آشنایی با عملکرد سیستم ترمز خودرو و انواع آن
اهمیت ترمز خودرو بر هیچکس پوشیده نیست اما کمتر راننده ای از بهترین سیستم های ترمز دنیا اطلاعاتی در دست دارد. در این گزارش جامع تلاش کرده ایم تا شما را با ضمن آشنایی بهترین سیستم های ترمز دنیا و کمپانی های سازنده آنها، با تمام مباحث مربوط به سیستم ترمز ماشین اعم از انواع سیستم ترمز، ترمز دیسکی و کاسه ای، مواجهه با بریدن ترمز و … آشنا کنیم. پس با فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی ماشین نو همراه باشید.
ترمز دیسکی یا کاسه ای؛ کدام یک بهتر است؟
اغلب خودروهای جدید برخلاف مدل های قدیمی تر به ترمز دیسکی مجهز هستند اما دلیل این کار چیست؟ این ترمزها چه مزایا و معایبی در مقایسه با نمونه های کاسه ای دارند؟ برای اطلاع از این موضوع آنچه در ادامه خواهیم گفت را مطالعه کنید تا کمی بیشتر با ترمز دیسکی و کاسه ای آشنا شوید.
ترمز در عملکرد خودرو نقشی حیاتی دارند. یک خودرو تا زمانی ایمن است که به موقع و با سرعت قابل قبول توقف کند و این وظیفه بر عهده ترمز خودرو است. امروزه ترمزها به دو دسته کلی دیسکی و کاسه ای تقسیم بندی می شوند.(منبع انگلیسی)
ترمز کاسه ای و مزایا و معایب آن
در ترمز کاسه ای (Drum Brake) قطعه ای با نام کاسه ترمز به چرخ متصل می شود و درنتیجه به همراه آن گردش می کند. لنت های ترمز نیز بر روی دو عدد کفشک هلالی قرار می گیرند و در حالتی که خودرو حرکت می کند با فاصله کمی از کاسه ترمز قرار می گیرند.
هنگامی که راننده بر روی پدال ترمز فشار وارد می کند، فشار در سیلندر ترمز افزایش می یابد و روغن موجود در آن به سمت چرخ ها هدایت می شود.
نیروی حاصل از روغن ترمز به کفشک ها فشار وارد می کند و سبب اصطکاک لنت ها با کاسه ترمز و درنهایت توقف خودرو می شود.
عمده مزیت ترمزهای کاسه ای ارزان بودن و وزن کم آن هاست. در مقابل این ترمزها معایب قابل توجهی نیز دارند. بزرگ ترین ایراد ترمز کاسه ای بالا رفتن سریع حرارت و عملکرد نامناسب در دمای بالا است به طوری که امکان ترمزگیری مداوم را از راننده سلب می کند!
ترمز دیسکی
در ترمز دیسکی (Disc Brake ) به جای کاسه ترمز از قطعه ای با عنوان دیسک چرخان استفاده می شود. این دیسک به همراه چرخ حرکت می کند و به جای کفشک ها نیز از یک جفت لنت ترمز مسطح استفاده می شود. هنگام ترمزگیری نیز این لنت ها به دیسک ترمز فشار وارد می کنند و موجب توقف خودرو می شوند.
ترمز دیسکی از قیمت و هزینه تعمیر بالاتری نسبت به نمونه های کاسه ای برخوردار است. این ترمزها برای توقف به فشار هیدرولیک بیشتری هم نیاز دارند اما در مقابل امکان ترمزگیری پی درپی و عملکرد مناسب در دمای بالا را برای راننده فراهم می کند.
همچنین عملکرد ترمز دیسکی به مراتب سریع تر از ترمز کاسه ای است و خنک کاری آن با سرعت بیشتری انجام می شود. امروزه در برخی خودروهای مجهز به ترمز دیسکی از یک سیستم خنک کننده متشکل از پره های چرخان برای کاهش سریع تر دمای لنت و دیسک استفاده می شود.
4 سیستم ترمز برتر جهان
سیستم ترمز Endless
کمپانی اندلس (Endless) سال هاست که در تولید دیسک های ترمز 6 تکه ای فعالیت می کند. این ترمزها از دو صفحه آهنی پرس شده بر روی هم تشکیل می شوند و علاوه بر سختی و استحکام بالا، توانایی زیادی برای کار در هوای گرم و دماهای متفاوت دارد. وزن هر یک از دیسک های ترمز اندلس در حدود 2.6 کیلوگرم است.
سیستم ترمز Brembo
در میان بهترین سیستم های ترمز دنیا کمپانی Brembo حرف های زیادی برای گفتن دارد. این شرکت سال هاست در زمینه تولید دیسک های ترمز فعالیت می کند و در سال های اخیر بر روی خودروهای GT خیابانی و خودروهای سنگین باربری تمرکز ویژه ای داشته و موفق به ساخت دیسک های دو تکه ای سوراخ دار با یک کلاهک آلومینیومی و یک قالب 4 پیستونه شده است.
پیشنهاد مطالعه: تفاوت کاربراتور و انژکتور و مقایسه موتورهای کاربراتوری و انژکتوری
برمبو در تازه ترین محصولات خود سعی در کاهش حجم و وزن دیسک های ترمز دارد. این امر موجب افزایش قدرت ترمزگیری در شرایط بحرانی می شود و میزان فشار بر روی دیسک ها را نیز کاهش می دهد. به منظور طراحان این شرکت از یک لایه تهاجمی و مقاوم در برابر اصطکاک بر روی سطح دیسک استفاده کرده اند.
سیستم ترمز EBC
بخش عمده تمرکز این کمپانی در تولید دیسک و لنت های مرکب با صفحات سرامیکی است که بیشتر برای خودروهای رالی مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستم ترمز بیشتر در کشورهای اروپایی مورداستفاده قرار می گیرد.
لنت های EBC از سه لایه محافظ تشکیل می شدند که از یک سو موجب تسریع در فرآیند ترمزگیری شده و از سوی دیگر به دلیل جنس منحصربه فرد خود از بالا رفتن بیش از حد دما در هنگام اصطکاک با دیسک ترمز جلوگیری می کند.
نصب این دیسک و لنت ها موجب شده تا خودروهای مسابقه ای تا خط پایان از بازبینی سیستم ترمز بی نیاز شوند.
سیستم ترمز Rotora
آخرین گزینه در میان بهترین سیستم های ترمز دنیا مجموعه تقویتی روتورا است. این سیستم ترمز از آلومینیوم مرکب و با استفاده از ماشین آلات صنعتی CNC ساخته می شود.
این مجموعه با ترمزهای ABS و سیستم EBD سازگار است و به راحتی بر روی خودروهای قدیمی نیز نصب می شود. افزون بر این، به منظور دستیابی به قدرت ترمزگیری بالا، طراحان برای دیسک های عقب و جلو ابعاد 405*36 را در نظر گرفته اند. این سیستم ترمز به 8 پیستون و گیره دفع کننده ضربات مجهز است.(منبع انگلیسی)
جلوگیری از تصادفات با سیستم ترمز EBD
سیستم EBD یا توزیع الکترونیکی نیروی ترمز امروزه در کنار سیستم ترمز ABS نقش تعیین کننده ای در ایمنی خودرو به هنگام ترمزگیری ایفا می کند. امروزه کمتر خودرویی را می توان یافت که به این دو سیستم حیاتی مجهز نباشند. اگر به دنبال پی بردن به عملکرد سیستم EBD هستید تا ادامه این مطلب با ما باشید.
سیستم های ترمز تا چند دهه پیش کاملا مکانیکی طراحی و تولید می شدند که در آنها نیروی ترمز به طور مساوی میان چرخ ها توزیع می شد؛ اما برای یک توقف ایمن چیزی بیش از ترمزگیری نیاز بود و گاه به دلایلی که برای رانندگان چندان مشخص نبود خودروها پس از ترمزگیری واژگون و منحرف می شدند. در نتیجه خودروسازان به دنبال سیستم های ایمنی خودرو هوشمند برای ترمزگیری ایمن تر با توجه به شرایط خودرو بودند.
اهمیت سیستم ترمز EBD در هنگام ترمزگیری
سیستم EBD مخفف سیستم توزیع الکترونیکی نیروی ترمز در میان چرخ هاست. با مطالعه هر یک از شرایط زیر به اهمیت سیستم EBD بیش از پیش پی می برید.
1– هر یک از چرخ های خودرو میزانی از وزن خودرو را تحمل می کند که با توجه به نوع خودرو این تقسیم وزن متفاوت است. برای مثال هنگامی که تقسیم وزن به نسبت 60/40 باشد 60 درصد از وزن خودرو در حالت سکون یا حرکت با سرعت ثابت بر روی چرخ های جلو است و مابقی وزن بر روی دو چرخ عقب قرار می گیرد.
حال تصور کنید در یک مسیر مستقیم و شرایطی کاملا مناسب و استاندارد اقدام به ترمزگیری نمایید. در این حالت به علت سرعت اولیه خودرو مقداری وزن اضافی نیز به چرخ های جلو منتقل می شود با این وصف شما نیز انتظار دارید که نیروی ترمز واردشده به چرخ های جلو بیشتر باشد. سیستم EBD نیز دقیقا همین کار را انجام می دهد. این سیستم با محاسبه وزن واردشده به هر چرخ نیروی ترمز متناسب با آن را اعمال می کند.
2– حال تصور کنید خودرو باری در صندوق عقب حمل می کند. در این شرایط به دلیل وزن واردشده به چرخ های عقب در هنگام ترمزگیری در مسیر مستقیم الخط نیرویی به چرخ های جلو وارد نمی شود؛ بنابراین چرخ های عقب به نیروی ترمز بیشتری نسبت به حالت قبل نیاز خواهند داشت.
3– شرایط بعدی ترمزگیری در هنگام حرکت در پیچ جاده است. در این حالت چرخ های بیرون نسبت به چرخ های درونی از حرکت دورانی بیشتری برخوردارند؛ بنابراین اگر راننده اقدام به ترمزگیری کند چرخ های داخل قفل شده و باعث از دست رفتن کنترل خودرو می شود اما وجود سیستم EBD موجب می شود تا به هنگام ترمزگیری در پیچ ها نیروی ترمز کمتری به چرخ های داخلی وارد شود.
نقش سنسور ترمز ABS در کاهش تصادفات خودرو
یکی از مهم ترین بخش های خودرو که موجب افزایش ایمنی سرنشینان می شود بدون شک سنسور ترمز ABS است. این سنسور به همراه سیستم EBD با وجود عملکردی نسبتاً ساده نقش مهمی در ثبات شرایط خودرو به هنگام ترمز گیری ایفا می کند. در این بخش تلاش کرده ایم تا به طور مختصر و ساده به عملکرد سیستم و سنسور ترمز ABS بپردازیم.
پیشنهاد مطالعه: تفاوت روغن گیربکس، واسکازین و روغن جعبه دنده چیست؟به طور حتم در فیلم های سینمایی یا مسابقات اتومبیل رانی مشاهده کرده اید که چرخ خودروها به هنگام شتاب گیری از حالت سکون به طور هرز به دور خود می چرخند. دلیل این موضوع بیشتر بودن نیروی انتقالی موتور به چرخ ها نسبت به نیروی اصطکاک بین چرخ و جاده است.
حالت مشابه دیگری نیز در هنگام توقف خودرو به وقوع می پیوندد. هنگامی که خودرو بر روی سطحی لغزنده اقدام به ترمزگیری می کند، چرخ ها نسبت به زمین حالتی هرزگرد پیدا می کنند و اصطلاحاً قفل می شوند.
در چنین شرایطی سرعت چرخش چرخ ها با یکدیگر تفاوت پیدا می کند و در نتیجه کنترل خودرو از دست می رود. در اینجاست که خودروسازان برای ارتقای سیستم ترمز ماشین با به کارگیری سنسور ترمز Abs از هرزگردی چرخ ها و قفل شدن آنها جلوگیری می کنند.
نقش سنسور ترمز ABS در سیستم ترمز خودرو
سیستم انتقال نیرو در خودروهای قدیمی به گونه ای بود که نیروی ترمز به یک میزان به چرخ ها وارد می شد. در نتیجه هنگامی که یکی از چرخ ها از سرعت دورانی بیشتری برخوردار بود به راحتی قفل می شد و تعادل خودرو را برهم می زد.
با تجهیز خودروها به سیستم ترمز ABS شرایط هر یک از چرخ ها پیش از ترمز گیری توسط سنسور ترمز ABS بررسی و به واحد پردازنده مرکزی ارسال می شود.
سپس واحد پردازنده با تغییر نیروی وارد بر ترمز هر یک از چرخ ها از ایجاد شرایط بحرانی جلوگیری می کنند. برای مثال اگر چرخی در هنگام ترمز گیری نسبت به سایر چرخ ها از سرعت دورانی کمتری برخوردار باشد، واحد پردازنده با کاهش نیروی ترمز اعمالی سرعت دورانی آن را نسبت به چرخ های دیگر افزایش می دهد.
در مقابل هنگامی که یکی از چرخ ها سرعت دورانی بالاتری دارد، سیستم ترمز با اعمال نیروی بیشتر از هرزگردی و قفل شدن آن چرخ جلوگیری می کند. اما این کار چگونه ممکن می شود؟
پیاده سازی سیستم ترمز ABS
سیستم ترمز رایج در خودروهای قدیمی از نوع هیدرولیکی است که در آن از یک سیلندر و پیستون برای اعمال فشار به لنت ترمز استفاده می شود. در ترمز ABS سیلندر تمام هیدرولیک ترمز با نمونه های الکتریکی جایگزین می شود تا با کمک سنسور ترمز ABS و واحد پردازنده مرکزی میزان فشار درون سیلندر تغییر کند.
چرا دیسک ترمز هنگام ترمزگیری صدا می دهد؟
احتمالاً برای شما هم پیش آمده که در هنگام ترمزگیری، خودرو دچار لرزش های شدیدی می شود و اغلب از دیسک ترمز صدایی شبیه زوزه به گوش می رسد. این صدا هشدار اختلال سیستم ترمز است و عمدتاً به دلیل خرابی دیسک ترمز و تاب برداشتن آن اتفاق می افتد.
حرکت تنها بخشی از عملکرد خودرو است؛ روی دیگر سکه کاهش سرعت و توقف خودرو است که این مهم بر عهده سیستم ترمز گذاشته می شود. سیستم ترمز یکی از بخش های اصلی خودرو محسوب می شود که ایمنی سرنشینان به عملکرد درست آن وابسته است. سیستمی که از اجزای مختلفی نظیر دیسک و لنت ترمز تشکیل شده است.
دیسک ترمز قطعه ای است که برای کاهش سرعت و توقف خودرو با لنت های ترمز درگیر می شود و چرخ ها را از حرکت بازمی دارد. برخلاف تصور رایج دیسک های ترمز نیز به اندازه لنت ها آسیب پذیرند. به واقع ترمزگیری بیش ازحد علاوه بر آسیب به لنت های ترمز و کاهش کیفیت آنها موجب معیوب شدن دیسک ترمز نیز می شود.
علت داغ شدن دیسک ترمز
هنگامی که پدال ترمز را فشار می دهید روغن ترمز به سیستم های ترمز هر چرخ وارد شده و موجب فشردن لنت ها به دیسک یا درام چرخ ها می شود. این درگیر شدن با کاهش سرعت و افزایش دما همراه خواهد بود. اغلب راننده ها به این موضوع اهمیتی نمی دهند اما شاید برایتان جالب باشد در هنگام ترمز گرفتن در سرعت های بالا دمای پیرامون دیسک و لنت های ترمز به سرعت به 93 درجه سانتی گراد می رسد.
حال اگر به طور مداوم از ترمز استفاده کنید دیسک های ترمز به قدری داغ می شوند که رنگ آنها به سرخی تغییر می کند.
با این وصف اگر از لنت های بی کیفیت استفاده کنید شکسته شدن یا سابیدگی بیش ازحد آنها چندان بعید به نظر نمی رسد. از سوی دیگر استفاده از دیسک ترمز غیراستاندارد نیز موجب می شود تا در این دما احتمال شکستگی، کاهش ضخامت و حتی تاب برداشتن دیسک افزایش یابد.
افزون بر موارد فوق در روزهای بارانی و سرد سال اگر پس از استفاده مداوم از ترمز در چاله های آب فرو روید یا فورا به شستشوی خودرو بپردازید به علت بالا بودن دمای دیسک ترمز احتمال تاب برداشتن آن وجود دارد.
علائم خرابی دیسک ترمز
پیشنهاد مطالعه: لوازم یدکی اصلی و مطمئن را چگونه بشناسیم؟
افزایش عمر دیسک ترمز
هنگام بریدن ترمز خودرو چه کنیم؟
بریدن ترمز خودرو تنها در فیلم ها نیست. تصور کنید در یک جاده یا اتوبان با سرعتی بالایی در حال رانندگی هستید. به پیچ می رسید و پای خود را روی پدال ترمز قرار می دهید اما متوجه می شوید که ترمز ندارید. نخستین راهکاری به ذهنتان می رسد چیست؟
اغلب با فرط نگاه کردن فیلم های اکشن تصور می کنیم که هنگام بریدن ترمز باید با سرعت بالا به گارد ریل بکوبیم، داخل رودخانه و کانال شیرجه بزنیم و یا با کشیدن ترمز دستی منحرف کردن ماشین به هر نحوی بایستیم؛ اما اجرای هر یک از این موارد ممکن به قیمت جان شما تمام شود! بهتر است یاد بگیرید در این مواقع چه کارهای اصولی از دست شما ساخته است.
کنترل اعصاب در هنگام بریدن ترمز
هرچند واقعا این مورد بسیار مشکل و به تسلط و روحیه بالایی نیاز دارد اما لااقل تلاش کنید مانور یا حرکات اضافی انجام ندهید. لازم به گفتن نیست که دیگر نباید روی پدال گاز فشاری وارد کنید.
بررسی عملکرد پدال ترمز
پدال ترمز را فشار دهید، اگر حرکتی نرم دارد احتمالا سطح روغن ترمز کاهش یافته و یا سیلندر آن خراب شده است؛ در این حالت شاید با چندبار فشار دادن پدال ترمز بتوانید از سرعت خودرو بکاهید؛ اما اگر پدال ترمز به سختی پایین می رود ابتدا بررسی کنید که چیزی مانند بطری آب یا قفل فرمان و قفل پدال زیر آن قرار نگرفته باشد. البته این کار را به عهده دیگر سرنشینان خودرو قرار داده و خود چشم از جاده برندارید.
از دنده معکوس استفاده کنید
به دنده پایین تر شیفت کنید. در خودروهای اتوماتیک ابتدا باید دنده را به حالت دستی قرار دهید و دنده را 1 یا 2 کنید؛ اما اگر خودروی گیربکس دستی دارید دنده را ناگهانی به 1 یا 2 شیفت ندهید چراکه ممکن است تعادل خودرو را از دست بدهید.
از ترمز دستی استفاده کنید.
ترمز دستی را کم کم بکشید تا سرعت خودرو کاهش یابد. از کشیدن ناگهانی ترمز دستی اجتناب کنید زیرا چرخ های خودرو قفل می کند و کنترل آن از دست می رود.
به طورکلی حرکت چرخ ها برای حفظ تعادل خودرو الزامی است؛ بنابراین اگر با کشیدن ترمز دستی احساس می کنید که چرخ های عقب قفل شده اند کمی دستی ترمز را رها کنید تا چرخ ها دوباره بچرخند سپس در همین وضعیت ترمز را نگه دارید تا سرعت خودرو به تدریج کم شود.
از اصطکاک جاده استفاده کنید
بیشتر جاده های اصلی امروزه دارای حاشیه ای شیار مانند هستند که با حرکت بر روی آنها خودرو به لرزش می افتد و صدای زیادی تولید می شود. می توانید با حرکت بر روی این حاشیه ها و بازی کردن با فرمان سرعت خودرو را کاهش دهید.
استفاده از موانع محیطی هنگام بریدن ترمز
اگر فرصت و زمان کافی برای هیچ یک از موارد فوق را ندارید باید از موانع محیطی برای توقف خودرو استفاده کنید. اگرچه این راه به هیچ عنوان مناسب نیست و احتمال واژگونی و انحراف خودرو را افزایش می دهد اما اگر مجبور بودید به عنوان آخرین راه حل از آن استفاده کنید.
در برخی جاده ها کیسه های سیمانی یا بشکه های آب در کناره جاده قرار دارد. تلاش کنید تا خودرو را از کنار با آنها تماس دهید تا سرعت شما کاهش یابد. توجه کنید که برخورد از جلو می تواند آسیب های شدیدی برای شما و خودرو ایجاد کند.
خرید اینترنتی لوازم سیستم ترمز
شما می توانید کلیه لوازم و قطعات سیستم ترمز خودروی ایرانی یا خارجی خود را از فروشگاه اینترنتی ماشین نو به صورت نقد و اقساط خریداری کنید.برای مشاهده این محصولات و ثبت سفارش، اینجا را کلیک کنید.
سیستم ترمز خودرو
از زمان اختراع اولین خودرو تاکنون، نحوه ی کنترل و متوقف کردن خودرو یکی از دغدغه های اصلی سازندگان بوده است. ترمز به عنوان حیاتی ترین سیستم ایمنی در خودروها وظیفه ی مهمی برعهده دارد. هنگامی که از اتوره بوگاتی، بنیان گذار شرکت خودروسازی بوگاتی، درباره ی عدم وجود سیستم ترمز در خودروهای مسابقه ای گرندپری این شرکت سوال شد پاسخ داد، خودروهای من برای حرکت ساخته شده اند نه توقف. با این حال، خیلی زود مشخص شد که نقش ترمز در خودروها فراتر از آن است که بتوان حتی در نمونه های مسابقه ای از آن چشم پوشی کرد. به همین علت، از گذشته تا حال، همواره شاهد پیشرفت، تکامل و ظهور نوآوری های متنوع در سیستم های ترمز خودرو بوده ایم. امروزه بر خلاف گذشته، ترمزها تنها وظیفه ی کاهش سرعت و متوقف کردن خودرو را برعهده ندارند، بلکه در فرمان پذیری و شارژ باتری خودروهای هیبرید نیز اثر گذارند.شما میتوانید با مقاله باتری ماشین با همه جزئیات بیشتر آشنا شوید.
هنگامی که پا روی پدال ترمز می فشارید، نیروی پای شما از طریق یک سیال به ترمزهای تعبیه شده در چرخ ها منتقل می شود. بدیهی است که نیروی پای شما بسیار کم تر از آن است که بتواند خودرویی با وزن و سرعت بالا را متوقف کند، بنابراین نیاز است این نیرو به طریقی افزایش یابد. مهندسان با به کارگیری اصول فیزیکی، نیروی پای راننده را چند برابر می کنند. این کار از طریق دو اصل مزیت مکانیکی (اهرم) و افزایش نیروی هیدرولیکی انجام می شود. نیروی افزایش یافته ی پای راننده به ترمزهای تعبیه شده در چرخ ها می رسد، سپس ترمزها این نیرو را به شکل نیروی اصطکاک به چرخ منتقل می کنند و در آخرین مرحله از این فرآیند، این نیرو به شکل نیروی اصطکاک به سطح جاده وارد می شود و سبب کاهش سرعت و در نهایت توقف می شود. قبل از پرداختن به اجزای سیستم ترمز، ابتدا به بررسی اصول فیزیکی مزیت مکانیکی، هیدرولیک و اصطکاک در فرآیند ترمزگیری می پردازیم.
شاید سیستم ترمز از جذاب ترین سیستم های یک خودرو نباشد، اما بدون شک یکی از مهمترین آن ها است. توجه به نشانه هایی که نیاز به بررسی و اطمینان از عملکرد صحیح آن را یادآوری می کنند، می تواند تفاوت میان مرگ و زندگی در زمان رانندگی باشد. البته تعدادی نشانه واضح در این رابطه وجود دارد، مانند چراغ هشدار سیستم ترمز در قسمت نشانگرهای پشت فرمان و احساس طی مسافت بیشتر خودرو زمانی که اقدام به ترمز گی می کنید. در زمان وقوع هر یک از این حالت ها، باید در اسرع وقت به نزدیک ترین تعمیرگاه موجود مراجعه کنید.در اینجا به بررسی پنج نشانه خواهیم پرداخت که ممکن است با توجه به آن ها بتوان از اتفاقات ناگوار آینده جلوگیری کرد.
وظایف سیستم ترمز خودرو
اساس کار این سیستم بر مبنای اصطحکاک است . وظیفه این سیستم کم کردن سرعت و نهایتا توقف خودرو میباشد . البته در خودرو های پیشرفته و گران قیمت ، این سیستم وظیفه ی کنترل پایداری خودرو سر پیچ ها و جلوگیری از چرخش های حاصل از ترمز را نیز دارد . حتی به عنوان سیستم کمک کننده برای بهبود عملکرد موتور که در خودرو ها مسابقه ای کاربرد دارد .
انواع سیستم ترمز
به طور کلی عملکرد سیستم های مختلف ترمز از اصول فیزیکی یکسانی پیروی می کنند و تنها تفاوتشان در میزان اثربخشی و نحوه ی انتقال نیروی پای راننده به ترمزهای تعبیه شده در چرخ هاست. ترمزها به دو دسته ی کلی مکانیکی و هیدرولیکی تقسیم می شوند که هر کدام به زیردسته های کوچک تر قسمت می شود. در ادامه به بررسی هر یک از این سیستم ها می پردازیم.
سیستم ترمز مکانیکی
ترمزهای مکانیکی از اولین نمونه های تعبیه شده در خودروها هستند. در سیستم ترمز مکانیکی نیروی پای راننده از طریق پدال ترمز به یک کابل واسط منتقل می شود و کابل نیروی وارده را به کفشک های ترمز منتقل می کند. کفشک ترمز در حقیقت همان لنت های ترمز هستند با این تفاوت که به جای ایجاد اصطکاک با دیسک، درون یک محفظه ی کاسه ای شکل قرار دارند و با سطح داخلی کاسه ایجاد اصطکاک می کنند. اگرچه این سیستم ساده است، اما ایراداتی دارد که سبب شد به مرور زمان استفاده از آن منسوخ شود. از جمله ایرادات اساسی این سیستم احتمال پارگی سیم ترمز و از کار افتادن کلی سیستم ترمز است، به علاوه در این سیستم بر خلاف سیستم های دیگر نظیر ترمز هیدرولیکی، امکان چند برابر کردن نیروی وارد شده بر پدال وجود ندارد.
سیستم ترمز هیدرولیکی
اساس عملکرد ترمزهای هیدرولیکی تقریبا مشابه ترمز مکانیکی است با این تفاوت که به جای سیم در آن از لوله های حاوی سیال غیرقابل تراکم (روغن ترمز) استفاده شده است. به علاوه، به واسطه ی سهولت چند برابر کردن نیروی پای راننده در این سیستم، می توان از ترمزهای دیسکی به جای ترمز های کاسه ای استفاده کرد. در این سیستم با فشردن پدال ترمز، ابتدا نیروی پای راننده به واسطه ی شکل اهرمی پدال چند برابر شده و در مرحله ی بعد به پیستون اصلی سیستم ترمز اعمال می شود. سپس، نیروی پیستون اصلی به سیال موجود در پشت پیستون وارد شده و سبب حرکت سیال در لوله های تعبیه شده می شود. با حرکت سیال در لوله ها، نیروی وارد شده به پیستون اصلی از طریق سیال به پیستون های فرعی موجود در ترمزهای چرخ ها منتقل می شود. سطح پیستون های فرعی از پیستون اصلی کم تر است، به همین جهت نیروی اعمال شده به لنت ها بازهم افزایش می یابد تا در نهایت نیروی اعمال شده بر لنت ها چند برابر نیروی اندک پای راننده باشد.
ترمز کاسه ای
ترمز کاسه ای از اولین نمونه های ترمز در خودروها است. در این ترمزها یک کاسه ی توخالی به همراه دو کفشک درون آن پشت چرخ نصب می شود. کفشک های تعبیه شده از یک سر به لولا و از سر دیگر به یک پیستون متصلند. کاسه ی ترمز همزمان با چرخش چرخ شروع به چرخیدن می کند و به محض فشردن پدال ترمز، نیروی هیدرولیک به پیستون متصل به کفشک ها انتقال می یابد و با عملکردن پیستون، کفشک به سطح داخلی کاسه می چسبد و سبب کاهش سرعت چرخ می شود. از مشکلات ترمز کاسه ای می توان به قدرت کم ترمزگیری و داغ شدن سریع در صورت استفاده ی مداوم اشاره کرد. به همین دلیل است که از ترمز کاسه ای در چرخ های عقب که نیروی ترمز کم تری مورد نیاز است، استفاده می شود. با وجود ایرادات، ترمزهای کاسه ای نیاز به تعمیر و نگهداری اندکی دارند که یک مزیت بزرگ محسوب می شود.
به مرور زمان سطح کفشک های ترمز در اثر اصطکاک خورده می شوند و این امر سبب می شود فاصله ی بین کفشک ها با سطح داخلی کاسه بیش تر شود. در نتیجه، باید پدال ترمز بیش تر فشرده شود تا روغن بیش تری به پیستون موجود در ترمز کاسه ای وارد شود تا بتواند کفشک ها را در فاصله ی بیش تری جابه جا کند. برای حل این مشکل، ترمزهای کاسه ای جدید به یک سیستم تنظیم فاصله ی مکانیکی مجهز شده اند که می تواند همواره فاصله ی کفشک ها تا سطح داخلی کاسه را ثابت نگه دارد.
ترمز دیسکی
ترمزهای دیسکی به عنوان جدیدترین نمونه از سیستم های ترمز شناخته می شوند. در این ترمزها سعی شده مشکلات موجود در نمونه های کاسه ای تا حد امکان برطرف شود. برای مثال، توانایی انتقال حرارت ترمزهای دیسکی بسیار بهتر از نمونه های کاسه ای و همین امر سبب می شود در شرایط ترمزگیری پیاپی میزان افت عملکرد ترمز بسیار کاهش یابد. به علاوه، وزن ترمزهای دیسکی به مراتب کم تر از ترمزهای کاسه ای است و قادرند با سرعت بیش تری آب را از روی دیسک کنار بزنند. دیگر مزیت این ترمزها، قدرت بالای آن ها است. ترمزهای دیسکی قدرت بیش تری به چرخ ها وارد می کنند و قادرند در مسافت کوتاه تری خودرو را از حرکت به حالت سکون درآورند.
بخش های اصلی تشکیل دهنده ی ترمزهای دیسکی، دیسک ترمز، لنت ها و کالیپر ترمز است. دیسک ترمز به چرخ متصل می شود و همزمان با چرخ می چرخد، دو طرف آن با لنت ها احاطه شده است و کالیپر ترمز که همان محفظه ی پیستون فرعی ترمز است، به لنت ها متصل است. با اعمال فشار روی پدال ترمز، پیستون اصلی روغن ترمز را به سمت پیستون های فرعی تعبیه شده در چرخ ها می فرستد. سپس، فشار روغن سبب باز شدن پیستون فرعی شده و پیستون فرعی لنت ها را به سطح دیسک فشار می دهد تا در اصطکاک با سطح دیسک سبب کاهش سرعت و توقف خودرو شوند. فاصله ی لنت ها از سطح دیسک بسیار اندک است و در حقیقت همواره مماس با سطح دیسک قرار دارند. با برداشتن پا از روی پدال فشار روغن کاهش می یابد و فشار لنت ها از سطح دیسک برداشته می شود. لنت ها به مرور زمان و در اثر اصطکاک خورده شده و باید تعویض شوند به همین جهت در خودروهای امروزی یک سنسور ساده درون لنت ها تعبیه شده است که با کاهش سطح لنت یک چراغ هشدار روی صفحه ی کیلومترشمار روشن می کند. در صورتی که لنت ها به موقع تعویض نشوند می توانند به سطح دیسک ترمز آسیب بزنند.
سیستم ترمز ضد قفل
بزرگ ترین مزیت سیستم ترمز ضد قفل یا به اختصار ABS این است که به راننده اجازه می دهد در شرایط ترمزگیری شدید بتواند در مسیر دلخواه خودرو را هدایت کند. در خودروهایی که به سیستم ABS مجهز نیستند، با فشردن شدید پدال ترمز، یک یا چند چرخ خودرو قفل می شود و این امر باعث از دست رفتن کنترل خودرو و سر خودردن آن به جهات غیرقابل پیش بینی می شود. سیستم ترمز ضد قفل با تشخیص زودتر احتمال قفل شدن چرخ ها، فشار روغن را از روی چرخ در آستانه ی قفل شدن برداشته و در کسری از ثانیه دوباره فشار روغن را اعمال می کند.
علاوه بر شناسایی تمامی این سیستم های ترمز خودرو و رعایت اصول آنها شما میتوانید با مطالعه مقاله روش های کاهش هزینه خودرو ، میتوانید ماشین سالم تر و کم خرج تری داشته باشید.
اجزا و لوازم یدکی سیستم ترمز خودرو
- پدال ترمز
- بوستر ترمز
- سیلندر اصلی ترمز و پیستون درون آن و یک میله فشاری پشت پیستون
- مخزن
- لوله ها و شلنگ های رابط
- سیلندر چرخ
- لنت ترمز
- دیسک
- تشتکی های عقب و جلو
- فنر برگردان پیستون
- سوپاپ کنترل فشار
- مجاری روی سیلندر
- پیچ هواگیری سیلندر چرخ ها
- کاسه چرخ در ترمز های کاسه ای
- ترمز دستی
- کابل ترمز دستی
- کلید چراغ ترمز
- چراغ اخطار ترمز
- شیر اندازه گیر
- کفشک های ترمز برای مدل کاسه ای
- فنر نگهدارنده کفشک
- پین نگهدارنده کفشک
- واشر پین نگهدارنده کفشک
- پیچ سیلندر ترمز کوتاه
- پیچ سیلندر ترمز بلند
- پیچ هواگیری سیلندر ترمز چرخ عقب
- پیچ هواگیری سیلندر ترمز چرخ جلو
- پیچ دیسک چرخ جلو
- پیچ هواگیری شیلنگ ترمز چرخ جلو
- پبچ ریگلاژ هیدرولیک
- پیچ سیلدر ترمز عقب
- اشپیل لنت جلو
- خار شیلنگ ترمز
- خار ناخنی لنت جلو (کفشک) ،
- فنر پدال کلاچ و ترمز و لاستیک ها
- لاستیک زیر مخزن روغن ترمز
- مخزن روغن ترمز
- لاستیک پدال کلاج ترمز
- شیلنگ بوستر ترمز انرژکتور
- شیلنگ L شکل منبع تشدید
- شیلنگ بوستر ترمز ABS
- و …
ممکن است علاقه داشته باشید اطلاعاتی در مورد واشر سرسیلندر انواع خودرو ها و دلایل سوختن واشر سرسیلندر داشته باشید.
نحوه عملکرد سیستم ترمز کاسه ای
در سیستم ترمز کاسه ای پیستونها فشار خود را به کفشکهای ترمز منتقل کرده و کفشکها را به کاسه چرخ می چسباند . واضح است که این عمل باعث به وجود امدن اصطکاک بین کاسه و کفشکها شده و انها را از حرکت باز میدارد یا سرعت آنها را کم میکند .
ﺗﺮﻣﺰ ﮐﺎﺳﻪ ﺍﻱ ﻳﮏ ﮐﺎﺳﻪ ﺗﺮﻣﺰ ﻓﻠﺰﻱ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺮﻣﺰ ﻫﺮ ﭼﺮﺥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ . ﺩﺭﻭﻥ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺳﻪ ﺗﺮﻣﺰ ﺩﻭ ﮐﻔﺸﮏ ﺧﻤﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﺎﺭﺝ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﭼﺮﺧﺶ ﮐﺎﺳﻪ ﺗﺮﻣﺰ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭼﺮﺥ ﻣﻲ ﭼﺮﺧﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﻫﻨﺪ ﻳﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ .
این عمل به اینصورت انجام میپذیرد که روغن ترمز پس از منقبض شدن سیلندر اصلی در اثر فشار پدال ، از طریق لوله های فلزی به کاسه چرخ ها میرسد و با فشار آوردن بر کفشک های ترمز، آنها را به کاسه میچسباند و عمل ترمز گیری انجام میشود .
کفشک ها از جنس فلز هستند و روی آنها ، لنت ترمز چسبانده میشود و یا پرچ میشود ، لنت ترمز باید مقاومت خوبی در برابر گرمای حاصل از اصطحکاک تماس با کاسه داشته باشد به این منظور لنت ها را از جنس فایبرگلاس و یا مواد نیمه فلزی میسازند . در گذشته این لنت ها را از جنس آزبست میساختند اما این ماده برای محیط زیست بسیار زیان آور است .
ترمز های کاسه ای بر اساس نحوه قرارگیری کفشک ها ها درون کاسه به حداقل چهار نوع تقسیم میشوند که توضیحات مربوط به هرکدام را در پست های بعدی ذکر خواهیم کرد :
- Loading and training shoe brakes
- Dou-servo shoe beakes
- Two leading shoe brakes
- Two training shoe brakes
نحوه عملکرد سیستم ترمز دیسکی
در مورد سیستم ترمز دیسکی ، پیستون ها فشار خود را به لنت های ترمز وارد میکنند و لنت ها به دیسک ترمز میچسبند و عمل ترمزگیری انجام میشود .
ساختار و مکانیسم این نوع ترمز تا حدود زیادی با ترمزهای کاسه ای متفاوت است ، به جای کاسه از یک دیسک چرخان استفاده شده است و به جای کفشک های خمیده از یک جفت کفشک صاف که به آن لنت ترمز میگویند استفاده شده است . این لنت ها در دو طرف دیسک قرار دارند و و از پشت به یک سیلندر و پیستون مجهز اند .
هنگامی که پدال ترمز فشرده میشود و روغن توسط نیروی هیدرولیکی از مجاری فلزی به سیلندر چرخ میرسد ، پیستون را به سمت بیرون فشرده میکند و لنت ها به دیسک میچسبند و باعث توقف یا کاهش سرعت چرخش آن میشوند .
انواع دیگری سیستم به مکانیزم سیستم ترمز دیسکی اضافه میشوند ، مانند سیستم ترمز ABS ( به ترمز ضد قفل معروف است ) و یا سیستم ترمز EBD ( یک سیستم الکتریکی به مکانیسم فشار روغن کمک میکند ) و سیستم های کنترل پایداری مانند esp ,vdc و….که در پست های بعدی مفصلا شرح داده خواهند شد .
مطلب پیشنهادی : دلایل سوختن واشر سرسیلندر ، رفع عیب سوختن واشر سرسیلندر
نکاتی در مورد سیستم ترمز خودرو
ضخامت لنت ها
با گذشت زمان، همان طور که انتظار نیز می رود، لنت ها خورده شده و عملکرد صحیح خود را در کم کردن سرعت خودرو و متوقف کردن آن از دست می دهند. خوشبختانه بررسی صخامت لنت ها، روشی مستقیم و مناسب برای اطمینان از عملکرد صحیح آن ها است. اگر خودرو شما دارای رینگ اسپرت باشد، تنها کاری که لازم است تا انجام دهید این است که از میان آن به داخل نگاه کنید. اولین موردی که نظر شما را جلب خواهد کرد دیسک فلزی براقی است که در آن میان جا خوش کرده است. با نگاه به لبه های آن کالیپر را خواهید دید. درست میان کالیپر و دیسک، لنت های ترمز قرار گرفته اند. در این مرحله نیاز به تجربه خواهید داشت و باید ضخامت مناسب را تخمین بزنید اما به طور کلی، حداقل ضخامت لنت ها باید چیزی در حدود 0.5 سانتی متر باشد. اگر ضخامت آن ها از این میزان کمتر است، زمان تعویض آن ها فرا رسیده است اما اگر خودرو شما دارای چرخ های معمولی است و امکان دیدن سیستم ترمز از داخل آن وجود ندارد، شما باید چرخ را از محل خود خارج کنید و همانند حالت قبل، ضخامت لنت ها را مورد بررسی قرار دهید. مورد دیگری که در این میان می توان مورد بررسی قرار داد، خود دیسک است. دیسک باید از همواری نسبی برخوردار باشد. اگر با بررسی آن متوجه ناهمواری های شدیدی شدید، بهتر است نسبت به تعویض آن نیز اقدام کنید.
صدای غیر عادی
صدای جیغ مانندی که شاید همه ما تجربه شنیدن آن را داشته باشیم، یکی دیگر از نشانه هایی است که سرویس سیستم ترمز را به ما یادآوری می کند. در واقع این صدا نشانگر آن است که لنت ها باید تعویض شوند. لنت های ترمز به قطعه ای مجهز می شوند که نشانگر سایش نام دارد و زمانی که عمر لنت به پایان می رسد صدایی جیغ مانند با فرکانش بالا را هنگام ترمزگیری ایجاد می کند.
همچنین ممکن است علاوه بر صدای جیغ مانند مورد بحث، صداهای گوش خراش تری نیز شنیده شود. این بدان معنا خواهد بود که شما لنت را به طور کامل مصرف کرده اید و زمانی که اقدام به ترمزگیری می کنید قسمت فلزی کالیپر روی دیسک ساییده می شود. نه تنها در این شرایط سیستم ترمز از کارکرد قابل قبولی برخوردار نیست بلکه امکان آسیب رسیدن به دیسک نیز وجود دارد. با این اتفاق، یک تعویض لنت ساده و نه چندان گران به سرویس های پر هزینه تری چون تراشکاری دیسک و یا حتی تعویض پردردسر آن خواهد انجامید.
انحراف از مسیر
آیا تا به حال احساس کرده اید که خودرو از دستورات شما پیروی نمی کند یا در زمان رانندگی یا ترمزگیری به طرفین منحرف می شود؟
اگر چنین باشد، احتمالا سیستم ترمز دچار مشکل شده است. دلیل آن نیز می تواند گیر کردن یکی از کالیپرها باشد چراکه در این صورت اصطکاک موجود در یکی از چرخ ها باعث انحراف خودرو می شود. خودرو به طرفی منحرف خواهد شد که کالیپر آن سمت گیر کرده باشد.
دو وضعیت مرتبط دیگر با سیستم ترمز که طی آن ها نیز امکان انحراف خودرو وجود دارد، تا شدن شلنگ های ارتباطی است که باعث حرکت نامتوازن کالیپرها در زمان ترمزگیری خواهند شد و دیگری نابرابری در لنت ها است که منجر به وارد شدن فشار نامتوازن به چرخ ها خواهد شد.
انحراف خودرو در حالت کلی همیشه نشانگر مشکلی مرتبط با سیستم ترمز نیست. دلیل این امر می تواند فشار باد نامناسب لاستیک ها یا ساییدگی آن ها و عدم تنظیم صحیح یا وجود مشکل در تعلیق و جلوبندی خودرو باشد. به همین دلیل اگر خودرو شما منحرف می شود باید زیر نظر یک متخصص تمام این موارد مورد بررسی قرار گیرند.
لرزش پدال ترمز
اگر تا به حال مجبور به توقف ناگهانی با خودروهایی که مجهز به سیستم ترمز ABS هستند، شده باشد، مطمئنا با لرزش های سریع پدال ترمز که ناشی از درگیری و رها سازی سریع دیسک توسط سیستم است، آشنایی دارید. هرچند اگر در شراط عادی پدال ترمز شروع به لرزش کند، سیستم ترمز دارای مشکل خواهد بود.
در حالت کلی لرزش پدال ترمز نشانگر دیسکی است که در اصطلاح تاب دارد. سطح ناهموار این دیسک ها در تماس با لنت ها این لرزش را ایجاد می کند و بازخورد آن در پدال ترمز زیر پای شما حس خواهد شد. تاب برداشتن دیسک ها معمولا تنها زمانی رخ می دهد که تحت فشار بالا در مدت زمان طولانی قرار گیرند. گرمای حاصل از اصطکاک در شرایط ترمزگیری های ممتدد هنگام راندن خودرو در سرازیری های تند یا توقف های مکرر هنگامی که در ترافیک سنگین قرار گرفته اید، می تواند باعث تغییر شکل دادن فلز دیسک سیستم ترمز شوند.
اگر اخیرا فشار بیش از حد به ترمز های خود وارد نکرده اید اما لرزش را در پدال ترمز احساس می کنید، امکان آن وجود دارد که چرخ های شما از جای خود منحرف شده باشند. به هر حال بهترین کار ممکن مراجعه به تعمیرگاه به منظور عیب یابی است.
ناپایداری در پدال ترمز
علاوه بر لرزش، پدال های ترمز می توانند نشانه های دیگری را از عدم عملکرد صحیح سیستم ترمز، در اختیار رانندگان قرار دهند.
یک پدال ترمز غیر حساس، پدالی که حتی با فشردن آن تا انتها جایی که به کف خودرو می چسبد باز هم سیستم ترمز آن چنان که باید درگیر نمی شود، نشانگر لنت های ساییده شده یا مشکلی در سیستم هیدرولیک مانند وجود هوا در خطوط ارتباطی و نشتی روغن ترمز است. به منظور بررسی نشتی روغن ترمز، تکه ای سفید یا روشن از مقوا را در طول زمانی که خودرو متوقف است زیر آن قرار دهید. سپس تکه مقوا را مورد بررسی قرار دهید. روغن ترمز غالبا شفاف است و درجه غلظت آن چیزی در حدود روغن های آشپزی است.
در نقطه مقابل یک پدال ترمز غیر حساس، پدالی است که با کوچکترین فشار، ترمزها را درگیر می کند. این امر می تواند نشانگر دیسکی ساییده شده و ناهموار یا روغن ترمز کثیف و دارای رطوبت باشد. تعویض روغن ترمز که نسبتا کم هزینه است می تواند راه حلی برای این مشکل باشد.
همچنین اگر برای توقف خودرو نیاز به اعمال نیروی بسیار زیاد بر روی پدال دارید، احتمالا یکی از خطوط سیستم ترمز گرفتگی دارد یا در سیستم خلاء مشکلی ایجاد شده است. در هردو حالت پدال ترمز به شدت سفت و سخت به نظر می رسد و سریعا باید نسبت به برطرف کردن آن ها اقدام نمود.
سایر مقالات کاربردی
- اشتباهات مکانیک ها در تعمیر و تعویض اجزای خودرو که مشتریان باید حواسشان باشد.
- دلایل جوش آوردن ماشین و راه حل های بر طرف کردن آن
- نکات مهم درمورد انواع گیربکس
- سیستم برق خودرو و اصول نگهداری استاندارد آن
- نکات مهم درمورد سرسیلندر