نمونه فرم دادخواست حکم رشد + راهنمای جامع

حکم رشد چیست؟

همانطور که بیان شد، قانونگذار در قانون مدنی ، اعمال و اقدامات افرادی را که به رشد و سن قانونی نرسیده اند را معتبر نمی داند. حال اگر شخصی بخواهد قبل از رسیدن به سن قانونی اقدام به فعل و انفعلات مالی نماید (خرید،فروش…) می بایست با مراجعه به دادگاه تقاضای صدور حکم رشد نماید.
به بیان ساده تر در حکم رشد دادگاه به تقاضای صغیر که مدعی رشد و توانایی و امکان اداره در امور خود می باشد با بررسی جوانب که حال می تواند صرفا طرح سوال از صغیر باشد یا ارجاع وی به پزشکی قانونی برای تعیین سن دقیق و تشخیص رشد وی، اقدام به بررسی خواسته می نماید و در صورت واجد شرایط بودن اقدام به صدور حکم رشد نماید.
ذکر این نکته ضروری است که؛ حکم رشد فقط در ارتباط با امور مالی می باشد چرا که در امور مالی است که حقوق طفل در مظان آسیب و خطر قرار می گیرد و در امور غیرمالی نظیر ازدواج، طلاق نیازی به وجود حکم رشد نمی باشد.

چه مدارکی جهت درخواست صدور گواهی رشد لازم است؟

1) شناسنامه و کارت ملی
2) مدارک مثبت ادعای درخواست صدور حکم رشد( استشهادیه)
3) فرم درخواست صدور حکم رشد

فواید حکم رشد

اگر حکم رشد را بگیرید می توانید در کلیه امور مالی و غیر مالی از جمله ارث ،طلاق و…دخالت کنید و لکن در گواهینامه و حضانت تاثیری ندارد و در ازدواج هم تاثیری ندارد.

چگونگی لغو کردن حکم رشد؟

زمانی هم هست که قیم یا مادر یا پدر می خواهند حکم رشد را لغو کنند؛ چون می بینند، اصلا به صلاح وی نیست که بر اموال خود تصمیمگیری کند، بنابراین چه می کند؟
با مراجعه به دادگاه و دادن در خواست لغو حکم رشد به صدور ان اقدام می کند.
در اینجا قاضی کار را به کارشناسان پزشکی قانونی می سپارد و در اینجا هم کارشناسان با معاینات متفاوت رشد عقل وی را برای اداره یا اموال خود تایید نمی کنند و به قاضی نامه می فرستند و قاضی حکم رشد را لغو می کند.
از ان پس با فرد غیر رشید مانند صغیر رفتار میشود و اجازه ی تصمیمات مستقل در امور واجرای حقوق سلب میشود و ولی وقیم فرد می توانند طبق قانون عمل کنند.
مراجع قضایی و ثبت احوال به عنوان دو مرجع معرفی کننده متقاضان تعیین سن هستند و افرادی که زیر ۱۸ سال هستند و می خواهند در زمینه یا انحصار وراثت، دریافت وام ازدواج، دریافت دیه، اجازه برای خروج از کشور و … قرار می گیرند می توانند در خواست تعیین حکم رشد بدهند.

احراز رشد و تعیین سن توسط پزشکی قانونی چگونه صورت می گیرد؟

یکی از خدماتی که سازمان پزشکی قانونی کشور در بخش کارشناسی انجام می دهد تعیین سن و صدور گواهی رشداست. این خدمت نیز مانند سایر خدمات با نامه ی صادره از مرجع قضایی توسط این سازمان ارائه می شود.
برای انجام این کار بایستی متقاضی با در دست داشتن نامه ی قضایی به یکی از مراجع پزشکی قانونی مراجعه نماید. البته در خصوص تعیین سن به استعلام مراجع ذیربط قضایی نیز پاسخ داده می شود.
عموما در مواقعی به تعیین سن نیاز است که اشخاص در خصوص سن تقویمی و شناسنامه ایی خود دچار مشکل هستند. معمولا چنین افرادی معتقدند که سنشان کمتر یا بیشتر از سن تقویمی یا شناسنامه ایی آنها است یا حتی برخی از مراجعین فاقد مدارک هویتی اند، مانند اتباع بیگانه و افرادبی سرپرست که شناسنامه یا مدارک هویتی ندارند.
در مورد تشخیص رشادت و اعلام نظریه کارشناسی در این زمینه، فرد از نظر رشد عقلی و جسمی معاینه و در نهایت بر اساس شرایط لازمی که بایستی احراز گردد حکم رشد توسط محاکم قضایی صادر می گردد.
تشخیص سن تقریبی فرد نیز بر اساس معاینه ی ظواهر و در صورت لزوم معاینه ی دندان پزشکی و رادیو لوژی وهمچنین بررسی شواهد و مدارک، برآورد خواهد شد و مراتب به مراجع ارسال خواهد گردید.

مراحل درخواست صدور حکم رشد چگونه است؟

شخصی که تقاضای درخواست صدور حکم رشد را دارد ابتدا باید به دادگاه محل اقامت خودش مراجعه کند. او در هنگام مراجعه به دادگاه باید دو عدد فتوکپی از صفحه اول شناسنامه خودش را به همراه داشته باشد. درخواست صدور حکم رشد را بنابر نظر وکیل محترم پایه یک، به دادگاه ارائه دهد و اگر در بررسی ­ها و سنجش دادگاه، حکم رشد به فرد داده شد، فرد میتواند مالکیت اموال را بپذیرد و امور مالی را بدون واسطه انجام دهد. درخواست مذکور می تواند با راهنمایی و مشاوره یک وکیل در یکی از دفاتر خدمات قضایی انجام دهید  و مدارکی همچون شناسنامه و کارت ملی را پیوست درخواست ارائه نمایید . در این میان همچنین مدرکی که ادعای صدور حکم را اثبات کند را نیز باید ارائه کنید. این مدرک می­تواند استشهادی مبنی بر توانایی مدیریت امور مالی شخص باشد که نشانگر رشد وی است.
پس از طی این مراحل، دادگاه وقتی را برای رسیدگی به مسئله و ارائه­ ی ادله و مدارکی که رشید بودن فرد را اثبات میکند، تعیین کرده و به فرد اعلام می­دارد. پس از جلسه، دادگاه تمام شواهد و ادله را بررسی کرده و تصمیم نهایی خود را اعلام میدارد که در بهترین حالت به صدور حکم رشد منجر می­گردد.
در برخی موارد شعبه با تعیین وقت از نزدیکان فردی که درخواست صدور حکم رشد را داشته است برای رسیدگی پرونده دعوت به عمل می آید. و در برخی موارد نیز احتیاج به دریافت گواهی از پزشکی قانونی است که در این صورت دادگاه معرفی نامه به فرد می دهد و به پزشکی قانونی می برد و بعد از آنکه گواهی را پزشکی قانونی را دریافت کرد آن گواهی را مجدداً به دادگاه تحویل می‌دهد.
بعد از این مراحل دادگاه با حضور شخصی که درخواست حکم رشد داشته است تشکیل جلسه می‌دهد قاضی دادگاه با پرسش چند سوال مختلف سعی می کند رشد یا عدم رشد خواهان را احراز نماید. طبیعتاً اگر رشد و اهلیت احراز شود رای به رشد خواهد داده شد و اگر رشد و احراز نشود درخواست صدور حکم رشد رد می شود.
با توجه به اینکه اکثر سوالاتی که قاضی در دادگاه میپرسد در حول مسائل مالی جریان دارد اگر می‌خواهید در جلسه دادگاه موفق‌تر باشید و بتوانید درخواست صدور حکم رشد شما در دادگاه تایید شود بهتر است برای این منظور از وکیل تهران بهره بگیرید.
یک وکیل دادگستری می‌تواند هم بهتر از شما در جلسه دادگاه دفاع کند و هم مشاوره‌های خوبی را در مورد سوال هایی که قاضی قصد پرسش آنها را از شما دارد قبل از جلسه دادگاه به شما بدهد.

جهت دریافت مشاوره حقوقی کافیست با شماره های زیر تماس بگیرید

۰۹۱۹۳۴۶۰۳۳۸ ــ ۰۹۱۲۶۹۸۱۵۱۰

صدرو حکم رشد برای حضانت دختر چه فرایند و شرایطی دارد؟

طبق تبصره ۲ ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی صغیر در صورتی می تواند راجع به امور مالی خود تصمیم گیری کند که هم به سن بلوغ رسیده باشد و هم رشد خود را اثبات کرده باشد. در غیر این صورت صغیر؛ محجور محسوب می شود و نمی تواند مستقلا عمل کند و یا دخل و تصرفی انجام دهد.
حجر به معنای منع شخص از تصرف در اموال و حقوق مالی خود و انجام دادن اعمال حقوقی مانند عقد اعم از نکاح، بیع و … می باشد. افردی که فاقد سن قانونی باشند و یا عاقل و بالغ نشده باشند و یا به رشد نرسیده باشند محجور نامیده میشوند و نمیتوانند حقوق خود را با اراده مستقیم خود انجام دهند بلکه نیاز به ولی یا قیم دارند.هم چنین طبق ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی را نمی توان بعد از رسیدن به سن بلوغ به عنوان جنون یا عدم رشد محجور نمود مگر اینکه عدم رشد یا جنون او ثابت شده باشد.

صغیرکیست؟

به طور کلی صغیر کسی است که به سن بلوغ نرسیده است و هنوز کودک محسوب می شود .
بر اساس قانون، افراد صغیر به دو دسته تقسیم می شوند:
1) صغیر غیر ممیز: صغیر غیر ممیز به کودک نابالغی گفته می شود که دارای قوه درک و تمییز نیست، زشت را از زیبا و سود را از زیان تشخیص نمیدهد و مجوز اجرای هیچ حقی از حقوق خود( اعم از مالی و غیر مالی ) را به صورت مستقل ندارد و فاقد اراده ی حقوقی و قصد محسوب می شود .
2) صغیر ممیز: کودک نابالغی است که از قوه درک و تمییز نسبی و قابل قبولی برخوردار است و میتواند ضرر و نفع خود را تشخیص دهد.
سن بلوغ:طبق تبصره ۱ ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی، سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام قمری و در دختر ۹ سال تمام قمری است.
در امور غیر مالی فقط شرط بلوغ مورد نیاز است و در صورت اثبات، صغیر می تواند در مورد امور غیر مالی مثل ( نکاح ، طلاق و …. ) مستقلا تصمیم گیری و عمل کند.
اما برای اینکه صغیر (فرد زیر ۱۸سال ) بتواند در مورد امور مالی خود مستقلا تصمیم گیری کند و دخل و تصرف انجام دهد نیاز به اثبات رشد و دریافت حکم رشد می باشد . به همین جهت صغیر پس از رسیدن به سن بلوغ برای خارج شدن از حجر به اثبات رشد هم نیاز دارد.

برای اثبات رشد دختر به چه مرجعی مراجعه کنیم؟

برای احراز رشد نیاز به صدور حکم رشد از دادگاه خانواده می باشد. به همین جهت ابتدا فرد باید دادخواست صدور حکم رشد را به دادگاه تقدیم و سپس با دریافت ارائه نامه از مرجع قضایی به پزشکی قانونی مراجعه کند. ( البته در خصوصِ تعیین سن، فرد میتواند از مراجع زیربط غیرقضایی هم ارائه نامه گرفته و به پزشکی قانونی تحویل دهد .) این وظیفه ی پزشکی قانونی است که در این زمینه معاینات مربوط را انجام دهد.
فرآیند اثبات رشد دختر در پزشکی قانونی:  در پزشکی قانونی رشد جسمی افراد در بخش معاینات بالینی و رشد عقلانی آنان در بخش معاینات روان پزشکی بررسی میشود و در نهایت راجع به دریافت یا عدم دریافت حکم رشد؛ مراجع قضایی تصمیم گیری میکنند. این پروسه برای طی شدن ، حدودا بین دو تا سه ماه زمان میبرد.

حکم رشد

آیا در گرفتن گواهی رشد، مذهب شخص متقاضی هم تاثیری در روند اخذ گواهی دارد؟

بله. مباحثی چون رشد، بلوغ، حجر، ازدواج، طلاق، ارث و… جزء احوال شخصی هر فرد محسوب می‌شود و باید برای اعمال و اجرای قواعد هر کدام به مذهب شخص رجوع کرد و مطالب بیان‌شده در این نوشته همگی برای مذهب شیعه اثنی عشری (دوازده امامی) می‌باشد که اکثریت جمعیت ایران را تشکیل داده‌اند.
به طور مثال: در دین زرتشت دختران به مانند پسران در سن ۱۵ سالگی به بلوغ می‌رسند، نه در ۹ سالگی.
در دین یهود، پسران در ۱۳ و دختران در ۱۲ سالگی به بلوغ می‌رسند.
در مذهب تسنن که به چهار قسمت اصلی تقسیم می‌گردد هم سن بلوغ:
1)در مذهب سنی مالکی: اتمام ۱۸ سال برای پسر و دختر
2)در مذهب سنی شافعی: اتمام ۱۵ سال قمری برای پسر و دختر
3)در مذهب سنی حنبلی: اتمام ۱۵ سال قمری برای پسر و دختر
4)در مذهب سنی حنفی: اتمام ۱۵ سال قمری برای پسر و دختر می‌باشد.

نمونه دادخواست صدور حکم رشد

خواهان: خانم/ آقای: …/ کد ملی: …/ آدرس: …
خوانده:

مدعی العموم (دادستان)

ولی یا قیم

وکیل: خانم/ آقای: …/ کد ملی: …/ آدرس: …
تعیین خواسته و بهای آن: تقاضای صدور حکم رشد
دلایل و منضمات دادخواست:
ریاست محترم دادگاه
با سلام و عرض ادب
احتراما باستحضار می رساند اینجانب … فرزند … به شماره شناسنامه … کد ملی … بموجب مدارک سجلی تقدیمی در تاریخ … به دنیا آمده ام.
بنابر شرایط موجود، سن اینجانب بیش از ١۵ سال تمام قمری است و بنده از تمام جهات اعم از عقلی و جسمی به میزان رشد کافی رسیده ام و بنابراین یقین دارم که شخصا می توانم به اداره امور و اموال خود در تمامی زمینه های مالی یا غیرمالی بپردازم.
علی ایحال با توجه به مدارک تقدیمی مستنداً به ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی تقاضای صدور حکم رشد، مطابق با خواسته تقدیمی مورد استدعاست.
مستندات قانونی دادخواست صدور حکم رشد

نشست قضائی استان قم/ شهر قم ۱۳۸۳/۱۰/۰۵
دعوای حکم رشد باید به طرفیت چه کسی مطرح شود؟ (با حضور ولی، به طرفیت ولی، یا مدعی‌العموم یا بدون حضور ولی، به طرفیت قیم یا مدعی‌العموم)؟
نظر هیئت عالی
“اگر محجور ولی خاص نداشته باشد بر اساس ماده ۶۶ قانون امور حسبی، دادستان، محجور و قیم محجور می‌توانند نسبت به تصمیمات دادگاه در مورد رفع حجر (اثبات رشد) تقاضای پژوهش کنند.
بدیهی است دادستان و قیم باید طرف دعوا قرار گیرند علاوه ‌بر این ماده ۱۲۵۴ قانون مدنی اشعار می‌دارد خروج از تحت قیمومت از طرف مولی‌ علیه یا هر شخص ذی‌نفع دیگری تقاضا می‌شود و تقاضانامه ممکن است مستقیماً یا توسط دادستان یا نماینده او به دادگاه داده شود.
ماده ۱۲۵۵ قانون مدنی در مورد ماده قبل مدعی‌العموم را مکلف کرده قبلاً نسبت به رفع علت حجر تحقیقات لازمه را به ‌عمل آورده و مطابق با نتیجه حاصله از تحقیقات، در محکمه اظهار عقیده کنند و اگر محجور، ولی یا وصی داشته باشد به استناد ماده ۷۳ قانون امور حسبی، دادستان و دادگاه حق دخالت در اداره امور او را ندارند؛ لکن زمانی که محجور قصد ارائه دادخواست رفع حجر را داشته باشد به جهت لزوم اطلاع دادستان و ولی و احیاناً اعمال حق پژوهش دادخواست باید به طرفیت مدعی‌العموم و ولی باشد.”

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
شماره نظریه: ۷/۹۷/۳۳۷۸ شماره پرونده: ۹۷-۱۱-۳۳۷۸ تاریخ نظریه: ۱۳۹۸/۰۵/۲۸
با عنایت به اینکه حکم اثبات رشد نوعی رفع حجر است، با توجه به بند ۳ ماده ۶۶ قانون امور حسبی مصوب ۱۳۱۹ قابل تجدیدنظر خواهی است.