فرم دادخواست تعدیل اعسار + راهنمای جامع
متاسفانه در سال های اخیر نوسانات شدید بازار و نابسامانی اقتصادی از سویی و مشکلات زوجین باعث افزایش پرونده های تقسیط و تعدیل مهریه و اعسار از پرداخت آن شده است.
بالا رفتن بی ضابطه ی قیمت سکه برخی زنان را وسوسه می کند که به دنبال مهریه خود بروند. در مقابل مردانی قرار دارند که یک لحظه هیجان زده شده و مهریه ی سنگین را قبول کرده اند و حال توانایی پرداخت ندارند.
هر چقدر هم قانونگذار تلاش می کند که دریافت مهریه سخت تر شود باز هم مشکلی از مشکلات این افراد کاسته نمی شود.
شاید بهتر باشد به جای سنگ اندازی در راه وصول مهریه، در قوانین ازدواج بازنگری شود. شاید راه حل جای دیگری باشد.
در این مطلب قصد داریم در خصوص تقسیط مهریه برای شما توضیح دهیم.
با گروه وکلای آسا همراه باشید.
مهریه و انواع آن :
مهریه مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک آن می گردد و مرد ملزم به دادن آن به زن می شود. مهریه بر سه نوع است:
- مهرالمسمی: مهریه ای است که در عقد ازدواج تعیین شده باشد. در حال حاضر اکثر پرونده های مهریه از این دست می باشد.
- مهرالمثل: هر گاه مهریه در عقد تعیین نشده باشد، پس از عقد و توسط دادگاه بر اساس وضعیت زن از لحاظ سن، زیبایی، تحصیلات، موقعیت اجتماعی و خانوادگی و … با در نظر گرفتن مقتضیات زمان و مکان تعیین می گردد.
- مهرالمتعه: در صورتی که مهریه در عقد تعیین نشده باشد و مرد قبل از وقوع نزدیکی و تعیین مهریه، بخواهد همسر خود را طلاق بدهد، به زن مهرالمتعه تعلق می گیرد.
در تعیین میزان مهرالمتعه وضعیت زن ملاک نیست. بلکه ملاک وضع مالی شوهر است.
دادخواست اعسار از پرداخت مهریه :
با وضعیتی که قیمت سکه دارد، کمتر کسی پیدا می شود که به صورت یک جا بتواند مهریه همسر خود را بپردازد.
به همین دلیل معمولا شوهر پس از محکومیت به پرداخت مهریه، دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به می دهد.
اعسار به معنای تنگدستی و نیازمندی است.
اما در اصطلاح حقوقی یعنی شخصی به واسطه ی نداشتن مال یا در دسترس نبودن اموال خود توان پرداخت محکوم به را نداشته باشد. به کسی که در حالت اعسار قرار دارد، معسر گفته می شود.
به این ترتیب مردی که به پرداخت مهریه محکوم شده است، می تواند تقاضای اعسار از پرداخت محکوم به را تقدیم دادگاه نماید.
رسیدگی به این موضوع در صلاحیت همان دادگاهی است که مرد را به پرداخت مهریه محکوم کرده است.
رسیدگی به پرونده اعسار مهریه :
مردی که از طریق دادگاه به پرداخت مهریه محکوم شده است ، به موجب دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به از دادگاه تقاضا می کند که پرداخت مهریه را به صورت اقساطی نماید.
او باید یک فرم صورت اموال و شهادتنامه ی اعسار که حداقل دو شاهد که از وضع درآمد و معیشت او اطلاع کافی دارند پیوست دادخواست نماید.
دادگاه پس از تعیین وقت و رسیدگی دلایل اعسار، در حکمی اعلام می نماید که آیا اعسار شوهر را پذیرفته یا خیر.
لازم به ذکر است که این حکم قابلیت تجدیدنظر خواهی دارد. یعنی به ضرر هر کس که صادر بشود، می تواند از دادگاه تجدیدنظر استان تقاضای نقض حکم را نماید.
مثلا اگر دادگاه اعسار مرد را بپذیرد و زن مدعی باشد که مرد می تواند مهریه را یک جا پرداخت کند و یا میزان تقسیط از نظر او متناسب با در آمد مرد نیست می تواند تجددینظر خواهی کند.
و همینطور بر عکس ، مردی که به میزان اقساط مهریه اعتراض دارد می تواند به حکم صادره از دادگاه بدوی اعتراض کند.
اگر دادگاه اعسار شوهر را بپذیرد در حکمی که صادر می کند مبلغی را به عنوان پیش پرداخت تعیین می کند. سپس در همین حکم مشخص می کند که زوج هر چند مدت یک بار چه تعداد سکه باید به زن بپردازد. مثلا ممکن است دادگاه تعیین کند که تعداد 15 عدد سکه تمام بهار آزادی به عنوان پیش پرداخت و هر چهار ماه یک سکه تمام بهار به زن پرداخت شود.
” نمونه فرم صورت اموال ” “نمونه فرم استشهادیه اعسار از پرداخت مهریه “
رسیدگی به پرونده اعسار از پرداخت مهریه چند مرحله دارد؟
وضعیت اعسار مرد در دو مرحله رسیدگی می شود. مرحله اول در دادگاه بدوی رسیدگی می شود که این رای در دادگاه تجدیدنظر قابل اعتراض است.
پس از صدور رای در دادگاه تجدیدنظر ، این رای قطعی و غیر قابل اعتراض است.
ولی می توان درخواست تعدیل مهریه را خواست.
دادخواست تعدیل مهریه چیست؟ چه کسی می تواند دادخواست تعدیل بدهد؟
تعدیل از کلمه عدل می آید.
هر یک از زوجین می توانند درخواست تعدیل از مهریه بدهند.
در چه شرایطی می تواند این درخواست را داد؟
در دو حالت می توان در خواست تعدیل مهریه را دارد.
- هرگاه شرایط اقتصادی کشور دوچار نوسان شده و قیمت سکه به صورت چشم گیری نسبت به زمانی که رای قطعی به محکومیت پرداخت صادر شده است ، تغییر کند.
- در حالتی که وضعیت مالی مرد به طور چشم گیری تغییری کند، مثلا مرد ثابت کند تمام اموالش را از دست داده است . مثلا در یک اتش سوزی از بین رفته است. و یا زن ثابت کند که برخلاف ادعای مرد بر نداری، به او ارث رسیده است و یا مالی خریداری کرده است .
شرایط قسط بندی مهریه چگونه است؟
تعیین میزان پیش پرداخت و مواعد و میزان اقساط کاملا در اختیار قاضی دادگاه است.
در تعیین اقساط قاضی میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.
بنابراین قاضی دادگاه با توجه به توان مالی شوهر میزان پیش پرداخت و اقساط مهریه را معین می کند.
بنابراین میزان پیش پرداخت و اقساط در قانون مشخص نشده است و تنها ضابطه ی آن در نظر گرفتن معشیت شوهر است.
ولی آنچه مسلم است اصولا دادگاه میزانی را برای پیش قسط در نظر می گیرد، مثلا دادگاه حکم می دهد 10 عدد سکه به عنوان پیش قسط پرداخت شود و الباقی مهریه هر 3 ماه یک بار یک سکه پرداخت شود.
اعتراض زن به تقسیط مهریه :
دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به، به طرفیت زن داده می شود و زن خوانده ی این دعوا است.
به این ترتیب زن می تواند در دادگاه دلایلی ارائه دهد که اثبات کننده ی توان مالی شوهر و کذب بودن ادعای اعسار او باشد.
همچنین در صورتی که دادگاه ادعای اعسار شوهر را بپذیرد و حکم به پرداخت اقساطی مهریه صادر نماید، زن می تواند از حکم تجدیدنظر خواهی نماید.
در این تجدیدنظر خواهی ممکن است زن نسبت به پذیرش اعسار مرد معترض باشد یا میزان اقساط مورد اعتراض وی باشد.
به هر جهت زن برای اعتراض به حکم باید دادخواست تجدیدنظر تقدیم نماید.
تقسیط مهریه در اداره ثبت:
در حال حاضر برای وصول مهریه، زن ابتدا باید از طریق اداره ی اجرای مفاد اسناد رسمی اقدام نماید.
در مورد این روال به طور کامل در مطلب مهریه و نحوه ی مطالبه آن توضیح داده ایم که می توانید آن را مطالعه نمایید.
حال زمانی که اجرائیه ثبتی علیه مرد صادر می شود، مرد می تواند تقاضای اعسار و قسط بندی مهریه را مطرح نماید. البته در این مورد باید به نکات زیر توجه شود:
- در این مورد دعوای اعسار باید در دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خواهان اعسار مطرح شود.
- طرف دعوای اعسار کسی است که اجرائیه اداره ی ثبت، به نفع او صادر شده است.
- اعسار در این مورد هم یک دعوای غیر مالی است.
تقسیط مهریه و رایطه آن با حق حبس چیست؟
در قانون مدنی به زنی که با همسر خود نزدیکی نکرده است ، این حق داده شده که تا زمانی که مهریه به او پرداخت نشده است، از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند. به این حق، حق حبس گفته می شود. البته اجرای این حق شرایطی دارد:
- مهریه زن باید حال باشد؛ یعنی مدت دار نباشد و با وقوع عقد ازدواج زن بتواند آن را مطالبه کند. در حال حاضر اکثر مهریه ها از این نوع است.
- زن قبل از دریافت مهر به هیچ عنوان از مرد تمکین نکرده باشد. منظور تمکین خاص و انجام رابطه ی زناشویی است.
حال ممکن است زن از حق حیس خود استفاده نماید و مرد به پرداخت مهریه محکوم شود. یعنی به مرد بگوید من زمانی با تو نزدکی می کنم ، که مهریه من را پرداخت کنی.
اگر شوهر توان پرداخت یک جای مهریه را نداشته باشد و مهریه تقسیط می شود.
برخی تصور می کنند همین که زن قسط اول مهریه را دریافت کند، حق حبس او از بین می رود.
این در حالی که رای وحدت رویه شماره شماره 708 مورخ 1387/05/22 مخالف این نظر است. مطابق این رای:
«صدور حکم تقسیط که صرفاً ناشی از عسر و حرج زوج در پرداخت یک جای مهر بوده مسقط حق حبس زوجه نیست و حق او را مخدوش و حاکمیت اراده وی را متزلزل نمی سازد، مگر به رضای مشارالیها، زیرا اولاً حق حبس و حرج دو مقوله جداگانه است که یکی در دیگری موثر نیست. ثانیاً موضوع مهر در ماده مزبور دلالت صریح به دریافت کل مهرداشته و اخذ قسط یا اقساطی از آن دلیل بر دریافت مهر به معنای آنچه مورد نظر زوجه در هنگام عقد نکاح بوده، نیست»
در نتیجه ، زن تا دریافت آخرین قسط مهریه خود ، می تواند از حق حبس استفاده کند.
تقسیط مهریه برای مرد بیکار چگونه است؟
ممکن است مرد منبع درآمدی نداشته باشد و بیکار باشد.
در این موارد دادگاه باز هم حکم به تقسیط مهریه می دهد.
اما با توجه به اینکه مرد بیکار است و در تعیین میزان پیش پرداخت و اقساط وضع مرد باید مورد توجه قرار گیرد، این مبالغ قدری کمتر در نظر گرفته می شود. اما بیکاری بهانه ای برای پرداخت نکردن مهریه نیست.
نحوه تقسیط مهریه برای کارمندان دولت چگونه است؟
چنانچه زوج کارمند باشد، زوجه می تواند برای گرفتن مهریه خود درخواست کسر از حقوق وی را کند؛
معمولا یک چهارم حقوق دریافتی یک کارمند در صورتی که فرزند داشته باشد بابت مهریه توقیف می شود و در صورتی که فرزندی نداشته باشد ، ممکن است تا یک سوم حقوق او بازداشت شود.
مطابق ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی، از حقوق و مزایای کارکنان سازمان ها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت و شرکت های دولتی و شهرداری ها و بانک ها و شرکت ها و نظایر آنها در صورتی که دارای زن و فرزند باشند یک چهارم و الا یک سوم توقیف می شود.
طلاق به درخواست مرد و درخواست قسطی کردن مهریه :
یکی از معایب طلاق به درخواست مرد این است که مرد باید کلیه حقوق مالی زن از جمله مهریه را بپردازد.
چنانچه مرد نتواند مهریه را به صورت یک جا بپردازد، باید ترتیب پرداخت مهریه را بدهد و به صورت اقساطی مهر را بپردازد.
حال ممکن است پیش از طرح دعوای طلاق توسط مرد، زوجه مهریه را مطالبه کرده و مرد به پرداخت آن محکوم شده باشد.
که در این صورت مرد می تواند دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به را مطرح کند.
اما اگر از قبل پرونده ای در خصوص مهریه مطرح نبوده، دادگاه ضمن حکم طلاق شوهر را به پرداخت مهریه محکوم می کند. در این صورت شوهر می تواند با طرح دادخواست اعسار، تقاضای تقسیط مهریه را نماید.
مجازات عدم پرداخت اقساط مهریه چیست؟
در صورتی که مرد اقساط مهریه را پرداخت نکند، نسبت به اقساط پرداخت نشده ، زن می تواند مرد را ممنوع الخروج کند و یا دستور جلب او را بگیرد.
درحال حاضر در بیشتر شعبه های دادگاه خانواده، اگر تا سه بار اخطاریه ارسال شود و زوج نسبت به اجرای حکم بی توجه باشد، دادگاه به درخواست زوجه می تواند حکم جلب زوج را صادر کند.
عدم پرداخت اقساط مهریه زندان دارد؟
در حال حاضر و با شرایط کرونا ، صدور دستور جلب بابت مهریه نسبت به سابق کم تر شده است .
در حال حاضر اکثر شعب دادگاه ها به علت عقب افتادن یک قسط ، دستور جلب صادر نمیکنند.
وقتی قسطی عقب می افتد ، عموما دادگاه اخطاری برای زوج ارسال میکند ، در صورتی که همچنان مرد از پرداخت مهریه استنکاف نماید، دادگاه دستور جلب صادر می کند.
با توجه به این امر که وضعیت کرونا ، وضعیت جدیدی در جامعه است ، این وضعیت ثابت نخواهد ماند.
درخواست قسط بندی مجدد مهریه (تعدیل مهریه) :
با توجه به اینکه شرایط اقتصادی دائما دستخوش تغییر است، ممکن است مرد در شرایطی قرار گیرد که از پس پرداخت اقساط برنیاید.
در مقابل ممکن است زن دلایلی بیابد که مرد توان پرداخت مبلغ بیشتری را به عنوان اقساط دارد.
در این شرایط هر یک از طرفین که خواهان تغییر در اقساط است باید دادخواست تعدیل اقساط را تقدیم نماید.
مطابق تبصره دو ماده ی 11 قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی، هر یک از زوج یا زوجه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با توجه به نرخ تورم یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد شوهر نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.
جهت مشاوره با وکیل خانواده با ما در ارتباط باشید.22350512