کبد چرب کودکان
با افزایش جمعیت، آپارتمان نشینی و زندگی شهری، بیشتر بزرگسالان و کودکان کم‌تحرک شده‌اند. در گذشته بیشتر کودکان با انجام بازی‌هایی مثل فوتبال، یک قل دو قل، هفت سنگ و قایم باشک سرگرم می‌شدند؛ اما در حال حاضر تلویزیون و لپ‌تاپ جای آن‌ها را گرفته است. بی‌تحرکی و مصرف زیاد فست‌فود را می‌توان از مهمترین عوامل ابتلای کودکان به انواع بیماری‌ها دانست. یکی از بیماری‌هایی که در حال حاضر، بسیار در کودکان دیده می‌شود و سلامت آن‌ها را به خطر انداخته، کبد چرب است. به همین دلیل شناخت و آشنایی با علائم کبد چرب در کودکان ضروری است. بااین‌حال تشخیص علائم این بیماری در مراحل اولیه سخت است و به همین علت والدین باید اطلاعات خود را از علائم کبد چرب در کودکان افزایش دهند. در ادامه همراه ما باشید تا درباره علائم کبد چرب در کودکان، عوارض احتمالی و روش‌های درمان آن برای شما توضیح دهیم.
کبد چرب چیست و چرا به آن مبتلا می‌شویم؟
کبد یکی از اندام‌های حیاتی بدن انسان و تنها عضوی است که توانایی ترمیم خودش را دارد. به‌طور طبیعی در کبد چربی وجود دارد؛ ولی اگر مقدار این چربی بیش از حد مجاز باشد، باعث بروز مشکلات و بیماری‌های کبدی می‌شود. میزان چربی مجاز در کبد در حدود طبیعی ۵ تا ۱۰ درصد وزن کبد است. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های آسیب‌زننده به کبد، کبد چرب نام دارد. کبد چرب که به آن «بیماری خاموش» هم میگویند، سه نوع دارد. کبد چرب غیرالکلی (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease)، کبد چرب الکلی (Alcoholic Fatty Liver Disease) و در مراحل طولانی مدت و درمان نشده، سیروز کبدی شایع‌ترین انواع این بیماری هستند. شناخت علائم کبد چرب در تشخیص زودهنگام و درمان آن موثر است.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره علائم بیماری کبد چرب تا تشخیص و درمان
در کبد چرب غیرالکلی، میزان چربی موجود در کبد بیش از حد طبیعی است. عامل اصلی افزایش چربی در کبد، بیماری‌های زمینه‌ای یا سبک زندگی ناسالم است که باعث بروز این بیماری می‌شود. بیماری کبد چرب الکلی هم به دلیل مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود .در صورتی که به مدت طولانی کبد چرب وجود داشته باشد و درمان و پیگیری نشود، سیروز کبدی ایجاد می‌شود. در این بیماری سلول‌های کبد تخریب شده و بافتهای آسیب‌دیده که به آن‌ها بافت زخم یا اسکار میگویند، جایگزین سلول‌های سالم در کبد می‌شوند.
سبک زندگی ناسالم که شامل کم‌تحرکی، مصرف زیاد غذاهای سرخ‌شده و تنقلات ناسالم است، از مهمترین عوامل ابتلا به کبد چرب شناخته می‌شود. این بیماری نه تنها در بزرگسالان، بلکه در کودکان هم شایع است. والدین با آگاهی از علائم کبد چرب در کودکان و مشورت با پزشک، می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را در فرزندان خود کاهش دهند.
آیا کودکان هم به کبد چرب مبتلا می‌شوند؟
متاسفانه در چند سال اخیر تعداد کودکانی که به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شوند، در حال افزایش است. کبد چرب غیرالکلی شایع‌ترین نوع این بیماری بین کودکان است؛ اما با تشخیص به موقع و درمان این بیماری، می‌توان از مشکلات جدی برای کودکان در سنین پایین پیشگیری کرد. بر اساس مطالعه‌ای که در درمانگاه کودکان دانشگاه علوم پزشکی کاشان انجام شده، بیش از نیمی از کودکانی که به این درمانگاه مراجعه کرده و مبتلا به کبد چرب بودند، اضافه وزن داشتند. با توجه به نتیجه این تحقیق، می‌توان گفت کودکانی که اضافه وزن دارند، بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
عوارض کبد چرب در کودکان چیست؟
همان طور که گفتیم شایع‌ترین نوع کبد چرب در کودکان، کبد چرب غیرالکلی است که تشخیص زودهنگام این بیماری می‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند. اگر کبد چرب در کودکان به موقع درمان نشود، ممکن است کبد ملتهب شده و بافتهای اسکار یا زخم در آن تشکیل شود. برای آگاهی از عوارض کبد چرب در کودکان و درمان آن، باید به پزشک مراجعه و با انجام آزمایش طبق دستورات پزشک اقدام کنید.
علائم کبد چرب در کودکان چیست؟
در مراحل اولیه بیماری کبد چرب، علائم بیرونی مانند احساس ضعف و خستگی دیده نمی‌شود. برای تشخیص قطعی کبد چرب نیاز است که آزمایش و سونوگرافی انجام دهید؛ ولی اطلاع از علائم احتمالی این بیماری می‌تواند به شما در تشخیص زودهنگام کبد چرب کمک کند. درد و تورم در قسمت بالا و سمت راست شکم شایع‌ترین علامت کبد چرب به شمار می‌آید.
معمولا پزشک با معاینه بالینی کودک می‌تواند التهاب کبد را تشخیص دهد. احساس خستگی و ضعف عضلانی، اختلال در توجه، ریزش مو و حساسیت پوستی، بی‌اشتهایی و زردی پوست از دیگر علائم این بیماری در کودکان است. فشار خون بالا یا علائم اولیه دیابت نوع دو، از دیگر مشکلاتی است که به دلیل اختلال در عملکرد کبد و وجود بیماری کبد چرب در کودکان ایجاد می‌شود.
برای تشخیص کبد چرب در کودکان چه آزمایش‌هایی باید انجام داد؟
معمولا برای تشخیص کبد چرب در کودکان بعد از معاینه عمومی پزشک، آزمایش خون و سونوگرافی انجام می‌شود. وزن و قد کودک، سابقه رشد و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت نوع یک، اطلاعاتی است که باید توسط متخصص بررسی شود. معمولا آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش ادرار، نمونه‌برداری از کبد، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی برای بررسی دقیق‌تر بافت و عملکرد کبد انجام می‌شود.
روش های درمان کبد چرب در کودکان چیست؟
قد و وزن کودکان در حال رشد باید در بازه‌های زمانی منظمی اندازه‌گیری شود. کودکانی که اضافه وزن دارند، باید توسط متخصص تغذیه تحت نظر باشند تا به وزن طبیعی و نرمال برسند. توجه به این موضوع مهم است؛ زیرا چاقی اولین و مهمترین عامل ابتلای کودکان به کبد چرب است. همچنین اولین روش برای درمان این بیماری هم کاهش وزن شناخته می‌شود. ورزش و بازی‌هایی که باعث تحرک بیشتر در کودکان می‌شود، برای کاهش وزن و درمان چربی کبد در آن‌ها موثر خواهد بود.
غذاهای مفید برای کبد چرب کودکان مواردی هستند که در آن‌ها میزان قند، چربی و نمک زیاد نباشد. مصرف میوه و سبزیجات به جای غذاهای سرخ‌شده و آماده، برای پاکسازی کبد در کودکان بهترین انتخاب است. مصرف بادام و کشمش به دلیل داشتن پتاسیم، جایگزین‌های خوبی برای تنقلاتی مانند چیپس و پفک هستند.
کلام آخر
در حال حاضر بیماری‌هایی مانند کبد چرب هم در بین بزرگسالان و هم در بین کودکان شایع شده است. کم‌تحرکی و سبک زندگی دنیای مدرن در کنار تغذیه ناسالم، عواملی هستند که ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. برای سلامت کودکان لازم است که مشکلاتی مانند چاقی، مصرف بیش از حد غذاهای آماده و تنقلات پرکالری کنترل شود.
سوالات متداول
غذای مناسب برای پیشگیری و درمان کبد چرب در کودکان چیست؟
مصرف سبزیجات، میوه و غذاهایی که میزان کمی نمک و چربی دارند، غذاهای مناسبی برای پیشگیری و درمان این بیماری هستند.
مهمترین عامل ابتلای کودکان به کبد چرب چیست؟
چاقی مهمترین نقش را در ابتلای کودکان به کبد چرب دارد.
آیا استفاده از طب سنتی برای درمان کبد چرب در کودکان موثر است؟
تشخیص و روش درمان بیماری باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
روش های تشخیص بیماری کبد چرب در کودکان چیست؟
معمولا برای تشخیص کبد چرب در کودکان بعد از معاینه عمومی پزشک، آزمایش خون و سونوگرافی انجام می‌شود.
منابع:
jbums
childrenshospital
شهرام آذرپور، روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بیماری کبد چرب گرید ۳ انواع مختلفی دارد که شایع ترین نوع آن کبد چرب غیرالکلی است و براساس گزارش های رسیده ویروس کرونا در تشدید این بیماری نقش به سزایی دارد.
وی ادامه داد: در حالت طبیعی مقدار کمی چربی در سلول‌های کبد وجود دارد اما اگر مقدار چربی جمع شده در کبد زیاد باشد، فرد به بیماری کبد چرب دچار می شود.
وی با بیان اینکه، کرونا برخی بیماران را، به خصوص کودکان و نوجوانانی که مبتلا به کبد چرب هستند را با مشکل روبرو ساخته، تاکید کرد: عامل ژنتیک و وراثت، بی تحرکی، چاقی، نداشتن رژیم غذایی مناسب، قهر با ورزش، دیابت، فشار خون و کلسترول بالا و همچنین برخی التهابات و عفونت ها باعث به وجود آمدن کبد چرب می شود و آن دسته از بیماران کبد چربی که به کرونا مبتلا شدند، پس از بهبود دچار اختلالات کبدی و هپاتیت گذرا نیز شده اند.
آذرپور با بیان اینکه بیماری کبد چرب، یک بیماری با علائم خاموش است، اظهار داشت: این نوع بیماری برخلاف سایر بیماری ها با علائم هشدار دهنده همراه نیست و چنانچه فرد دچار زردی، بی حوصلگی، خستگی و درد مفرط در ناحیه شکم باشد، از نظر کبدی دچار اختلال می شود.
به گفته وی، درد شکم در افراد مبتلا به کبد چرب در قسمت راست بالای شکم مشاهده می شود و به طور معمول نیز دردی ممتد و ادامه دار است.
این پزشک متخصص با بیان اینکه، آزمایشات عملکرد کبد و سونوگرافی تشخیص دهنده بیماری کبد چرب هستند، یادآور شد: آزمایش خون و ادار، تست تحمل گلوکز خوراکی که براساس آن میزان مقاومت بدن به انسولین و دیابت نوع ۲ در آن بررسی می شود و همچنین نمونه برداری کبد از دیگر راه های تشخیص این بیماری است.
آذرپور خاطرنشان کرد: این بیماری در صورت تشخیص زود هنگام و همچنین با آغاز درمان و رعایت دستورالعمل تغذیه ای، قابل بهبود خواهد بود.
وی، کبد را یکی از مهمترین اعضای حیاتی بدن دانست که سلامتی آن نیز از اهمیت زیادی برخوردار بوده و تصریح کرد: کبد چرب در صورت عدم کنترل و درمان می تواند عارضه های جدی تری، به خصوص در کودکان به وجود آورد که مهمترین آن استئاتو هپاتیت غیرالکلی است.
آذرپور، تغییر سبک زندگی را از مهمترین راه های درمان بیماری کبد چرب دانست و اضافه کرد: نزدیک به ۴۰ درصد از جمعیت جامعه و همچنین کودکان با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند و متاسفانه بیشتر مرگ و میرهایی که به واسطه سکته های مغزی و قلبی صورت می گیرد ناشی از این بیماری بوده و از این رو پیشگیری، کنترل و درمان آن نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی تاکید کرد: داروی بیماران کبد چرب بسته به نوع و پیشرفت بیماری باید توسط پزشک تجویز شود.