرایط شکایت کیفری رو نداره، باید از مسیر حقوقی اقدام کنید:

تهیه و تنظیم دادخواست

فرق این راه با کیفری توی نوع درخواست شماست. اینجا دیگه شکواییه نمی نویسید، بلکه دادخواست مطالبه وجه تنظیم می کنید. توی این دادخواست، از دادگاه می خواید که صادرکننده رو مجبور به پرداخت مبلغ چک به اضافه خسارات تأخیر تأدیه (جریمه دیرکرد) کنه. این دادخواست رو هم می تونید از طریق دفاتر خدمات قضایی یا با کمک وکیل تنظیم کنید.

محتویات ضروری دادخواست شامل مشخصات طرفین، مبلغ مورد مطالبه، دلایل و مستندات شما (اصل چک و گواهی عدم پرداخت)، و درخواست پرداخت خسارات تأخیر تأدیه هست.

ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی

مثل شکایت کیفری، اینجا هم باید دادخواست رو از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت کنید. اما هزینه دادرسی توی پرونده های حقوقی معمولاً نسبی هست، یعنی بر اساس مبلغ چک شما محاسبه میشه. هرچی مبلغ چک بیشتر باشه، هزینه دادرسی هم بیشتره.

مراحل رسیدگی در دادگاه حقوقی

بعد از ثبت، دادخواست به یکی از شعب دادگاه حقوقی ارجاع میشه و وقت رسیدگی تعیین میشه. توی جلسات دادگاه، طرفین (شما و صادرکننده چک) فرصت پیدا می کنن که از خودشون دفاع کنن و مدارکشون رو ارائه بدن. دادگاه بعد از بررسی همه جانبه، رأی خودش رو صادر می کنه.

اگه از رأی دادگاه راضی نبودید، می تونید ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز) تجدیدنظرخواهی کنید و پرونده به دادگاه تجدیدنظر میره. ممکنه حتی امکان فرجام خواهی هم باشه که به دیوان عالی کشور ارجاع میشه.

مرحله اجرای حکم

وقتی رأی دادگاه حقوقی قطعی شد و به نفع شما بود، می تونید درخواست صدور اجراییه کنید. اجراییه، دستوری رسمی از دادگاهه که به صادرکننده چک میگه باید پول شما رو پرداخت کنه. اگه پرداخت نکرد، حالا نوبت توقیف اموالشه. شما می تونید اموال صادرکننده (مثل حساب بانکی، ماشین، ملک و…) رو به دادگاه معرفی کنید تا توقیف بشن و از طریق مزایده، پول شما وصول بشه.

مراحل اجرایی از طریق اداره ثبت (برای چک های صیادی)

این یکی از بهترین خبرها برای کساییه که چک صیادی دارن و پولشون برگشت خورده. اگه چک شما صیادی و ثبت شده تو سامانه صیاد باشه، می تونید یک راست برید اداره ثبت و اصلاً پاتون به دادگاه باز نشه!

شرایط اختصاصی

مهم ترین شرطش اینه که چک شما حتماً صیادی باشه و توی سامانه صیاد به درستی ثبت شده باشه. دیگه لازم نیست ثابت کنید که موقع صدور چک، صادرکننده موجودی نداشته؛ صرفاً برگشت خوردن چک کافیه.

مدارک لازم

خیلی ساده: اصل چک صیادی، گواهی عدم پرداخت از بانک، و مدارک هویتی خودتون.

مراجعه به اداره ثبت

باید به اداره اجرای اسناد رسمی ثبت مراجعه کنید و درخواست صدور اجراییه رو بدید. هزینه های این راه هم معمولاً کمتر از هزینه های دادرسی حقوقی هست.

مراحل صدور و ابلاغ اجراییه

اداره ثبت بعد از بررسی مدارک، اجراییه رو صادر می کنه و به صادرکننده چک ابلاغ می کنه. صادرکننده ۱۰ روز فرصت داره که یا مبلغ چک رو پرداخت کنه، یا اموالش رو برای توقیف معرفی کنه.

توقیف اموال و اجرای مفاد اجراییه

اگه صادرکننده توی اون ۱۰ روز اقدامی نکرد، شما می تونید اموالش رو به اداره ثبت معرفی کنید تا برای توقیف و مزایده اقدام بشه. این روش سرعت بالایی داره و برای چک های صیادی واقعاً یک مزیت بزرگه.

نکات حقوقی بسیار مهم در شکایت از چک برگشتی

حالا که با مراحل اصلی آشنا شدید، لازمه یک سری نکات ظریف و مهم رو هم بهتون بگم که کمتر کسی بهشون توجه می کنه و ممکنه حقتون رو ضایع کنه:

• اهمیت حفظ اصل چک و گواهی عدم پرداخت: این دو تا مدرک، مهم ترین اسناد شما هستند. مثل جانتون ازشون مراقبت کنید. گم کردنشون می تونه کل پروسه رو مختل کنه.
• تفاوت جرم صدور چک بلامحل و صرفاً مطالبه وجه چک: یادتون باشه شکایت کیفری به خاطر جرم صدور چک بلامحل هست که مجازات داره، اما شکایت حقوقی فقط برای مطالبه پول هست و مجازاتی نداره. فهمیدن این فرق، بهتون کمک می کنه مسیر درستی رو انتخاب کنید.
• نقش تاریخ در چک و مهلت های قانونی: تاریخ صدور چک، تاریخ برگشت زدن و تاریخ ثبت شکایت، همه و همه توی مهلت های قانونی برای شکایت کیفری نقش حیاتی دارن. حتی یک روز تأخیر می تونه شانس شکایت کیفری رو ازتون بگیره.
• چه زمانی بهتر است وکیل بگیرید؟ اگه مبلغ چک بالاست، صادرکننده چک آدم پیچیده ایه و ممکنه پنهان کاری کنه، یا خودتون وقت و حوصله پیگیری کارهای اداری رو ندارید، حتماً یک وکیل متخصص چک بگیرید. یک وکیل خوب می تونه خیلی از دوندگی ها و سردرگمی ها رو از دوش شما برداره و شانس موفقیت شما رو بالا ببره.
• نحوه پیگیری آنلاین پرونده از طریق سامانه ثنا: بعد از ثبت هر نوع شکایتی، می تونید با کد رهگیری و رمز عبور ثنا، وضعیت پرونده تون رو آنلاین پیگیری کنید. اینجوری از تاریخ جلسات دادگاه، ابلاغیه ها و آرای صادره مطلع میشید.
• نکات مربوط به چک های قدیمی (قبل از قانون جدید صیادی): برای چک های قدیمی که صیادی نیستن، مراحل شکایت کمی متفاوت تر و پیچیده تره. اگه چک شما از این نوعه، حتماً با یک وکیل مشورت کنید تا مطمئن بشید که شرایط شکایت کیفری رو دارید یا نه.
• امکان توافق و صلح در هر مرحله از پرونده: یادتون باشه که توی هر مرحله از شکایت، چه کیفری و چه حقوقی، اگه صادرکننده چک حاضر به پرداخت بشه، می تونید باهاش به توافق برسید و پرونده رو مختومه کنید. گاهی اوقات صلح و سازش، بهترین و سریع ترین راه برای گرفتن پولتونه.

عواقب شکایت از چک برگشتی برای صادرکننده

بدون شک، وقتی شما بابت چک برگشتی شکایت می کنید، صادرکننده چک با عواقب و مشکلات جدی روبرو میشه. این عواقب می تونن هم مالی باشن و هم اعتبارش رو زیر سوال ببرن:

• محدودیت های بانکی:
  • عدم صدور دسته چک جدید: مهم ترین محدودیت اینه که تا وقتی بدهیش رو پرداخت نکنه، دیگه نمی تونه دسته چک جدید بگیره.
  • مسدود شدن حساب ها: بانک مرکزی به تمام بانک ها دستور میده که همه حساب های صادرکننده چک رو تا مبلغ چک برگشتی مسدود کنن.
  • ممنوعیت از خدمات بانکی: ممکنه از بعضی خدمات بانکی دیگه هم محروم بشه.
• مجازات های کیفری (در صورت شکایت کیفری):
  • حبس: بسته به مبلغ چک، ممکنه به حبس محکوم بشه. مثلاً برای مبالغ زیر ۱۰ میلیون، تا ۶ ماه حبس و برای مبالغ بیشتر، حبس های طولانی تری در نظر گرفته شده.
  • جزای نقدی: علاوه بر حبس، ممکنه به پرداخت جزای نقدی به نفع دولت هم محکوم بشه.
  • محرومیت از دسته چک و اعتبار بانکی: برای مدت مشخصی از داشتن دسته چک و حتی اعتبار بانکی محروم میشه.
• اجرای حکم (توقیف اموال، ممنوع الخروجی):
  • اگه حکم دادگاه یا اداره ثبت به نفع شما باشه و صادرکننده پول رو نده، می تونید اموالش رو توقیف کنید (مثل خانه، ماشین، حساب بانکی، سهام و…).
  • ممکنه تا پرداخت بدهی، ممنوع الخروج بشه و نتونه از کشور خارج بشه.
• سوابق کیفری: اگه از طریق کیفری شکایت کنید و صادرکننده محکوم بشه، این محکومیت در سوابق کیفری اون ثبت میشه که می تونه در آینده برایش مشکل ساز باشه.

همه این عواقب، فشار زیادی روی صادرکننده میاره تا هر چه سریع تر بدهیش رو تسویه کنه. پس نگران نباشید، قانون پشت شماست.

هزینه های شکایت چک برگشتی (شفاف سازی)

یکی از دغدغه های اصلی افراد، هزینه های پیگیری پرونده چک برگشتیه. بیایید شفاف درباره این هزینه ها حرف بزنیم:

• هزینه دفاتر خدمات قضایی: برای ثبت شکواییه یا دادخواست، باید مبلغی رو به دفاتر خدمات قضایی پرداخت کنید. این مبلغ معمولاً ثابت هست و برای هر پرونده کمی متفاوته.
• هزینه دادرسی:
  • کیفری: توی شکایت کیفری، هزینه دادرسی معمولاً ثابت و کمتر از حقوقیه.
  • حقوقی: توی شکایت حقوقی، هزینه دادرسی به صورت نسبی محاسبه میشه، یعنی درصدی از مبلغ چک. هرچی مبلغ چک بیشتر باشه، هزینه دادرسی هم بیشتره. (مثلاً درصدی از مبلغ چک تا ۵۰ میلیون تومان، و درصدی کمتر برای مبالغ بالاتر از اون).
• هزینه های کارشناسی: گاهی اوقات برای بررسی اصالت امضا یا خط و امضای روی چک، نیاز به کارشناس رسمی دادگستری میشه که باید هزینه کارشناسی رو پرداخت کنید. البته این مورد همیشه لازم نیست.
• هزینه وکیل: اگه تصمیم بگیرید وکیل بگیرید، باید حق الوکاله اون رو هم پرداخت کنید که این مبلغ توافقی بین شما و وکیله و بستگی به پیچیدگی پرونده و مبلغ چک داره.
• هزینه های اجرایی (اداره ثبت): برای اجراییه ثبتی و توقیف اموال، باید هزینه هایی رو به اداره ثبت پرداخت کنید که این هم بستگی به مراحل کار داره.

مهم اینه که بدونید بسیاری از این هزینه ها، در نهایت به عهده صادرکننده چک خواهد بود و در صورت پیروزی در پرونده، می تونید این هزینه ها رو هم ازش مطالبه کنید.

سوالات متداول

شکایت چک برگشتی چقدر طول می کشد؟

واقعیتش اینه که مدت زمان رسیدگی به شکایت چک برگشتی، بستگی به عوامل زیادی داره؛ مثل شلوغی دادگاه ها، پیچیدگی پرونده، همکاری طرفین و حتی نوع شکایتی که انتخاب می کنید (کیفری، حقوقی یا ثبتی). شکایت های کیفری و ثبتی معمولاً سریع تر از حقوقی به نتیجه می رسن. به طور کلی، ممکنه از چند ماه تا حتی بیشتر از یک سال طول بکشه تا به پولتون برسید. اما با پیگیری منظم و کمک گرفتن از یک وکیل متخصص، میشه این زمان رو کاهش داد.

برای شکایت از چک برگشتی به کجا مراجعه کنیم؟

اولین قدم برای شکایت، مراجعه به دفاتر خدمات قضاییه. اونجا هم ثبت نام ثنا رو انجام می دید و هم شکواییه یا دادخواستتون رو ثبت می کنید. بعد از اون، پرونده شما بسته به نوع شکایت، به دادسرا، دادگاه کیفری، دادگاه حقوقی یا اداره ثبت فرستاده میشه. پس شروع کار همیشه از دفاتر خدمات قضاییه.

آیا می توان همزمان شکایت کیفری و حقوقی داشت؟

بله، این امکان وجود داره که همزمان هم شکایت کیفری و هم شکایت حقوقی رو پیگیری کنید. این کار بهش میگن طرح توأمان دعوا. مثلاً می تونید برای مجازات صادرکننده چک، شکایت کیفری کنید و همزمان، یک دادخواست حقوقی برای مطالبه وجه چک و خسارت تأخیر تأدیه ارائه بدید. این روش باعث میشه فشار بیشتری روی صادرکننده باشه و شانس گرفتن پولتون هم افزایش پیدا کنه، چون با دو تا مسیر قانونی بهش فشار میارید.

اگر صادرکننده چک فراری باشد، چه باید کرد؟

اگه صادرکننده چک فراری باشه، کار کمی سخت تر میشه اما غیرممکن نیست. در شکایت کیفری، می تونید درخواست صدور حکم جلب غیابی و دستور ممنوع الخروجی اون رو از دادگاه بخواید. در شکایت حقوقی هم، اگه نتونید آدرسی ازش پیدا کنید، ممکنه لازم باشه از طریق آگهی در روزنامه کثیرالانتشار بهش ابلاغ بشه. برای پیدا کردن اموالش هم می تونید از مراجع قانونی کمک بگیرید (مثل استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک، بانک مرکزی، راهنمایی و رانندگی و…). توی این شرایط، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص، می تونه خیلی بهتون کمک کنه.

آیا چک ضمانت قابل شکایت است؟

برای چک ضمانت، معمولاً نمی تونید شکایت کیفری کنید، چون این نوع چک ها شرطی صادر میشن (مثلاً برای ضمانت انجام یک کار). برای شکایت کیفری، چک باید بدون قید و شرط باشه. اما نگران نباشید، می تونید از طریق حقوقی مطالبه وجه کنید. البته باید اثبات کنید که شرط ضمانت محقق شده و صادرکننده چک به تعهدش عمل نکرده.

چگونه می توانم از وضعیت چک برگشتی استعلام بگیرم؟

برای استعلام وضعیت چک برگشتی، به خصوص چک های صیادی، می تونید از سامانه صیاد (موجود در اپلیکیشن های پرداخت یا سایت بانک مرکزی) استفاده کنید. با وارد کردن شناسه صیادی چک، می تونید از وضعیتش باخبر بشید. همچنین بعد از ثبت شکایت، از طریق سامانه ثنا هم می تونید وضعیت پرونده قضایی خودتون رو پیگیری کنید.

مهلت شکایت از چک برگشتی در شهرستان ها تفاوتی دارد؟

خیر، مهلت های قانونی برای شکایت از چک برگشتی در سراسر کشور یکسانه و تفاوتی بین شهرستان ها و مراکز استان ها نیست. مهلت ۶ ماهه برای برگشت زدن چک و ۶ ماهه برای ثبت شکایت کیفری، برای همه جای ایران اجرا میشه.

نتیجه گیری و فراخوان به اقدام

همونطور که دیدید، با چک برگشتی میشه روبرو شد اما نباید ناامید شد. راه های مختلفی برای گرفتن حقتون هست، از شکایت کیفری که فشار بیشتری میاره تا شکایت حقوقی که تمرکزش روی پولتونه و حتی مسیر سریع تر ثبتی برای چک های صیادی. مهم اینه که مراحل رو بشناسید، از مهلت های قانونی غافل نشید و مدارکتون رو کامل و دقیق نگه دارید.

یادتون باشه که هر قدمی که برمی دارید، باید با آگاهی کامل باشه. اگه حس می کنید این مسیر براتون پیچیده است یا وقت کافی برای پیگیری ندارید، بهتره حتماً از یک وکیل متخصص کمک بگیرید. یک وکیل خوب، مثل یک نقشه راه براتون عمل می کنه و شما رو از سردرگمی نجات میده. حق گرفتنیه و ما به شما کمک می کنیم تا حقتون رو بگیرید.